HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ
Yıl: 2019 Cilt: 2019 Sayı: 142 Sayfa Aralığı: 211 - 230 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-04-2020
HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ
Öz: Yetki kuralları, çekişmeli ve çekişmesiz yargıdaki bir davaveya işe, hangi yargı çevresindeki mahkeme yahut mahkemelerinbakacağını tespit eden kurallardır. Türk hukukunda yetki kurallarına ilişkin olarak pek çok özel düzenleme yer almakla birlikte, yetkikonusundaki temel düzenlemenin 6100 sayılı Hukuk MuhakemeleriKanunu (HMK) olduğu şüphesizdir. HMK kapsamındaki kesin yetkikurallarına aykırılık, taraflarca her zaman ileri sürülebildiği gibi mahkeme tarafından da hüküm verilene kadar her zaman dikkate alınabilir. Oysaki kesin olmayan yetki kurallarına aykırılık hali sadece davalıtarafından ilk itiraz olarak ileri sürülebilir. Bu çalışmanın amacı HMKkapsamında yetki kurallarının ne şekilde düzenlendiğinden hareketederek, tartışmalı bir nitelik arz eden ortak yetkili mahkeme ve münhasır yetki sözleşmesi ile belirlenen mahkemenin yetkisinin niteliğinitespit etmektir.
Anahtar Kelime: Konular:
LEGAL CHARACTER OF TERRITTORIAL JURISDICTON OF THE COURT WITH THE COMMON JURISDICTION AND THE COURT DESIGNATED BY THE EXCLUSIVE JURISDICTION AGREEMENT ACCORDING TO CODE OF CIVIL PROCEDURE
Öz: Territorial jurisdiction rules determine the jurisdiction of the courts over the lawsuits and non-contentious jurisdiction. Although there are many special regulations in Turkish Law regarding the territorial jurisdiction, it is doubtless that the most essential regulation is the Code of Civil Procedure (Nr. 6100) (CCP). Under the CCP breach of mandatory territorial jurisdiction rules, could be objected by the parties and also taken into consideration by the court itself through the whole trial. In contrary, breach of non-mandatory territorial jurisdiction rules could be submitted to the court as a preliminary objection, only by the defendant. This study aims to determine the controversial legal character of territorial jurisdiction of the court with the common jurisdiction and the court designated by the exclusive jurisdiction agreement, in the light of legislation of the CCP.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder/Taşpınar Ayvaz Sema, Medenî Usul Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
- Aşık İbrahim, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ankara 2008, S. 97, s. 11-48.
- Atalı Murat/Ermenek İbrahim/Erdoğan Ersin, Medenî Usûl Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2018.
- Ateş Mustafa, HMK Yargıtay İlke Kararları, Cilt 1, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
- Bolayır Nur, Medenî Usûl Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, Beta Yayınları, İstanbul 2009. (Yetki)
- Bolayır Nur, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmeleri”, İstanbul Barosu Dergisi, İstanbul 2011, C. 85, S. 2011/5, s. 131-147. (HMK)
- Boran Güneysu Nilüfer, “Bir Karar Işığında Yetki Sözleşmesine Bakış”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, İzmir 2015, C. 16, Özel Sayı, s. 1067-1089.
- Budak Ali Cem/Karaaslan Varol, Medenî Usul Hukuku, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2018.
- Guldener Max, Schweizerische Zivilprozessrecht, 3. Auflage, Schulthess Polygraphisher Verlag, Zürich 1979.
- Kuru Baki, Medenî Usul Hukuku, Legal Yayınevi, İstanbul 2016. (Usûl)
- Kuru Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt 1, 6. Baskı, Demir, İstanbul 2001. (Cilt 1)
- Kuru Baki/Budak Ali Cem, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Getirdiği Başlıca Yenilikler”, İstanbul Barosu Dergisi, İstanbul 2011, C. 85, S. 2011/5, s.1-43.
- Meraklı Yayla Deniz, “Yabancılık Unsuru Taşıyan Uyuşmazlıklarda Yetki Sözleşmesinin Tarafları ve HMK Madde 17 Kapsamındaki Yetki Sözleşmesinin Üçüncü Kişilere Teşmili”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, İzmir 2015, C. 16, Özel Sayı, s. 1987-2013.
- Oberhammer Paul (Hrsg.), ZPO Kurzkommentar, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2010.
- Pekcanıtez Hakan (et. al.), Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, 15. Baskı, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2017. (Pekcanıtez Usûl)
- Pekcanıtez Hakan/Atalay Oğuz/Özekes Muhammet, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 6. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018.
- Postacıoğlu İlhan/Altay Sümer, Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015.
- Soylu Muhammed Furkan, “Medenî Usûl Hukukunda Ortak Yetkili Mahkeme”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Konya 2017, C. 25, S. 2, s.449-484.
- Sungurtekin Özkan Meral, Türk Medeni Yargılama Hukuku, Barış Yayınları, İzmir 2013.
- Sutter-Somm Thomas/Hasenböhler Franz/Leuenberger Christoph, Kommentar zum Schweizerischen Zivilprozessordnung, Schulthess, Zürich-Basel-Genf 2010.
- Tanrıver Süha, Medenî Usûl Hukuku, Cilt I, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018. (Usûl)
- Tanrıver Süha, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Bağlamında Akdedilen Yetki Sözleşmeleri Üzerine Bazı Düşünceler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
- Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, İzmir 2015, C. 16, Özel Sayı, s. 459-468. (Yetki)
- Tanrıver Süha, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın 1 ilâ 122. maddelerinde Yer Alan Temel Düzenlemeler ve Bunların Genel Çerçevede Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2008, C. 57, S. 3, s. 635-664. (HMK)
- Taş Korkmaz Hülya, “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Görev, Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan Özel Sayı C. II Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, İzmir 2013, Vol. 8, s. 1753-1818.
- Ulukapı Ömer, Medenî Usûl Hukuku, 2. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya 2014.
- Umar Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
- Üstündağ Saim, “Medeni Usul Hukukunda Salahiyet Anlaşmaları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul 1961, C. 27, S. 1-4, s. 310-339. (Salahiyet)
- Üstündağ Medenî Yargılama Hukuku, C. 1-2, 7. Baskı, İstanbul 2000. (Yargılama)
- Walder-Richli Hans Ulrich/Grob-Andermacher Beatrice, Zivilprozessrecht, 5. Auflage, Schulthess, Zürich-Basel-Genf 2009.
- Yılmaz Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Cilt I, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
| APA | Konuralp O (2019). HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. , 211 - 230. |
| Chicago | Konuralp Orhan Emre HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. (2019): 211 - 230. |
| MLA | Konuralp Orhan Emre HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. , 2019, ss.211 - 230. |
| AMA | Konuralp O HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. . 2019; 211 - 230. |
| Vancouver | Konuralp O HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. . 2019; 211 - 230. |
| IEEE | Konuralp O "HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ." , ss.211 - 230, 2019. |
| ISNAD | Konuralp, Orhan Emre. "HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ". (2019), 211-230. |
| APA | Konuralp O (2019). HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2019(142), 211 - 230. |
| Chicago | Konuralp Orhan Emre HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2019, no.142 (2019): 211 - 230. |
| MLA | Konuralp Orhan Emre HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol.2019, no.142, 2019, ss.211 - 230. |
| AMA | Konuralp O HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2019; 2019(142): 211 - 230. |
| Vancouver | Konuralp O HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2019; 2019(142): 211 - 230. |
| IEEE | Konuralp O "HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2019, ss.211 - 230, 2019. |
| ISNAD | Konuralp, Orhan Emre. "HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NA GÖRE ORTAK YETKİLİ MAHKEME İLE MÜNHASIR YETKİ SÖZLEŞMESİYLE BELİRLENEN MAHKEMENİN YETKİSİNİN NİTELİĞİ". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2019/142 (2019), 211-230. |
