Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği
Yıl: 2018 Cilt: 2 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 514 - 555 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24130/eccd-jecs.196720182399 İndeks Tarihi: 10-02-2020
Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği
Öz: Bu araştırmada, Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM), otizmspektrum bozukluğu (OSB) sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerine etkililiği araştırılmıştır.Araştırma, üç OSB'li çocuk ve anneleri ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcı çocukların ikisi erkek biri kızdır.Birinci katılımcı çocuğun yaşı, çalışmaya başlandığı tarih itibariyle 6, ikinci katılımcı çocuk 4, üçüncükatılımcı çocuk 3 yaş 2 aylıktır. Katılımcı annelerin yaşları 33-35 yaş arasıdır. Bu araştırmanın uygulamaları,Ankara’da bir devlet üniversitesinin özel gereksinimli çocuklar için açılmış araştırma ve uygulama merkeziile bir katılımcı çocuğun devam ettiği kurumda (özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi)gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın izleme oturumları ise katılımcıların evlerinde doğal ortamlarındagerçekleşmiştir. Araştırmada, ETEÇOM Programı'nın çocuk katılımcıların sosyal etkileşim becerilerine etkisitek denekli deneysel desenlerden denekler arası çoklu başlama düzeyi desenine yer verilerek uygulama öncesi,sırası ve sonrası gözlem verileri yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın uygulamaları 4 aşamada tamamlanmıştır.Bu aşamalar, katılımcıların başlama düzeylerinin belirlenmesi, ETEÇOM Programı'nın uygulanması,ETEÇOM Programı sonu değerlendirme ve izlemedir. Araştırma sonunda, çocukların sosyal etkileşimbecerilerinde (etkileşimi başlatma, etkileşime yanıt verme ve etkileşimi sürdürme sayı ve yüzdesi) ilerlemelergösterdikleri belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Efficacy of Responsive Teaching (RT) Program on social interaction skills of children with Autism Spectrum Disorder
Öz: In this study, the effectiveness of the Interaction-Based Early Childhood Intervention Program called Responsive Teaching (RT) on the social interaction skills of children with autism spectrum disorder (ASD) was investigated. The study was conducted with three children with ASD and their mothers. In terms of the gender of the participant children, one of them is girl, while the other two are boys. The age of the first participant child is 6 as of the starting date of the study, the second participant child is 4 years old, and the third participant child is 3 years and 2 months old. The ages of the participant mothers are between 33 and 35 years. The applications of this study were performed at the research and application centre opened for children with special needs at a state university in Ankara and in an institution which a participant child attends (private special education and rehabilitation centre). The follow-up sessions of the study were held in the houses of the participants, in their natural environment. In the study, the effect of the RT on the social interaction skills of the child participants was collected using the pre-application, during application and post-application observation data by incorporating the inter-subject multiple baseline design among single subject experimental patterns. The applications of the study were completed in 4 stages. These stages consist of determining the starting levels of the participants, the implementation of the RT, post RT assessment and follow-up. As a result of the study, advancements were determined in the social interaction skills of the children.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th Ed.). Washington, DC: Author.
- Alvarez, A. (1999). Addressing the deficit: Developmentally informed psychotherapy with passive undrawn children. A. Alvarez, & S. Reid (Eds.), Autism and Personality (s. 49- 61). New York: Routledge.
- Baker, J., Messinger, D., Lyons, K. K., & Gantz, C. J. (2010). A pilot study of maternal sensitivity in the context of emergent autism. Journal of Autism and Developmental Disorder, 40, 988–999.
- Baker, J. K., Fenning, R. M., Crnic, K. A., vd. (2007). Prediction of social skills in 6-year-old children with and without developmental delays: Contributions of earlyregulation and maternal scaffolding. American Journal on Mental Retardation, 112(5), 375–391.
- Beckman, P., & Lieber, J. (1994). The social strategy rating scale: An approach to evaluating social competencee. Journal of Early Intervention, 18, 1-11.
- Bekman, S. (1998). Eşit fırsat anne-çocuk eğitiminin değerlendirilmesi. İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı.
- Bierman, K., & Wargo, J. (1995). Predicting the longitudinal course associated with aggressiverejected, aggressive (nonrejected), and rejected (nonagressive) status. Development and Psychopathology, 7, 669-682.
- Billingsley, F. F., White, O. R., & Munson, R. (1980). Procedural reliability: A rationale and an example. Behavioral Assessment, 2, 229-241.
- Brookman-Frazee, L., Stahmer, A., Baker-Ericze´n, M. J., & Tsai, K. (2006). Parenting ınterventions for children with autism spectrum and disruptive behavior disorders: Opportunities for cross-fertilization. Clinical Child and Family Psychology Review, 9(3/4), 181-200.
- Carter, A. S., Gillham, J. E. Sparrow, S. S., & Volkmar, F. R. (1996). Adaptive behavior in autism. Mental Retardation, 5, 945-960.
- Cassel, T. D., Messinger, D. S., Ibanez, L. V., Haltigan, J. D., Acosta, S. I., & Buchman, A. C. (2007). Early Social and emotional communication in the infant siblings of children with autism spectrum disorders:An examination of the broad phenotype. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 122-132.
- Ceber-Bakkaloğlu, H., & Sucuoğlu, B. (2000). Normal ve zihinsel engelli bebeklerde annebebek etkileşiminin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2 (4), 47-58.
- Charlop, M. H., Dennis, B., Carpenter, M. H., & Greenberg, A. L. (2010). Teaching socially expressive behaviors to children with autism through video modeling. Education & Treatment of Children, 33(3), 371-393.
- Clarizio, H. (1997). Conduct disorders: Developmental considerations. Psychology in the Schools, 34(3), 253- 265.
- Craig-Unkefer, L. A., & Kaiser, A. P. (2002). Improving the social communication skills of atrisk preschool children in a play context. Topics in Early Childhood Special Education, 22(1), 3-13.
- Cotugno, A. J. (2009). Social competence and social skills training and intervention for children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39(9), 1268-1277.
- Dawson, G., & Galpert, L. (1990). Mothers’ uses of imitative play for facilitating social responsiveness and toy play in young autistic children. Development and Psychopathology, 2, 151-162.
- Diken, Ö. (2009). Ebeveyn davranışını değerlendirme ölçeği ve çocuk davranışını değerlendirme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı, Eskişehir.
- Diken, İ. H. (2012). An exploration of interactional behaviors of Turkish mothers and their children with special needs: Implications for early intervention practices. Science, 37(163), 283-296.
- Diken, İ. H. (2013). Gelişim geriliği/yetersizliği olan çocuklar, aileleri, eğitimcileri ve uzmanlarına yönelik etkileşim temelli erken çocuklukta müdahale programı: ETEÇOM hakkında ve ETEÇOM Formları 1, ETEÇOM Statejileri 2, ETEÇOM Bilgi Notları 3.
- Orjinal ad:Autism and developmental delays in young children: The responsive teaching cirriculum for parents and professionals Gerald Mahoney &James MacDonald (2007), Pro-Ed.:USA
- Diken, İ. H., Ardıç, A., & Diken, Ö. (2011). GOBDÖ-2-TV Gilliam Otistik Bozuklukları Derecelendirme Ölçeği 2 Türkçe Versiyonu. Ankara: Maya
- Doussard-Roosevelt, J. A., Joe, C. M., Bazhenova, O., & Porges, S.W. (2003). Mother-child interaction in autistic and nonautistic children: Characteristics of maternal approach behaviors and child social responses. Development and Psychopathology, 15, 277-295.
- Frith ,U., & Frith,C. (2001). The biological basis of social ınteraction. Current Directions in Psychological Science,10 (5),151-155.
- Gast, D. L., & Ledford, J. (2010). Multiple baseline and multiple-probe designs. D. L. Gast (Eds.), Single subject research methodology in behavioral sciences. New York: Routledge Publishers.
- Greenspan, S. I., & Wieder, S. (1999). A functional developmental approach to autism spectrum disorders. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 24(3), 147- 161.
- Hobson, R. P. (1993). The emotional origins of interpersonal understanding. Philosophical Psychology, 6, 227- 249.
- Ingersoll, B., & Gergans, S. (2007). The effect of a parent-implemented imitation intervention on spontaneous imitation skills in young children with autism. Research in Developmental Disabilities, 28 (2), 163-175.
- Jung, L. A. (2003). More is better: Maximizing natural learning opportunities. Young Exceptional Children, 6(3), 21–26.
- Kaiser, A. P., & Hemmeter, M. L. (1996). The effects of teaching parents to use responsive ınteraction strategies. Topic in Early Childhood Special Education, 16(3), 375.
- Kaiser, A. P., & Hancock, T. B. (2003). Teaching parents’ new skills to support their young children’s development. Teaching Parents New, 16(1), 9-21.
- Karaaslan, Ö. (2010). Etkileşime dayalı erken eğitim programı'nın (edep) gelişimsel yetersizliğe sahip çocuklar ve anneleri üzerindeki etkililiği. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstütüsü, Eskişehir.
- Karaaslan, Ö., Diken, İ. H., & Mahoney, G. (2011). The effectiveness of the responsive teaching parent-mediated developmental ıntervention programme in turkey: A pilot study. International Journal of Disability, Development and Education, 58(4), 359- 372.
- Kırcaali-İftar, G., ve Tekin, E. (1997). Tek Denekli AraĢtırma Yöntemleri. 1. Baskı Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
- Kim, J., & Mahoney, G. (2004). The effects of mother's style of interaction on children's engagement:Implications for using responsive intervention with parents. Topics in Early Childhood Special Education, 24 (1), 31-38.
- Kim, J., & Mahoney, G. (2005). The effects of relationship focused intervention on Korean parents and their young children with disabilities. Research in Developmental Disabilities, 26 (2), 101-201.
- Klein, P. S. (2003). A mediational approach to early intervention: Israel. S. L. Odom, M. J. Hanson, J. A. Blackman, & S. Kaul (Eds.), Early intervention practices around the world (s. 69–89). Baltimore: Paul H. Brookes.
- Koyuncu, M. (2009). Karşılıklı yoğunlaştırılmış etkileşim yönteminin otizmli çocuklarda iletişim becerilerinin gelişimine etkisinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Layton, T. L., & Watson, L. R. (1995). Enhancing communication in nonverbal children with autism. K. A. Quill (Eds.), Teaching children with autism: Strategies to enhance communication and socialization (s. 73-102). New York: Delmar Publishers.
- Lee, S., Odom, S. L., & Loftin, R. (2007). Social engagement with peers and stereotypic behavior of children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 9, 67-79.
- Mahoney, G., Kaiser, A. P., & Girolametto, L. E. (1999). Parent education in early intervention: A call for a renewed focus. Topics in Early Childhood Special Education, 19(3), 131-140.
- Mahoney, G., & Perales, F. (2003). Using relationship-focused intervention to enhance the social- emotionational functioning of young children with autism spectrum disorders. Topic in Early Childhood Special Education, 23,77-89.
- Mahoney, G., & Perales, F. M. (2005). Relationship-focused early ıntervention with children with pervasive developmental disorders and other disabilities: A comparative study. Developmental and Behavioral Pediatrics, 26(2), 77-85.
- Mahoney, G., & Perales, F. (2008). Early intervention:How relationship focused intervention promotes developmental learning. Down Syndrome Research and Practice, 13(3), 47-53.
- Mahoney, G., & MacDonald, J. (2007) Autism and developmental delays in young children:The Responsive Teaching curriculum for parents and professionals. Austin, TX: PRO-ED.
- McCollum, J. A., & Hemmeter, M. L. (1997). Parent-child interaction intervention whenchildren have disabilities. M. J. Guralnick (Eds.), The effectiveness of early ıntervention (s. 549-576). Baltimore, MD: Brookes.
- McConachie, H., & Diggle, T. (2007). Parent implemented early intervention for young children with autism spectrum disorder: A systematic review. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 13, 120-129.
- McConnell, S. R. (2002). Interventions to facilitate social interaction for young children with autism: Review of available research and recommendations for educational intervention and future research. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32(5), 351-372.
- McWilliam, R. A. (2012). Implementing and preparing for home visits. Topics in Early Childhood Special Education, 31, 224-231.
- Mundy, P., Sigman, M., & Kasari, C. (1990). A longitudinal study of joint attention and language development in autistic children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 20, 115-128.
- Mundy, P., & Newell, L. (2007). Attention, joint attention and social cognition. Current Directions in Psychological Science, 16, 269-274.
- Özdemir, S. (2007). A paradıgm shıft ın early ınterventıon servıces: from chıld centeredness to famıly centeredness. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47(2), 13-25.
- Özdemir, S. (2008). Family centered early intervention services. E-Journal of New World Sciences Academy, 3 (2),321-331.
- Özdemir, S., & Gürel, Ö. (2010, Ekim). Erken mudahale alaninda son 40 yil: Değişen yaklaşımlara genel bir bakış. 20. Ulusal Ozel Egitim Kongresi'nde sunulmuş bildiri, Gaziantep.
- Powell, D., & Dunlap, G. (2010). Family-focused interventions for promoting social-emotional development in infants and toddlers with or at risk for disabilities. Tampa, Florida: University of South Florida.
- Prizant, B. B., Wetherby, A. M., & Rydell, P. J. (2000). Communication intervention issues for children with autism spectrum disorders. A. M. Wetherby, & B. M. Prizant
- (Eds.), Autism spectrum disorders: A transactional developmental perspective (s.193-224). Baltimore: Paul H.Brookes.
- Rogers, S. J. (2000). Interventions that facilitate socialization in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30(5), 399-409.
- Schertz, H. H., & Odom, S. L. (2007). Promoting joint attention in toddlers with autism: A parent-mediated developmental model. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37,1562-1575.
- Sigman, M., & Ruskin, E. (1999). Continuity and change in the social competence of children with autism, Down syndrome, and developmental delays. Monographs of the Society for Research in Child Development, 64, 1-114.
- Simpson, R. L., Myles, B. S., Sasso, G. M., & Kamps, D. M. (1997). Social skills for students with autism (2nd ed.). Reston, VA: Council for Exceptional Children.
- Solomon, R., Necheles, J., Ferch, C., & Bruckman, D. (2007). Pilot study of a parent training program for young children with autism: The play project home consultation program. Autism, 11(3), 205-224.
- Stone, W., Ousley, O., Yoder, P., Hogan, K., & Hepburn, S. (1997). Nonverbal communication in 2 and 3 year old children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 2, 677-696.
- Tawney, W. J., & Gast, L. D. (1984). Single subject research in special education. Columbus: Bell and Howell Company.
- Temel, F., Ersoy, Ö., Avcı, N., & Turla, A. (2004). Gazi erken çocukluk gelişimi değerlendirme aracı "GEÇDA". Ankara: Rekmay.
- Toper-Korkmaz, Ö. (2015). Eve dayalı olarak gerçekleştirilen etkileşim temelli erken çocuklukta müdahale programının otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuklar ve anneleri üzerindeki etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Wetherby, A. M., Prizant, B. M., & Hutchinson, T. (1998). Communicative, social-affective, and symbolic profiles of young children with autism and pervasive developmental disorder. American Journal of Speech- Language Pathology, 7, 79-91.
- Wetherby, A. M., & Prizant, B. M. (2000). Autism spectrum disorders: A transactional developmental perspective. Baltimore, MD: Brookes.
- Woods, J., Kashınath, S., & Goldstein, H. (2004). Effects of embedding caregiver-ımplementad teaching strategies in daily routines on children's communication outcomes. Fournal of Early İntervention, 26(3),175-193.
| APA | SELİMOĞLU Ö, Özdemir S (2018). Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. , 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| Chicago | SELİMOĞLU Ömür Gürel,Özdemir Selda Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. (2018): 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| MLA | SELİMOĞLU Ömür Gürel,Özdemir Selda Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. , 2018, ss.514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| AMA | SELİMOĞLU Ö,Özdemir S Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. . 2018; 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| Vancouver | SELİMOĞLU Ö,Özdemir S Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. . 2018; 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| IEEE | SELİMOĞLU Ö,Özdemir S "Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği." , ss.514 - 555, 2018. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| ISNAD | SELİMOĞLU, Ömür Gürel - Özdemir, Selda. "Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği". (2018), 514-555. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| APA | SELİMOĞLU Ö, Özdemir S (2018). Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(3), 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| Chicago | SELİMOĞLU Ömür Gürel,Özdemir Selda Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 2, no.3 (2018): 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| MLA | SELİMOĞLU Ömür Gürel,Özdemir Selda Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, vol.2, no.3, 2018, ss.514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| AMA | SELİMOĞLU Ö,Özdemir S Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2018; 2(3): 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| Vancouver | SELİMOĞLU Ö,Özdemir S Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2018; 2(3): 514 - 555. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| IEEE | SELİMOĞLU Ö,Özdemir S "Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği." Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2, ss.514 - 555, 2018. 10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
| ISNAD | SELİMOĞLU, Ömür Gürel - Özdemir, Selda. "Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale Programı'nın (ETEÇOM) Otizm Spektrum Bozukluğu sergileyen çocukların sosyal etkileşim becerileri üzerindeki etkililiği". Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 2/3 (2018), 514-555. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182399 |
