Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği

Yoğurtçu, Gökçe

Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği

Gökçe YOĞURTÇU (Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, Bişkek, Kırgızistan)

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

7 0

Yıl: 2019 Cilt: 23 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1049 - 1066 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-01-2020

Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği

Öz:

Dünyadaki demografik yaşlanma süreci, yaşlıların toplumsal konumunu ve yaşlılık algısını önemli ölçüde değiştirmiştir. Yaşlılık olgusunun toplumsal bağlamda algılanış biçimi (yaşla ilgili kültürel normlar, değerler ve rol beklentileri), yaşlı insanların karşılaştıkları sorunlar açısından da belirleyicidir. Her şeyden önce toplumdaki yaygın stereotipler, yaşlıların kendilerine dair tutumlarını etkilemektedir. Yaşlılığa yüklenen anlamlar, yaşlı insanların yaşam boyunca edindikleri kültürel sermayelerini kullanabilmelerine ve toplumsal uyumuna engel olabilmektedir. Özellikle yaşlılara yönelik olumsuz tutumlar, ‘yaşlı ayrımcılığı’ (ageism) ile sonuçlanmaktadır. Bu bağlamda, medyanın olumlu tutum oluşturma süreçlerinde etkili olması ve bu yönde farkındalık yaratması beklenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye, Rusya ve Kırgızistan gazetelerinde yaşlılara yönelik haberlerin sunumu irdelenmiştir. Yaşlılığın gazetelerde nasıl yer aldığını değerlendirmek amacıyla tirajı en yüksek gazetelerin, 1 Ekim “Dünya Yaşlılar Günü”nü içeren; 24 Eylül – 08 Ekim 2018 tarihleri arasındaki haberleri taranmış, yaşlılara yönelik haberlerin içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, üç ülkenin yaşlılık algısına yönelik bulguları tartışılmakta ve yaşlı haklarının iyileştirilmesi bağlamında öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ak, M. ve Közleme, O. (2017). “Yaşlı Yoksulluğu”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 197-208.
Arun, Ö. (2017). “Senex’le Tanışmak: Yaşlılık Çalışmaları için Düşünümsel Bir Alan”. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 1, 1-3.
Atabek, N. ve Uztuğ, F. (1998). “Haberlerde Çerçeveleme ve Öne Çıkarma”. Kurgu Dergisi, 15, 96-105.
Atchley, R. C. (1989). “A Continuity Theory of Normal Aging” [Yaşlılıkta Süreklilik Kuramı]. The Gerontologist, 29, 183-190.
Bektaş, O. E. (2017). “Postmodern Dünyada Yaşlı Olmak”. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 10(2), 9-18.
Beltsova İ. A. (2014). “Terminı, İspolzuemıye Dlya Oboznaçeniya Kategorii Pojilıh Luydey v SMİ i Povsednevnoy Jizni, Kak İndikatör Sotsiyalnıh Stereotipnıh Ustanovok” [Basmakalıp Tutumların Bir Göstergesi Olarak Medyada Ve Günlük Yaşamda Yaşlıları Tanımlamak İçin Kullanılan Terimler]. [Bildiri]. Kaynova G. A. (Ed.). Filologia i lingvistika v sovremennom obşestve: materialı II Mecdunarodnoy nauçnoy konferensii. (g. Moskva, fevral 2014 g.). – М.: Buki-Vedi.
Bilgili, N. (2014). “Sağlık Hizmetlerinde Yaşlı Ayrımcılığı”. [Elektronik Versiyon]. Gulhane Medical Journal, 56(2), 128-131, doi: 10.5455/gulhane.32088.
Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Ceylan, H. (2015). “Yaşlanan Türkiye’de Yaşlı Bakım Personeline Duyulan İhtiyaç ve Yaşlı Bakım Programlarının Önemi”. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4, 61-68.
Ceylan, H. ve Öksüz, M. (2015). “Sosyal Hizmet Lisans Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 459-466.
Cumming E. & Henry W. (1961). Growing Old: The Process of Disengagement. New York: Basic Books
Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). “Parameters of Content Analysis”. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38. doi: 10.15390/eb.2014.3412.
Çukur, D. ve Ergin, Ş. (2008). “Yaşlılık Döneminin “Öteki”Leştirilmesi Sorununun Kentsel - Sosyal Altyapı Bağlamında İrdelenmesi”. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (2), 107-120.
Dericioğulları Ergun, A. (2017). “Türkiye’de Yoksulluk ve Dezavantajlılık Halleri: Yaşlı Kadın Olmak Üzerine Bir Okuma”. Toplum ve Demokrasi, 11 (24), 17-36.
Elyutina M. E. & Çekanova E. E. (2006). Dihotomiya Gerontologiçeskoy Situatsii V Sovremennoy Rossii: Ekskluyziya-İnkluyziya [Modern Rusya'da Gerontolojik İkilem: Dışlama - Dâhil Etme]. Saratov: Saratovskiy gosudarstvennıy tehniçeskiy universitet.
Ertin, H. ve Özkaya, H. (2016). “Etik Açıdan Yaşlıya Kötü Muamele / İstismar ve Toronto Bildirgesi”. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics, Lawand History Special Topics, 22(2), 77-84.
Estes, C. L., Biggs, S., & Phillipson, C. (2003). Social Theory, Social Policy and Ageing: A Critical Introduction. Buckingham: Open University Press.
Fokin V. A. (2015). “Suşnost Ponyatiya Satorst” [Yaşlılık Kavramının Doğası]. [Bildiri]. Obuhova L. F., Şapovalenko İ. V., Odintsova M. A. (Ed.). Gorizontı Zrelosti. Sbornik Tezisov Uçastnikov Pyatoy Vserossiyskoy Nauçno-Praktiçeskoy Konferensii Po Psihologii Razvitiya, 16-18 noyzbrya 2015, (str. 549-599). Moskva: GBOU VPO MGPPU.
Gavrilyuk N. A. (2015). “Aktualnıye Problemı Stareniya İ Obespeçeniya Aktivnogo Dolgoletiya” [Yaşlanma Ve Aktif Uzun Ömürlülüğü Sağlamada Karşılaşılan Aktüel Sorunlar]. [Bildiri]. Obuhova L. F., Şapovalenko İ. V., Odintsova M. A. (Ed.). Gorizontı Zrelosti. Sbornik Tezisov Uçastnikov Pyatoy Vserossiyskoy Nauçno-Praktiçeskoy Konferensii Po Psihologii Razvitiya, 16-18 noyzbrya 2015, (str. 551-557). Moskva: GBOU VPO MGPPU.
Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Çev.: Hüseyin Özel). İstanbul: Kırmızı Yayınları. (2008).
Gitlin, T. (1980). The Whole World Is Watching: Mass Media in the Making and Unmaking of the New Left. Berkeley: University of California Press.
Goffman, E. (1974). Frame Analysis: An Essay on The Organization of Experience. Cambridge, MA, US: Harvard University Press.
Goulding, A. (2018). “The Role of Cultural Engagement in Older People's Lives” [Yaşlı İnsanların Yaşamında Kültürel Katılım Rolü]. Cultural Sociology, 4, 518-539.
Grigoreva İ. A. (2018). “Pojilıye Jenşinı: “Niz Po Lestnitse” Vozrasta İ Gendera” [Yaşlı Kadınlar: “Yukarıdan Aşağıya Doğru” Yaş ve Cinsiyet]. Cenşina V Rossiyskom Obşestve, 86, 5-18.
Iyengar, S. (1991). “American Politics And Political Economy Series. Is Anyone Responsible? How Television Frames Political İssues”. Chicago, IL, US: University of Chicago Press.
Moleviç E. F. (2001). “K Analizu Suşnosti İ Formı Sotsiyalnoy Starosti” [Toplumsal Yaşlılığın Doğası Ve Analizi]. Sotsİs, 4, 61-64.
Murakami, I. (2016). “Aileye İlişkin Araştırmalarda Yaşlılık Algısının Değişimi”. Sosyoloji Dergisi, 36, 507-525.
Nedospasov A. A. (2016). “Gerontologiçeskiy Eydjizm: Vnutri İli Vne Nas?” [Gerontolojik Yaşlı Ayrımcılığı: İçimizde Mi Veya Dışımızda Mı?]. [Bildiri]. Barışeva G. A. ve Borisova L. M. (Ed.). Neprerıvnoye Blogopoluçiye V Mire: Sbornik Nauçnıh Trudov III Mejdunarodnogo Nauçnogo Simpoziyuma. 11-16 Sentyabrya 2016, (Str:87-90), Tomsk: İzdatelstvo Politehniçeskogo Universiteta.
Neugarten, B. L., Havighaurst and Tobin, S. S. (1968). “Personality and Patterns of Aging” [Kişilik ve Yaşlılık Kalıpları]. In Neugarten (Ed), Middle Age and Aging, (pp. 173-180). Chicago: The University of Chicago Press.
Özarslan, H. (2007). Çerçeveleme Yaklaşımı Açısından Haber Çerçevelerinin İzler Kitle Düşünceleri Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Pisarev A. V. (2001). “Obraz Pojilıh V Somremennoy Rossii” [Modern Rusya’da Yaşlılık İmajı]. Sotsiologiçeskiye İsledovaniya, 4, 51–56.
Ponomareva N. N. (2013). “Protess Demografiçeskogo Stareniya: Suşnost, Osobennosti İ Posledstviya V Stranah Mira” [Demografik Yaşlanma Süreci: Dünya Ülkelerinde Yaşlanmanın Doğası, Özgünlüğü Ve Sonuçları]. Vestnik NGPU, 6, 58-65.
Sagalayeva E. S. (2012). “Uşemleniye Prav Pojilıh Luydey V Semye” [Aile İçinde Yaşlı Haklarının İhlali]. İstoriçeskaya İ Sotsiyalno-Obrazovatelnaya Mısl, 4, 231-233.
Sapojnikova T. İ. (2007). “Demografiçeskiye Stareniye: Prognozı, Priçinı, Posledstviya” [Demografik Yaşlanma: Öngörüler, Nedenler, Sonuçlar]. Nauçnıy jurnal KubGAU, 25(1), 1-14.
Saralayeva Z. M. ve Balabanov, S. S. (1999). “Pojiloy Çelovek V Tsentralnoy Rossii” [Merkez Rusya’da Yaşlı İnsan]. Sotsiologiçeskiye isledovaniya, 12, 57-62.
Sergeeva O. V. (2012). “Sotsiyologiya Stareniya İ Vozrastnogo Heraventstva (Obzor Zapadnıh Konsepsiy)” [Yaşlanma Sosyolojisi ve Yaş Eşitsizliği (Batı Kuramlarına Genel Bakış)]. Logos et Praxis, 2, 74-79.
Smolkin A. A. (2008). “Otnoşeniye K Starosti V Kontekste Mejpokolençeskih Vzaimodeystviy” [Nesiller Arası Etkileşimler Bağlamında Yaşlılığa Karşı Tutum]. [Bildiri]. Tezisı Dokladov İ Vıstupleniy Na Vserossiyskom Sotsiyologiçeskom Kongresse “Globalizastiya İ Sotsiyalnıye İzmeneniya V Sovremennoy Rossii”, (str. 51-55). Мoskva: Alfa-M.
Starikova M. M. (2011). “Konstiuyirovaniye Obraza Pojilogo Çeloveka V Materiyalah Rossiyskoy Pressı” [Yaşlılık İmajının Rus Basınında İnşası]. Vestnik VyatGU, 3, 88-94.
Şabunova A. A. ve Barsukov V. N. (2015). “Tendentsii Demografiçeskogo Stareniya Naseleniya Rossiyskoy Federatsii İ İh Preodeleniya” [Rusya Federasyonu Nüfusunun Demografik Yaşlanma Eğilimleri Ve Bunun Üstesinden Gelme Yolları]. Problemı Razvitiya Teorii, 75, 76-87.
Tuchman G. (1976). “Telling Stories”. Journal of Communication, 26, 93-97. doi: 10.1111/j.1460-2466.1976.tb01942.x Uvarova M. Y. ve Kedyarova E. A. (2015). “K Probleme İzuçeniya Proyavleniy Gerontologiçeskogo Eydjizma V Sovremennom Obşestve” [Modern Toplumda Gerontolojik Yaşlı Ayrımcılığının Tezahürlerinin Sorunu Üzerine Bir İnceleme]. İzvestiya İrkutskogo Gosudarstvennogo Universiteta, 14, 67-74.
Vdovina M. V. (2018). “Jestokoye Obraşeniye Nasiliye V Pojilom Vozraste İ Vozmojnosti İh Preodoleniya” [Yaşlılara Kötü Muamele, Şiddet İçeren Davranışlar Ve Şiddeti Önleme Olanakları]. Obşestvo: Sotsiyologiya, Psihologiya, Pedagogika, 1, 9-13.
Yıldırım Becerikli, S. (2013). “Kuşaklararası İletişim Farklılığı: Bilim Teknoloji ve Yenilik Haberleri Üzerinden Bir Odak Grup Çalışması”. Selçuk İletişim, 8, 5-18.
Yurtaykina O. V. (2012). “Yazıkovaya Realizatsiya Obraza Pojilogo Çeloveka V Spetsiyalizirovannoy Presse Dlya Pojilıh Luydey” [Tematik Basında Yaşlı İmajına Yönelik Kullanılan Dil]. Vestnik VGU, 2, 116-119.

APA	Yoğurtçu G (2019). Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. , 1049 - 1066.
Chicago	Yoğurtçu Gökçe Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. (2019): 1049 - 1066.
MLA	Yoğurtçu Gökçe Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. , 2019, ss.1049 - 1066.
AMA	Yoğurtçu G Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. . 2019; 1049 - 1066.
Vancouver	Yoğurtçu G Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. . 2019; 1049 - 1066.
IEEE	Yoğurtçu G "Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği." , ss.1049 - 1066, 2019.
ISNAD	Yoğurtçu, Gökçe. "Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği". (2019), 1049-1066.

APA	Yoğurtçu G (2019). Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 1049 - 1066.
Chicago	Yoğurtçu Gökçe Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23, no.3 (2019): 1049 - 1066.
MLA	Yoğurtçu Gökçe Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.23, no.3, 2019, ss.1049 - 1066.
AMA	Yoğurtçu G Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 23(3): 1049 - 1066.
Vancouver	Yoğurtçu G Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 23(3): 1049 - 1066.
IEEE	Yoğurtçu G "Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği." Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, ss.1049 - 1066, 2019.
ISNAD	Yoğurtçu, Gökçe. "Yaşlılık Olgusu ve Yaşlılığın Medyada Temsili: Türkiye, Rusya ve Kırgızistan Gazeteleri Örneği". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23/3 (2019), 1049-1066.