Yıl: 2018 Cilt: 16 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 119 - 178 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-01-2020

Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi

Öz:
İlahiyat fakülteleri Türkiye’de mesleki yüksek din eğitimi faaliyetlerinin yürütüldüğü temel kurumlardır. Bu kurumların yetiştirmiş olduğu insan gücüyle, ülkemizde gerçekleştirilen örgün ve yaygın din eğitimi faaliyetlerinin lokomotifi olduğu bir gerçektir. Aynı şekilde bu kurumların üretmiş olduğu dini bilgiyle de özelde İslam’ın, genelde dinin doğru anlaşılmasına önemli bir katkı sunduğu ve dini hayatın işleyişinde de önemli bir rolünün olduğu savunulabilir. Kuruldukları günden bu yana sayı, program, öğrenci çeşitliliği ve istihdam koşulları gibi birçok alanda önemli değişimler geçirmiş olmakla beraber, söz konusu kurumların yetiştirdiği kişilerin nitelikleri ve burada gerçekleşen eğitim süreçleri bilimsel araştırmalarda yeterince incelenmemiştir, denebilir. Oysa bir eğitim kurumunun yetiştirmeyi öngördüğü insan modeli ortaya konmadan, buradaki eğitimle ilgili program geliştirme, öğretim elemanı seçme, eğitim mekânını düzenleme gibi çalışmalar sağlıklı yapılamaz. Kuruldukları günden bugüne ilahiyat fakültelerinin yetiştirdiği veya yetiştirmesi gereken insan modeline ilişkin, farklı kesimlerin beklentileri ve tasavvurları söz konusu olmuştur. Bu beklenti ve tasavvurların araştırılması söz konusu modelin tartışılarak, somutlaşmasında ve buna ilişkin yeni kararlar alınmasında katkı sunabilir. Bu çerçevede konunun doğrudan muhatapları olan öğretim elemanlarından, öğrencilerden, buradan hizmet alan paydaşlardan görüş ve değerlendirmeler alınabilir. Zaman, imkân, kaynak bakımından pek çok zorluk gerektiren bu çalışmaların hepsini bir makale çerçevesinde ele almak elbette mümkün değildir. Bu çalışmada yukarıda sözü edilen bilimsel kaygıdan hareketle, bir devlet üniversitesine bağlı ilahiyat fakültesi örneğinde, konunun birinci muhataplarından olan öğrenci görüşlerinden hareketle, Türkiye’de ilahiyat fakültelerinde nasıl bir insan modelinin tahayyül edildiği, bu modelin hangi nitelikleriyle öne çıkarıldığı, bunun ilahiyat eğitimiyle nasıl ilişkilendirildiği gibi sorulara yanıt aranmıştır. Genel tarama modeli kullanılarak yürütülen araştırma, öğrencilerin görüşleriyle sınırlıdır. Araştırmada hazırlık sınıfından 4. sınıfa kadar her sınıftan (26-30 arasında değişen) tesadüfî örneklem yoluyla seçilen toplam 141 öğrencinin görüşüne başvurulmuştur. Açık uçlu sorulardan oluşan bir veri toplama aracıyla, araştırmaya katılan öğrencilerden öncelikle kendilerine göre, İlahiyat fakültelerinde okuyan bir öğrencinin sahip olması gereken en temel 4 vasfı/özelliği 1’den 4’e doğru, önem sırasına göre yazmaları, ardından bunları gerekçelendirmeleri istenmiştir. Daha sonra kendilerine yöneltilen “Sizce ilahiyat fakültesindeki eğitim yukarıda sıraladığınız özelliklere katkı sağlıyor mu? Niçin?” sorusunu yanıtlamaları ve katkı sağlayıp sağlamadığına ilişkin görüşlerinin nedenlerini açıklamaları istenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin ideal İlahiyat öğrencisinin nitelikleri bağlamında çeşitli kişisel, zihinsel, eğitsel, dini-ahlaki hassasiyetleri öne çıkardıkları; bunları öğrenci niteliği, öğretici niteliği, toplumsal beklentiler vb. hususlar ile gerekçelendirdikleri görülmüştür.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyürek, S. (2005). Kur’an Kursu Öğreticisinin Mesleki Yeterlilikleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 175-192.
  • Aydın, M. A. (2008). İlahiyat Yüksek Öğreniminin Problemleri. Uluslararası Globalleşme Sürecinde Kırgızistan'da Din Bilimleri ve Ahlak Bilgisi Öğretiminin Meseleleri Sempozyumu (s. 454-456). Bişkek: Oş Devlet Üniversitesi.
  • Aydın, M. Ş. (2003). Yüksek Din Öğretimi Kurumları: Gelgitler Alanı. tezkire, düşünce, siyaset, sosyal bilim dergisi(31-32), 107-123.
  • Aydın, M. Ş. (2004). İlahiyat Lisans Programının Amaç Sorunu. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu Bildiriler – Müzakereler (s. 19-25). Isparta : S.D.Ü İlahiyat Fakültesi Baskı Merkezi.
  • Aydın, M. Ş. (2016). Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme ve İstihdamı (1923-2015). İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Başgil, A. F. (1962). Din ve Laiklik . İstanbul : Sönmez Neşriyat ve Matbaacılık.
  • Bayrakdar, N. (2016). İslami İlimler Fakültesi Öğrencilerinde Tükenmişlik (Uşak ÜniversitesiÖrneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 935-946.
  • Demircan, A. (2015). Türkiye'nin İlahiyat Sorunu. İstanbul: Beyan Yayınları.
  • DİB (Diyanet İşleri Başkanlığı). (2014), Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Yeterlikleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü (Program Geliştirme Daire Başkanlığı).
  • Fırat, E. (1989). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Problem Olarak Değerlendirdikleri Eğitimleriyle İlgili Konular. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(6), 17-72.
  • Gül, A. R. (2016). Yüksek Din Eğitimi Kurumlarında Değişim ve Yenilenmenin Gerekçeleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(V), 7-37.
  • Kaya, M., & Varol, K. (2004). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Durumluk-Sürekli Kaygı Düzeyleri ve Kaygı Nedenleri (Samsun Örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(17), 31-63.
  • Korkmaz, M. (2010). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Fakülteyi Tercih Nedenleri 8Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği). Bilimname, 1( XVIII), 167-204.
  • Korkmaz, M. (2016). “Taşköprülüzade: (Eğitim Felsefesi)” Klasik İslam Eğitimcileri, (Ed. M. Köylü, A. Koç) içinde, 555-604, İstanbul: Rağbet Yayınları.
  • Mehmedoğlu, A. U. (2006). İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(30), 133-167.
  • Öcal, M. (2011). Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Din Eğitimi (Mukaddime Kitap). İstanbul: Düşünce Kitabevi.
  • Özbek, A. (1988). İlahiyat Fakültelerinde İlmi Araştırma Zihniyetinin Geliştirilmesi. Yükseköğretimde Din Bilimleri Sempozyumu (s. 45-53). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
  • Parladır, S. (1988). Amaçlar ve Muhteva Bakımından Yüksek Din Öğretimine Bakış . Yükseköğretimde Din BVilimleri Öğretimi Sempozyumu (s. 3-11). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
  • Seyhan, B. Y. (2012). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Diğer Fakülte Öğrencileri ile İnanç Tarzları, Denetim Odağı ve Psikolojik İyi Olma Hali Açısından Karşılatırılması. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVI(2), 533-571.
  • Şahin, A. (2001). Üniversite Öğrencilerinde Dini Hayat: Fakülteler Arası Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Konya: Yayınevi.
  • Şentürk, H. (1988). İlahiyatçıların Eğitim-Öğretimle İlgili (Mesleki) Genel Problemleri. Yükseköğretimde Din Bilimleri Sempozyumu (s. 114-119). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
  • Turan, İ. (2013). Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(3), 47-73.
  • Uçar, R., & Türkmen, S. (2015). İşbirlikli Öğrenme Yönteminin İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Arapça Dersine Yönelik Tutumlarına ve Başarılarına Olan Etkisi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15(3), 93-116.
  • Uçar, R. (2017). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Profili, Akademik Eğilimleri ve Aldıkları Eğitime İlişkin Memnuniyet Algıları (İnönü Üniversitesi Örneği). İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 97-170.
  • Ulu, M. (2018). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşları ile Değer Yönelimleri Arasındaki İlişki. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(37), 183-215.
  • Ünal, Y. (2011). Modern Dönemde İlahiyat Eğitimi: Müfredat ve Yöntem Tartışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Modern Dönemde İlahiyat Eğitimi, Müfredatı ve Yöntem Tartışmaları (Uluslararası Katılımlı Çalıştay 19-25 Temmuz 2010) (s. 19-32). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
  • Yapıcı, A., & Yürük, T. (2015). Yüksek Din Öğretimi Öğrencilerinin Değer Tercih Sıralamaları: Çukurova Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-18.
  • YÖK. (1998). İlahiyat Fakülteleri Öğretmen Yetiştirme ve Lisans Programları. Ankara: YÖK .
APA OSMANOĞLU C, KORKMAZ M (2018). Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. , 119 - 178.
Chicago OSMANOĞLU Cemil,KORKMAZ Mehmet Erdi Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. (2018): 119 - 178.
MLA OSMANOĞLU Cemil,KORKMAZ Mehmet Erdi Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. , 2018, ss.119 - 178.
AMA OSMANOĞLU C,KORKMAZ M Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. . 2018; 119 - 178.
Vancouver OSMANOĞLU C,KORKMAZ M Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. . 2018; 119 - 178.
IEEE OSMANOĞLU C,KORKMAZ M "Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi." , ss.119 - 178, 2018.
ISNAD OSMANOĞLU, Cemil - KORKMAZ, Mehmet Erdi. "Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi". (2018), 119-178.
APA OSMANOĞLU C, KORKMAZ M (2018). Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(36), 119 - 178.
Chicago OSMANOĞLU Cemil,KORKMAZ Mehmet Erdi Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. Değerler Eğitimi Dergisi 16, no.36 (2018): 119 - 178.
MLA OSMANOĞLU Cemil,KORKMAZ Mehmet Erdi Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, vol.16, no.36, 2018, ss.119 - 178.
AMA OSMANOĞLU C,KORKMAZ M Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. Değerler Eğitimi Dergisi. 2018; 16(36): 119 - 178.
Vancouver OSMANOĞLU C,KORKMAZ M Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi. Değerler Eğitimi Dergisi. 2018; 16(36): 119 - 178.
IEEE OSMANOĞLU C,KORKMAZ M "Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi." Değerler Eğitimi Dergisi, 16, ss.119 - 178, 2018.
ISNAD OSMANOĞLU, Cemil - KORKMAZ, Mehmet Erdi. "Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunların İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi". Değerler Eğitimi Dergisi 16/36 (2018), 119-178.