Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması

Bas, Murat; koç, bilge; Bundak, Ruveyde; ELİUZ TİPİCİ, BEYZA

doi:10.5336/pediatr.2018-60826

Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması

Bilge KOÇ, (Bahçeşehir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Murat BAŞ, (Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Beyza TİPİCİ, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Rüveyde BUNDAK (Girne Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı, Girne, K.K.T.C)

Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi

27 9

Yıl: 2018 Cilt: 27 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 59 - 69 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/pediatr.2018-60826 İndeks Tarihi: 15-09-2020

Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması

Öz:

Amaç: Tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanlarda glisemik kontrolün sağlanmasında ve diyabetinkomplikasyonlarından korunmada yeterli ve dengeli beslenme tedavinin önemli parçasıdır. Bu çalışma,Tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanların besin ve besin ögeleri tüketim durumlarını belirlemek ve besinögelerinin, glikolize hemoglobin (HbA1c) düzeylerine ve diğer biyokimyasal bulgulara etkilerini araştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya yaş aralığı 2-19 yıl olan 18’i erkek, 34’ü kız toplam 52 çocukve adölesan alınmıştır. Çocuk ve adölesanların ağırlık ve boy uzunlukları ölçülmüş, beden kitle indeksleri (BKİ) hesaplanmıştır. Çocuk ve adölesanların demografik özellikleri, kolesterol düzeyleri veHbA1c düzeyleri elde edilmiş ve alt grup analizleri yapılmıştır. Bulgular: Çocuk ve adölesanların%37.7’sinin BKİ düzeylerine göre 25-75. persentillerde olduğu belirlenmiştir. Çocuk ve adölesanlarHbA1c düzeylerine göre 3 gruba ayrılmıştır; %7,5’in altı iyi, %7,5-9 arası orta ve %9’dan fazla olanlarise kötü kan şekeri kontrollü değerlendirilmiştir. Çocuk ve adölesanların %40,4’ünün kötü glisemikkontrollü olduğu belirlenmiştir. Tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanların karbonhidrat, protein ve yağalımlarının günlük aldıkları enerjiye oranları sırasıyla %46, %17, %37 idi. Yağ dışındaki makrobesinögelerinin AMDR (Makrobesin Ögelerinin Referans Alım Aralığı) aralıklarında olduğu belirlenmiştir.Çocuk ve adölesanların %71,2’sinin A vitamini, %86,5’inin E vitamini, %76,9’unun folat, %32’sinin Cvitamini, %100’ünün potasyum, %84,6’sının posa alımları önerilen düzeylerin altında kalmıştır. HbA1cdüzeylerine göre enerji, karbonhidrat, protein ve yağ alım ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Sonuç: Diyabetli çocuk ve adölesanlarda yeterli ve dengeli beslenme metabolik kontrolün sağlanmasında önemlidir. Metabolik kontrolün sağlanmasında besin ve besin ögelerininönerilen alım düzeylerinde alınması gerekmektedir. Besin ögelerinin yetersiz alımının uzun dönemli metabolik sonuçları göz önünde bulundurulmalı ve yeterli alımın olup olmadığı düzenli takip edilmelidir.

Anahtar Kelime:

Determination the Nutritional Status of Children and Adolescents with Type 1 Diabetes and the Relation of Nutritional Patterns with Metabolic Profiles

Öz:

Objective: Adequate and balanced nutrition of children and adolescents with Type 1 diabetes could reduce diabetes complications and help to achieve glycemic control. This study was conducted to determine the nutritional status of children and adolescents with Type 1 diabetes and to investigate the effects of nutrients on glycated hemoglobin (HbA1c) levels and other biochemical findings. Material and Methods: The research was designed to asses nutritional status of children and adolescents with type 1 diabetes and examine the effects on HbA1c levels. Fifty two children and adolescents (18 boys, 34 girls) have participated to this study. Length and weight of participants measured and then Body Mass Index (BMI) of children and adolescents was calculated. Children’s and adolescent’s demographic statuses, HbA1c levels, plasma lipids profiles was obtained and assessed by SPSS v20.0. Results: According to the BMI levels of 37.7% of children and adolescents, 25-75. in percentages. Children and adolescents were divided into 3 groups according to HbA1c levels; 7,5% and less is good glycemic control, the 7,5% to 9% is intermediate glycemic control , and 9% more than have poor glycemic control. 40,4% of children and adolescents have poor glycemic control. Children and adolescents’ AMDR (Acceptable Macronutrients Distribution Ranges) of macronutrients are 46% for carbohydrates, 17% for proteins, 37% for lipids. As for the other nutrients; 71,2% of the population take insufficient vitamin A, 86,5% of the population take insufficient vitamin E, 76,9% of the population take insufficient folate, 32% of the population take insufficient vitamin C, 100% of the population take insufficient potassium, 84,6% of the population take insufficient fiber. HbA1c levels of patients according to their energy, carbohydrate, protein and fat intake on average did not show a statistically significant difference. Conclusion: Dietary consumption of patients should be provided to have adequate and balanced nutrition for metabolic control. Metabolic control requires that nutrients and nutrients be taken at the recommended intake levels. The long-term inadequate intake of nutrients should not be missed and regular monitoring should be made to ensure adequate intake.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Pekkanen J, Tuomilehto J, Qiao Q, Jousilahti P, Lindström J. Glucose tolerance and mortality: comparison of WHO and American Diabetes Association diagnostic criteria. DECODE Study Group. European Diabetes Epidemiology Group. Diabetes Epidemiology: Collaborative analysis of Diagnostic criteria in Europe. Lancet 1999;354(9179):617-21.
2. Yeşilkaya E, Cinaz P, Andıran N, Bideci A, Hatun Ş, Sarı E, et al. Research: Epidemiology First report on the nationwide incidence and prevalence of type 1 diabetes among children in Turkey. Diabet Med 2017;34(3):405- 10.
3. Baysal A, Aksoy M, Besler T, Bozkurt N, Keçecioğlu S, Mercanlıgil S, et al. Diyet El Kitabı. 8. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2007. p.592.
4. American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes. Diab Care 2016; 39(1):1-106.
5. Salmonowicz B, Krzystek-Korpacka M, Noczysńka A. Trace elements, magnesium, and the efficacy of antioxidant systems in children with type 1 diabetes mellitus and in their siblings. Adv Clin Exp Med 2014;23(2):259-68.
6. Mooradian AD, Morlay JE. Micronutrient status in diabetes mellitus. Am J Clin Nutr 1987;45(5):877-95.
7. Weber KS, Raab J, Haupt F, Aschemeier B, Wosch A, Ried C, et al. Evaluating the diet of children at increased risk for type 1 diabetes: first results from the TEENDIAB study. Public Health Nutr 2015;18(1):50-8.
8. Erkkola M, Kronberg-Kippilä C, Kyttälä P, Lehtisalo J, Reinivuo H, Tapanainen H, et al. Sucrose in the diet of 3-year-old Finnish children: sources, determinants and impact on food and nutrient intake. Br J Nutr 2009;101(08):1209-17.
9. Peruzzu A, Solinas G, Asara Y, Forte G, Bocca B, Tolu F, et al. Association of trace elements with lipid profiles and glycaemic control in patients with type 1 diabetes mellitus in northern Sardinia, Italy: an observational study. Chemosphere 2015;132:101-7.
10. Gougeon R, Husein N, Sievenpiper MD, Dworatzek PD, Arcudi K, Williams SL. Nutrition therapy. Canadian Diabetes Association Clinical Practice Guidelines Expert Committee. Canadian Journal of Diabetes 2013;37: 45-55.
11. Chiang JL, Kirkman MS, Laffel LM, Peters AL. Type 1 diabetes through the life apan: a position statement of the American Diabetes Association. Diabetes Care 2014;37(7):2034-54.
12. Rakıcıoğlu N, Tek NA, Ayaz A, Pekcan G. Yemek ve Besin Fotoğraf Kataloğu. 5. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2015. p.1-122.
13. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı. Erişim Tarihi: 28 Mayıs 2018. http://www.turkomp. gov.tr/.
14. Eliuz B, Garipağaoğlu M, Bundak R, Çağatay P. Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adolesanların Enerji ve Besin Ögeleri Alımlarının Değerlendirilmesi. XV. Ulusal Pediatrik Endokrin ve Diyabet Kongresi. 22-23 Kasım 2011, İzmir.
15. Institute of Medicine. Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes. 2010. Accessed Date: 28 May 2018. https:// ods.od.nih.gov/Health_Information/Dietary_ Reference_Intakes.aspxD
16. Neyzi O, Günöz H, Andrzej F, Bundak R, Gökçay G, Darendeliler F, et al. [Weight, height, head circumference and body mass index references for Turkish children]. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları 2008;51:1-4.
17. Rewers M, Pihoker C, Donaghue K, Hanas R, Swift P, Klingensmith GJ. Assessment and monitoring of glycemic control in children and adolescents with diabetes. Pediatr Diabetes 2009;10 Suppl 12:71-81.
18. Brugnara L, Mallol R, Ribalta J, Vinaixa M, Murillo S, Casserras T, et al. Improving assessment of lipoprotein profile in type 1 diabetes by 1H NMR spectroscopy. PloS One 2015;10(8):e0136348.
19. American Diabetes Association. Children and adolescents. Diabetes Care 2016;39(1):86-93.
20. Pundziute-Lyckå A, Persson LA, Cedermark G, Jansson-Roth A, Nilsson U, Westin V, et al. Diet, growth, and the risk for type 1 diabetes in childhood: a matched case-referent study. Diabetes Care 2014;27(12):2784-9.
21. Gibson S, Gunn P, Wittekind A, Cottrell R. The effects of sucrose on metabolic health: a systematic review of human intervention studies in health adults. Crit Rev Food Sci Nutr 2013;(53):591-614.
22. American Diabetes Association (ADA). Diabetes Guidelines Summary Recommendations from NDEI. American Diabetes Association. Diabetes Care 2016;39 Suppl 1:1-106.
23. Souto DL, Zajdenverg L, Rodacki M, Rosado EL. Does sucrose intake affect antropometric variables, glycemia, lipemia and C-reactive protein in subjects with type 1 diabetes?: a controlled-trial. Diabetol Metab Syndr 2013;5(1):67.
24. Overby NC, Flaaten V, Veierød MB, Bergstad I, Margeirsdottir HD, Dahl-Jørgensen K, et al. Children and adolescents with type 1 diabetes eat a more atherosclerosis-prone diet than healthy control subjects. Diabetologia 2007;50(2):307-16.
25. Rovner AJ, Nansel TR. Are children with type 1 diabetes consuming a healthful diet?: a review of the current evidence and strategies for dietary change. Diabetes Educ 2009;35(1):97- 107.
26. Patton SR, Dolan LM, Powers SW. Dietary adherence and associated glycemic control in families of young children with type 1 diabetes. J Am Diet Assoc 2007;107(1):46-52.
27. Gazzaniga JM, Burns TL. Relationship between diet composition and body fatness, with adjustment for resting energy expenditure and physical activity, in preadolescent children. Am J Clin Nutr 1993;58(1):21-8.
28. Meissner T, Wolf J, Kersting M, Fröhlich-Reiterer E, Felchtner-Mors M, Salgin B, et al. Carbohydrate intake in relation to BMI, HbA1c and lipid profile in children and adolescents with type 1 diabetes. Clin Nutr 2014;33(1):75-8.
29. Lamichhane AP, Crandell JL, Jaacks LM, Couch SC, Lawrence JM, Mayer-Davis EJ. Longitudinal associations of nutritional factors with glycated hemoglobin in youth with type 1 diabetes: the SEARCH Nutrition Ancillary Study. Am J Clin Nutr 2015;101(6):1278-85.
30. Santesso N, Akl EA, Bianchi M, Mente A, Mustafa R, Heels-Ansdell D, et al. Effects of higher-versus lower-protein diets on health outcomes: a systematic review and metaanalysis. Eur J Clin Nutr 2012;66(7):780-8.
31. Katz ML, Mehta S, Nansel T, Quinn H, Lipsky LM, Laffel LM. Associatons of nutrient intake with glycemic control in youth with type 1 diabetes: differences by insülin regimen. Diabetes Technol Ther 2014;16(8):512-8.
32. Claessens M, van Baak MA, Monsheimer S, Saris WH. The effect of a low-fat, high-protein or high-carbohydrate ad libitum diet on weight loss maintenance and metabolic risk factors. Int J Obes (Lond) 2009;33(3):296-304.
33. Lamichhane AP, Crandell JL, Jaacks LM, Couch SC, Lawrence JM, Mayer-Davis EJ. Longitudinal associations of nutritional factors with glycated hemoglobin in youth with type 1 diabetes: the SEARCH Nutrition Ancillary Study. Am J Clin Nutr 2015;101(6): 1278-85.
34. Mosso C, Halabi V, Ortiz T, Hodgson MI. Dietary intake, body composition, and physical activity among young patients with type 1 diabetes mellitus. J Pediatr Endocrinol Metab 2015;28(7-8):895-902.
35. Parthasarathy LS, Chiplonkar SA, Khadilkar AV, Khadilkar VV. Dietary modifications to improve micronutrient status of Indian children and adolescents with type 1 diabetes. Asia Pac J Clin Nutr 2016;24(1):73-82.
36. Kyttälä P, Erkkola M, Kronberg-Kippilä C, Tapanainen H, Veijola R, Simell O, et al. Food consumption and nutrient intake in Finnish 1- 6 year-old children. Public Health Nutr 2010;13(6A):947-56.
37. Ahola AJ, Freese R, Mäkimattila S, Forsblom C, Groop PH, FinnDiane Study Group. Dietary patterns are associated with various vascular health markers and complications in type 1 diabetes. J Diabetes Complications 2016;30(6): 1144-50.
38. Donin AS, Dent JE, Nightingale CM, Sattar N, Owen CG, Rudnicka AR, et al. Fruit, vegetable and vitamin C intakes and plasma vitamin C: cross-sectional associations with insülin resistance and glycaemia in 9-10 year-old children. Diabet Med 2016;33(3):307-15.
39. van Stuijvenberg ME, Nel J, Schoeman SE, Lombard CJ, du Plessis LM, Dhansay MA. Applied nutritional investigation: Low intake of calcium and vitamin D, but not zinc, iron or vitamin A, is associated with stunting in 2- to 5- year-old children. Nutrition 2015;31(6):841-6.
40. Schwab S, Zierer A, Heier M, Fischer B, Huth C, Baumert J, et al. Intake of vitamin and mineral supplements and longitudinal association with HbA1c levels in the general non-diabetic population-results from the MONICA/KORA S3/F3 Study. PloS One 2015;10(10): e0139244.
41. DAFNE Study Group. Training in flexible, intensive insulin management to enable dietary freedom in people with type 1 diabetes: dose adjustment for normal eating (DAFNE) randomised controlled trial. BMJ 2002;325(7367): 746.

APA	koç b, Bas M, ELİUZ TİPİCİ B, Bundak R (2018). Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. , 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
Chicago	koç bilge,Bas Murat,ELİUZ TİPİCİ BEYZA,Bundak Ruveyde Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. (2018): 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
MLA	koç bilge,Bas Murat,ELİUZ TİPİCİ BEYZA,Bundak Ruveyde Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. , 2018, ss.59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
AMA	koç b,Bas M,ELİUZ TİPİCİ B,Bundak R Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. . 2018; 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
Vancouver	koç b,Bas M,ELİUZ TİPİCİ B,Bundak R Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. . 2018; 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
IEEE	koç b,Bas M,ELİUZ TİPİCİ B,Bundak R "Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması." , ss.59 - 69, 2018. 10.5336/pediatr.2018-60826
ISNAD	koç, bilge vd. "Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması". (2018), 59-69. https://doi.org/10.5336/pediatr.2018-60826

APA	koç b, Bas M, ELİUZ TİPİCİ B, Bundak R (2018). Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi, 27(2), 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
Chicago	koç bilge,Bas Murat,ELİUZ TİPİCİ BEYZA,Bundak Ruveyde Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi 27, no.2 (2018): 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
MLA	koç bilge,Bas Murat,ELİUZ TİPİCİ BEYZA,Bundak Ruveyde Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi, vol.27, no.2, 2018, ss.59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
AMA	koç b,Bas M,ELİUZ TİPİCİ B,Bundak R Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi. 2018; 27(2): 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
Vancouver	koç b,Bas M,ELİUZ TİPİCİ B,Bundak R Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması. Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi. 2018; 27(2): 59 - 69. 10.5336/pediatr.2018-60826
IEEE	koç b,Bas M,ELİUZ TİPİCİ B,Bundak R "Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması." Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi, 27, ss.59 - 69, 2018. 10.5336/pediatr.2018-60826
ISNAD	koç, bilge vd. "Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Beslenme Durumlarının Belirlenmesi ve Beslenme Örüntülerinin Metabolik Profilleri ile İlişkisinin Saptanması". Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi 27/2 (2018), 59-69. https://doi.org/10.5336/pediatr.2018-60826