YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ

UYAR, Ahmet

YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ

Ahmet UYAR (Afyon Kocatepe Üniversitesi)

EKEV AKADEMİ DERGİSİ

28 7

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 77 Sayfa Aralığı: 15 - 34 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 30-03-2020

YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ

Öz:

Yeşil pazarlama tüketici istek ve talepleri doğrultusunda doğaya uygun ürünlerin üretilerekpazarlanması anlamına gelmektedir. Son yıllarda gelişen toplumsal bilinç firmalarıtoplumsal sorumluluk faaliyetlerine yönlendirmektedir. Bunu gerçekleştiren işletmeleritibarlarını ve imajlarını arttırmaktadır. Ayrıca çevre bilinci yüksek tüketicileri etkileyebilmekte,böylece önemli bir toplumsal sorumluk faaliyeti gerçekleştirerek halkla ilişkilerçabalarını geliştirmektedirler. Çalışmada tüketicilerin yeşil ürünlere yaklaşımları ve bununsatın alma sürecinde etkisi üzerinde durulmuştur. Ayrıca konuyla ilgili literatür taramasıyapılmış, yeşil pazarlama, yeşil pazarlama karma elemanları, yeşil satın alma davranışıgibi konulara değinilmiştir. Araştırmada 300 tüketici üzerine 26 soruluk bir anketçalışması uygulanmıştır. Toplanan veriler yapısal eşitlik modeli yardımıyla açıklanmıştır.Çalışmada gizil değişkenler ve gözlenen değişkenler arasındaki ilişkiler Path diyagramıyardımıyla gösterilmiş, yapı güvenilirliği ve uyum ölçütleri verilmiştir. Çalışmada çevreselendişe, tüketici etkinliği ve çevre bilgisinin yeşil ürünlere karşı tutum ile satın almaniyeti üzerine etkisi ayrıca satın alma niyetinin de satın alma davranışı üzerindeki etkisiincelenmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler büyük oranda literatürü desteklemektedir.Daha önce yapılan çalışmalarda da yeşil satın alma niyetinin satın alma davranışınıpozitif yönde etkilediği görülmektedir. Ancak bu çalışmada diğerlerinden farklı olarakçevre konusunda endişe duyan kişilerin yeşil ürün satın alma niyeti taşımadıkları anlaşılmaktadır.Çalışmadan elde edilen diğer sonuçlara göre ise algılanan tüketici etkinliği vealgılanan çevresel bilgi yeşil ürün satın alma niyetini etkilemektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

The Impact of Ecological Concern on the Green Purchasing Behavior

Öz:

Green marketing means manufacturing and marketing of nature-friendly products based on consumer requests and demands. The social consciousness that has been developing in recent years lead companies to social responsibility activities. Those businesses which accomplish this improve their prestige and image. They can also influence those consumers which have a raised awareness of environment, and thus carry out an important public relations activity. The current study addressed consumers’ approach to green products and the influence of this on the buying process. Moreover, a literature search was carried out on this topic, and subject matters like green marketing, green marketing mix items, green buying behaviour, etc. were discussed. In this context, a questionnaire consisting of 26 questions was administered to 300 consumers. The data collected were explained with the help of structural equation model. The relationships between the latent variables and observed variables of the study were shown with the help of the Path diagram, and construct reliability and goodness-of-fit criteria were given. The study analysed the influence of environmental concern, consumer effectiveness and environmental knowledge on the attitude towards green products and the intention to buy, and also the influence of the intention to buy on the buying behaviour. The data obtained in the study support the literature to a great extent. Previous studies also showed that the intention to buy green products positively influenced the buying behaviour. Unlike other studies, however, the current study indicates that those individuals who are concerned about environment do not have the intention to buy green products. According to the other results of the study, the perceived consumer effectiveness and the perceived environmental knowledge influence the intention to buy green products.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Aktaş, A. (2016). Çevre kirliliği her yıl 12 milyonun ölümüne neden oluyor. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cevre-kirliligi-her-yil-12-6-milyon-insaninolumune- neden-oluyor-/834650 adresinden 5 Kasım 2018 tarihinde alınmıştır
Al-Salman, F. M. (2016). Yeşil satın alma davranışını etkileyen faktörlerin incelenmesi: çevresel kaygılar, toplumsallık duygusu ve öz imaj kavramları kapsamında bir uygulama. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Armağan, E. ve Karatürk, H. (2014). Yeşil pazarlama faaliyetleri çerçevesinde aydın bölgesindeki tüketicilerin çevreye duyarlı ürünlerin kullanma eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 6(1), 4-5.
Aslan, F. (2007). Yeşil pazarlama faaliyetleri çerçevesinde kafkas üniversitesi öğrencilerinin çevreye duyarlı ürünleri kullanma eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Biner, N. (2014). Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Chamorro, A. ve Bañegil, T. M. (2006). Green marketing philosophy: a study of Spanish firms with ecolabels. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, (13), 11–24.
Chan, R. (2001). Determinants of chinese consumers’ green purchase behavior. Psychology and Marketing. 18(4), 389 - 413
Chan, R.Y.K. ve Lau, L.B.Y. (2000). Antecedents of green purchases: a survey in China. Journal of Consumer Marketing, 17(4), 338-357.
Doğan, M. Şen, R. ve Yılmaz, V. (2015). İnternet bankacılığına ilişkin davranışların planlanmış davranış teorisi ve teknoloji kabul modeli kullanılarak önerilen bir yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 10.
Duru, N. ve Şua, E. (2013). Yeşil pazarlama ve tüketicilerin çevre dostu ürünleri kullanma eğilimleri. Ormancılık Dergisi, 9(2), 126-136.
Erbaşlar, G. (2012). Yeşil pazarlama. Mesleki Bilimler Dergisi, 1(2), 94 – 101.
Gedik, T. Kurutkan, M. ve Çil, M. (2014). Yeşil pazarlama algısı ve yeşil satın alma davranışı: düzce üniversitesi örneği. Ormancılık Dergisi, 10(1), 1-13.
Hair, F. J., Anderson, E.R., Tatham, L.R. ve Black, C.W. (1998). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice Hall.
Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. New York: Oxford University Press.
Jaiswal, D. ve Kant, R. (2018). Green purchasing behaviour: a conceptual framework and emprical ınvestigation of indian consumers. Journal of Retailing and Consumer Services. (41), 60-69.
Joshi Y. ve Rahman Z. (2015). Factors affecting green purchase behaviour and future research directions. International Strategic Management Review Volume. 3(1-2), 128-143.
Joreskog, K. ve Sörbom, D. (1996). Lisrel 8: user’s reference guide. Chicago: Scientific Software International.
Kardeş, İ. (2011). Markaların çevre dostu uygulamalarının tüketici marka tercihleri üzerindeki etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(1), 165-177.
Kavoğlu, S. (2012). İtibar yönetimi açısından yeşil pazarlama: örnek olay incelemesi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 13-34.
Knight, A. (2004). Sustainable consumption the retailing paradox. Consumer Polıciy Review, 14 (4), 113-115.
Kim Y. ve Choi M. (2005). Antecedents of green purchase behavior: an examination of collectivism, environmental concern, and pce. Advances in Consumer Research, 32.
Koçer, L. ve Delice, T. (2016). Yeşil reklamlara yönelik tutumların çevresel duyarlılığa etkisi: çevresel kaygının aracılık rolü, Humanities Sciences Status: Original Study, 11(2): 112-138.
Koçoğlu, C. M. ve Koçoğlu, Y. (2017). Yeşil pazarlama kapsamında çevreye duyarlı ürünlerin satın alma eğilimlerinin: lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrenciler üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB (17), Özel Sayı, 417-427.
Korkmaz, H. ve Atay, L. (2017). Otel işletmelerinde yeşil pazarlama ve çevre sertifikalarının değerlendirilmesi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 113-136.
Lee, K. (2008). Opportunities for green marketing: young consumers. Marketing Intelligence & Planning. 26(6), 573-586,
Mostafa, M. (2006). Gender differences in Egyptian consumers’ green purchase behaviour: the effects of environmental knowledge, concern and attitude. International Journal of Consumer Studies. 31(3), 220-229.
Onaran, B. (2014). Sürdürülebilir pazarlama. Ankara: Detay Yayıncılık.
Özkaya, B. (2014). İşletmelerin sosyal sorumluluk anlayışının uzantısı olarak yeşil pazarlama bağlamında yeşil reklamlar. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 9(34), 247-258.
Paul G. and Ulusoy, E. (2016). How green are you, really? Consumers skepticism toward brands with green claims. Journal of Global Responsibility. 7(1), 72-83.
Raykov, T. and Marcoulides, G.A. (2006). A first course in structural equation modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. Schermelleh-Engel, K. and Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online. 8(2), 23-74.
Sert, A. (2017). Yeşil pazarlama ve tüketicilerin satın alma davranışları: üniversite öğrencilerine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü.
Simãoab, L. and Lisboa A. (2017). Green marketing and green brand – the toyota case. Procedia Manufacturing. (12), 183-194.
Sipahi, B., Yurtkoru, S. ve Çinko, M. (2006). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta BasımYayım.
Straughan, R. D. ve Roberts, J. A. (1999). Environmental segmentation alternatives: A look at green consumer behavior in the new millennium. Journal of Consumer Marketing. 16(6), 573.
Taylor, S. ve Todd, P. (1995). An integrated model of waste managient behavior: A test of household recycling and composting intentions. Environment and Behavior. (27), 603-630.
Türk, M. ve Gök, A. (2010). Yeşil pazarlama anlayışı açısından üretici işletmelerin sosyal sorumluluğu. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 199-220.
Varinli, İ. (2012). Pazarlamada yeni yaklaşımlar. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yangınlar, G. ve Sarı, K. (2014), Yeşil lojistik uygulamaları ve işletme performansı üzerine bir literatür araştırması, III. Uluslararası Lojistik ve Tedarik Zinciri Konferansı. Trabzon.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yıldız E ve Barut, A. (2016). Yeşil pazarlama karması çevresel kaygı ve çevresel bilginin yeşil ürün satına alma davranışı üzerindeki etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gümüşhane, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 7(16), 156-170.
Yılmaz, Ö. E. (2003). Sanayi işletmeleri açısından çevre ve yeşil pazarlama (Green Marketing). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zınkhan, G. M. and Carlson, L. (1995). Green advertasing and the reluctant consumer. Journal of Advertising, 24(2), 1-6.

APA	UYAR A (2019). YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. , 15 - 34.
Chicago	UYAR Ahmet YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. (2019): 15 - 34.
MLA	UYAR Ahmet YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. , 2019, ss.15 - 34.
AMA	UYAR A YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. . 2019; 15 - 34.
Vancouver	UYAR A YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. . 2019; 15 - 34.
IEEE	UYAR A "YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ." , ss.15 - 34, 2019.
ISNAD	UYAR, Ahmet. "YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ". (2019), 15-34.

APA	UYAR A (2019). YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(77), 15 - 34.
Chicago	UYAR Ahmet YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.77 (2019): 15 - 34.
MLA	UYAR Ahmet YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.77, 2019, ss.15 - 34.
AMA	UYAR A YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2019; 0(77): 15 - 34.
Vancouver	UYAR A YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2019; 0(77): 15 - 34.
IEEE	UYAR A "YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.15 - 34, 2019.
ISNAD	UYAR, Ahmet. "YEŞİL SATIN ALMA DAVRANIŞI BELİRLEYEN UNSURLARIN YAPISAL EŞİTLİK MODELLEMESİ İLE İNCELENMESİ". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 77 (2019), 15-34.