Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması

YAZISIZ, HATİCE; Kılıç, lütfiye; ALTIN, SEDAT; HIRÇIN CENGER, DERYA; Yazisiz, Veli

doi:10.5578/tt.68201

Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması

Hatice YAZISIZ, (Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye)

Derya HIRÇIN CENGER, (İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, İstanbul, Türkiye)

Veli YAZISIZ, (Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Romatoloji Bilim Dalı, Antalya, Türkiye)

Lütfiye KILIÇ, (İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Kliniği, İstanbul, Türkiye)

Sedat ALTIN (İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Kliniği, İstanbul, Türkiye)

Tüberküloz ve Toraks

11 4

Yıl: 2019 Cilt: 67 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 92 - 111 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5578/tt.68201 İndeks Tarihi: 29-07-2020

Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması

Öz:

Giriş: Tüberküloz (TB) az gelişmiş ülkeler için önemli bir halk sağlığı problemiolmaya devam eden bir hastalıktır. TB’nin etkin tedavisi ve kontrolü için ilaçduyarlılık oranları izlenmelidir. Bu çalışmanın amacı Mycobacterium tuberculosis kompleks suşlarında birinci basamak anti-TB ilaçlara karşı gelişen dirençoranlarını belirlemektir.Materyal ve Metod: Bir yıllık dönemde Yedikule Göğüs Hastalıkları ve GöğüsCerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı’nda izoleedilen 974 hastaya ait 1193 örnekte M. tuberculosis kompleks izole edilmiştir.Örneklerin çoğunluğu balgamdır (n= 897, %92.1). Anti-TB ilaç duyarlılık testleri Mycobacterium Growth Indicator Tube 960 sistemiyle yapılmıştır.Bulgular: İki yüz altmış (%26.7) izolatta test edilen dört birinci basamak anti-TB ilaçtan en az birine direnç vardır. İzoniazid direnci197 (%20.2) izolatta, rifampisin direnci 82 (%8.4), etambutol direnci 63 (%6.5) ve streptomisin direnci 140 (%14.4) izolatta vardır.İzoniazid direnci olan 197 izolatın 89’unda tekli izoniazid direnci (%45.2) varken diğer anti-TB ilaçlarda tekli ilaç direnci rifampisiniçin %15.9 (n= 13), etambutol için %7.9 (n= 5) ve streptomisin için %30.7 (n= 43) bulundu. Kırk sekiz (%4.9) izolatta ikili, 22(%2.3) üçlü, 42 (%4.3) dörtlü ilaç direnci vardır. Çoklu ilaç direnci olan izolat sayısı 68 (%7.0) idi. TB ilaçlarına direnç sıklığı ilecinsiyet ve yaş arasında ilişki olmadığı görüldü. Bu çalışmanın sonuçları ile 1998-2003, 2004-2007 ve 2008-2010 yılları arasındakiTürkiye’den bildirilen anti-TB ilaç direnç oranlarıyla birlikte değerlendirildiğinde izoniazid ve streptomisin dirençlerinin artma eğiliminde olduğu görüldü.Sonuç: İlaç duyarlılık test sonuçlarının takibinin TB tedavisinin yönetimine ve tedavi başarısının arttırılmasına katkı sağlayabilir.Türkiye’de izoniazid ve streptomisin dirençlerinin artma eğilimindedir. Anti-TB ilaçlara direnç gelişimini etkileyen bölgesel ve globalfaktörleri araştıran daha fazla klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelime:

First-line anti-tuberculosis drug resistance trends of Mycobacterium tuberculosis complex isolates. A tertiary hospital study in Turkey

Öz:

Introduction: Tuberculosis (TB) is continuing to be a important public health problem in the undeveloped countries. Drug sensitivity rate should be monitored for the effective treatment and control in the TB. The aim of this study was to determine the rate of resistance to first line TB drugs in the Mycobacterium tuberculosis complex isolates. Materials and Methods: During one-year period, M. tuberculosis complex was isolated in the 1193 samples from 974 patients in the Mycobacterial Laboratory of Yedikule Chest Diseases and Chest Surgery Education and Research Hospital, Istanbul, Turkey. The majority of samples isolated in the M. tuberculosis complex were sputum (n= 897, 92.1%). Anti-TB drug susceptibility testing was performed with Mycobacterium Growth Indicator Tube 960 system. Results: Two hundred and sixty isolat (26.7%) were resistant to at least one of the four first-line anti-TB drugs tested. One hundred ninety seven isolates were resistances to isoniazid (20.2%); 82 to rifampin (8.4%), 63 to ethambutol (6.5%) and 140 to streptomycin (14.4%). Of the 197 isoniazid-resistant isolates, 89 (45.2%) isolates was only isoniazid-resistance, only rifampin-resistance were found 15.9% (n= 13), ethambutol 7.9% (n= 5) and streptomycin 30.7% (n= 43). There were 48 (4.9%) isolates with two drugresistance, 22 (2.3%) isolates with three drug-resistance, and 42 (4.3%) isolates with four drug-resistance. The multidrug resistance rate was 7% (68 of 974). There was no relationship with between the frequency of TB drug resistance and gender or age. The isoniazid--resistance and streptomycin-resistance were seen to tend to increase if together considered the results of this study with outcomes of previously reported studies from Turkey in the 1998-2003, 2004-2007 and 2008-2010 years. Conclusion: Monitoring of drug susceptibility test results can contribute to the management of TB treatment and increase treatment success. Isoniazid-resistance and streptomycin-resistance tend to increase in Turkey. Further clinical studies are needed to investigate regional and global factors affecting the development of resistance to first-line TB drugs.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Global tuberculosis report 2018. Geneva: World Health Organization; 2018. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. https://www.who.int/tb/publications/global_report/en/
2. Türkiye’de Verem Savaşı Derneği 2018 Raporu T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Ankara, 2018. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/tuberkulozdb/ dosya/ raporlar /Tu_rkiye_de_Verem_Savas_ 2018_ Raporu_ kapakl_.pdf
3. Petrini B, Hoffner S. Drug-resistant and multidrugresistant tubercle bacilli. Int J Antimicrob Agents 1999;13:93-7.
4. Uçar E, Kiliç A, Ceyhan I, Yilmaz S, Kiliç S, Tarhan G, et al. [Resistance rates to major anti-tuberculosis drugs in Mycobacterium tuberculosis strains isolated from seven different regions of Turkey in 2003-2006 period]. Mikrobiyol Bul 2010;44:11-9.
5. Sayğan MB, Ocak F, Cesur S, Tarhan G, Ceyhan I, Gümüişlü F, et al. Susceptibilities of Mycobacterium tuberculosis strains collected from regional tuberculosis laboratories to major antituberculous drugs. Mikrobiyol Bul 200741:403-9.
6. Yazar E, Yıldız P, Gunluoglu G, Altın S, Yilmaz V, Gencer D, et al. Drug Resistance Trends and Patterns of Mycobacterium Tuberculosis Isolates from Pulmonary Tuberculosis Patients at a Tertiary Care Hospital in Turkey. J Tuberc Res 2014;2:155-9.
7. Kocagöz T, Altın S, Türkyılmaz Ö, Taş İ, Karaduman P, Bolaban D, et al. Efficiency of the TK Culture System in the diagnosis of tuberculosis. Diagn Microbiol Infect Dis 2012;72:350-7.
8. Baylan O, Albay A, Kisa O, Tekbaş OF, Deniz O. Detection of primary drug resistance rates of Mycobacterium tuberculosis complex strains isolated between 2002-2003 years and comparison with the data of 1998-2001 period. Mikrobiyol Bul 2005;39:153-60.
9. Cakir E, Erdem E, Ozlu N, Seber E, Gencer S, Kilicaslan Z. Demographic and microbial characteristics and drug resistance of childhood tuberculosis in Istanbul: analysis of 1.541 cases. J Infect Dev Ctries 2014;8:304-9.
10. Rüsch-Gerdes S, Domehl C, Nardi G, Gismondo MR, Welscher HM, Pfyffer GE. Multicenter evaluation of the Mycobacteria growth indicator tube for testing susceptibility of Mycobacterium tuberculosis to first-line drugs. J Clin Microbiol 1999;37:45-8.
11. Karagoz T, Pazarli P, Mocin OY, Duman D, Duman G, Salturk C, et al. Evaluation of drug resistance in pulmonary tuberculosis patients at Sureyyapasa Chest Diseases Hospital, Istanbul, Turkey. Int J Tuberc Lung Dis 2008;12:631-5.
12. Tatar D, Senol G, Cosar D, Ozacar R, Halilcolar H. Patterns of drug resistance in pulmonary tuberculosis cases in the Izmir district, Turkey. New Microbiol 2009;32:31-7.
13. Pazarli P, Karagoz T, Yazicioglu Mocin O, Duman D, Akel G. Drug resistance in pulmonary tuberculosis in Turkey. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2007;26:431-3.
14. Bilgin S, Unsal M, Cebi HH, Akgunes A. Resistance for anti-tuberculosis drugs in central Black Sea region of Turkey. Pol J Microbiol 2010;59:125-8.
15. Komurcuoglu B, Senol G, Balci G, Yalnız E, Ozden E. Drug resistance in pulmonary tuberculosis in new and previously treated cases: experience from Turkey. J Infect Public Health 2013;6:276-82.
16. Tanrikulu AC, Hosoglu S, Ozekinci T, Abakay A, Gurkan F. Risk factors for drug resistant tuberculosis in southeast Turkey. Trop Doct 2008;38:91-3.
17. Aydın F, Kaklıkkaya N, Bayramoğlu G, Ozkul G, Buruk K, Dinç U, et al. Resistance rates of Mycobacterium tuberculosis complex strains isolated from clinical specimens. Mikrobiyol Bul 2011;45:36-42.
18. Agarwal M, Gunal S, Durmaz R, Yang Z. Integration of Mycobacterium tuberculosis drug susceptibility testing and genotyping with epidemiological data analysis to gain insight into the epidemiology of drug-resistant tuberculosis in Malatya, Turkey. J Clin Microbiol 2010;48:3301-5.
19. Surucuoglu S, Ozkutuk N, Celik P, Gazi H, Dinc G, Kurutepe S, et al. Drug-resistant pulmonary tuberculosis in western Turkey: prevalence, clinical characteristics and treatment outcome. Ann Saudi Med 2005;25:313-8.
20. Sengul A, Akturk UA, Aydemir Y, Kaya N, Kocak ND, Tasolar FT. Factors affecting successful treatment outcomes in pulmonary tuberculosis: a single-center experience in Turkey, 2005-2011. J Infect Dev Ctries 2015;9:821-8.
21. Gönlügür U, Bakici MZ, Gönlügür TE, Hasbek M. [Resistance rates to antituberculous drugs in Sivas province]. Mikrobiyol Bul 2007;41:459-63.
22. Sezen F, Albayrak N, Özkara Ş, Karagöz A, Alp A, Duyar Ağca F ve ark. Laboratuvar Sürveyans Ağı Tulsa Çalışma Grubu, Tulsa Tuberculosis Laboratory Surveillance Network (TuLSA) study group. The first step for national tuberculosis laboratory surveillance: Ankara, 2011. Mikrobiyol Bul 2015;49:143-55.
23. Senbayrak S, Ozkutuk N, Erdem H, Johansen IS, Civljak R, Inal AS, et al. Antituberculosis drug resistance patterns in adults with tuberculous meningitis: results of haydarpasaiv study. Ann Clin Microbiol Antimicrob 2015;14:47.
24. Frieden TR, Sterling TR, Munsiff SS, Watt CJ, Dye C. Tuberculosis. Lancet 2003;13:887-99.
25. Pillay M, Sturm AW. Evolution of the extensively drugresistant F15/LAM4/KZN strain of Mycobacterium tuberculosis in KwaZulu-Natal, South Africa. Clinical Infectious Diseases 2007;45:1409-14.
26. Ismail N, Ismail F, Omar SV, Blows L, Gardee Y, Koornhof H, et al. Drug resistant tuberculosis in Africa: Current status, gaps and opportunities. Afr J Lab Med 2018;7:781.
27. Al-Hajjaj MS, Al-Kassimi FA, Al-Mobeireek AF, Alzeer AH. Progressive rise of Mycobacterium tuberculosis resistance to rifampicin and streptomycin in Riyadh, Saudi Arabia. Respirology 2001;6:317-22.
28. Shamaei M, Marjani M, Chitsaz E, Kazempour M, Esmaeili M, Farnia P, et al. First-line anti-tuberculosis drug resistance patterns and trends at the national TB referral center in Iran--eight years of surveillance. Int J Infect Dis 2009;13:e236-40.
29. Quy HT, Buu TN, Cobelens FG, Lan NT, Lambregts CS, Borgdorff MW. Drug resistance among smear-positive tuberculosis patients in Ho Chi Minh City, Vietnam. Int J Tuberc Lung Dis 2006;10:160-6.
30. Ocheretina O, Morose W, Gauthier M, Joseph P, D’Meza R, Escuyer VE, et al. Multidrug-resistant tuberculosis in Port-au-Prince, Haiti. Rev Panam Salud Publica 2012;31:221-4.

APA	YAZISIZ H, HIRÇIN CENGER D, Yazisiz V, Kılıç l, ALTIN S (2019). Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. , 92 - 111. 10.5578/tt.68201
Chicago	YAZISIZ HATİCE,HIRÇIN CENGER DERYA,Yazisiz Veli,Kılıç lütfiye,ALTIN SEDAT Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. (2019): 92 - 111. 10.5578/tt.68201
MLA	YAZISIZ HATİCE,HIRÇIN CENGER DERYA,Yazisiz Veli,Kılıç lütfiye,ALTIN SEDAT Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. , 2019, ss.92 - 111. 10.5578/tt.68201
AMA	YAZISIZ H,HIRÇIN CENGER D,Yazisiz V,Kılıç l,ALTIN S Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. . 2019; 92 - 111. 10.5578/tt.68201
Vancouver	YAZISIZ H,HIRÇIN CENGER D,Yazisiz V,Kılıç l,ALTIN S Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. . 2019; 92 - 111. 10.5578/tt.68201
IEEE	YAZISIZ H,HIRÇIN CENGER D,Yazisiz V,Kılıç l,ALTIN S "Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması." , ss.92 - 111, 2019. 10.5578/tt.68201
ISNAD	YAZISIZ, HATİCE vd. "Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması". (2019), 92-111. https://doi.org/10.5578/tt.68201

APA	YAZISIZ H, HIRÇIN CENGER D, Yazisiz V, Kılıç l, ALTIN S (2019). Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. Tüberküloz ve Toraks, 67(2), 92 - 111. 10.5578/tt.68201
Chicago	YAZISIZ HATİCE,HIRÇIN CENGER DERYA,Yazisiz Veli,Kılıç lütfiye,ALTIN SEDAT Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. Tüberküloz ve Toraks 67, no.2 (2019): 92 - 111. 10.5578/tt.68201
MLA	YAZISIZ HATİCE,HIRÇIN CENGER DERYA,Yazisiz Veli,Kılıç lütfiye,ALTIN SEDAT Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. Tüberküloz ve Toraks, vol.67, no.2, 2019, ss.92 - 111. 10.5578/tt.68201
AMA	YAZISIZ H,HIRÇIN CENGER D,Yazisiz V,Kılıç l,ALTIN S Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. Tüberküloz ve Toraks. 2019; 67(2): 92 - 111. 10.5578/tt.68201
Vancouver	YAZISIZ H,HIRÇIN CENGER D,Yazisiz V,Kılıç l,ALTIN S Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması. Tüberküloz ve Toraks. 2019; 67(2): 92 - 111. 10.5578/tt.68201
IEEE	YAZISIZ H,HIRÇIN CENGER D,Yazisiz V,Kılıç l,ALTIN S "Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması." Tüberküloz ve Toraks, 67, ss.92 - 111, 2019. 10.5578/tt.68201
ISNAD	YAZISIZ, HATİCE vd. "Mycobacterium tuberculosis kompleks izolatlarında birinci basamak anti-tüberküloz ilaçlara direnç trendleri: Türkiye’den üçüncü basamak bir hastane çalışması". Tüberküloz ve Toraks 67/2 (2019), 92-111. https://doi.org/10.5578/tt.68201