Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 38 - 52 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 05-06-2020

DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ

Öz:
Konuşucunun önerme karşısındaki tutumu ile ilgili anlamsal bir kategoriolan kiplik, Aristo (MÖ 384-322) ile birlikte felsefe ve mantıkaraştırmalarında kendisine yer bulmuş, 19. yüzyıldan itibaren de dilbilimialanyazınında kiplik üzerine incelemeler yapılmaya başlanmıştır. DilbilimdeJespersen (1860-1943) ile başlayan modern kiplik çalışmaları, araştırmacılartarafından anlamsal, biçimsel ve sözdizimsel düzlemde gerçekleştirilmiştir.Söz konusu araştırmacılar içinde Palmer, kipliği tipolojik bakımdaninceleyerek yaptığı özgün kiplik sınıflandırması ile alanyazınında sıkçabaşvurulan bir kaynağa imza atmıştır. Bu çalışmada, Oğuzların sosyal vesiyasi hayatını anlatan, konuşucu ve dinleyici bakımından kiplik incelemesiiçin araştırmacılara zengin bir içerik sunan Dede Korkut Kitabı’nın bilgikipliği kategorileri, Palmer’ın belirlemiş olduğu ölçütler eşliğinde ele alınmışve elde edilen verilerden yola çıkılarak Palmer’ın bilgi kipliğisınıflandırmasına yeni kategoriler ile katkı sağlanmıştır.
Anahtar Kelime:

EPISTEMIC MODALITY IN THE BOOK OF DEDE KORKUT

Öz:
Modality, a semantic category related to the attitude of the speaker against the proposition, found its place with Aristotle (384-322 BC) in philosophy and logic studies, and from the nineteenth century, research on modality in linguistics literature have become widespread. The modern modality studies, which began with Jespersen (1860-1943) in linguistics, were carried out by the researchers on a semantic, morphologic and syntactic stage. Among these researchers, Palmer, has examined modality typological, and he has signed a reference book in the literature with his unique modality categorization. In this study, the epistemic modality categories of The Book of Dede Korkut, which tells the social and political life of Oghuzes and gives a rich content to researchers for the study of modality in terms of the speaker and the listener, are discussed with the criteria determined by Palmer, and based on the data obtained from the research, Palmer's classification of epistemic modality has contributed to new categories.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aikhenvald, A. (2004). Evidentiality. Oxford: Oxford University Press.
  • Aslan Demir, S. (2007). İstek kipliği, gerçeklik ve gerçekleştirilebilirlik. VIII. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Bildiri Kitabı I, 2018, Konya, s. 581-590.
  • Aslan Demir, S. (2008). Türkçede isteme kipliği semantik-pragmatik bir inceleme. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Aslan, S. (2009). -mAlI'nın emir ve istek bildirme işlevi üzerine. International Journal of Central Asian Studies, 13, 217-230.
  • Bybee, J. ve Fleischman, S. (1995). Modality in grammar and discourse: an introduction essay. Modality in Grammar and Discourse, Amsterdam: John Benjamin Publishing, s. 1-14.
  • Bybee, J.; Perkins, R. ve Pagliuca, W. (1994). The evolution of grammar tense, aspect, and modality in the languages of the world. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Boz, E. (2012). Türkiye Türkçesi biçimsel ve anlamsal işlevli biçimbilgisi (tasnif denemesi), Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Cevizci, A. (2010). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
  • Coates, J. (1995). The expression of root and epistemic possibility in English. Modality in Grammar and Discourse, Amsterdam: John Benjamin Publishing, s. 55-66.
  • Corcu, D. (2005). Zorunluluk kipliği belirtisi -malı'nın anlamsal iç yapısı. Dilbilim Araştırmaları, 33-44.
  • Çüçen, A. K. (2013). Mantık. Bursa: Sentez Yayıncılık.
  • Declerk, R. (2011). The definition of modality, Cognitive Approaches to Tense, Aspect and Epistemic Modality. Amsterdam: John Benjamins Publishing, s. 21-44.
  • Frawley, W. (2009). Lingusitic Semantics. New York: Routledge.
  • İmer, K.; Kocaman, A. ve Özsoy, S. (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
  • Kamacı Gencer, D. (2018). Anlamsal bir fenomen olarak kiplik: Dede Korkut örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kamacı, D. (2017). Kiplik terminolojisinin sözlüklerdeki görünümü: olasılık ve olabilirlik. III. Uluslararası Sözlükbilimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, s. 189-201.
  • Kratzer, A. (1991). Modality. Semantik: Ein internationales Handbuch zeitgenoessischer Forschung, Berlin: Mouton de Gruyter, s. 639-650.
  • Larreya, P. (2009). Towards a typology of modality in language. Modality in English, Theory and Description, Berlin: Mouton de Gruyter, s. 9-30.
  • Mitchell, K. (2009). Semantic ascent, deixis and intersubjectivity. Modality in English Theory and Description, Berlin: Mouton de Gruyter, s. 55-78.
  • Özçelik, S. (2016). Dede Korkut Dresden nüshası (metin, dizin), Ankara: TDK Yayınları.
  • Özmen Veld, N. (2006). Anlamsal ve edimsel düzlemde Türkçede tanıtsallık. Dil ve Edebiyat Dergisi, 3(2), 00-00.
  • Palmer, F. R. (1986). Mood and modality. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Palmer, F. R. (2001). Mood and modality. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Ruhi, Ş., Zeyrek, D. ve Osam, N. (1997). Türkçede kiplik belirteçleri ve çekim ekleri ilişkisi üzerine bazı gözlemler. Dilbilim Araştırmaları, s. 105-111.
  • Salkie, R. (2009). Degrees of modality. Modality in English Theory and Description, Berlin: Mouton de Gruyter, s. 79-103.
  • Sargın, M. (2014). Türkçede verilen bilginin kaynağına ilişkin tutumu belirleyen dilsel düzenekler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 366-393.
  • Torun, Y. (2013). Türkçede gelecek zaman ve kiplik özellikleri. Adana: Karahan Kitabevi.
  • Willett, T. (1988). A cross-linguistic survey of the grammaticalization of evidentiality. Studies in Language, 12, 51-97.
  • Ziegeler, D. P. (2006). Mood and modality in grammar. Encyclopedia of Language and Linguistics, Elsevier, s. 259-267.
APA KAMACI GENCER D (2019). DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. , 38 - 52.
Chicago KAMACI GENCER Duygu DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. (2019): 38 - 52.
MLA KAMACI GENCER Duygu DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. , 2019, ss.38 - 52.
AMA KAMACI GENCER D DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. . 2019; 38 - 52.
Vancouver KAMACI GENCER D DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. . 2019; 38 - 52.
IEEE KAMACI GENCER D "DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ." , ss.38 - 52, 2019.
ISNAD KAMACI GENCER, Duygu. "DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ". (2019), 38-52.
APA KAMACI GENCER D (2019). DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(1), 38 - 52.
Chicago KAMACI GENCER Duygu DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 8, no.1 (2019): 38 - 52.
MLA KAMACI GENCER Duygu DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.8, no.1, 2019, ss.38 - 52.
AMA KAMACI GENCER D DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2019; 8(1): 38 - 52.
Vancouver KAMACI GENCER D DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2019; 8(1): 38 - 52.
IEEE KAMACI GENCER D "DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8, ss.38 - 52, 2019.
ISNAD KAMACI GENCER, Duygu. "DEDE KORKUT KİTABI’NDA BİLGİ KİPLİĞİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 8/1 (2019), 38-52.