Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 144 - 155 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5961/jhes.2019.317 İndeks Tarihi: 07-06-2020

Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi

Öz:
Yükseköğretim alanı, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin rekabet kaynağı olarak görülmektedir. Yükseköğretim sistemleri öğrenci sayısı- nın artması, küresel ve bilgiye dayalı ekonomik yeniliklerin ve araştırmanın öneminin artması, yükseköğretim kurumları arasındaki rekabet gibi gelişmelerden etkilenerek dönüşüm geçirmektedir. Bu değişimleri inceleme, yükseköğretim sistemini geliştirme ve kurumsal açıdan yönetim yapılarını gözden geçirmeye yol açmıştır. Buradan hareketle, dünyada yükseköğretim ile ilgili gelişmelere yön verdiği düşünülen iki ülke olan Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık ile Türkiye örneklemi üzerinde yükseköğretimin amaç ve yapı boyutları açı- sından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi çerçevesinde fenomenolojik araştırma deseni benimsenmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde ölçüt ve kartopu örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma grubu, 29 öğretim üyesini kapsamaktadır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak ve katılımcılarla yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen temalar amaç ve yapı olmak üzere iki boyutta gruplandırılmıştır. Sonuç olarak, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık üniversitelerin be- lirgin amaçlarının ve vizyonlarının olduğu, bunun paylaşıldığı, öğrenci ve akademisyenlerin de bu konuda oldukça bilinçli olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye’de amaçların belirsiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık’da üniversitelerin bağlı olduğu Yükseköğretim Kurulu gibi bir üst kurum olmadığı, koordinasyon kurumlarının olduğu ve yapının profesyonel bir şekilde işlediği görülmektedir. Türkiye’de bürokrasinin fazla olduğu, üniversitelerin bir üst kuruma bağlı oldukları görülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık’da yöneticiliğin istenmediği, Türkiye’de ise yöneticiliğin statü olarak görüldüğü ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelime:

The Evaluation of Higher Education Institutions in Turkey, The United States and The United Kingdom Samples in terms of Aim and Structure

Öz:
Higher education is seen as a source of competition for developed and developing countries. In this competitive environment, higher education has become increasingly popular in Turkey in recent times. Higher education systems are undergoing transformation by being influenced by developments such as the increasing number of students, increasing global and knowledge-based economic innovations and researches, and competition among higher education institutions. fte review of these changes has led to reconsider the development of higher education system and management structures in terms of institutional aspects. ftus, it is aimed to evaluate the aim and structure dimensions of higher education in Turkey with the two countries that are thought to direct the developments related to higher education in the world. For this purpose, a phenomenological research design was conducted in the study. Criterion sampling and snowball sampling method is used to determine the participants. Study group involves 29 faculty members. fte research data were collected through a semi-structural interview form and interviews were made a face to face. Descriptive and content analysis was used analysis of the data. ftemes derived from the research were grouped into two dimensions, including aim and structure. As a result, it appears in the US, and UK universities had specific aims and visions, it is shared, and students and academics are quite conscious in this regard. It is seen that universities have uncertain aims in Turkey. It is observed that bureaucracy is high and universities subject to the upper structure in Turkey. In the UK and US administration is an undesirable position and it is seen as the statute in Turkey.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Agarwal, R. D. (1982). Organization and management. McGraw- Hill Education – Europe.
  • Agasisti, T., & Johnes, G. (2015). Efficiency, costs, rankings and heterogeneity: The case of US higher education. Studies in Higher Education, 40(1), 60-82. doi:10.1080/03075079.2013. 818644 Ali, A. J. (2009) Organizing: Structure and methodology. Journal of Transnational Management, 14 (2), 103-123. doi: 10.1080/15475770903028159
  • Altbach, P. G., Reisberg, L., & Rumbley, L. E. (2009). Trends in global higher education: tracking an academic revolution. Paris: UNESCO. Retrieved from http://www.cep.edu.rs/ public/Altbach,_Reisberg,_Rumbley_Tracking_an_Academic_ Revolution,_UNESCO_2009.pdf
  • Amaral, A., Jones, G. A., & Karseth, B. (2002). Governing higher education: Comparing national perspectives. In A. Amaral, G. A. Jones, & B. Karseth (Eds.), Governing higher education: National perspectives on institutional governance (pp. 279–298). Dordrecht, the Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
  • Arcimaviciene, L. (2015). EU universities’ mission statements: What is popularized by metaphors. SAGE open, 5(2), 1-12. doi: 10.1177/2158244015584378
  • Atanur-Baskan, G. (1991). 1750 sayılı Üniversiteler Kanunu ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun örgüt yapısı ve yönetim süreçleri açısından karşılaştırılması. Amme İdaresi Dergisi, 24 (1), 117-134.
  • Berg, B. L., & Lune H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. H. Aydın (Çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.
  • Birnbaum, R. (2007). No world-class university left behind. International Higher Education, 47, 7-9. Retrieved from https:// ejournals.bc.edu/ojs/index.php/ihe/article/view/7964/7115
  • Bolden, R., Gosling, J., & O’Brien, A. (2014). Citizens of the academic community? A societal perspective on leadership in UK higher education. Studies in Higher Education, 39(5), 754- 770. doi: 10.1080/03075079.2012.754855
  • Braun, D., Benninghoff, M., Ramuz, R., & Gorga, A. (2015). Interdependency management in universities: A case study. Studies in Higher Education, 40(10), 1829-1843. doi:10.1080/0 3075079.2014.914913
  • Brint, S., & Clotfelter, C. T. (2016). US higher education effectiveness. The Russell Sage Foundation Journal of the Social Sciences, 2(1), 2-37.
  • Bucak, E. B. (2002). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesinde örgüt iklimi: Yönetimde ast-üst ilişkileri. Muğla Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7, 1-17.
  • Bulut, Y., & Ercan, B. (2015). Nitel araştırmayı desenleme. In H. Aydın (Ed.), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (pp. 37-82). Konya: Eğitim Kitabevi.
  • Burgaz, B., & Şentürk, İ. (2008). Küreselleşmenin eğitim fakültelerinin yönetim boyutundaki etkileri. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 269-280.
  • Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (12. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Chan, R., Brown, G. T., & Ludlow, L. (2014). What is the purpose of higher education?: A comparison of institutional and student perspectives on the goals and purposes of completing a bachelor’s degree in the 21st century. Paper to be presented at the annual American Education Research Association (AERA) conference. Philadelphia, PA: April 5, 2014.
  • Christopher, J. (2012). Governance paradigms of public universities: An international comparative study. Tertiary Education and Management, 18(4), 335-351. doi: 10.1080/ 13583883.2012.724705
  • Coffey, A., & Atkinson, P. (1996). Making sense of qualitative data: Complementary research strategies. Thousand Oaks: Sage Publications.
  • Çankaya, İ., & Töremen, F. (2010). Türkiye, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri üniversite yönetimlerinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 151-163.
  • Çelik, Z. & Gür, B. S. (2014). Yükseköğretim sistemlerinin yönetimi ve üniversite özerkliği: Küresel eğilimler ve Türkiye örneği. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 18-27.
  • Daigneau W. A., Valenti M. S., Ricciarini S., Bender S. O., Alleyne N., Di Grappa M., …Ehrenzweig-Sanchez (2005). Planning, Designing and Managing Higher Education Institutions. PEB Exchange, Programme on Educational Building, 2005/15, OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/16097548Deem, R., & Morley, L. (2006). Diversity in the academy-staff perceptions of equality policies in six contemporary higher education institutions. Policy Futures in Education, 4(2), 185-202.
  • Department for Business, Innovation and Skills (BIS) (2011). Higher education: Students at the heart of the system. ID: 2438768. London, U. K.: The Stationery Office Earthman, G. I. (2009). Planning educational facilities (3rd Ed.). UK: Rowman & Littlefield Education.
  • Erçetin, Ş. Ş. (2001). Biz akademisyenler geleceğin yükseköğretim kurumlarını yaratmaya hazır mıyız? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 75-86.
  • Ergüder, Ü., Şahin, M., Terzioğlu, T., & Vardar, Ö. (2009). Neden yeni bir yükseköğretim vizyonu. İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi.
  • Eurydice (2008). Avrupa’da yükseköğrenim yönetimi. Türkiye: Eurydice Avrupa Birimi.
  • Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). New York: McGraw-Hill. Fugazzotto, S. J. (2009). Mission statements, physical space, and strategy in higher education. Innovative Higher Education, 34(5), 285-298.
  • Gillies, M. (2011). University governance: Questions for a new era. Higher Education Policy Institute (HEPI), HEPI number 52.
  • Gizir, S. (2007). Üniversitelerde örgüt kültürü ve örgüt-içi iletişim üzerine bir derleme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 50, 247-268.
  • Gümüş, S. (2018). ABD’de eyalet düzeyindeki yükseköğretim kurullarının incelenmesi ve Türkiye için reform önerileri: Yönetim, kalite güvencesi ve finansman. Eğitim ve Bilim, 43(193), 45-61. doi: 10.15390/EB.2018.7476
  • Günay, D. (2004). Üniversitenin neliği, akademik özgürlük ve üniversite özerkliği. International Congress on Higher Education. 27-29 Mayıs, İstanbul.
  • Gürsel, M. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (8. Baskı). Konya: Eğitim Akademi.
  • Higher Education Funding Council for England (HEFCE). (2009). A guide to UK higher education. (No: 32). UK: HEFCE.
  • Hofstede, G., Hofstede, J. G., & Minkov, M. (2010). Cultures and organizations. interculturel cooperation and its importance for survival. USA: McGraw Hill.
  • Jacobs, B., & Van Der Ploeg, F. (2006). Guide to reform of higher education: European perspective. Economic Policy, 21(47), 536-592.
  • Kaplin, W. A. (1978). The law of higher education legal implications of administrative decision making. USA: Jossey-Bass Publishers. Knott, J. H., & Payne, A. A. (2004). The impact of state governance structures on management and performance of public organizations: A study of higher education institutions. Journal of Policy Analysis and Management, 23(1), 13-30.
  • Kolsaker, A. (2014). Relocating professionalism in an English uni- versity. Journal of Higher Education Policy and Management, 36(2), 129-142. doi:10.1080/1360080X.2013.861053
  • Korkut, H. (2001). Sorgulanan yükseköğretim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Köksal, K. (2007). Yükseköğretimde örgüt kültürü ve alan araştır- ması (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
  • Kuenssberg, S. (2011). The discourse of self-presentation in Scottish university mission statements. Quality in Higher Education, 17(3), 279-298. doi: 10.1080/13538322.2011.625205
  • Kurt, T. (2015). Yükseköğretimin yönetiminde mütevelli heyetleri. SETA.
  • Lester, S. (1999). An introduction to phenomenological research. Taunton UK: Stan Lester Developments. Retrieved from www.sld.demon.co.uk/resmethy.pdfLi, W., Roberts, J., Yan, Y., & Tan, H. (2016). Management of cultural differences under various forms of China–UK higher education strategic alliances. Studies in Higher Education, 41(4), 774-798. doi: 10.1080/03075079.2014.966664
  • McClure, K. R. (2016). Building the innovative and entrepreneurial university: An institutional case study of administrative academic capitalism. The Journal of Higher Education, 87(4), 516-543. doi: 10.1080/00221546.2016.11777412
  • O’Connell, C. (2015). An examination of global university rankings as a new mechanism influencing mission differentiation: The UK context. Tertiary Education and Management, 21(2), 111- 126. doi: 10.1080/13583883.2015.1017832
  • Rhoades, G., & Slaughter, S. (2004). Academic capitalism in the new economy: Challenges and choices. American Academic, 1(1), 37-59.
  • Rosovsky, H. (2011). Üniversite - Bir dekan anlatıyor. S. Ersoy (Çev.) (19. basım). Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
  • Sporn, B. (2007). Governance and administration: Organizational and structural trends. In J. J. Forest, & Altbach (Eds.). International handbook of higher education (Vol. 1, pp. 141- 158). Dordrecht: Springer.
  • The National Committee of Inquiry into Higher Education (NCIHE). (1997). Higher education in the learning society. London: Her Majesty’s Stationery Office.
  • U.S. Department of Education (2016). Advancing diversity and inclusion in higher education. Washington, D. C.: Office of Planning, Evaluation and Policy Development and Office of the Under Secretary, Advancing Diversity and Inclusion in Higher Education.
  • Waters, J. (2015). Phenomenological research guidelines. Retrieved from https://www.capilanou.ca/psychology/ student-resources/research-guidelines/Phenomenological- Research-Guidelines/Yavuz, M. (2012). Neden yükseköğretim reformu? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2 (Özel sayı), 1-5.
  • Yavuz, M. (2017). Batı medeniyetinde üniversite kurumunda yaşa- nan dönüşümü anlamak: Metodolojik bir okuma denemesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 211-220.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.
APA GÜLMEZ D, YAVUZ M (2019). Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. , 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
Chicago GÜLMEZ Deniz,YAVUZ MUSTAFA Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. (2019): 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
MLA GÜLMEZ Deniz,YAVUZ MUSTAFA Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. , 2019, ss.144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
AMA GÜLMEZ D,YAVUZ M Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. . 2019; 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
Vancouver GÜLMEZ D,YAVUZ M Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. . 2019; 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
IEEE GÜLMEZ D,YAVUZ M "Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi." , ss.144 - 155, 2019. 10.5961/jhes.2019.317
ISNAD GÜLMEZ, Deniz - YAVUZ, MUSTAFA. "Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi". (2019), 144-155. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.317
APA GÜLMEZ D, YAVUZ M (2019). Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
Chicago GÜLMEZ Deniz,YAVUZ MUSTAFA Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 9, no.1 (2019): 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
MLA GÜLMEZ Deniz,YAVUZ MUSTAFA Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, vol.9, no.1, 2019, ss.144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
AMA GÜLMEZ D,YAVUZ M Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2019; 9(1): 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
Vancouver GÜLMEZ D,YAVUZ M Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2019; 9(1): 144 - 155. 10.5961/jhes.2019.317
IEEE GÜLMEZ D,YAVUZ M "Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi." Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9, ss.144 - 155, 2019. 10.5961/jhes.2019.317
ISNAD GÜLMEZ, Deniz - YAVUZ, MUSTAFA. "Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık Yükseköğretim Kurumlarının Amaç ve Yapı Boyutları Bakımından Değerlendirilmesi". Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 9/1 (2019), 144-155. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.317