NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU

Yıl: 2019 Cilt: 18 Sayı: 72 Sayfa Aralığı: 1724 - 1741 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17755/esosder.548997 İndeks Tarihi: 06-01-2020

NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU

Öz:
Enerji kaynakları, dünya politikasına yön veren, hatta ülke sınırlarının yeniden çizilmesinde ciddi rol oynayan önemli bir güçtür. Çalışmada Neoliberal teori ekseninde küreselleşmenin Türkiye’nin enerji politikalarının belirlemesine nasıl etkiler yaptığı üzerine durulmuş ve Neoliberal teorinin uluslararası aktörler arasında ticaretin öncelenmesi savının Türkiye özelinde enerji ticareti ekseninde ele alınması küreselleşmenin etkisinin saptanması bakımından en önemli dayanak kabul edilmiştir. Çalışmada Türkiye’nin jeopolitik konumundan hareketle, enerji ticareti alanında sözü sıklıkla dile getirilen sadece bir köprü olmak değil, aynı zamanda “Merkezlerden Biri” olma ihtimalinin bulunduğu iddia edilmiştir. Bunun dayanaklarının TANAP, Türk Akımı, Irak petrollerinin Türkiye üzerinden dünya piyasalarına açılması, Türkiye’de enerji borsasının oluşturulması gibi proje ve girişimler olduğu dile getirilmiştir. Çalışmada Türkiye’nin enerji bağımlılığından kurtulmasıyla, ekonomik ve politik bakımdan bölgesel güç olma yolunda büyük bir imkâna sahip olacağı; bunun gerçekleşmesi halinde de bölgesel ve küresel barış ve istikrara büyük bir katkı yapacağı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada Türkiye üzerinden boru hatlarıyla geçerek dünya piyasalarında satışa sunulan petrol ve doğal gazın Türkiye’ye getirisinin oldukça düşük olduğu görülmüştür. Bu yüzden Türkiye’nin bu boru hatları projelerinde sadece geçiş ülkesi olmaması, aynı zamanda enerji projelerinin büyük ortaklarından birisi olması sonucunda Türkiye’yi enerji üssü haline geleceği; bölgesel enerji rolünü kuvvetlendireceği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler Enerji ve Yakıtlar İktisat Uluslararası İlişkiler

EFFECTS OF GLOBALIZATION ON TURKEY'S ENERGY POLICY IN THE AXIS OF NEO-LIBERAL THEORY: THE ENERGY TRADE PART

Öz:
Energy is most basic element giving direction to the world of politics, redrawing of borders of the countries. In this study, within the framework of neoliberal theory, focus has been laid on to what extent globalization has an impact on determining Turkey's energy policies. Among international actors, prioritizing the trade specific to Turkey, and within the frame of energy trade’ being taken into account has been considered the most important basis for determining the effects of globalization. Within the study, with reference to geopolitical status of Turkey, the aim is, not to be a bridge as frequently has been stressed; but asserting to the possibility of being “one of the centers”. Basis for this idea can be traced in TANAP, the Turk Stream, Iraqi oil opening to the world market over Turkey to constitute projects and initiatives for Turkish Energy Market. The aim of the study is to illustrate possible opportunities for Turkey’s being regional power both economically and politically shortly after getting rid of energy dependency. It has been concluded that, if this can be achieved, it will benefit to world and regional peace and stability. In study it has been seen that oil and natural gas, passing on the pipelines throughout Turkey and is offered for sale on world markets, is very low income for Turkey. That is why, it has been concluded that Turkey is not only a transit country in this pipeline project, but also one of the major partners of energy projects. If it happens, Turkey will become energy hub, so Turkey’s regional energy role will be more strength than before.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler Enerji ve Yakıtlar İktisat Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adıgüzel, M. (2013) “Ekonomik Küreselleşmenin Türkiye Ekonomisine Etkileri”. Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 35, 1-20.
  • Akbaş, Z., (2010) “Küresel Ekonomik Krizlerin Önemini Artırdığı Enerji Kaynakları Üzerinden Yaşanan Rekabetin Uluslararası İlişkilere Etkisi”, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi Ve Siyaset Kongresi-1: Küresel Krizler Ve Ekonomik Yönetişim Bildiriler Kitabı, , Edt. Ali Koçyiğit ve Diğerleri, Malatya.
  • Akbaş, Z., Babahanoğlu, V., Çaylı, Ş. (2016) Kapitalist Küreselleşmenin Ortadoğu’da Sosyo- Ekonomik ve Politik Alana Etkileri: İstikrar ve Kalkınma İçin Fırsat Mı Tehdit Mi?, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, 86-108.
  • Akbaş, Z., ve Karadağ, A. (2010) Enerji Kaynaklarının Stratejik Önemi Uluslararası Güvenliğe ve Türk Dış Politikasına Yansımaları ve Türkiye Açısından Fırsatlar ve Tehditler, Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Elde Etmede Enerji Sektörü Sektörel Stratejiler ve Uygulamalar, 43-64.
  • Akbulut, G. (2008) Küresel Değişimler Bağlamında Dünya Enerji Kaynakları, Sorunlar ve Türkiye, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (1), 117-137.
  • Akdiş, M. (2002) Küreselleşmenin Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri ve Türkiye: Finansal Krizler-Beklentiler, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Dış Ticaret Dergisi, 7(26), 1-45.
  • Alkın, K., ve Atman, S., (2006) Küresel Petrol Stratejilerinin Jeopolitik Açıdan Dünya ve Türkiye Üzerindeki Etkileri, İstanbul Ticaret Odası, Yayın no: 2006-48, İstanbul
  • Aydın, E. (2018a) “Avrupa’da Radikal Sağ: Özgürlük Partisi (FPÖ) Haider Dönemi Avusturya Örneği”, Yerelden Globale Stratejik Araştırmalar III, Ed. Silvius Stanciu ve Diğerleri, IJOPEC Publication, Londra.
  • Aydın, E. (2018b) “Geleneksel Güvenlik Yaklaşımı ile Genişleyen ve Derinleşen Güvenlik Yaklaşımının Karşılaştırılması”, Yerelden Globale Stratejik Araştırmalar III, Ed. Silvius Stanciu ve Diğerleri, IJOPEC Publication, Londra.
  • Babahanoğlu, V. (2017) Kamu Politikası Bağlamında İran Ve Türkiye Enerji Politikalarının Karşılaştırılması: İşbirliğine Yönelik Fırsat Ve Engeller Üzerinden Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, 404-417.
  • Babahanoğlu, V. (2018) Türkiye’nin Enerji Politikalarının İncelenmesi: Kamu Politikası Analizi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 83, 525-538.
  • Bayar, F. (2008) Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye, Uluslararası Ekonomi Sorunları Dergisi, Sayı:32, 25-34,
  • Bayraç H.N. (2009) Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğal Gaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 116-142.
  • Bayraç, H. N. (2003) Yeni Ekonominin Toplumsal, Ekonomik ve Teknolojik Boyutları, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 41-62
  • Bayrakçı, E., Babahanoğlu, V., ve Örselli, E. (2017) Energy Outlook Of Turkey As A Public Policy Field And Analysis Of Energy Policy, 6th World Congress of Administrative and Political Sciences Abstracts Books, Barcelona, Spain, 10.
  • BOTAŞ (2013), Sektör Raporu 2013, http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments%2FSekt%C3%B6r+ Raporu%2FSektor_Raporu_BOTAS_2013.pdf (Erişim Tarihi:22.10.2015)BOTAŞ (2015) http://www.botas.gov.tr/index.asp, (Erişim Tarihi: 20.09.2015).
  • BOTAŞ (2015) http://www.botas-ahk.gov.tr/tr/proje/tanap-projesi.aspx (Erişim Tarihi: 30.10.2015)
  • BP (2008) Statistical Review of World Energy, https://www.ief.org/_resources/files/events/bp-statistical-review-of-world-energy-june-2008/bp-statistical-review-of-world-energy-june-2008-presentation.pdf (Erişim Tarihi: 01.11.2015)
  • BP (2015) Statistical Review of World Energy, https://www.bp.com/content/dam/bp/pdf/energy-economics/statistical-review- 2015/bp-statistical-review-of-world-energy-2015-full-report.pdf (Erişim Tarihi: 01.11.2015)BTC (2015) http://www.btc.com.tr/proje.html, (Erişim Tarihi: 30.10.2015) Castells, M. (2003) The Power of Identity, Malden: Blackwell Pub.
  • Connor, D.W. (2007) A Russia That Can Say “No”? Communist and Post-Communist Studies, 383-391.
  • Çelik, H. (2012) Küreselleşme Sürecinde Kimlik Tartışmaları Ve Medyanın Rolü: Kosova Örneği”. Global Media Journal 2(4), 22-42. Çomak, H. (2011) Dünya Jeopolitiğinde Türkiye, İstanbul: Hiperlink Yayınları
  • Demir, F. (2010) Enerji Oyunu, İstanbul: Ayrım Yayınları
  • Duman, M. (2011) Neoliberal Küreselleşmenin Zaferi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 2011, 667-700.
  • EIA (2015), “Iran”, http://www.eia.gov/beta/international/analysis_includes/countries_long/Iran/iran.pdf(E rişim Tarihi: 30.10.2015)
  • Eniş, A. (2002) Enerji Politikaları ile Yerli, Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları, EMO Enerji Raporu, 295-324.
  • EPDK (2013) Doğal gaz Sektör Raporu 2013, http://www3.epdk.org.tr/documents/dogalgaz/rapor_yayin/Dpd_Rapor_Yayin_Sektor_ Raporu_2013.pdf , (Erişim Tarihi: 30.10.2015)
  • EurActiv (2015) Political Concerns Mar Turkish Stream Project, http://www.euractiv.com/sections/energy/political-concerns-mar-turkish-stream-project-312815
  • Harrop, J. (2000) The Political Economy of Integration in the Europe-an Union, Edward Elgar, Third Edition, Cheltenham
  • Harvey, D. (2004) Yeni Emperyalizm: Mülksüzleşme Yoluyla Birikim, Praksis, (çeviren, E.Mehmet Dinçer), Sayı. 11, 23–48.
  • Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D., ve Perraton, J., (2006) Küresel Dönüşümler, Siyaset, Ekonomi ve Kültür. Küreselleşme Okumaları, (Çev.: İsmail Aktar, Ed.: Kudret Bülbül), Ankara: Kadim Yayınları
  • IEA (2008) International Energy Agency, Word Energy Outlook, Paris, http://www.worldenergyoutlook.org/media/weowebsite/2008-1994/weo_2007.pdf (Erişim Tarihi: 01.11.2015)
  • İşcan, İ. H. (2002) Küresel Değişimin Getirdiği Yeni Stratejilerle Enerji Güvenliği Sorunu ve Türkiye, Avrasya Etütleri, Sayı:22, 87-117.
  • İşeri,E. Dilek, O. (2012) Yeni Enerji jeopolitiğinde NATO'nun Enerji Güvenliğinde Tamamlayıcı Rolü ve Türkiye'nin Potansiyel Katkıları, Akademik Bakış Dergisi, 5 (10).
  • Karagöl, E. T., ve Kızılkaya, M., (2015) Rusya-AB-Türkiye Üçgeninde Türk Akımı, http://file.setav.org/Files/Pdf/20150707142655_105_perspektif.pdf (Erişim Tarihi: 01.11.2015)
  • Karagöl, E., ve Kaya S., (2014), “Enerji Arz Güvenliği ve Güney Gaz Koridoru”, SETA Analiz, Sayı. 108.Kaygusuz, Ö. (2007) Küreselleşme ve Ulusal Güvenlik Devleti, Mülkiye Dergisi, 31 (255) 137-153.
  • Klare, M. T. (2008) Rising Powers, Shrinking Planet: The New Geopolitics of Energy, New York: Metropolitan Books
  • Macit, F., ve Ertem, C. (2013) Türkiye’de Enerji Borsası, Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi.
  • MFA (2015) http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerji-stratejisi.tr.mfa, (Erişim Tarihi: 20.09.2015).
  • Newman, E. (2001) Human Security and Constructivism, International Studies Perpectives, Oxford: Blackwell Puplishers.
  • Öğütçü, M. (2010) Turkey and the Changing Dynamics of World Energy: Towards Cleaner and Smarter Energy
  • Öztürk, N. (2007) Piyasa Başarısızlığından Kamu Ekonomisinin Başarısızlığına Ekonomide Devletin Değişen Rolü, Ankara: Palme Yayıncılık
  • Pamir, N. (2006) ABD, AB, Rusya ve Çin’in Stratejilerinin Türkiye’ye Etkileri, Sempozyum: Türkiye’nin Enerji Stratejisi Ne Olmalıdır? (26–27 Ocak 2006), İstanbul: Harp Akademileri Basımevi
  • Polanyi, K. (2007) Büyük Dönüşüm, (Çev. Ayşe Buğra), İstanbul: İletişim Yayınları, 6. Basım.
  • Ripsman, N. (2005) Globalization and the National Security State: A Framework for Analysis, International Studies Review, Oxford: Blackwell Pub.
  • Rzayeva, G. (2015) The Outlook for Azerbaijani Gas Supplies to Europe: Challenges and Perspectives, OIES Research Associate.
  • Sabah, E., Mart, U., ve Çelik, M. S., (2002) 1970-2000 Yılları Arası Türkiye’nin Birincil Enerji Tüketiminde Kömürün Yeri, Madencilik, 41 (2), 31-42.
  • Salvatore, D. (2007) International Economics. New York: Wiley.
  • Sevim, C. (2012) Küresel Enerji Jeopolitiği ve Enerji Güvenliği, Journal of Yasar University, 26 (7), 4378-4391
  • Shin, D.M. (2000) Economic Policy and Social Policy: Policy-Linkages in Era of Globalisation, International Journal of Social Walfare, UK: Blackwell Puplisher
  • Şahin, A. (2006) Türkiye’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri İçerisinde Enerjinin Yeri ve Önemi, Türkiye’de Enerji ve Kalkınma Sempozyumu (26 Nisan 2006), (iç.), Ed.: Atilla Sandıklı ve Hasret D. Bilgin, İstanbul: TASAM Yayıncılık
  • Tanilli, S.(1999) Yüzyılların Gerçeği ve Mirası (IV. ve V. Cilt), İstanbul: Adam Yayınları
  • Tatlıdil, R. (2002) Küreselleşmenin Türk Ekonomisine Etkileri, Ankara: Genelkurmay Başkanlığı ATASE-SAREM Başkanlığı
  • TBMM (2010) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümeti Arasındaki 27 Ağustos 1973 Tarihli Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması ve Sonrasındaki İlgili Anlaşmalar, Protokoller, Toplantı Tutanakları ile Eklerinin Tadiline İlişkin Değişiklik Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/988), Yasama Yılı:5, Dönem:23, 10 Aralık 2010, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss617.pdf, (Erişim Tarihi: 15.09.2015)
  • TPAO (2013) http://www.tpao.gov.tr/tp5/docs/rapor/2013-YILI-HAM-PETROL-VE-DOGAL-GAZ-SEKTOR-RAPORU.pdf (Erişim Tarihi: 15.09.2015)
  • TPAO (2015) Ham Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu http://www.tpao.gov.tr/tp5/docs/imaj/HP_DG_SEKTOR_RPR_040515.pdf (Erişim Tarihi: 15.09.2015)
  • Türkeş, M., ve Kılıç G., (2004) Avrupa Birliği’nin İklim Değişikliği Politikaları ve Önlemleri, Çevre, Bilim ve Teknoloji, Teknik Dergi, Sayı. 2, 35-52.
  • Uğurlu, Ö. (2009) Çevresel Güvenlik ve Türkiye’de Enerji Politikaları, İstanbul: Örgün Yayınevi
  • Yayla. A. (2008) Liberalizm, Ankara: Liberte Yayınları
  • Yıldız, D. (2015) “Yeni Enerji Jeopolitiği ve LNG”, Rapor No:13 http://topraksuenerji.org/New_energy_geopolitics_and_LNG.pdf, (Erişim Tarihi: 19.11.2015)
APA FURUNCU Y, AKBAŞ Z (2019). NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. , 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
Chicago FURUNCU Yunus,AKBAŞ ZAFER NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. (2019): 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
MLA FURUNCU Yunus,AKBAŞ ZAFER NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. , 2019, ss.1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
AMA FURUNCU Y,AKBAŞ Z NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. . 2019; 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
Vancouver FURUNCU Y,AKBAŞ Z NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. . 2019; 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
IEEE FURUNCU Y,AKBAŞ Z "NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU." , ss.1724 - 1741, 2019. 10.17755/esosder.548997
ISNAD FURUNCU, Yunus - AKBAŞ, ZAFER. "NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU". (2019), 1724-1741. https://doi.org/10.17755/esosder.548997
APA FURUNCU Y, AKBAŞ Z (2019). NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 18(72), 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
Chicago FURUNCU Yunus,AKBAŞ ZAFER NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 18, no.72 (2019): 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
MLA FURUNCU Yunus,AKBAŞ ZAFER NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.18, no.72, 2019, ss.1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
AMA FURUNCU Y,AKBAŞ Z NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2019; 18(72): 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
Vancouver FURUNCU Y,AKBAŞ Z NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2019; 18(72): 1724 - 1741. 10.17755/esosder.548997
IEEE FURUNCU Y,AKBAŞ Z "NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 18, ss.1724 - 1741, 2019. 10.17755/esosder.548997
ISNAD FURUNCU, Yunus - AKBAŞ, ZAFER. "NEOLİBERAL TEORİ EKSENİNDE KÜRESELLEŞMENİN TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: ENERJİ TİCARETİ BOYUTU". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 18/72 (2019), 1724-1741. https://doi.org/10.17755/esosder.548997