60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Burcu BAĞCI ÇETİN, (Milli Eğitim Bakanlığı)
Ayşe ÖZTÜRK SAMUR (Adnan Menderes Üniversitesi)
Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
5 1
Yıl: 2018 Cilt: 20 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 17 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17556/erziefd.286651 İndeks Tarihi: 31-01-2020

60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz:
Bu araştırmada, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların prososyal davranışları ile anne-babalarının prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi,çocukların prososyal davranışlarının çeşitli değişkenlere göre (cinsiyet, kardeş sayısı) farklılaşıpfarklılaşmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır.Araştırmanın örneklemini 200 çocuk ve anne-babaları oluşturmuştur. Araştırmaya ilişkinverilerin toplanabilmesi amacıyla, çocuğa yönelik bilgileri içeren “Genel Bilgi Formu”, Bağcı veÖztürk Samur (2016) tarafından Türkçe’ ye uyarlanarak geçerlik güvenirlik çalışması yapılan“Çocuk Prososyallik Ölçeği” ve “Yetişkin Prososyallik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizindeSPSS 20 programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, anne-baba prososyallik puanı ile çocukprososyallik puanları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. ÇPÖ öğretmen formupuanlarının kız çocukları lehine, ÇPÖ anne formu puanlarının kardeş sayısı değişkenine göreanlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Psikoloji Aile Çalışmaları

The Examination of the Relationship Between Prosocial Behaviors of The Children Between 60 and 72 Months Old and of Their Parents

Öz:
This study aims to analyze the corelation between the prosocial behaviors of 60 and 72 months old children and of their parents, and examine whether prosocial behaviors of the children differ according to different variables. The sample of the study is composed of 200 children, their both mothers and fathers. Child Prosocialness Scale (CPS) and Adult Prosocialness Scale (APS) that adapted into Turkish by Bağcı and Öztürk Samur (2016) and General Information Form which contains information for the child, were used as data collection instruments. SPSS 20 program was used in the analysis of the data. At the end of the study a positive significant correlation was observed between childrren’s prosocialness scores and their mother-father’s prosocialness scores. A significant difference was identified in favour of girls from CPS teacher form scores and in favour of the number of siblings from CPS mother form scores.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Psikoloji Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acun-Kapıkıran, N., Kapıkıran, Ş., & Başaran, B. I. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin empatik eğilimler ve algıladıkları anne ve baba olumlu sosyal davranışları: Cinsiyetin farklılaştırıcı rolü. Ege Eğitim Dergisi, 1 (11), 1-19.
  • Altay, F. B. & Güre, A. (2012). Okul öncesi kuruma (Devlet-Özel) devam eden çocukların sosyal yeterlik ve olumlu sosyal davranışları ile annelerinin ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (4), 2699-2718.
  • Avcı, N. (1995). Anasınıfı öğretmenlerinin kişiliği ile çocukta sosyal gelişimi destekleyen davranışları sergilemesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Bağcı, B. (2015). Çocuk ve yetişkin prososyallik ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışması ve çocuk ile anne-baba prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
  • Bağcı, B., & Öztürk Samur, A. (2016). Çocuk ve yetişkin prososyallik ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (3), 59-79.
  • Bandy, R., & Wilhelm, O. M. (2007). Family structure and income during childhood and subsequent prosocial behavior in young adulthood. In Working Papers, Department of Economics, IUPUI.
  • Baran, G. (2005). Dört-beş yaş çocuklarının sosyal davranışlarının ve aile ortamlarının incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 30 (321), 9-16.
  • Baykan, S., Temel, Z. F., Ömeroğlu, E., Bulduk., Ersoy, Ö., Avcı, N., & Turla, A. (1995). Ankara’da farklı sosyo-ekonomik düzeydeki 0-6 yaş çocuklarının gelişim durumlarının incelenmesi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi, Ankara.
  • Bee, H., & Denise, B. (2003). The developing child (10th ed). U.S.A: Pearson.
  • Bekman, S. (1998). Eşit fırsat, anne-çocuk eğitim programının değerlendirilmesi. İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları.
  • Bierhoff, H.W. (2002). Prosocial behaviour. New York: Psychology Press.
  • Bower, A. A. (2012). What we do when children are good: How parents reinforce their preschool children’s prosocial behaviors, and the effectiveness of these strategies across contexts. Master’s thesis, University of Nebraska, Omaha, (UMI Number: 1515370).
  • Caprara, G. V., Steca, P. Zelli, A., & Capanna, C. (2005). A new scale for measuring adults’ prosocialness. European Journal of Psychological Assessment, 21, 77-89. doi:10.1027/1015- 5759.21.2.77
  • Carlo, G., & Randall, B. A. (2001). Are all prosocial behavior equal? A socioecological developmental conception of prosocial behavior. Advances in Psychology Research, 2, 151- 170.
  • Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Çağdaş, A. (1997). İletişim dilinin 4-5 yaş çocuklarının sosyal gelişimine etkileri. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Çiftçi, O. (1991). Çocuğun sosyalleşmesinde ailenin rolü. Aile ve Toplum Dergisi, 1 (2), 19-21.
  • Çimen, S. (2000). Ankara’da üniversite anaokullarına devam eden beş-altı yaş çocuklarının psikososyal gelişimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Diener, M. L., & Kim, D. (2004). Maternal and child predictors of preschool children’s social competence. Applied Developmental Psychology, 25, 3-24.
  • Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında kişi-durum yaklaşımı bağlamında yardım etme davranışı eğilimi, empati ve düşünme stilleri ilişkisi ve bu değişkenlerin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Eisenberg, N. (1992). The caring child. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Eisenberg, N., & Fabes, R. (1998). Prosocial development. In W. Damon ve N. Eisenberg (Eds.), Handbook of child psychology: Social, emotional, and personality development, 3, 701- 778. New York, NY: Wiley
  • Eisenberg, N., Carlo, G., Murphy, B., & Court, P. V. (1995). Prosocial development in late adolescence: a longitudinal study. Child Development, 66, 1179-1197.
  • Eminoğlu, B. (2007). Dört-beş yaş çocuklarının sosyal davranışları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Er Gazeloğlu, C. (2000). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin psiko-sosyal gelişimine ana-baba tutumunun etkisinin incelenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Fabes, R. A,, Carlo, G., Kupanoff, K., & Laible, D. (1999). Early adolescence and prosocial/moral behavior: Pt. 1. The role of individual processes. Journal of Early Adolescence, 19, 5-16.
  • Gander, M.J., & Gardiner, H.W. (1996). Çocuk ve ergen gelişimi (3. baskı). Yayına Hazırlayan: Bekir Onur. Ankara: İmge Kitabevi.
  • Gizir, Z. (2002). Anaokuluna devam eden dört-beş yaş çocuklarında sosyal davranışların gelişimi ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Glazer, J.I. (1991). Literature for young children. (3rd ed.). Canada: Collier Macmillan.
  • Grusec, J. E. (2006). The development of moral behavior and conscience from a socialization perspective. In M. Killen ve J. G. Smetana (Eds.), Handbook of moral development, 243-265. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
  • Güngör, A. (2002). Gelişim ve öğrenme. Toplumsal ve duygusal gelişim. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Günindi, N. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne-babalarının empatik beceriler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Hay, D. F., & Cook, K. V. (2007). The transformation of prosocial behavior from infancy to childhood. In C. A. Brownell ve C. B. Kopp (Eds.), Socioemotional development in thetoddler years: Transitions and transformations,100-131. New York, NY: Guilford Press.
  • Hoffman, M. L. (2000). Empathy and moral development: Implications for caring andjustice. New York: Cambridge University Press.
  • Kenward, B., & Dahl, M. (2011). Preschoolers distribute scarce resources according to the moral valence of recipients’ previous actions. Developmental Psychology, 47, 1054-1064.
  • Knafo, A., & Plomin, R. (2006). Prosocial behavior from early to middle childhood: Genetic and environmental influences on stability and change. Developmental Psychology, 42, 771-786.
  • Koçak, N. & Tepeli, K. (2004). 4-5 yaş çocuklarının sosyal ilişkiler ve işbirliği davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi I. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi. Kongre Kitabı, 2, 9-13.
  • Kumru, A., Carlo, G., & Edwards, C.P. (2004). OSDların ilişkisel, kültürel, bilişsel ve duyuşsal bazı değişkenlerle ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 19 (54), 109-125.
  • Kumru, A., Yağmurlu, B., & Sayıl, M. (2008). Relations between maternal child-rearing and children’s emotion regulation: Findings from families residing in big vs. small cities in Turkey. In Symposium, 20th Biennial Meeting of the International. https://ais.ku.edu.tr/AR/BSELCUK200744__ISSBD08kumruyagmurlupaper.pdf 20.12.2017.
  • Laibe, D., Carlo, G., Torquati, J., & Ontai, L. (2004). Children’s perception of family relationships as assessed in doll story comletion task: Links to parenting, social competence, and externalizing behavior. Social Development, 13 (4), 551-569.
  • Lefebvre, P., & Merrigan, P. (1998). Family background, family income, maternal work and child development. Working Paper, 78, Department of Economics, Québec à Montréal University.
  • Miller, P. A,, Eisenberg, N., Fabes, R. A., & Shell, R. (1996). Relations of moral reasoning and vicarious emotion to young children's prosocial behavior toward peers and adults. Development Psychology, 32, 2 10-2 19.
  • Mussen, P., & Eisenberg, N. (2001). Prosocial development in context. In A. C. Bohart ve D. J. Stipek (Eds.), Constructive and destructive behavior. Implications for family, school, and society (pp. 103-126). Washington, D.C.: American Psychological Association.
  • Öğretir, A. D. (1999). Alt ve üst sosyo ekonomik düzeydeki 6 yaş çocuklarının sosyal oyun davranışlarıyla anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Özbey, S. (2009). Anaokulu ve anasınıfı davranış ölçeği’nin (PKBS–2) geçerlik güvenirlik çalışması ve destekleyici eğitim programının etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Özgüven, İ. E. ( 2001 ). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: Pegem Yayınları.
  • Pratt, M.W., Skoe, E. E., & Arnold, M. L. (2004). Care reasoning development and family socialisation patterns in later adolescence: A longitudinal analysis. International Journal of Behavioral Development, 28, 139-147.
  • Roberts, W., College, C., & Strayer, J. (1996). Empathy, emotional expressiveness, and prosocial behavior. Child Development, 67, 449-470.
  • Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Strayer, J. (1985). Child rating questionnaire. Unpublished manuscript, Simon Fraser University, Burnaby, BC, Canada.
  • Şehirli, N. (2007). Çocuk davranışları değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Tokol, O. (1996). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen 3-6 yaş çocukların gelişim özellikleri ve anne-baba tutumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Toy, B. (2006). Sanat eğitimi alan ve almayan 15-17 yaş grubundaki ergenlerin sosyal uyumlarının ve benlik tasarım düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Trommsdorff, G. (1991). Child rearing and children’s empathy. Perceptual and Motor Skills. London.
  • Ünal, F. (2007). Çocuklarda empatinin gelişimi: Empatinin gelişiminde anne-baba tutumlarının etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 176, 134-147.
  • Uzmen, S., & Mağden, D. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193-212.
  • Weir, K. Stevenson, J., & Graham, P. (1980). Behavioral deviance and teacher ratings of prosocial behavior. Journal of the American Academy of Child Psychiatry, 19, 68-77.
  • Yağmurlu, B., & Candan Kodalak, A. (2009). Ebeveynlik ve okul öncesi dönemde çocuğun sosyal gelişimi. İstanbul.
  • Yağmurlu, B., Sanson, A., & Köymen, S. B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: Zihin kuramının belirleyici rolü, Türk Psikoloji Dergisi, 20 (55), 1-20.
  • Yavuzer, H. (1999). Bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimiyle çocuğunuzun ilk 6 yılı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Zahn-Waxler, C., Radke-Yarrow, M., Wagner, E., & Chapman, M. (1992). Development of concern for others. Developmental Psychology, 28, 126-136.
APA BAĞCI ÇETİN B, Öztürk Samur A (2018). 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
Chicago BAĞCI ÇETİN Burcu,Öztürk Samur Ayşe 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (2018): 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
MLA BAĞCI ÇETİN Burcu,Öztürk Samur Ayşe 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 2018, ss.1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
AMA BAĞCI ÇETİN B,Öztürk Samur A 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2018; 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
Vancouver BAĞCI ÇETİN B,Öztürk Samur A 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2018; 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
IEEE BAĞCI ÇETİN B,Öztürk Samur A "60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." , ss.1 - 17, 2018. 10.17556/erziefd.286651
ISNAD BAĞCI ÇETİN, Burcu - Öztürk Samur, Ayşe. "60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". (2018), 1-17. https://doi.org/10.17556/erziefd.286651
APA BAĞCI ÇETİN B, Öztürk Samur A (2018). 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
Chicago BAĞCI ÇETİN Burcu,Öztürk Samur Ayşe 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20, no.1 (2018): 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
MLA BAĞCI ÇETİN Burcu,Öztürk Samur Ayşe 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.20, no.1, 2018, ss.1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
AMA BAĞCI ÇETİN B,Öztürk Samur A 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 20(1): 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
Vancouver BAĞCI ÇETİN B,Öztürk Samur A 60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 20(1): 1 - 17. 10.17556/erziefd.286651
IEEE BAĞCI ÇETİN B,Öztürk Samur A "60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, ss.1 - 17, 2018. 10.17556/erziefd.286651
ISNAD BAĞCI ÇETİN, Burcu - Öztürk Samur, Ayşe. "60-72 Aylık Çocukların Prososyal Davranışları ile Anne-Babalarının Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20/1 (2018), 1-17. https://doi.org/10.17556/erziefd.286651
Sayfa Oluşturulma Tarihi
16-05-2024 12:19

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları