MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ

MEMİŞ, Muhammet Raşit

MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ

Muhammet Raşit MEMİŞ (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Samsun, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

4 1

Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1355 - 1368 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-10-2020

MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ

Öz:

Morfolojik farkındalık, dilin temelini oluşturan kelimelerin yapı taşıniteliğindeki parçalarını bilmeyi, bu parçaların farkında olmayı vegerektiğinde bu bilgi ve farkındalıktan yararlanmayı kapsamaktadır. Bir dilinmorfolojik bilgisi o dilin işleyiş sisteminin bilgisidir. Türü ve içeriği neolursa olsun bir sistem olarak işleyen şeylerin nasıl çalıştığını anlamak, busistemi oluşturan parçaların görevlerini ve işlevlerini bilmek hedeftekisistemin mutlak olarak daha iyi anlaşılmasına ve daha iyi kullanılmasınayardımcı olmaktadır. Bu yönüyle bir sistem olarak işleyen dilin de işleyişözelliklerini bilmek onun hem ana dili hem yabancı dil olarak daha etkilikullanılmasına yardım etmektedir. Bu araştırmanın amacı, Türk alanyazınında daha önce tanımlanmamış olan morfolojik farkındalık kavramınıtanımlayarak dil eğitimi sahasına kazandırmak, morfolojik farkındalığın türüve boyutları hakkında bilgi vermek ve dil eğitimi ve öğretimi sürecindeverilecek morfolojik farkındalık eğitiminin öğrencilere katkıları konusundagörüş sunmaktadır. Bu çalışmanın morfolojik farkındalıkla ilgili yapılacakaraştırmalara zemin hazırlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

MORPHOLOGICAL AWARENESS AND MORPHOLOGICAL AWARENESS TRAINING

Öz:

Morphological awareness includes knowing the parts of the words that are building block of the language, being aware of these parts and benefiting from this knowledge and awareness when it is necessary. The morphological knowledge of a language is the knowledge of the language’s functioning system. Regardless of type and content, understanding of how things work as a system and knowing the functions and assignments of the parts which constitute this system, absolutely help to understand the targeted system and assist to use it better. In this respect, knowing the functioning properties of the language working as a system helps to use it more effectively both as native and foreign language. The aim of this study is to introduce morphological awareness which has not been defined previously in Turkish literature, to the field of language education, to provide knowledge about the type and dimensions of morphological awareness, and to present opinion about the contribution of morphological awareness training in the process of language education and teaching. It is believed that this study will provide a basis for future researches on morphological awareness in Turkish literature.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adams, M. J. (1990). Beginning to read: Thinking and learning about print. Cambridge, MA: MIT Press.
Anglin, J. M. (1993). Vocabulary development: A Morphological analysis (cover story). Monographs of the Society for Research in Child Development, 53(10), 1-166.
Berko, J. (1958). The child's learning of English morphology. Word, 14, 150-177.
Bertram, R., Laine, M., ve Virkkala, M. (2000). The role of derivational morphology in vocabulary acquisition: Get by with a little help from my morpheme friends. Scandinavian Journal of Psychology, 4(41), 287-296.
Bowers, P. N. (2012). Morphological instruction in the elementary classroom. (Doktora Tezi). Queen’s University, Ontario, Canada.
Bowers, P. N., Kirby, J. R. ve Deacon, S. H. (2010). The effects of morphological instruction on literacy skills: A systematic review of the literature. Review of Educational Research, 80(2), 144-179.
Carlisle, J. F. (1987). The use of morphological knowledge in spelling derived forms by learning-disabled and normal students. Annals of Dyslexia, 37, 90-108.
Carlisle, J. F. (1995). Morphological aspects of language processing. Morphological awareness and early reading achievement içinde (189-209). Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
Carlisle, J. F. (2000). Awareness of the structure and meaning of morphologically complex words: Impact on reading. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 12, 169- 190.
Carlisle, J. F. (2003). Morphology matters in learning to read: A commentary. Reading Psychology, 24, 291-332.
Carlisle, J. F. ve Fleming, J. (2003). Lexical processing of morphologically complex words in the elementary years. Scientific Studies of Reading, 7(3), 239–253.
Erdem, M. (2014). Türkçede çekim ve türetim morfolojisi ve sözlüklere yansıması. Demir, N., Karakoç, B. ve Menz, A. (Ed.). Turcology and Linguistics içinde (141-149). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Folse, K. (2004). Vocabulary myths: Applying second language research to classroom teaching. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Freyd, P. ve Baron, J. (1982). Individual differences in acquisition of derivational morphology. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 21, 282-295.
Gordon, P. (1989). Levels of affixation in the acquisition of English morphology. Journal of Memory and Language, 28(5), 519-530.
Gülsevin, S. (2015). -DIK / -(Y)ACAK + iyelik yapılarının öznelerinde ilgi ekinin kullanılması üzerine. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3), 889-898.
Henry, M. K. (1989). Children’s word structure knowledge: Implications for decoding and spelling instruction. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 2, 135-152.
Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2010). Türkçedeki kelime türetme özelliğinin ilköğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarına yansıması. TÜBAR, 27, 437-455
Kieffer, M. J. ve Lesaux, N. K. (2008). The role of derivational morphology in the reading comprehension of Spanish-speaking English language learners. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 21(8), 783–804.
Kirby, J. R., Deacon, S. H., Bowers, P. N., Izenberg, L., Wade-Wooley, L., ve Parrila, R. (2012). Children’s morphological awareness and reading ability. Reading and Writing, 25(2), 389-410.
Kuo, L. ve Anderson, R. C. (2006). Morphological awareness and learning to read: A crosslanguage perspective. Educational Psychologist, 41(3), 161-180.
Leong, C. K. (1989). The effects of morphological structure on reading proficiency - A developmental study. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 1, 357-379.
Leong, C. K. (1991). From phonemic awareness to phonological processing to language access in children developing reading proficiency. D. J. Sawyer, & B. J. Fox, Phonological awareness in reading: The evolution of current perspectives içinde (217-254). NY: Springer Verlag Inc.
Marcus, G., Pinker, S., Ullman, M. ve Hollander, M. (1992). Overgeneralization in language acquisition. Monographs of the Society for Research in Child Development, 57.
Mattingly, I. G. (1987). Morphological structure and segmental awareness. Cahiers de Psychologie Cognitive/Current Psychology of Cognition, 7(5), 488-493.
McCutchen, D., Green, L. ve Abbott, R. D. (2008). Children’s morphological knowledge: Links to literacy. Reading Psychology, 29(4), 289-314.
Memiş, M. R. (2018). Yapım Eki Öğretiminin Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Kelime Hazinesi, Kelime Türetme Becerisi ve Okuduğunu Anlama Becerisi Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Memiş, M. R. (2018). Yapım eki öğretiminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin kelime hazinesi üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 439- 491.
Miguel, N. M. (2013). Analyzing instruction and learning of derivational morphology in the Spanish foreign language classroom. (Doktora Tezi). Pittsburg: University of Pittsburg.
Muse, A. E. (2005). The nature of morphological knowledge. (Doktora Tezi). Florida: Florida State University. Retrieved from http://digitool.fcla.edu/ adresinden alındı.
Nagy, W., Berninger, V., Abbott, R., Vaughan, K. ve Vermeulen, K. (2003). Relationship of morphology and other language skills to literacy skills in at-risk second-grade readers and at-risk fourth-grade writers. Journal of Educational Psychology, 95, 730-742.
Onan, B. (2005). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma / dinleme) geliştirmedeki rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Raymond, B., Matti, L. ve Maria, V. K. (2000). The role of derivational morphology in vocabulary acquisition: get by with little help from my morpheme friends. Scandinavian Journal of Psychology, 41(4), 287-296.
Reed, D. K. (2008). A synthesis of morphology interventions and effects on reading outcomes for students in Grades K-12. Learning Disabilities Research & Practice, 23, 36-49.
Sandra, D. (1994). The morphology of the mental lexicon: Internal word structure viewed from a psycholinguistic perspective. Language and Cognitive Processes, 9, 227-269.
Seçkin, P. ve Coşar, A. M. (2017). Türkçede Alıntılardan Kelime Türetmede Kullanılan Ekler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(2), 1398-1442.
Singson, M., Mahony, D. ve Mann, V. (2000). The relation between reading ability and morphological skills: Evidence from derivational suffixes. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 12, 219-252.
Stahl, S. A. ve Nagy, W. E. (2006). Teaching Word Learning Strategies: Word Parts. S. A. Stahl, ve W. E. Nagy (Ed.). Teaching Word Meanings içinde (157-172). New York: Routledge.
Tyler, A. ve Nagy, W. (1987). The acquisition of English derivational morphology. (Technical Report No. 407). Champaign, IL: Center for the Study of Reading.
Tyler, A. ve Nagy, W. (1989). The acquisition of English derivational morphology. Journal of Memory and Language, 28, 649-667.
Wysocki, K. ve Jenkins, J. (1987). Deriving word meanings through morphological generalization. Reading Research Quarterly, 22, 66-81.

APA	MEMİŞ M (2019). MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. , 1355 - 1368.
Chicago	MEMİŞ Muhammet Raşit MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. (2019): 1355 - 1368.
MLA	MEMİŞ Muhammet Raşit MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. , 2019, ss.1355 - 1368.
AMA	MEMİŞ M MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. . 2019; 1355 - 1368.
Vancouver	MEMİŞ M MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. . 2019; 1355 - 1368.
IEEE	MEMİŞ M "MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ." , ss.1355 - 1368, 2019.
ISNAD	MEMİŞ, Muhammet Raşit. "MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ". (2019), 1355-1368.

APA	MEMİŞ M (2019). MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1355 - 1368.
Chicago	MEMİŞ Muhammet Raşit MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 8, no.3 (2019): 1355 - 1368.
MLA	MEMİŞ Muhammet Raşit MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.8, no.3, 2019, ss.1355 - 1368.
AMA	MEMİŞ M MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2019; 8(3): 1355 - 1368.
Vancouver	MEMİŞ M MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2019; 8(3): 1355 - 1368.
IEEE	MEMİŞ M "MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8, ss.1355 - 1368, 2019.
ISNAD	MEMİŞ, Muhammet Raşit. "MORFOLOJİK FARKINDALIK VE MORFOLOJİK FARKINDALIK EĞİTİMİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 8/3 (2019), 1355-1368.