Yıl: 2020 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 31 - 40 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5080/u23338 İndeks Tarihi: 17-09-2020

Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma

Öz:
Amaç: Türkiye’de toplumsal normlara uymayan cinsiyet kimliği vecinsel yönelim ile ilgili yaşantıların anlaşılmasına yönelik çalışmalarhem psikiyatri hem de biyoetik alanlarında sınırlıdır. Bu çalışmanıngenel amacı, psikiyatri alanında cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim ileilgili değersel içerikli sorunlar hakkında bilgi üretmektir. Araştırmadapsikiyatristlerin cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim hakkındakisöylemleri, onların LGBT bireylere sağlık hizmeti sunarken yaşadıklarıdeneyimlerden yola çıkılarak etik açıdan tartışmaya açılmıştır.Yöntem: Çalışma kapsamında nitel bir alan araştırması yürütülmüş,35 psikiyatri uzmanı ve uzmanlık öğrencisi ile derinlemesine görüşmeyapılmıştır. Derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler, tematikiçerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir.Bulgular: Katılımcılarla yapılan derinlemesine görüşmelerden eldeedilen veriler, temalara ve bağlamlara ayrılmıştır. Araştırma kapsamındaayrımcılık, LGBT’lerin sağlık hizmetine erişimi, danışmanlık uygulama,yarar sağlama, zarar vermeme, empatik olma, kendini geliştirme, aile ileiletişim, LGBT’lerle etkileşim ana temaları ortaya konulmuştur. Bu anatemalar, sağlık hizmeti sunumu, mesleki sorumluluk, hekim–danışan/hasta ve aile ile ilişkiler bağlamlarında ele alınmıştır. Çalışmada temalarve bağlamlar arasındaki ilişki etik açıdan yorumlanmıştır.Sonuç: Psikiyatride cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim konularındayeterli ve uygun eğitim verilmediğinde psikiyatristlerin LGBT danışan/hasta bireyler ile ilişkilerinde, tanı, tedavi ve gözlem aşamalarındabilimsel açıdan doğruluğu kuşku uyandıran yöntemleri benimsemelerisonucunun doğabileceği ortaya çıkmaktadır.
Anahtar Kelime:

Ethical Discourse of Psychiatrists About Gender Identity and Sexual Orientation: A Qualitative Study

Öz:
Objective: In Turkey, the studies that aim to elaborate on the experiences of people with gender identities and sexual orientations incongruent with social norms are limited both in bioethics and in psychiatry. The general aim of this study is to provide a deeper understanding about the value based problems related to the gender identity and sexual orientation of the patients who seek medical advice in psychiatry practice. In this study, psychiatrists’ discourse on gender identity and sexual orientation is discussed from an ethical perspective based on their experiences in providing healthcare to LGBT individuals. Method: In-depth interviews with 35 Psychiatry residents and specialists were conducted in the context of a qualitative field study. The data received from in-depth interviews were evaluated using the thematic content analysis method. Results: The raw data received from the in-depth interviews with psychiatrists were analyzed and the themes and the contexts were derived. Discrimination, LGBTs access to healthcare services, counselling practice, beneficence, non-maleficence, being empathic, self-improvement, communicating with the family and interaction with LGBTs are the main themes that emerged. These main themes were handled within the contexts of providing healthcare services, professional responsibility of the psychiatrists, physician-patient/client and family relations. The relationship between the themes and the contexts were interpreted from an ethical perspective. Conclusion: The results of the study show that in the absence of comprehensive and adequate education on gender identity and sexual orientation, psychiatrists may tend to adopt scientifically debatable methods in diagnosis, observation and treatment of LGBT patient/ counselee.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Amerikan Psikologlar Derneği (2015) Transgender ve Toplumsal Cinsiyete Uymayan Kişilerle Psikolojik Uygulamalar Kılavuzu (Çev. Ed.: K Başar, Z
  • Akkuş, T Bayındır). Ankara, Ayrıntı Basımevi, 2015. Başar K, Yüksel Ş (2014) Çocukluktan yetişkinliğe cinsiyet kimliği ile ilgili sorunlar: uygun değerlendirme ve izlem. Psikiyatride Güncel 4: 389-404.
  • Başar K, Öz G (2016) Cinsiyetinden Hoşnutsuzluğu Olan Bireylerde Psikolojik Dayanıklılık: Algılanan Sosyal Destek ve Ayrımcılık ile İlişkisi. Turk Psikiyatri Derg 27: 225-34.
  • Başar K, Öz G, Karakaya J (2016) Perceived Discrimination, Social Support, and Quality of Life in Gender Dysphoria. J Sex Med 13: 1133-41.
  • Beagan BL, Chiasson A, Fiske CA ve ark. (2013) Working with transgender clients: learning from physicians and nurses to improve occupational therapy practice. CJOT 80: 82-91.
  • Bjarnadottir RI, Bockting W, Dowding DW (2017) Patient perspectives on answering questions about sexual orientation and gender identity: an integrative review. J Clin Nurs 26: 1814–33.
  • Bristowe K, Hodson M, Wee B ve ark. (2018) Recommendations to reduce inequalities for LGBT people facing advanced illness: ACCESS Care national qualitative interview study. Palliat Med 32: 23-35.
  • Daniel H, Butkus R (2015) Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Health Disparities: Executive Summary of a Policy Position Paper From the American College of Physicians. Health and Public Policy Committee of American College of Physicians. Ann Intern Med 163: 135-7.
  • Donald CA, DasGupta S, Metzl JM ve ark. (2017) Queer Frontiers in Medicine: A Structural Competency Approach. Acad Med 92: 345–50.
  • Dünya Psikiyatri Birliği (2011) Madrid Bildirgesi. 15 Nisan 2018’de http://www. wpanet.org/detail.php?section_id=5&content_id=48 adresinden indirildi.
  • Eckstrand KL, Lunn MR, Yehia BR (2017) Applying Organizational Change to Promote Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Inclusion and Reduce Health Disparities. LGBT Health 4: 174-80.
  • Flentje A, Leon A, Carrico A, Zheng D ve ark. (2016) Mental and Physical Health among Homeless Sexual and Gender Minorities in a Major Urban US City. J Urban Health 93: 997-1009. German D, Kodadek L, Shields R ve ark. (2016) Implementing Sexual Orientation and Gender Identity Data Collection in Emergency Departments: Patient and Staff Perspectives. LGBT Health 3: 416-23.
  • Göçmen İ, Yılmaz V (2017) Exploring Perceived Discrimination Among LGBT Individuals in Turkey in Education, Employment, and HealthCare: Results of an Online Survey. J Homosex 64: 1052–68.
  • Göregenli M (2011) LGBT Bireylerin Gündelik Yaşamda Karşılaştıkları Ayrımcılık. Ankara, Ayrıntı Basımevi, s. 14-47.
  • Halady SW (2013) Attempted suicide, LGBT identity, and heightened scrutiny. Am J Bioeth 13: 20-2.
  • Kaptan S (2013) Eşcinseller ve Ruh Sağlığı. Eşcinsellik: Bilgilendirme Dosyası 10. Ş Yüksel, N Yetkin (Ed). İstanbul, Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği. Senk Ofset Matbaacılık, s. 44-9.
  • Keskin N, Yapça G, Tamam L (2015) Transseksüalizm: Klinik özellikleri ve yasal konular. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 7: 436-47.
  • King M, Semlyen J, Tai SS ve ark. (2008) A systematic review of mental disorder, suicide, and deliberate self harm in lesbian, gay and bisexual people. BMC Psychiatry. Makale 10 Nisan 2018’de https://bmcpsychiatry.biomedcentral. com/articles/10.1186/1471-244X-8-70 adresinden indirildi.
  • Krueger RA, Casey MA (2000) Focus Groups: A practical guide for applied research. Thousand Oaks, CA, Sage. p.136.
  • Lambda Legal (2010) When health care isn’t caring: Lambda Legal’s survey of discrimination against LGBT people and people with HIV. New York, Lambda Legal, 2010.
  • Lambda İstanbul (2006) Ne Yanlış Ne De Yalnızız! Bir Alan Araştırması: Eşcinsel ve Biseksüellerin Sorunları. İstanbul, Berdan Matbaacılık, 2006.
  • Lambda İstanbul (2010) İt İti Isırmaz! Bir Alan Araştırması: İstanbulda Yaşayan Trans Kadınların Sorunları. Birinci Baskı. İstanbul, Punto Baskı Çözümleri Tic. Ltd. Şti., 2010.
  • Lewis NM (2009) Mental health in sexual minorities: recent indicators, trends, and their relationships to place in North America and Europe. Health Place 5: 1029- 45.
  • Lindseth A, Nornberg A (2004) A phemenological hermeneutical method for researching lived experience. Scand J Caring Sci 18: 145-53.
  • Lombardi E (2007) Public Health and Trans-People: Barriers to Care and Strategies to Improve Treatment. In: Meyer IH, Northridge ME, eds. The Health of Sexual Minorities. Boston, Springer p. 638–52.
  • Lunn MR, Cui W, Zack MM ve ark. (2017) Sociodemographic Characteristics and Health Outcomes Among Lesbian, Gay, and Bisexual U.S. Adults Using Healthy People 2020 Leading Health Indicators. LGBT Health 4: 283-94.
  • Marshal MP, Dietz LJ, Friedman MS ve ark. (2011) Suicidality and Depression Disparities Between Sexual Minority and Heterosexual Youth: A MetaAnalytic Review. J Adolesc Health 49: 115-23.
  • McClain Z, Hawkins LA, Yehia BR (2016) Creating Welcoming Spaces for Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender (LGBT) Patients: An Evaluation of the Health Care Environment. J Homosex 63: 387-93.
  • McPhail D, Rountree James M, Whetter I (2016) Addressing gaps in physician knowledge regarding transgender health and healthcare through medical education. Can Med Educ J 7: 70–8.
  • Meyer IH (2003) Prejudice, Social Stress, and Mental Health in Lesbian, Gay and Bisexual Populations: Conceptual Issues and Research Evidence. Psychol Bull 5: 674-97.
  • Mitchell RJ, Ozminkowski RJ (2017) Comparison of Health Risks and Changes in Risks over Time Among a Sample of Lesbian, Gay, Bisexual, and Heterosexual Employees at a Large Firm. Popul Health Manag 20: 114-23.
  • Roberts AL, Austin SB, Corliss HL ve ark. (2010) Pervasive trauma exposure among US sexual orientation minority adults and risk of posttraumatic stress disorder. Am J Public Health 100: 2433-41.
  • Rubin R (2015) Minimizing health disparities among LGBT patients. JAMA 313: 15-7.
  • Safer JD, Coleman E, Feldman J ve ark. (2016) Barriers to healthcare for transgender individuals. Curr Opin Endocrinol Diabetes 23: 168-71.
  • Schielke HJ, Fishman JL, Osatuke K, Stiles WB (2009) Creative consensus on interpretations of qualitative data: The Ward method. Psychother Res 19: 558-65.
  • Sidaros R (2017) Current Challenges in the Management of LGBT Suicide. American J Psychiatry 12: 8-10.
  • Su D, Irwin JA, Fisher C ve ark. (2016) Mental Health Disparities Within the LGBT Population: A ComparisonBetween Transgender and Nontransgender Individuals. Transgender Health 1: 12-20.
  • Sutter M, Perrin PB (2016) Discrimination, mental health, and suicidal ideation among LGBTQ people of color. J Couns Psychol 63: 98-105.
  • The Lancet (2016) Meeting the unique health-care needs of LGBTQ people. Editorial. The Lancet 387:95. doi:10.1016/S0140-6736(16)00013-1. 9 Mart 2019’da https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140- 6736(16)00013-1/fulltext adresinden indirildi.
  • Turan Ş, Aksoy Poyraz C ve ark. (2015) Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı İçin Psikiyatri Kliniğine Başvuran Transseksüel Bireylerin Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri. Turk Psikiyatri Derg 26: 153-60.
  • Türkiye Psikiyatri Derneği ve Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (2010) Eşcinsellik Hastalık Değildir. Basın Açıklaması. 15 Nisan 2018’de http:// www.cetad.org.tr/cetaddata/userfiles/file/escinsellikhastalikdegil_basin_ aciklamasi_mart2010.pdf adresinden indirildi.
  • Türkiye Psikiyatri Derneği ve Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği (2015) Cinsellik çok boyutludur. Basın Açıklaması.15 Nisan 2018’de http:// psikiyatri.org.tr/basin/427/tpd-cetad-ortak-basin-aciklamasi-cinsellik-cokboyutludur adresinden indirildi.
  • Türk Tabipleri Birliği (2016) Hekimler İçin LGBT Sağlığı. Kılavuz. TTB Yayınları. 15 Nisan 2018’de https://www.ttb.org.tr/kutuphane/lgbti_sagligi. pdf adresinden indirildi.
  • Wahlert L, Fiester A (2012) Queer bioethics: why its time has come? Bioethics 26: ii-iv.
  • Veltman A (2014) Mental health care for people who identify as lesbian, gay, bisexual, transgender, and (or) queer. Can J Psychiatry 59: 1-8.
  • Yüksel Ş (2009) Transeksüellik ve Cinsiyet Değiştirmenin Standart Değerlendirme, Karar Verme ve Bakım İlkeleri. Anti Homofobi Kitabı, 1. Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma. A Erol (Ed), Ankara, Ayrıntı Basımevi, s. 91-4.
  • Yüksel Ş, Yetkin N (2013) LGBT Bireylerin Maruz Kaldığı Ayrımcılık. Eşcinsellik: Bilgilendirme Dosyası 10. Ş Yüksel, N Yetkin (Ed). İstanbul, Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği. Senk Ofset Matbaacılık, s. 66-8.
  • Yüksel Ş, Aslantaş Ertekin B, Öztürk M ve ark. (2017) Klinikte İhmal Edilen Bir Konu: Transseksüel Bireylerde İntihar Riski. Arch Neuropsychiatry 54: 28-32.
APA KELEŞ Ş, ÖZPOLAT A, YALIM N (2020). Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. , 31 - 40. 10.5080/u23338
Chicago KELEŞ Şükrü,ÖZPOLAT Ayşe Gül YILMAZ,YALIM Neyyire Yasemin Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. (2020): 31 - 40. 10.5080/u23338
MLA KELEŞ Şükrü,ÖZPOLAT Ayşe Gül YILMAZ,YALIM Neyyire Yasemin Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. , 2020, ss.31 - 40. 10.5080/u23338
AMA KELEŞ Ş,ÖZPOLAT A,YALIM N Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. . 2020; 31 - 40. 10.5080/u23338
Vancouver KELEŞ Ş,ÖZPOLAT A,YALIM N Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. . 2020; 31 - 40. 10.5080/u23338
IEEE KELEŞ Ş,ÖZPOLAT A,YALIM N "Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma." , ss.31 - 40, 2020. 10.5080/u23338
ISNAD KELEŞ, Şükrü vd. "Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma". (2020), 31-40. https://doi.org/10.5080/u23338
APA KELEŞ Ş, ÖZPOLAT A, YALIM N (2020). Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(1), 31 - 40. 10.5080/u23338
Chicago KELEŞ Şükrü,ÖZPOLAT Ayşe Gül YILMAZ,YALIM Neyyire Yasemin Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi 31, no.1 (2020): 31 - 40. 10.5080/u23338
MLA KELEŞ Şükrü,ÖZPOLAT Ayşe Gül YILMAZ,YALIM Neyyire Yasemin Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.31, no.1, 2020, ss.31 - 40. 10.5080/u23338
AMA KELEŞ Ş,ÖZPOLAT A,YALIM N Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi. 2020; 31(1): 31 - 40. 10.5080/u23338
Vancouver KELEŞ Ş,ÖZPOLAT A,YALIM N Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi. 2020; 31(1): 31 - 40. 10.5080/u23338
IEEE KELEŞ Ş,ÖZPOLAT A,YALIM N "Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma." Türk Psikiyatri Dergisi, 31, ss.31 - 40, 2020. 10.5080/u23338
ISNAD KELEŞ, Şükrü vd. "Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Hakkında Psikiyatristlerin Etik Söylemleri: Nitel Bir Araştırma". Türk Psikiyatri Dergisi 31/1 (2020), 31-40. https://doi.org/10.5080/u23338