21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma

YILDIZ, METİN; BAKAN, Ayşe Berivan

21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma

Ayşe Berivan BAKAN, (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, Ağrı, Türkiye)

Metin YILDIZ (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, Ağrı, Türkiye)

Sağlık ve Toplum

37 6

Yıl: 2019 Cilt: 29 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 33 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2020

21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı 21-64 yaş grubundaki kişilerin sağlıkokuryazarlığı düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı-ilişki arayıcı nitelikteki araştırmaŞubat – Mart 2018 tarihleri arasında Türkiye’nin doğusunda bulunan bir şehirdeki Aile Sağlığı Merkezlerinde 691 gönüllü katılımcıile yürütüldü. Çalışmanın verileri, Tanıtıcı Özellikler Bilgi Formu veTürkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) ile toplandı.Sonuç: Araştırma kapsamındaki bireylerin %53,3’ü erkek olup, yaşortalaması 36.51 ± 10.92 yıldır. Katılımcıların %55.4’ünün sağlıkokuryazarlık düzeyi yetersiz, %22.4’ünün sorunlu-sınırlıdır. TSOY32 puan ortalaması, lise ve üniversite mezunu olanlarda, gelir getiren bir işte çalışanlarda, ailesinde hasta birey bulunanlarda vesağlık eğitimi almış olanlarda istatistiksel açıdan anlamlı derecedeyüksek bulundu.Sonuç ve öneriler: Yetişkinlere yönelik sağlık okuryazarlığını arttırabilecek müdahalelere gereksinim bulunmaktadır.

Anahtar Kelime:

A Study on Determining the Health Literacy Levels of Individuals Aged 21-64

Öz:

Aim: The aim of this study is to determine the health literacy levels and the factors affecting people aged 21-64. Methods: This study was conducted with 691 volunteers in a Family Health Centers in a city located in the eastern part of Turkey between February and March, 2018 taking advantage of a descriptive and relational model. Data were collected using the socio-demographic form and Turkey Health Literacy Scale (TSOY-32). Results: 53.3% of the subjects were male and the mean age was 36.51 ± 10.92 years. 55.4% of the participants had inadequate health literacy level and 22.4% were problematic-limited. TSOY-32 mean scores were significantly higher in high school and university graduates, those working in a paid job, those with health education, and patient individuals in their family. Conclusion: There is a need for interventions to increase adult health literacy.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Ölmez EH, Barkan OB. Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi ve Hasta Hekim İlişkisinin Değerlendirilmesi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi 2015; 4(8): 121-127.
2. Eyüboğlu E, Schulz PJ. Do Health Literacy and Patient Empowerment Affect Self-Care Behaviour? A Survey Study Among Turkish Patients with Diabetes. BMJ Open 2016; 6(3): 1-7.
3. Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, Ganahl K, Slonska Z, Doyle G, Fullam J, Kondilis B, Agrafiotis D, Uiters E, Falcon M, Mensing M, Tchamov K, Broucke S, Brand H. Health Literacy in Europe: Comparative Results of The European Health Literacy Survey (HLS-EU). European Journal of Public Health 2015; (25)6: 1053–1058.
4. Palumbo R, Annarumma C, Adinolfi P, Musella M, Piscopo G. The Italian Health Literacy Project: Insights from the Assessment of Health Literacy Skills in Italy. Health Policy 2016; 120(9): 1087-1094.
5. World Health Organization (WHO). Division of health promotion, education and communications health education and health promotion unit. Health Promotion Glossary. World Health Organization, Geneva, 1998.
6. Kutner M, Greenberg E, Jin Y, Paulsen C. The health literacy of America’s adults: Results from the 2003. National Assessment of Adult Literacy 2006. Erişim adresi: http://nces. ed.gov/pubsearch/pubsinfo.asp?pubid=2006483.
7. The European Health Literacy Project, 2009- 2012. Comperative Report on Health Literacy in eight EU Member States (2012). Maastricht, HLS-EU Consortium. Erişim adresi: www.healthliteracy.eu.
8. Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray Ready N, Çakır B, Akalın EH. Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması, 2012. Erişim adresi: http://www.sagliksen.org.tr/MediaContent/vYcK-1419245270-mA5r.pdf.
9. Berkman ND. Low health literacy and health outcomes: An updated systematic review. Annals of Internal Medicine 2011; 155: 97-107.
10. Sentell T, Zhang W, Davis J, Baker KK, Braun KL. The Influence of Community and Individual Health Literacy on Self-Reported Health Status. Journal of General İnternal Medicine 2014; 29(2): 298-304.
11. Bo A, Friis K, Osborne RH, Maindal HT. National Indicators of Health Literacy: Ability to Understand Health Information and to Engage Actively with Healthcare Providers A Population-Based Survey Among Danish Adults. BMC Public Health 2014; 14(1): 1095-1106.
12. Rasu RS, Bawa WA, Suminski R, Snella K, Warady B. Health Literacy Impact on National Healthcare Utilization and Expenditure. International Journal of Health Policy and Management 2015; 4(11): 747-755.
13. Osborn CY, Paasche-Orlow MK, Bailey SC, Wolf MS. The mechanisms linking health literacy to behavior and health status, American Journal of Health Behavior 2011; 35(1): 118-1128.
14. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü (2016b). Kamu Spotları ve Kampanyalar. Erişim adresi: http://sggm.gov.tr/ana-sayfa/1-15577/20161010.html
15. Stiles E. Promoting Health Literacy in Patients with Diabetes. Nursing Standard 2012; 26(8): 35-40.
16. Bilir N. Health Literacy. Turkısh Journal of Public Health 2014; 12:1.
17. Van Der Heide I, Wang J, Droomers M, Spreeuwenberg P, Rademakers J, Uiters E. The Relationship Between Health, Education and Health Literacy: Results from the Dutch Adult Literacy and Life Skills Survey. Journal of Health Communication 2013; 18(1): 172-184.
18. Safeer RS, Keenan J. Health Literacy: The Gap Between Physicians and Patients. American Family Physician 2005; 72(3): 463–468.
19. Sağlıklı İnsan Hedefleri, 2020. Erişim adresi: http:// www.healthypeople.gov.tr.
20. Eicher K, Wieser S, Bruegger U. The costs of limited health literacy: a systematic review. International Journal of Public Health 2009; 54(5): 313-324.
21. Okyay P, Abacıgil F. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Türkçe Uyarlaması (ASOY-TR). Sağlık Bakanlığı 2016. Erişim adresi:https://sbu.saglik.gov.tr/ Ekutuphane/kitaplar/Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Okur%20 Yazarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf.
22. Ergün S. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinde Sağlık Okuryazarlığı. Kocaeli Tıp Dergisi 2017; 6(3): 1-6.
23. Muslu L, Çiftçi Ş, Aktaş EN. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 2017; 6(3): 277-285.
24. Duman A. Fatih İlçesinde İlkokul 1. Sınıf Aşılamalarında Velilerin Genel Sağlık Okuryazarlık Düzeylerini ve Etkileyen Faktörleri Belirleme. Tıpta Uzmanlık Tezi. İstanbul Üniversitesi, 2017.
25. Özdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health Literacy Among Adults: A Study from Turkey. Health Education Research 2010; 25(3): 464-477.
26. Lee HY, Rhee TG, Kim NK, Ahluwalia JS. Health Literacy As A Social Determinant of Health in Asian American Immigrants: Findings From A Population-Based Survey in California. Journal Of General Internal Medicine 2015a; 30(8): 1118-1124.
27. Morrison AK, Brousseau DC, Brazauskas R, Levas MN. Health literacy affects likelihood of radiology testing in the pediatric emergency department. The Journal of pediatrics 2015; 166(4): 1037-1041.
28. Rivero-Méndez M, Suárez-Pérez EL, Solís-Báez SS. Measuring Health Literacy Among People Living with HIV Who Attend A Community-Based Ambulatory Clinic in Puerto Rico. Puerto Rico Health Sciences Journal 2015; 34(1): 31- 37.
29. Haun JN, Patel NR, French DD, Campbell RR, Bradham DD, Lapcevic WA. Association Between Health Literacy and Medical Care Costs in An Integrated Healthcare System: A Regional Population Based Study. BMC Health Services Research 2015; 15(1): 249-259.
30. Nakayama K, Osaka W, Togari T, Ishikawa H, Yonekura Y, Sekido A, Matsumoto M. Comprehensive Health Literacy in Japan is Lower Than in Europe: A Validated Japanese-Language Assessment of Health Literacy. BMC Public Health 2015; 15(1): 505-516.
31. Güven DY, Bulut H, Öztürk S. Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi/Examining the Health Literacy Levels of Health Sciences Faculty Students. Journal of History Culture and Art Research 2018; 7(2): 400-409.
32. Berberoğlu U, Öztürk O, İnci MB, Ekerbiçer HÇ. Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 18-65 Yaş Grubu Bireylerdeki Sağlık Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi 2018; 8(3):575-581.
33. Duong VT, Lin IF, Sorensen K, Pelikan JM, Van Den Broucke S, Lin YC, Chang PW. Health literacy in Taiwan: A Population-Based Study. Asia Pacific Journal of Public Health 2015; 27(8): 871-880.
34. Zhang Y, Zhang F, Hu P, Huang W, Lu L, Bai R, Sharma M, Zhao, Y. Exploring Health Literacy in Medical University Students of Chongqing, China: A Cross-Sectional Study. Plos One 2016; 11(4): e0152547. Erişim adresi: https://journals. plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0152547.
35. Değerli H. Toplumun Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi ve Sağlık Hizmetlerine Yönelik Algılarına Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi 2018.
36. Çiftçi F. Bir Eğitim Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 18-65 Yaş Bireylerin Sağlık Okuryazarlığı Durumunun Belirlenmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi 2017.
37. Mut H. Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi 2017.

APA	BAKAN A, YILDIZ M (2019). 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. , 33 - 40.
Chicago	BAKAN Ayşe Berivan,YILDIZ METİN 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. (2019): 33 - 40.
MLA	BAKAN Ayşe Berivan,YILDIZ METİN 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. , 2019, ss.33 - 40.
AMA	BAKAN A,YILDIZ M 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. . 2019; 33 - 40.
Vancouver	BAKAN A,YILDIZ M 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. . 2019; 33 - 40.
IEEE	BAKAN A,YILDIZ M "21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma." , ss.33 - 40, 2019.
ISNAD	BAKAN, Ayşe Berivan - YILDIZ, METİN. "21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma". (2019), 33-40.

APA	BAKAN A, YILDIZ M (2019). 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum, 29(3), 33 - 40.
Chicago	BAKAN Ayşe Berivan,YILDIZ METİN 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum 29, no.3 (2019): 33 - 40.
MLA	BAKAN Ayşe Berivan,YILDIZ METİN 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum, vol.29, no.3, 2019, ss.33 - 40.
AMA	BAKAN A,YILDIZ M 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum. 2019; 29(3): 33 - 40.
Vancouver	BAKAN A,YILDIZ M 21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Sağlık ve Toplum. 2019; 29(3): 33 - 40.
IEEE	BAKAN A,YILDIZ M "21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma." Sağlık ve Toplum, 29, ss.33 - 40, 2019.
ISNAD	BAKAN, Ayşe Berivan - YILDIZ, METİN. "21-64 Yaş Grubundaki Bireylerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma". Sağlık ve Toplum 29/3 (2019), 33-40.