Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Fatih YAMAN, (Muş Alparslan Üniversitesi)
Onur DÖNMEZ, (Ege Üniversitesi)
Yavuz AKBULUT, (Anadolu Üniversitesi)
Işıl KABAKÇI YURDAKUL, (Anadolu Üniversitesi)
Ahmet Naci ÇOKLAR, (Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi)
Tolga GÜYER (Gazi Üniversitesi)
Eğitim ve Bilim
36 12
Yıl: 2019 Cilt: 44 Sayı: 199 Sayfa Aralığı: 149 - 172 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2019.7897 İndeks Tarihi: 03-03-2020

Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz:
Dijital teknolojilerin gelişmesiyle yaşamın her alanında kolaylıklaryaşanmaya başlamıştır. Bu teknolojiler, kolaylıkların yanı sırariskleri de beraberinde getirmektedir. Zararlı içerikler, siberzorbalık, pornografi, cinsel içerikli mesajlar gibi riskler dijitalaraçlarla birlikte evlere kadar rahatlıkla girebilmektedir. Burisklerden en çok etkilenmesi beklenen grup çocuklardır.Çocukların gelişiminden birinci derecede sorumlu olanebeveynlere bu noktada önemli sorumluluklar düşmektedir.Ebeveynler, çocuklarını dijital teknolojilerden kaynaklananrisklerden korumak için dijital çağa ayak uydurmalıdır. Buçalışmanın amacı dijital ebeveynlik yeterlik alanları vegöstergelerinin belirlenmesi ve belirlenen göstergelere dayanarakgeliştirilecek bir araçla ebeveynlerin öz yeterliklerinin çeşitlidemografik değişkenler açısından incelenmesidir. Taramamodelinde desenlenen çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinciaşamada alanyazın taraması ve uzmanlarla gerçekleştirilen birodak grup görüşmesi sonucunda dijital ebeveynlik yeterlik alanlarıve göstergeleri belirlenmiştir. İkinci aşamada ise Dijital EbeveynlikÖz Yeterlik Ölçeği geliştirilerek, Eskişehir ilinde yaşayan 576ebeveynin dijital ebeveynlik öz yeterlikleri ebeveyn rolü, internetkullanım deneyimi, gelir durumu, meslek ve eğitim durumudeğişkenlerine göre incelenmiştir. Dijital ebeveynlik yeterlik vegöstergeleri başlangıçta yedi farklı boyuttan oluşmuş ve buboyutlara göre Dijital Ebeveynlik Öz Yeterlilik Ölçeğihazırlanmıştır. Geliştirilen ölçeğin faktör yapısı farklı ebeveynörneklemleriyle gerçekleştirilen açımlayıcı (n=520) ve doğrulayıcıanalizlerle (n=556) irdelenmiştir. Yapı geçerliği çalışmalarısonrasında dijital okuryazarlık, dijital güvenlik ve dijital iletişimolmak üzere üç faktör altında toplanan göstergelerin ebeveyn rolü,internet kullanım durumu, gelir durumu, meslek ve eğitimdurumu değişkenler açısından farklılık sergilememiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akbulut, Y., Şahin, Y. L. ve Erişti, B. (2010). Cyberbullying victimization among Turkish online social utility members. Journal of Educational Technology & Society, 13(4), 192-201.
  • Álvarez, M., Torres, A., Rodríguez, E., Padilla, S. ve Rodrigo, M. J. (2013). Attitudes and parenting dimensions in parents' regulation of internet use by primary and secondary school children. Computers & Education, 67, 69-78.
  • Anderson, M. (2016). Parents, teens and digital monitoring. Pew Internet & American Life Project. Retrieved January, 20, 2016.
  • Arbuckle, J. L. (2007). Amos (Sürüm 16.0) [Bilgisayar programı]. Chicago, IL: Smallwaters.
  • Baydas, O., Kucuk, S., Yilmaz, R. M., Aydemir, M. ve Goktas, Y. (2015). Educational technology research trends from 2002 to 2014. Scientometrics, 105(1), 709-725.
  • Bryant, F. B. ve Yarnold, P. R. (1995). Principal-components analysis and exploratory and confirmatory factor analysis. L. G. Grimm ve P. R. Yarnold (Ed.), Reading and understanding multivariate statistics içinde (s. 99-136). Washington, DC: American Psychological Association.
  • Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni: SPSS uygulamaları ve yorum, Ankara: Pegem Yayınları.
  • Comrey, A. L. ve Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis (2. bs.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Creswell, J. W. (2012). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. USA: Sage Publications.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Multivariate statistics for the social sciences: SPSS and LISREL applications. Ankara: Pegem Akademi.
  • Duerager, A. ve Livingstone, S. (2012). How can parents support children’s internet safety? EU Kids Online, 1-6.
  • EU Kids Online (AÇÇAP) II Türkiye. (2010). Avrupa çevrimiçi çocuklar araştırma projesi: Türkiye bulguları. http://eukidsonline.metu.edu.tr/ adresinden erişildi.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3. bs.). London, UK: Sage.
  • Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18, 39-50.
  • Guernsey, L., Levine, M., Chiong, C. ve Severns, M. (2012). Pioneering literacy in the digital wild west: Empowering parents and educators. Washington, DC: Campaign for Grade-Level Reading.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2005). Multivariate data analysis (6. bs.). New York, NY: Prentice Hall.
  • Hasebrink, U., Livingstone, S. ve Haddon, L. (Ed.). (2009). Comparing children’s online opportunities and risks across Europe: Cross-national comparisons for EU Kids Online. London: EU Kids Online. http://eprints.lse.ac.uk/21656/1/D3.2_Report-Cross_national_comparisons.pdf adresinden erişildi.
  • Hoyle, R. H. (1995). Structural equation modeling: Concepts, issues, and applications. Sage.
  • Hu, L. and Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covarience structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55.
  • Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research (6. bs.). New York: Pearson.
  • Hutcheson, G. ve Sofroniou, N. (1999). The multivariate social scientist: Introductory statistics using generalized linear models. London Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Kadli, J. H., Kumbar, B. D. ve Kanamadi, S. J. (2010). Students perspectives on internet usage: A case study. Information Studies, 16(2), 121-130.
  • Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36.
  • Kaşıkcı, D. N., Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E. ve Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa’daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39, 230-243.
  • Keeney, S. (2010) The delphi technique. K. Gerrish ve A. Lacey (Ed.), The research process in nursing içinde (6. bs., s. 227-236). London: Blackwell Publishing.
  • Kenley, H. (2011). Cyber bullying no more: Parenting a high tech generation. USA: Loving Healing Press.
  • Kenny, D. A., Kaniskan, B. ve McCoach, D. B. (2014). The performance of RMSEA in models with small degrees of freedom. Sociological Methods & Research, 44(3), 486-507.
  • Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2. bs.). New York, NY: Guilford Press.
  • Küçük, S. Aydemir, M. Yıldırım, G. Arpacık, O. ve Göktaş, Y. (2013). Educational technology research trends in Turkey from 1990 to 2011. Computers & Education, 68, 42-50. doi:10.1016/j.compedu.2013.04.016
  • Livingstone, S. ve Bober, M. (2005). UK children go online: Final report of key project findings. London: London School of Economics and Political Science.
  • Livingstone, S. ve Bulger, M. E. (2013). A global agenda for children’s rights in the digital age. Recommendations for developing UNICEF’s research strategy. London: The London School of Economics and Political Science.
  • Livingstone, S. ve Helsper, E. (2010). Balancing opportunities and risks in teenagers’ use of the internet: The role of online skills and internet self-efficacy. New Media & Society, 12(2), 309-329.
  • Lomax, R. G., ve Schumacker, R. E. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Psychology Press.
  • Lou, S. J., Shih, R. C., Liu, H. T., Guo, Y. C. ve Tseng, K. H. (2010). The influences of the sixth graders' parents' internet literacy and parenting style on internet parenting. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 9(4), 173-184.
  • Mascheroni, G. ve Ólafsson, K. (2016). The mobile internet: Access, use, opportunities and divides among European children. New Media & Society, 18(8), 1657-1679.
  • Mason, R. O. (1986). Four ethical issues of information age. MIS Quarterly, 10(1), 5-11.
  • Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Mossberger, K., Tolbert, C. J. ve McNeal, R. (2008). Digital citizenship: The internet, society, and participation. London: The MIT Press.
  • Nunnally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3. bs.). New York: McGrawHill.
  • Pallant, J. (2001). SPSS survival manual. Maidenhead, PA: Open University Press.
  • Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. (2013). Türkiye’de çocukların medya kullanma alışkanlıkları araştırması. Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. http://www.byegm.gov.tr/uploads/docs/RTU%CC%88K%EF%80%A2_Tu%CC%88rkiyede_C%C C%A7ocu_klar%C4%B1n_Medya_Kullanm_a_Al%C4%B1s%CC%A7kanl%C4%B1g%CC%86%C4 %B1_Aras%CC%A7t%C4%B1_rmas%C4%B1_Eylu%CC%88l_2013.pdf adresinden erişildi.
  • Ribble, M. (2015). Digital citizenship in schools: Nine elements all students should know. Amerika Birleşik Devletleri: International Society for Technology in Education.
  • Ribble, M. ve Bailey, G. (2007). Digital citizenship in schools. Washington, DC: ISTE.
  • Rosen, L. R., Cheever, N. A. ve Carrier, L. M. (2008). The impact of parental attachment style, limit setting and monitoring on teen MySpace behavior. Journal of Applied Developmental Psychology, 29(6), 459-471.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
  • Sharma, S., Mukherjee, S., Kumar, A. ve Dillon, W. R. (2005). A simulation study to investigate the use of cutoff values for assessing model fit in covariance structure models. Journal of Business Research, 58(7), 935-943.
  • Sonck, N., Livingstone, S., Kuiper, E. ve de Haan, J. (2011). Digital literacy and safety skills. London: EU Kids Online, London School of Economics & Political Science. http://core.ac.uk/download/pdf/218511.pdf adresinden erişildi.
  • Stevens, J. (1996). Applied multivariate statistics for the social sciences (3. bs.). New Jersey, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
  • Sütütemiz, N. (2005). Müşteri sadakati belirleyicileri ve modellerinin karşılaştırılması: Bankacılık ve sağlık sektöründe bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Allyn & Bacon/Pearson Education.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). 06-15 Yaş grubu çocuklarda bilişim teknolojileri kullanımı ve medya. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 15866. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866 adresinden erişildi.
  • Valcke, M., Bonte, S., De Wever, B. ve Rots, I. (2010). Internet parenting styles and the impact on internet use of primary school children. Computers & Education, 55(2), 454-464.
  • Valcke, M., De Wever, B., Van Keer, H. ve Schellens, T. (2011). Long-term study of safe internet use of young children. Computers & Education, 57(1), 1292-1305.
  • Van den Heuvel, A., Van den Eijnden, R. J., Van Rooij, A. J. ve Van de Mheen, D. (2012). Meeting online contacts in real life among adolescents: The predictive role of psychosocial wellbeing and internetspecific parenting. Computers in Human Behavior, 28(2), 465-472.
  • Van Deursen, A. J. A. M. (2010). Internet skills. Vital assets in an information society. http://doc.utwente.nl/75133/ adresinden erişildi.
  • Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838.
  • Ybarra, M. L. (2004). Linkages between depressive symptomatology and internet harassment among young regular internet users. Cyber Psychology & Behavior, 7(2), 247-257.
APA YAMAN F, DÖNMEZ O, Akbulut Y, KABAKÇI YURDAKUL I, ÇOKLAR A, Güyer T (2019). Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
Chicago YAMAN Fatih,DÖNMEZ Onur,Akbulut Yavuz,KABAKÇI YURDAKUL IŞIL,ÇOKLAR Ahmet Naci,Güyer Tolga Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. (2019): 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
MLA YAMAN Fatih,DÖNMEZ Onur,Akbulut Yavuz,KABAKÇI YURDAKUL IŞIL,ÇOKLAR Ahmet Naci,Güyer Tolga Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 2019, ss.149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
AMA YAMAN F,DÖNMEZ O,Akbulut Y,KABAKÇI YURDAKUL I,ÇOKLAR A,Güyer T Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2019; 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
Vancouver YAMAN F,DÖNMEZ O,Akbulut Y,KABAKÇI YURDAKUL I,ÇOKLAR A,Güyer T Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2019; 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
IEEE YAMAN F,DÖNMEZ O,Akbulut Y,KABAKÇI YURDAKUL I,ÇOKLAR A,Güyer T "Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi." , ss.149 - 172, 2019. 10.15390/EB.2019.7897
ISNAD YAMAN, Fatih vd. "Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi". (2019), 149-172. https://doi.org/10.15390/EB.2019.7897
APA YAMAN F, DÖNMEZ O, Akbulut Y, KABAKÇI YURDAKUL I, ÇOKLAR A, Güyer T (2019). Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 44(199), 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
Chicago YAMAN Fatih,DÖNMEZ Onur,Akbulut Yavuz,KABAKÇI YURDAKUL IŞIL,ÇOKLAR Ahmet Naci,Güyer Tolga Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim 44, no.199 (2019): 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
MLA YAMAN Fatih,DÖNMEZ Onur,Akbulut Yavuz,KABAKÇI YURDAKUL IŞIL,ÇOKLAR Ahmet Naci,Güyer Tolga Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, vol.44, no.199, 2019, ss.149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
AMA YAMAN F,DÖNMEZ O,Akbulut Y,KABAKÇI YURDAKUL I,ÇOKLAR A,Güyer T Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim. 2019; 44(199): 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
Vancouver YAMAN F,DÖNMEZ O,Akbulut Y,KABAKÇI YURDAKUL I,ÇOKLAR A,Güyer T Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim. 2019; 44(199): 149 - 172. 10.15390/EB.2019.7897
IEEE YAMAN F,DÖNMEZ O,Akbulut Y,KABAKÇI YURDAKUL I,ÇOKLAR A,Güyer T "Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi." Eğitim ve Bilim, 44, ss.149 - 172, 2019. 10.15390/EB.2019.7897
ISNAD YAMAN, Fatih vd. "Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi". Eğitim ve Bilim 44/199 (2019), 149-172. https://doi.org/10.15390/EB.2019.7897
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 10:44

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları