AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ

Yıl: 2019 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 105 - 126 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-02-2020

AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ

Öz:
Bir çoğulculuk ve şeffaflık rejimi olan demokrasilerde, tüm hak ve özgürlüklerde olduğu gibi, ifade özgürlüğünün ve onun spesifik bir görünümüolan medya özgürlüğünün de sınırlanması gereği, hukuk düzenlerinde ilke olarak benimsenmektedir. Rejimin çoğulculuk ve şeffaflık yönlerinin korunmasışartıyla, zorunlu ve istisnai durumlarda ifade ve medya özgürlüğünün sınırlanabileceği olgusu, bütün demokratik hukuk devletlerince genel kabul gören biryaklaşımdır. Medya, diğer bir ifadeyle basının, tüm toplumlarda çok büyük birrolü ve etkisi vardır. Günümüzde medyaya, onun geleneksel formlarının yanında, internetin yaygınlaşmasıyla birçok yeni bilgi ve iletişim biçimi de eklenmiştir. Bu durum toplum için yeni faydalar oluşturmakla birlikte, bazı problemleride beraberinde getirmiştir. İnsan hakları hukuku doktrin ve uygulamasında,hakların pek çoğunun sınırsız olmadığı kabul edilmektedir. İfade özgürlüğü ve medya özgürlüğü hakları da bu haklar arasındadır. Diğer bir deyişle ifade vemedya özgürlüklerinin mutlak (sınırsız) bir hak olmadığı ve her çağdaş demokrasinin, bu özgürlükler hakkında bir takım sınırlama sistemleri geliştirmiş olduğu da küresel düzeyde genel kabul görmektedir. İfade ve medya özgürlüğü kadar, bu özgürlüklerin sınırlandırma esasları da, bir toplumun demokratik nitelikte olup olmadığını belirleyen en önemli faktörlerden birisidir.İfade ve medya özgürlüğü haklarına getirilen sınırlamalar arasında, savaş için propaganda yapılması, etnik ve dini nefretlere yol açılması, ırk ayrımcılığı ve düşmanlığının veya şiddetin teşvik edilmesi gibi her türlü propagandayasağının öngörülmesi öne çıkmaktadır. İfade ve medya özgürlükleri, bir kişiyekarşı nefret söylemi ile şiddet ve müstehcen söylem boyutlarına varmadığı sürece, her türlü görüş, kanaat ve kurumların açıkça acımasız ve mantıksızca tartışılıp eleştirilmesinin mümkün olabileceğini ifade etmektedir. Dolayısıyla, ifadeve medya özgürlükleri, uygulamada her zaman sınırlamaları da içinde barındırmaktadır. Ancak bu sınırlamalar, hukuk devleti ilkelerine uygun olmalıdır. Bunoktadaki sınırlamaların, diğer insanların ve toplumun ortak çıkarlarını korumak için kanunla öngörülebilir olması da gereklidir.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Film, Radyo, Televizyon Hukuk

Criterias for Limitation of Expression and Media Freedom in The Echr Decisions

Öz:
In democracies which is a regime of pluralism and transparency, as in all rights and freedoms, the necessity of limiting freedom of expression and freedom of media, which is its specific appearance, is adopted as a principle in the legal order. Provided that the pluralism and transparency of the regime is preserved, the fact that freedom of expression and media may be restricted in the compulsory and exceptional circumstances is a generally accepted approach by all democratic law states. The media, in other words the press has a very great role and influence in all societies, The present times, the media has also been added a lot of new forms of information and communications, with the spread of the Internet besides its classilimitations on freedoms of expression and media. As freedoms of expression and media, these freedoms’s limitation principles also are one of the most important factors determining whether a society is democratic or not. Among the limitations to the rights to freedom of expression and of the media are also stands out the ban on all the forms of propaganda for war, causing racial and religious hatred or incite the racial discrimination, hostility or violence. The freedoms of expression and madia implies that it should be possible to scrutinize, openly debate, and criticize, even harshly and unreasonably, every faith, opinions and institutions, as long as this does not amount to hate speech, violence and obscene speechs against an individual. So, practicing the rights to freedom of expression and of the media always has the limitations. But this limitations should observe the principles by the rule of law. At this point limitations must be predictable for the right of other people as well as in the common interests of society and should be stipulated by law.cal forms. This has further created the new benefits to society, but it has also brought along no small challenges. In the human rights law doctrine and implementation is accepted that, most of rights aren’t unlimited. The rights to freedom of expression and freedom of the media are found among these rights. In other words, it is also globally recognised that it is not an absolute right, and every democracy has develeoped some system of limitations on freedoms of expression and media. As freedoms of expression and media, these freedoms’s limitation principles also are one of the most important factors determining whether a society is democratic or not. Among the limitations to the rights to freedom of expression and of the media are also stands out the ban on all the forms of propaganda for war, causing racial and religious hatred or incite the racial discrimination, hostility or violence. The freedoms of expression and madia implies that it should be possible to scrutinize, openly debate, and criticize, even harshly and unreasonably, every faith, opinions and institutions, as long as this does not amount to hate speech, violence and obscene speechs against an individual. So, practicing the rights to freedom of expression and of the media always has the limitations. But this limitations should observe the principles by the rule of law. At this point limitations must be predictable for the right of other people as well as in the common interests of society and should be stipulated by law.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Film, Radyo, Televizyon Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • ALGAN, Bülent, Muhalefet Hakkı ve Türkiye’deki Görünümü, Adalet Yayınları, Ankara, 2014.
  • ANAYURT, Ömer, Avrupa İnsan Hakları Hukukunda Kişisel Başvuru Yolu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014.
  • ARSLAN, Zühtü (Derleyen), ABD Yüksek Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu Yay., Ankara, 2003.
  • ARSLAN, Zühtü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Din Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu Yay., Ankara, 2005.
  • BIÇAK, Vahit, “Türkiye’nin Güncel Sorunları: Demokrasi ve İnsan Hakları”, http://www.geocities.com/vbicak/FNF.htm. (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
  • ÇEÇEN, Anıl, İnsan Hakları, Gündoğan Yayınları, 2. Basım, Ankara, 1995.
  • DOĞAN, İlyas / DEMİRDAL, Balkan, “İfade Özgürlüğü”, İnsan Hakları Hukuku, (Edt. İlyas Doğan), Genişletilmiş 2. Baskı, Astana Yayınları, Ankara, 2015.
  • ERDOĞAN, Mustafa, “Demokratik Toplumda İfade Özgürlüğü”, http://www.liberal. dt.org.tr /dergiler/ldsayi24/2402/htm. (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
  • ERDOĞAN, Mustafa, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, Orion Kitabevi, Ankara, 2007.
  • FENDOĞLU, Hasan Tahsin, “Avrupa İnsan Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 25, Ankara, 2016, ss. 1-19.
  • FENDOĞLU, Hasan Tahsin, “2001 Anayasa Değişikliği Bağlamında Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması (Any. m. 13)”, Anayasa Mahkemesi’nin 40. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiri, (25-26 Nisan 2002-Antalya), Anayasa Yargısı, S. 19, ss. 178-215.
  • FENDOĞLU, Hasan Tahsin, İnsan Hakları Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
  • HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, “Temel Hak ve Özgürlüklerde Objektif Sınır Kavramı ve Düşünce Özgürlüğünün Sınırları”, AÜSBF Dergisi, Nisan-Haziran 2002.
  • KABOĞLU, İbrahim Ö., “İnsan Hakları Yıllığı”, Düşünce Özgürlüğü (Avrupa Ölçütleri ve Türkiye), Cilt: 15, S: 46, Ankara, 1993.
  • KALABALIK, Halil, İnsan Hakları Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara, 2015.
  • KOCASAKAL, Ümit / AKSOY, Emine Eylem, “Avrupa İnsan Hakları Bağlamında İfade Özgürlüğü”, www.tchd.org.tr, 8-9, (Erişim Tarihi: 15.08.2018).
  • KÜZECİ, Elif, “AİHS’nin 10. Maddesi Işığında Nefret İçerikli ve Irkçı Nitelikli Düşünce Açıklamaları”, Türkiye Barolar Birliği (TBB) Dergisi, Sayı: 71, Ankara, 2007.
  • ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yay., Ankara, 1995.
  • SUNAY, Reyhan, Avrupa Sözleşmesinde ve Türk Anayasasında İfade Hürriyetinin Muhtevası ve Sınırları, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara, 2001.
  • SÜMER, Murat, AİHM’nin Türkiye’de İfade Özgürlüğüne İlişkin Kararlarının İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2010.
  • ŞAHBAZ, İbrahim, Karşılaştırmalı Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü, Yetkin Yayınları, Ankara, 2007.
  • TEZCAN, Durmuş, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara, 2006.
  • İnternet Kaynakları
  • Zana / Türkiye, BN 18954/91, KT. 25.11.1997, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1997/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • Sürek / Türkiye, BN 26682/95, KT. 08.07.1999, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1999/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • Garaudy / Fransa, BN 65831/01, KT. 24.06.2003, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/2003/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • Jersild / Danimarka, BN 15890/89, KT. 23.09.1994, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1994/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • Ivanov / Rusya, BN 35222/04, KT. 20.02.2007, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/2007/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • Leroy / Fransa, BN 36109/03, KT. 02.10.2008, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/2008/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • Muller ve Diğerleri / İsviçre, BN 10737/84, KT 24.05.1988, 37, 43, http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1988/5.html. Erişim Tarihi: 14.08.2018.
  • Handyside / İngiltere, BN 5493/72, KT 07.12.1976, 59, http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1976/5.html. Erişim Tarihi: 13.08.2018.
  • Lingens / Avusturya, BN 9815/82, KT 08.07.1986, 41 vd. http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1986/7.html. Erişim Tarihi: 13.08.2018.
  • Temel / Türkiye, BN 16853/05, KT. 01.02.2011, 12 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/2011/94.html, Erişim Tarihi: 19.08.2018.
  • TBKP ve Diğerleri / Türkiye, BN 19392/92, KT. 30.01.1998, 43, http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/1998/7.HTML. Erişim Tarihi: 13.08.2018.
  • Sosyalist Parti ve Diğerleri / Türkiye, BN 21237/93, KT. 25.05.1998, 47, http://www.bailii.org/eu/ cases/ECHR/1998/7.HTML. Erişim Tarihi: 13.08.2018)
  • Kocasakal / Aksoy, Avrupa İnsan Hakları Bağlamında İfade Özgürlüğü, www.tchd.org.tr, 8-9, Erişim Tarihi: 15.08.2018.
  • AİHM, Nefret Söylemi (Bilgi Notu), Haziran 2015, http://www.echr.coe.int/Documents/FS_Hate_speech_TUR.pdf, Erişim Tarihi: 20.08.2018.
  • Erbakan / Türkiye BN 59405/00, KT. 06.07.2006, 56 http://www.bailii.org/eu/cases/ ECHR/2006/94.html, Erişim Tarihi: 20.08.2018.
APA GÜL C (2019). AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. , 105 - 126.
Chicago GÜL Cengiz AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. (2019): 105 - 126.
MLA GÜL Cengiz AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. , 2019, ss.105 - 126.
AMA GÜL C AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. . 2019; 105 - 126.
Vancouver GÜL C AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. . 2019; 105 - 126.
IEEE GÜL C "AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ." , ss.105 - 126, 2019.
ISNAD GÜL, Cengiz. "AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ". (2019), 105-126.
APA GÜL C (2019). AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 105 - 126.
Chicago GÜL Cengiz AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14, no.1 (2019): 105 - 126.
MLA GÜL Cengiz AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.14, no.1, 2019, ss.105 - 126.
AMA GÜL C AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 14(1): 105 - 126.
Vancouver GÜL C AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 14(1): 105 - 126.
IEEE GÜL C "AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ." Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14, ss.105 - 126, 2019.
ISNAD GÜL, Cengiz. "AİHM KARARLARINDA İFADE VE MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI KRİTERLERİ". Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14/1 (2019), 105-126.