Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri
Yıl: 2017 Cilt: 12 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 605 - 618 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/megaron.2017.65882 İndeks Tarihi: 01-07-2020
Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri
Öz: Mimarinin vazgeçilmez unsurlarından biri süsleme ve dekoratif elemanlardır. Bu alandaki kaynaklarda “Erken İslam Dönemi” olarak adlandırılan 9. yüzyıla kadar olan süreçte daha sonraki İslam devletlerinin süslemelerine temel oluşturan Emevi ve Abbasi süsleme anlayışı7. yüzyıldan 10. yüzyıla kadar gelişim göstermiştir. Bu yüzyıllar arasında oluşan Erken İslam süslemelerinde hakim olunan coğrafyadaİslamiyet öncesi uygarlıkların süsleme teknikleri ve motifleri de kullanmıştır. Böylece oluşan yeni sentez Emeviler Dönemi’nde başlayıp,Abbasi Devleti döneminde özellikle Orta Asya’dan askeri güç olarak gelen Türk nüfusunun artması ile yeni kültür ve sanat etkileriyle şekillenmiştir. Bir başka değişle Doğu Roma, Sasani, Arap, Türk kültür ve sanatlarının etkileriyle Erken İslam yapılarının süsleme programlarıoluşmuştur. Bu sentez sanat içerisinde geometrik süsleme anlayışı sıklıkla kullanılmıştır. Tüm bu süsleme programlarının temel formudairedir. İslam Sanat ve Mimarisi dendiğinde akla gelen sekiz ve altı kollu yıldızlar, birbiri içerisine geçmiş kareler, altıgen ve sekizgenlerinhepsi daireden türetilmiştir. Makale kapsamında şantiyede uygulama kolaylığı da getiren, daireden türetilmiş bu motiflerin geometrikçözümleri yapılmıştır.
Anahtar Kelime: Geometry in Umayyad and Abbasid Art
Öz: Ornaments and decorations were essential in the architectural design of the ninth century, the early Islamic period. Umayyad and Abbasid ornamentation, which was the basis of the decorative elements used by later Islamic states, developed from the 7th century to the 10th century. Early Islamic art and architecture developed in the Umayyad period, then was further enriched during the Abbasid period, which saw an increase in the Turkish influence. Byzantine, Sasanian, Arab, and Turkish cultures contributed to foundational patterns of Islamic decorative elements. The new style was characterized by geometric patterns, in which the circle is essential. The six or eight-pointed star that is often the first image to come to mind when we think of Islamic art and architecture, is derived from interconnected squares, hexagons, and octagons that begin with a circle. These themes are also easily portrayed in construction. This article is a geometric analysis of motifs derived from the circle.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdullahi, Y. ve Mohamed, R. E., (2013), Evolation of Islamic Geomteric Pattern, Fronties of Architectural Research, s. 243- 251.
- Arseven, C. E., (1928), Türk Sanatı Tarihi Menşeinden Bugüne Kadar Mimari, Heykel, Resim, Süsleme ve Tezyini Sanatlar, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi.
- Arseven, C. E., (1983), Sanat Ansiklopedisi, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı.
- Aslanapa, O., (1972), Türk Sanatı, İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı.
- Aslanapa, O., (2014), Türk Sanatı, İstanbul, Remzi Kitapevi.
- Bakırer, Ö., (1981), Erken dönem mimari süslemesinde geometrik düzen denemesi, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
- Bakırer, Ö., (1976), Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrapları, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
- Brog, E., (2013), Islamic Geometric Design, London, Thames & Hudson.
- Burckhardt, T., (1970), Art of Islam Leanguage and Meaning, London, World of Islam Festival Publishing Company.
- Critchlow, K., (1976), Islamic Patterns: An Analytical and Cosmological Approach, london, Thames & Hudson.
- Demiriz, Y., (2000), İslam Sanatında Geometrik Süsleme Bir Envanter Denemesi, İstanbul, Lebib Yalkın Yayınları,
- Develioğlu, F., (1990), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara, Aydın Kitapevi Yayınları.
- Diez, E., (1946), Türk Sanatı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
- Goodwin, G., (1991), Islamic Spain, Londra, Penguin.
- Grabar, O., (1998), İslam Sanatının Oluşumu, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- Grabar, O., (1973), The Formation of Islamic Art, London, Yale Universtiy.
- Beksaç, A. E., (1998), Hırbetü’l-Mefcer, İSAM Ansiklopedisi, İstanbul, İSAM, s. 326-327.
- Mülayim, S., (1982). Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler, Ankara, Kültür ve Turizim Bakanlığı Yayımları.
- Mülayim, S., (1983), Türk Süsleme Sanatında Arabesk Probelmi, Sanat Tarihi Yıllığı, c. 2, 62-85.
- Pektaş, K., (2009), Sidi Ukbe Camii, İSAM, c. 37, İstanbul, İSAM, s. 149-151.
- Sönmez, S. E., (2015), Mimar Sinan Camilerinde Kare ve Altıgen Kurgulu Geomterik Desenler ve Analiz Yöntemleri, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, c. 19, Konya, Damla OFSET A.Ş., s. 87-108.
- Sözen, M. ve Tanyeli, U., (1986), Sanat Kavramları ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitapevi.
- Taha, H. ve Whitcomb, D., (2014), The Mosaicd of Khirbet el Mefjar, Ramallah, Palestinian Deparmenet of Antiquites and Culture Heritage.
| APA | KILIÇOĞLU S, Kara Pilehvarian N (2017). Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. , 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| Chicago | KILIÇOĞLU Selim,Kara Pilehvarian Nuran Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. (2017): 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| MLA | KILIÇOĞLU Selim,Kara Pilehvarian Nuran Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. , 2017, ss.605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| AMA | KILIÇOĞLU S,Kara Pilehvarian N Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. . 2017; 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| Vancouver | KILIÇOĞLU S,Kara Pilehvarian N Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. . 2017; 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| IEEE | KILIÇOĞLU S,Kara Pilehvarian N "Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri." , ss.605 - 618, 2017. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| ISNAD | KILIÇOĞLU, Selim - Kara Pilehvarian, Nuran. "Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri". (2017), 605-618. https://doi.org/10.5505/megaron.2017.65882 |
| APA | KILIÇOĞLU S, Kara Pilehvarian N (2017). Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. Megaron, 12(4), 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| Chicago | KILIÇOĞLU Selim,Kara Pilehvarian Nuran Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. Megaron 12, no.4 (2017): 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| MLA | KILIÇOĞLU Selim,Kara Pilehvarian Nuran Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. Megaron, vol.12, no.4, 2017, ss.605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| AMA | KILIÇOĞLU S,Kara Pilehvarian N Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. Megaron. 2017; 12(4): 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| Vancouver | KILIÇOĞLU S,Kara Pilehvarian N Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri. Megaron. 2017; 12(4): 605 - 618. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| IEEE | KILIÇOĞLU S,Kara Pilehvarian N "Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri." Megaron, 12, ss.605 - 618, 2017. 10.5505/megaron.2017.65882 |
| ISNAD | KILIÇOĞLU, Selim - Kara Pilehvarian, Nuran. "Emevi ve Abbasi Sanatında Geometri". Megaron 12/4 (2017), 605-618. https://doi.org/10.5505/megaron.2017.65882 |
