YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

pabuçcu, hakan; BAYRAMOGLU, TURGUT

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Hakan PABUÇCU, (Bayburt Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Bayburt, Türkiye)

Turgut BAYRAMOĞLU (Bayburt Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Bayburt, Türkiye)

Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

19 1

Yıl: 2016 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 762 - 778 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-02-2020

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz:

Kalkınma ve çevre ilişkisi vurgulanmaya başlandığı günden beri gündemdendüşmemiştir. Bunun en somutlaşmış hali 2015 yılında düzenlenen Paris İklimZirvesi’dir. Sözleşmeye taraf olan diğer ülkeler gibi Türkiye’de sera gazı salımdeğerlerini artıştan azalış yöntemi ile azaltmayı taahhüt etmiştir. Diğer yandan Türkiyegelişmekte olan bir ülke olarak enerji üretimini ve tüketimini artırmak zorundadır.Büyüme ise beraberinde çevre kirliliği getirmektedir. Çevre kalitesi karbondioksit (CO2)gibi zehirli gazların çevreye bırakılması ile oluşmaktadır. Zehirli gaz emisyonunun enönemli kaynakları ise enerji üretimi ve tüketimi, endüstriyel üretim, seyahat için enerjitalebinden oluşmaktadır. Diğer nedenler bunların yanında kirletici olarak zayıfkalmaktadır. Bu sebeple bu çalışmada AB-28 ülkeleri ile Türkiye’nin gelecekte sera gazısalım değerlerini tahmin etmede beşer yıllık olmak üzere 1990-2030 yılları arası nüfus,GSYH, enerji üretimi ve tüketimi, ulaşım için enerji kullanımı ve sera gazı salımmiktarları kullanılmıştır. Tahmin konusunda başarılı sonuçlar veren Yapay Sinir AğlarıModeli (YSA) ile Türkiye’nin 2020-2025-2030 yılları için CO2 eş değeri salım miktarlarısırası ile 740,33 Milyon Ton (Mt), 1039,32 Mt ve 1244,13 Mt bulunmuştur. Bulunan busonuçların Türkiye’nin Paris İklim Zirvesi’nde 2030 yılı için taahhüt ettiği 929 Mt CO2eşdeğeri salım miktarından fazla olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye’nin taahhütünü yerinegetirebilmesi için enerji verimliliğini artırması ve yenilenebilir enerjilere geçiş yapmasıgerekmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Yeşil, Sürdürülebilir Bilim ve Teknoloji Enerji ve Yakıtlar Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri Nükleer Bilim ve Teknolojisi Çevre Mühendisliği

CO2 EMISSIONS FORECAST WITH NEURAL NETWORKS WITH: THE CASE OF TURKEY

Öz:

The relationship between environment and development haven’t lost popularity for a long time until today. The most incarnational indicator of this process is Paris Climate Summit in 2015. Turkey have stipulated to decrease greenhouse gas emission as 21% until 2030. On the other hand, as an emerging country Turkey has to develop and increase production and consumption. The development brings along with together environment pollution. The pollution of environment consists of releasing toxic gases like CO2 to the environment. The most important source of toxic gases are energy production and consumption, industrial production, and energy demand for transportation. The others are weak reasons to pollute environment. In this respect, to forecast Turkeys’ CO2 emission, it’s used GDP, energy production-consumption, energy use for transportation and greenhouse gas emission data for EU-28 and Turkey between 1990-2030 as quinquennium. As a result of Artificial Neural Network which one of the best model to forecast, CO2 emission for 2020-25-30 are respectively 740,33 Mt, 1039,32 Mt ve 1244,13 Mt. It’s easy to say this forecast doesn’t overlap the guarantied value of Turkeys’ in Paris Climate Summit. If Turkey want to carry out its stipulation, have to increase energy efficiency and use renewable energy.

Anahtar Kelime:

Konular: Yeşil, Sürdürülebilir Bilim ve Teknoloji Enerji ve Yakıtlar Çevre Çalışmaları Çevre Bilimleri Nükleer Bilim ve Teknolojisi Çevre Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ARİ, İzzet ve AYDİNALP KOKSAL, Merih, (2011). “Carbon Dioxide Emissions From the Turkish Electricity Sector and its Mitigation Options”. Energy Policy 39, 6120 ‐ 6135.
ASLANOĞLU, S.Y. ve AYDINALP KÖKSAL, Merih, (2012), “Elektrik Üretimine Bağlı Karbondioksit Emisyonunun Bölgesel Olarak Belirlenmesi ve Uzun Dönem Tahmini”, Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi 1 (2012) 19–29.
BAŞAR, Selim ve TEMURLENK, Sinan, (2007), “Çevreye Uyarlanmış Kuznets Eğrisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 21 Ocak 2007 Sayı: 1
BOZKURT, Cuma ve OKUMUŞ, İlyas, (2015), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Ticari Serbestleşme ve Nüfus Yoğunluğunun Co2 Emisyonu Üzerindeki Etkileri: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt/Volume: 12, Sayı/Issue:32 , s. 23-35.
CARSON, Rıchard, T, JEON, Yongıl and MCCUBBIN, Donald R., (1997), “The relationship between air pollution emissions and income: US Data”, Environment and Development Economics, 2 (1997): 433–450
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Uluslararası Yerel Yönetimler Sera Gazı Salımlarının Analizi Protokolü (IEAP), Versiyon 1.0, Ekim 2009, s.25.
ÇINAR, Serkan, (2011) “Gelir Ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Panel Birim Kök ve Eşbütünleşme Testi”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt/Vol. XXX, Sayı/No. 2, pp. 71-83.
ÇOBAN, Orhan ve ŞAHBAZ KILINÇ, Nazan, (2015), “Yenilenebilir Enerji Tüketimi Ve Karbon Emisyonu İlişkisi: Tr Örneği“, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı:38 Yıl: 2015/1, S. 195-208.
DINDA, Soumyananda., COONDOO, Dipankor and PAL, Manoranjan, (2000), “Air quality and economic growth: an empirical study”, Ecological Economics 34 (2000) 409–423
ERGÜN, Suzan ve ATAY POLAT, Melike, (2015), “OECD Ülkelerinde CO2 Emisyonu, Elektrik Tüketimi ve Büyüme İlişkisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 45, Ocak-Haziran 2015 ss. 115-141.
European Comission, Directorate-General for Energy, EU energy trends to 2030, UPDATE 2009, s., 66-179.
GUNDUZ, Halil İbrahim, (2014), “Çevre Kirliliği İle Gelir Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Eşbütünleşme Analizi ve Hata Düzeltme Modeli”, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B. Dergisi, Yıl, 2014, Cilt XXXVI, SAYI I, S. 409-423,
GRAUPE, D. (2007). Principles of Artificial Neural Networks (6th ed., Vol. 6). USA: World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd. http://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004
HALICIOGLU, Ferda, (2009), “An econometric study of CO2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey”, Energy Policy, 37, 1156–1164.
HAMZACEBI, C. and KARAKURT, I. (2015), “Forecasting the Energy-related CO2 Emissions of Turkey Using a Grey Prediction Model”, Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, ISSN: 1556-7036 (Print) 1556-7230.
HATZIGEORGIOU, E., POLATIDıS, H. and HARALAMBOPOULOS, D., (2010) Energy CO2 Emissions for 1990–2020: A Decomposition Analysis for EU-25 and Greece, Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, 32:20, 1908-1917.
HAYKIN, S., and NETWORK, N. (2004). A comprehensive foundation. Neural Networks. http://doi.org/0-13-273350-1
HIPPERT, H. S., PEDREIRA, C. E., and SOUZA, R. C. (2001). Neural networks for short-term load forecasting: a review and evaluation. IEEE Transactions on Power Systems, 16(1), 44–55. http://doi.org/10.1109/59.910780
https://unfccc.int/resource/docs/.../l09r01.pdf, E.T.: 11.05.2016
KAYNAK, Muhteşem, (2011), Kalkınma İktisadı, Gazi Kitabevi, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, Ankara, s.61-62.
KUMBAROĞLU, Gürkan ve ARIKAN, Yıldız, (2009), “Farkındalık ve Fark Yaratmak: Türkiye’nin Co2 Salımları”, Açık Toplum Vakfı, 1. Baskı, Ağustos 2009, İstanbul, s.6.
KUZNETS, S., (1955). “Economic Growth and Income Inequality”. The American Economic Review. Sayı:45. No:1. ss.1-28.
ÖZTEMEL, E. (2006). Yapay Sinir Ağları (2nd ed.). İatanbul: Papatya Yayıncılık.
ÖZTURK, I., ACARAVCI, A., (2010). “CO2 Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in Turkey”. Renewable and Sustainable Energy Reviews 14, 3220 ‐3225.
SAY, Nuriye Peker ve YÜCEL, Muzaffer, (2006). “Energy Consumption and CO2 Emission in Turkey: Emprical Analysis and Future Projection Based on Economic Growth”. Energy Policy 34, 3870 ‐ 3786.
SOZEN, Adnan, GULSEVEN, Zafer ve ARCAKLIOGLU, Erol, (2007). “Forecasting Based on Sectoral Energy Consumption of GHGs in Turkey and Mitigation Policies”. Energy Policy 35, 6491 ‐6505.
Türkiye Cumhuriyeti Niyet Edilen Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkı, 2015, s. 2.
United Nations, Adoption of the Paris Agreement, FCCC/CP/2015/L.9/Rev.1.
YAN, Xiaoy ve CROOKES, Roy J. (2010), “Energy demand and emissions from road transportation vehicles in China”, Progress in Energy and Combustion Science 36, s.651-676.
YILMAZ, Hamid ve YILMAZ, Mustafa, (2013), “Gri Tahmin Yöntemi Kullanılarak Türkiye’nin CO2 Emisyon Tahmini”, Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Sigma 31, 141-148.
ZHANG, Ming, MU, Hailin, NİNG, Yadong, (2009), “Accounting for energyrelated CO2 emission in China, 1991–2006”, Energy Policy 37 (2009) 767–773.

APA	pabuçcu h, BAYRAMOGLU T (2016). YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 762 - 778.
Chicago	pabuçcu hakan,BAYRAMOGLU TURGUT YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. (2016): 762 - 778.
MLA	pabuçcu hakan,BAYRAMOGLU TURGUT YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 2016, ss.762 - 778.
AMA	pabuçcu h,BAYRAMOGLU T YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2016; 762 - 778.
Vancouver	pabuçcu h,BAYRAMOGLU T YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2016; 762 - 778.
IEEE	pabuçcu h,BAYRAMOGLU T "YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." , ss.762 - 778, 2016.
ISNAD	pabuçcu, hakan - BAYRAMOGLU, TURGUT. "YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". (2016), 762-778.

APA	pabuçcu h, BAYRAMOGLU T (2016). YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 762 - 778.
Chicago	pabuçcu hakan,BAYRAMOGLU TURGUT YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18, no.3 (2016): 762 - 778.
MLA	pabuçcu hakan,BAYRAMOGLU TURGUT YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.18, no.3, 2016, ss.762 - 778.
AMA	pabuçcu h,BAYRAMOGLU T YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016; 18(3): 762 - 778.
Vancouver	pabuçcu h,BAYRAMOGLU T YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2016; 18(3): 762 - 778.
IEEE	pabuçcu h,BAYRAMOGLU T "YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18, ss.762 - 778, 2016.
ISNAD	pabuçcu, hakan - BAYRAMOGLU, TURGUT. "YAPAY SİNİR AĞLARI İLE CO2 EMİSYONU TAHMİNİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18/3 (2016), 762-778.