Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu

Öz:

Amaç: Kardiyovasküler (KV) risk faktörlerinin profili yıllar içindedeğişim gösterebilmektedir. Türkiye’de KV risk faktörlerinin son durumu ve yıllar içindeki değişimini değerlendirmek amacıyla epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme ve meta-analizi planlandı.Bu makalede hipertansiyon (HT) ve kan basıncına ait sonuçlar açıklanmaktadır.Yöntemler: Son 15 yılda Türkiye’de yapılan epidemiyolojik çalışmalar Ovid Medline, Web of Science Core Collection ve ULAKBİMveritabanlarında tarandı. Ayrıca Sağlık Bakanlığı, Türkiye İstatistikKurumu, Kardiyoloji, Nefroloji ve Endokrinoloji Derneklerinin websayfaları uygun araştırmalar açısından tarandı. Bölgesel çalışmalarçalışma dışı bırakıldı. Analize alınan araştırmalar kendi geliştirdiğimiz bir yanlılık (bias) skoru ile değerlendirilerek yanlılık riski yüksekve düşük olarak iki gruba ayrıldı. HT prevalansı ve kan basıncı verileri kaba (crude) değerler olarak hesaplandı. Meta-analizde rastgeleetkiler modeli (random effects model) kullanıldı. Prevalans ve kanbasıncı değerlerindeki heterojeniteyi ve zamansal değişimi değerlendirmek üzere meta-regresyon yapıldı.Bulgular: Makale seçiminde ve yanlılık skorlamasında iki araştırıcıarasındaki uyum mükemmel düzeydeydi (Kappa ≥0.95). HT prevalansı ile ilgili bilgi veren 7 (n=73218), kan basıncı bilgisini veren 8(n=75879) çalışma bulundu. Çalışmalar arasındaki heterojenite yüksekti. 2003-2012 yılları arasında yapılmış olan bu çalışmaların yanlılıkriski düşük olanlarının meta-analizinde HT kaba prevalansının kadınlarda erkeklere göre daha fazla olduğu, kan basıncı düzeylerinin heriki grupta benzer olduğu, hem HT prevalansında hem de kan basıncıdeğerlerinde azalma olduğu, buna rağmen hipertansif kişi sayısının15 milyon civarında sabit kaldığı, kontrolsüz hipertansiyonu olanlarınsayısının azalmakla birlikte 11 milyon kişi düzeyinde olduğu saptandı.Sonuç: HT sıklığı ve kan basıncı değerlerinde olumlu değişmelerolmasına rağmen HT halen önemli bir halk sağlığı problemi olmayadevam etmektedir.

Anahtar Kelime:

Data on prevalence of hypertension and blood pressure in Turkey: Systematic review, meta-analysis and meta-regression of epidemiological studies on cardiovascular risk factors

Öz:

Objective: Cardiovascular risc factors may show significant changes over the years. A systematic review and meta-analysis of epidemiological studies conducted in Turkey was performed to assess the latest profile and temporal changes in cardiovascular risk factors. Presented here are the data on hypertension (HT) and blood pressure (BP). Methods: Ovid Medline, the Web of Science Core Collection, and the Turkish Academic Network and Information Center (ULAKBIM) were searched for epidemiological studies conducted in Turkey during the last 15 years. In addition, the web pages of the Ministry of Health, the Turkish Statistical Institute, and associations of cardiology, nephrology, and endocrinology were searched for appropriate studies. Regional studies were excluded. The studies included were assessed with a bias score developed by our team, then categorized as having a low risk or a high risk of bias. The crude values of HT prevalence and BP were pooled using a random effects model. Meta-regression was performed to explain heterogeneity and to assess temporal changes. Results: The agreement between the 2 authors on the selection and bias scoring of the studies was perfect (Kappa ≥0.95). There were 7 (n=73218) studies providing HT prevalence data, and 8 (n=75879) studies with BP data. The heterogeneity between the studies was high. Meta-analysis of the studies with a low risk of bias indicated that the crude prevalence of HT is higher in women, but that BP levels were similar in both sexes. The HT prevalence and BP value decreased between 2003 and 2012; however, the number of hypertensives stabilized at approximately 15 million, and the number of uncontrolled hypertensives, despite some decrease, was around 11 million. Conclusion: Despite some improvement, HT is still an important public health problem in Turkey

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Onat A, Can G, Kaya A, Keskin M, Hayıroğlu MI, Yüksel H.. Algorithm for predicting CHD death risk in Turkish adults: conventional factors contribute only moderately in women. Anatol J Cardiol 2017;17:436–44. [CrossRef]
2. NCD Risk Factor Collaboration (NCD-RisC). Worldwide trends in blood pressure from 1975 to 2015: a pooled analysis of 1479 population-based measurement studies with 19·1 million participants. Lancet 2017;389:37–55. [CrossRef]
3. Abaci A, Oguz A, Kozan O, Toprak N, Senocak H, Deger N, et al.. Treatment and control of hypertension in Turkish population: a survey on high blood pressure in primary care (the TURKSAHA study). J Hum Hypertens 2006;20:355–61.
4. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG; PRISMA Group.. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Ann Intern Med 2009;151:264–9. [CrossRef]
5. Stroup DF, Berlin JA, Morton SC, Olkin I, Williamson GD, Rennie D, et al. Meta-analysis of observational studies in epidemiology: a proposal for reporting. Meta-analysis Of Observational Studies in Epidemiology (MOOSE) group. JAMA 2000;283:2008–12. [CrossRef]
6. Landis JR, Koch GG. The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics 1977;33:159–74.
7. DerSimonian R, Laird N. Meta-analysis in clinical trials. Control Clin Trials 1986;7:177–88. [CrossRef]
8. Higgins JP, Thompson SG, Deeks JJ, Altman DG.. Measuring inconsistency in meta-analyses. BMJ 2003;327:557–60.
9. Süleymanlar G, Utaş C, Arinsoy T, Ateş K, Altun B, Altiparmak MR, et al. A population-based survey of Chronic REnal Disease In Turkey-the CREDIT study. Nephrol Dial Transplant 2011;26:1862–71. [CrossRef]
10. Altun B, Süleymanlar G, Utaş C, Arınsoy T, Ateş K, Ecder T, et al. Prevalence, Awareness, Treatment and Control of Hypertension in Adults with Chronic Kidney Disease in Turkey: Results from the CREDIT Study. Kidney Blood Press Res 2012;36:36–46. [CrossRef]
11. Arinsoy T, Deger SM, Ates K, Altun B, Ecder T, Camsari T, et al. Prevalence of Chronic Kidney Disease in Turkish Adults With Obesity and Metabolic Syndrome: A Post Hoc Analysis from Chronic Renal Disease in Turkey Study. J Ren Nutr 2016;26:373–9. [CrossRef]
12. Gundogan K, Bayram F, Gedik V, Kaya A, Karaman A, Demir O, et al. Metabolic syndrome prevalence according to ATP III and IDF criteria and related factors in Turkish adults. Arch Med Sci 2013;9:243–53. [CrossRef]
13. Altun B, Arici M, Nergizoğlu G, Derici U, Karatan O, Turgan C, et al. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. J Hypertens 2005;23:1817–23. [CrossRef]
14. Sengul S, Akpolat T, Erdem Y, Derici U, Arici M, Sindel S et al; Turkish Society of Hypertension and Renal Diseases. Changes in hypertension prevalence, awareness, treatment, and control rates in Turkey from 2003 to 2012. J Hypertens 2016;34:1208–17. [CrossRef]
15. Public Health Agency of Turkey. Chronic Diseases and Risk Factors Survey in Turkey. Ankara; 2013. Publication No: 909. Available at: https://sbu.saglik.gov.tr/ekutuphane/kitaplar/ khrfai.pdf. Accessed Apr 25, 2018.
16. Satman I, Omer B, Tutuncu Y, Kalaca S, Gedik S, Dinccag N, et al; TURDEP-II Study Group.. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol 2013;28:169–80. [CrossRef]
17. Degertekin M, Erol C, Ergene O, Tokgözoğlu L, Aksoy M, Erol MK, et al. Heart failure prevalence and predictors in Turkey: HAPPY study [Article in Turkish]. Turk Kardiyol Dern Ars 2012;40:298–308. [CrossRef]
18. Chow CK, Teo KK, Rangarajan S, Islam S, Gupta R, Avezum A, et al; PURE (Prospective Urban Rural Epidemiology) Study investigators. Prevalence, awareness, treatment, and control of hypertension in rural and urban communities in high-, middle-, and low-income countries. JAMA 2013;310:959–68. [CrossRef]
19. Kozan O, Oguz A, Abaci A, Erol C, Ongen Z, Temizhan A, et al. Prevalence of the metabolic syndrome among Turkish adults. Eur J Clin Nutr 2007;61:548–53. [CrossRef]
20. Oguz A, Temizhan A, Güleş S, Altuntaş Y, Karşıdağ K, Akalın AAK, et al. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in age group 35-70 n Turkey. 8th Metabolic Sendrom Symposium. Antalya; 28 April-1 May 2011.
21. Onat A, Şenocak M, Örnek E, Şenocak M, Örnek E, Gözükara Y, Şurdumavcı G, et al. Survey on Prevalence of Cardiac Disease and its Risk Factors in Adults in Turkey: 5. Hypertension and Smoking. Turk Kardiyol Dern Ars 1991;19:169–77.
22. Mills KT, Bundy JD, Kelly TN, Reed JE, Kearney PM, Reynolds K, et al. Global Disparities of Hypertension Prevalence and Control: A Systematic Analysis of Population-Based Studies From 90 Countries. Circulation 2016;134:441–50.
23. Onat A, Sansoy V, Yıldırım B, Keleş İ, Çetinkaya A, Aksu H, et al. Investigations Blood Pressure Levels in Turkish Adults: 8-year Trends, Rate of Treatment, Relationship to Other Risk Factors and to Coronary Disease. Türk Kardiyol Dern Arş 1999;27:136–43.
24. Onat A, Doğan Y, Uyarel H, Ceyhan K, Uzunlar B, Yazıcı M, et al. Blood Pressure Levels in Turkish Adults: Initial Trend to Improved Blood Pressure Control. Türk Kardiyol Dern Arş 2002;30:749–57.
25. Satman I, Yilmaz T, Sengül A, Salman S, Salman F, Uygur S, et al. Population-based study of diabetes and risk characteristics in Turkey: results of the turkish diabetes epidemiology study. (TURDEP). Diabetes Care 2002;25:1551–6. [CrossRef]
26. Hunter JP, Saratzis A, Sutton AJ, Boucher RH, Sayers RD, Bown MJ. In meta-analyses of proportion studies, funnel plots were found to be an inaccurate method of assessing publication bias. J Clin Epidemiol 2014;67:897–903. [CrossRef]

APA	KILIÇKAP M, BARÇIN C, Göksülük H, KARAASLAN D, Özer N, Kayikcioglu M, URAL D, YILMAZ M, ABACI A, ARICI M, ALTUN B, TOKGOZOGLU L, ŞAHİN M (2018). Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. , 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
Chicago	KILIÇKAP Mustafa,BARÇIN Cem,Göksülük Hüseyin,KARAASLAN Doruk,Özer Necla,Kayikcioglu Meral,URAL Dilek,YILMAZ MEHMET BIRHAN,ABACI ADNAN,ARICI Mustafa,ALTUN BULENT ALTUN,TOKGOZOGLU Lale,ŞAHİN Mahmut Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. (2018): 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
MLA	KILIÇKAP Mustafa,BARÇIN Cem,Göksülük Hüseyin,KARAASLAN Doruk,Özer Necla,Kayikcioglu Meral,URAL Dilek,YILMAZ MEHMET BIRHAN,ABACI ADNAN,ARICI Mustafa,ALTUN BULENT ALTUN,TOKGOZOGLU Lale,ŞAHİN Mahmut Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. , 2018, ss.525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
AMA	KILIÇKAP M,BARÇIN C,Göksülük H,KARAASLAN D,Özer N,Kayikcioglu M,URAL D,YILMAZ M,ABACI A,ARICI M,ALTUN B,TOKGOZOGLU L,ŞAHİN M Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. . 2018; 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
Vancouver	KILIÇKAP M,BARÇIN C,Göksülük H,KARAASLAN D,Özer N,Kayikcioglu M,URAL D,YILMAZ M,ABACI A,ARICI M,ALTUN B,TOKGOZOGLU L,ŞAHİN M Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. . 2018; 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
IEEE	KILIÇKAP M,BARÇIN C,Göksülük H,KARAASLAN D,Özer N,Kayikcioglu M,URAL D,YILMAZ M,ABACI A,ARICI M,ALTUN B,TOKGOZOGLU L,ŞAHİN M "Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu." , ss.525 - 545, 2018. 10.5543/tkda.2018.15679
ISNAD	KILIÇKAP, Mustafa vd. "Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu". (2018), 525-545. https://doi.org/10.5543/tkda.2018.15679

APA	KILIÇKAP M, BARÇIN C, Göksülük H, KARAASLAN D, Özer N, Kayikcioglu M, URAL D, YILMAZ M, ABACI A, ARICI M, ALTUN B, TOKGOZOGLU L, ŞAHİN M (2018). Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 46(7), 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
Chicago	KILIÇKAP Mustafa,BARÇIN Cem,Göksülük Hüseyin,KARAASLAN Doruk,Özer Necla,Kayikcioglu Meral,URAL Dilek,YILMAZ MEHMET BIRHAN,ABACI ADNAN,ARICI Mustafa,ALTUN BULENT ALTUN,TOKGOZOGLU Lale,ŞAHİN Mahmut Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 46, no.7 (2018): 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
MLA	KILIÇKAP Mustafa,BARÇIN Cem,Göksülük Hüseyin,KARAASLAN Doruk,Özer Necla,Kayikcioglu Meral,URAL Dilek,YILMAZ MEHMET BIRHAN,ABACI ADNAN,ARICI Mustafa,ALTUN BULENT ALTUN,TOKGOZOGLU Lale,ŞAHİN Mahmut Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, vol.46, no.7, 2018, ss.525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
AMA	KILIÇKAP M,BARÇIN C,Göksülük H,KARAASLAN D,Özer N,Kayikcioglu M,URAL D,YILMAZ M,ABACI A,ARICI M,ALTUN B,TOKGOZOGLU L,ŞAHİN M Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2018; 46(7): 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
Vancouver	KILIÇKAP M,BARÇIN C,Göksülük H,KARAASLAN D,Özer N,Kayikcioglu M,URAL D,YILMAZ M,ABACI A,ARICI M,ALTUN B,TOKGOZOGLU L,ŞAHİN M Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2018; 46(7): 525 - 545. 10.5543/tkda.2018.15679
IEEE	KILIÇKAP M,BARÇIN C,Göksülük H,KARAASLAN D,Özer N,Kayikcioglu M,URAL D,YILMAZ M,ABACI A,ARICI M,ALTUN B,TOKGOZOGLU L,ŞAHİN M "Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu." Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 46, ss.525 - 545, 2018. 10.5543/tkda.2018.15679
ISNAD	KILIÇKAP, Mustafa vd. "Türkiye’de hipertansiyon sıklığı ve kan basıncı verileri: Kardiyovasküler risk faktörlerine yönelik epidemiyolojik çalışmaların sistematik derleme, meta-analiz ve meta-regresyonu". Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 46/7 (2018), 525-545. https://doi.org/10.5543/tkda.2018.15679