Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması

BUMIN, GONCA; TATLI, İbrahim Yavuz; CEMALİ, MUSTAFA; Kara, Sevgi; Akyurek, Gokcen

Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması

Gonca BUMİN, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye)

İbrahim Yavuz TATLI, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Mustafa CEMALİ, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Sevgi KARA, (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Gökçen AKYÜREK (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi

3 1

Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 171 - 178 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-10-2020

Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması

Öz:

Amaç: Bu çalışma, gündüz ve gece vardiyalı çalışan sağlık çalışanlarının uyku kalitesi, reaksiyon hızı, stres ve iyilikhallerinin karşılaştırmak amacı ile yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmanın katılımcıları, beş farklı kamu ve üniversite hastanesindeçalışan 77 gönüllü sağlık profesyoneliydi (doktor, hemşire, sağlık teknisyeni). Katılımcılar, vardiyalı çalışanlar (24 saatnöbet 24 saat dinlenme) ve gündüz, tam zamanlı (haftada 40 saat) çalışanlar olarak iki gruba ayrılmıştır. Veriler,Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi, Psikolojik İyi Olma Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği ve android uygulamalarında yer alanHuman Benchmark Reaksiyon Hızı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.Bulgular: Bu çalışmada, uyku kalitesi, reaksiyon hızı, algılanan stres seviyeleri ve psikolojik iyilik hali puanları gruplararasında karşılaştırılmıştır. Buna göre uyku kalitesi puan ile reaksiyon hızı sürelerinde iki grup arasında istatistikselolarak anlamlı bir fark olduğu; bu farkın, vardiyalı çalışanların uyku kaliteleri ve reaksiyon hız ortalamalarının gündüzçalışanlara göre daha yüksek olmasından kaynaklandığı gösterilmiştir (p<0,05). Ancak, algılanan stres seviyeleri ilepsikolojik iyilik hali açısından gruplar arasında istatistiksel açıdan bir fark bulunamamıştır (p˃0,05).Sonuç: Sonuçlar, hastane gibi insan hayatını doğrudan etkileyen kurumların vardiyalı çalışanlarının sağlık ve iyilik halinidoğrudan etkileyen uyku kalitesini artırmaya yönelik önlemlerin hem kurum bazında hem de yasalar tarafındangüvence altına alınmasının önemli olduğunu göstermektedir

Anahtar Kelime:

The Comparison of the Quality of Sleep, Stress, Well-being and Reaction Time Among Health Care Professionals with Shift and Day Workers

Öz:

Aim: This study was conducted to compare sleep quality, reaction rate, stress and well-being of health workers that working daily and night shifts. Material and Methods: This descriptive study was conducted to 77 volunteer, health care professional (doctors, nurses, health technician) working in five different state and university hospital and working in different shifts. Participants are divided into two groups as shift workers and day or night workers. Research data were collected by using Pittsburgh Sleep Quality Index, Psychological Well-Being Scale, Perceived Stress Scale and android applications located Human Benchmark Reaction Rate Scale was applied to all groups. Results: In this study, sleep quality, reaction rate, perceived stress levels and psychological well-being scores were compared between these two groups. According to this, there was a statistically significant difference between the two groups in terms of sleep quality scores and reaction rate periods; It was shown that this difference was due to the fact that the sleep quality and reaction speed averages of the night-shift workers were higher than the daytime workers (p<0.05). However, no statistically significant difference was found between groups in terms of perceived stress levels and psychological well-being (p˃0.05). Conclusion: The results show that it is important to ensure that the measures aimed at improving the quality of sleep that directly affect the health and well-being of employees working in institutions that affect human life are both by institution and by law.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Demir HP, Elkin N, Barut AY, Bayram HM, Averi S. Vardiyalı Çalışan Sağlık Personelinin Uyku Süresi ve Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi. IGUSABDER, 2017; 2: 89-107.
2. Kesgin MT, Kublay G. Özel bir hastanede çalışan hemşirelerin yaşam alışkanlıkları ve çalışma koşullarından kaynaklı sağlık sorunlarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2011;18(1):41-49.
3. Tarhan M, Dalar L. Vardiyalı çalışma ve algılanan çalışma ortamının hemşirelerin ruh sağlığı durumları üzerine etkisi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; 1(2): 25-39.
4. Vanttola P, Härmä M, Viitasalo K, Hublin C, Virkkala J, Sallinen M, ... Puttonen S. Sleep and alertness in shift work disorder: findings of a field study. International Archives of Occupational and Environmental Health. 2019; 92(4): 523-533.
5. Çalik KY, Aktaş S, Bulut HK, Anahar EÖ. Vardiyalı ve Nöbet Sistemi Şeklindeki Çalışma Düzeninin Hemşireler Üzerine Etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2015;2(1):33-45.
6. Van de Ven HA, Hesselink JK, Bültmann U, De Boer MR, De Looze MP, Van der Klink JJ, Brouwer S. Individual and work-related predictors of work outcomes related to sustainable employment among male shift and day workers. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2014; 287-294.
7. Arabacı LB, Korhan EA, Tokem Y, Torun R. Hemşirelik birinci sınıf öğrencilerinin ilk klinik deneyim öncesi-sırası ve sonrası anksiyete ve stres düzeyleri ve etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2015; 2(1):1-16.
8. Cañadas-De la Fuente GA, Vargas C, San Luis C, García I, Cañadas GR, Emilia I. Risk factors and prevalence of burnout syndrome in the nursing profession. International Journal of Nursing Studies. 2015; 52(1): 240-249.
9. Duygulu S, Abaan S. Örgütsel Bağlılık: Çalışanların kurumda kalma ya da kurumdan ayrılma kararının bir belirleyicisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2007;14(2):61-73.
10. Austin D. On the role of attention in finger tapping and towards continuous, objective, and unobtrusive measurement of motor speed. 2013 (Doctoral dissertation, PhD Thesis, Department of Biomedical Engineering, Oregon Health & Science University, Portland, OR).
11. Korkmaz DF. Meslekleşme ve ülkemizde hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2011; 18(2): 059- 067.
12. Buysse DJ, Reynolds III CF, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research. 1989;28(2):193-213.
13. Ağargün M, Kara H, Anlar O. Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996;7(2): 107- 15.
14. Diener E, Wirtz D, Tov W, Kim-Prieto C, Choi D-w, Oishi S, et al. New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research. 2010;97(2):143-56.
15. Telef BB. Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013;28:374-384.
16. Eskin M, Harlak H, Demirkıran F, Dereboy Ç, Editors. Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New Symposium Journal; 2013.
17. Alpar R. Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. Detay Yayıncılık, 2010.
18. Çetinol T, Özvurmaz S. Hemşirelerde Uyku Kalitesi ve İlişkili Faktörler. Medical Sciences. 2018; 13(4): 80-89.
19. Karagozoglu S, Bingöl N. Sleep quality and job satisfaction of Turkish nurses. Nursing Outlook. 2008;56(6):298-307. e3.
20. Tarhan M, Aydin A, Ersoy E, Dalar L. The sleep quality of nurses and its influencing factors. Eurasian Journal of Pulmonology. 2018; 20(2): 78-84.
21. Gómez-García T, Ruzafa-Martínez M, Fuentelsaz-Gallego C, Madrid JA, Rol MA, Martínez-Madrid MJ, Moreno-Casbas T. Nurses' sleep quality, work environment and quality of care in the Spanish National Health System: observational study among different shifts. BMJ Open. 2016; 6(8):1-11.
22. Akbari V, Hajian A, Mirhashemi MS. Evaluating of sleep quality in shift-work nurses. Iran Journal of Sleep Disorders & Therapy. 2016; 5 (1): 1-5.
23. Rocha MCPd, Martino MMFD. Stress and sleep quality of nurses working different hospital shifts. Revista da Escola de Enfermagem da USP. 2010;44(2):280-286.
24. Khade Y, Behera S, Korradi S. Study of Insomnia, Day Time Sleepiness and Sleep Quality among South Indian Nurses. Journal of Clinical & Diagnostic Research. 2018; 12(4):9-13.
25. Kunert K, King ML, Kolkhorst FW. Fatigue and sleep quality in nurses. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services. 2007;45(8):30-37.
26. Özdemir PG, Ökmen AC, Yılmaz O. Vardiyalı Çalışma Bozukluğu ve Vardiyalı Çalışmanın Ruhsal ve Bedensel Etkileri. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar. 2018; 10(1): 71-83.
27. Dingley J. A computer‐aided comparative study of progressive alertness changes in nurses working two different night‐shift rotas. Journal of Advanced Nursing. 1996;23(6):1247-1253.
28. Martin-Gill C, Barger LK, Moore CG, Higgins JS, Teasley EM, Weiss PM, ... Divecha AA. Effects of napping during shift work on sleepiness and performance in Emergency Medical Services personnel and similar shift workers: a systematic review and meta-analysis. Prehospital Emergency Care. 2018; 22(sup1): 47-57.
29. Leproult R, Colecchia EF, Berardi AM, Stickgold R, Kosslyn SM, Van Cauter E. Individual differences in subjective and objective alertness during sleep deprivation are stable and unrelated. American Journal of Physiology-Regulatory, Integrative and Comparative Physiology. 2003;284(2):R280-R90.
30. Bilazer F, Konca G, Uğur S, Uçak H, Erdemir F, Çıtak E. Türkiye’de hemşirelerin çalışma koşulları. Odak Ofset Matbaacılık, Ankara. 2008:40-45.
31. Ranjan D, Shenvi DN. Effect of shift working on reaction time in hospital employees. Indian Journal of Physiology and Pharmacology. 2010;54(3):289-293.
32. Harris A, Waage S, Ursin H, Hansen ÅM, Bjorvatn B, Eriksen HR. Cortisol, reaction time test and health among offshore shift workers. Psychoneuroendocrinology. 2010;35(9):1339-1347.
33. Geiger-Brown J, Rogers VE, Trinkoff AM, Kane RL, Bausell RB, Scharf SM. Sleep, sleepiness, fatigue, and performance of 12 - hour-shift nurses. Chronobiology International. 2012;29(2):211-219.
34. Çalık KY, Aktaş S, Bulut HK, Anahar EÖ. Vardiyalı ve Nöbet Sistemi Şeklindeki Çalışma Düzeninin Hemşireler Üzerine Etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2015; 2(1): 33-45.
35. Lin F, St John W, Mcveigh C. Burnout among hospital nurses in China. Journal of Nursing Management. 2009; 17(3): 294-301.
36. Yeniyol ZD. Sağlık çalışanlarının iş doyumu, kaygi ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. 2018. Master's thesis, Işık Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
37. Rahimparvar SFV, Nasiriani L, Khoda TF, Azimi K, Bahrani N. Job Satisfaction and Some of Its Related Factors in Midwives of Tehran Health Centers. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2017; 19(3):e42098.
38. Lourenção LG, Moscardini AC, ZA S. Health and quality of life of medical residents [Article in Portuguese] Rev Assoc Med Bras (Abstract). 2010;56(81):91.
39. Selvi Y, Özdemir PG, Özdemir O, Aydın A, Beşiroğlu L. Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010;23(238):43.
40. Puca FM, Perrucci S, Prudenzano MP, Savarese M, Misceo S, Perilli S, et al. Quality of life in shift work syndrome. Funct Neurol 1996;11(5):261-268.

APA	BUMIN G, TATLI İ, CEMALİ M, Kara S, Akyurek G (2019). Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. , 171 - 178.
Chicago	BUMIN GONCA,TATLI İbrahim Yavuz,CEMALİ MUSTAFA,Kara Sevgi,Akyurek Gokcen Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. (2019): 171 - 178.
MLA	BUMIN GONCA,TATLI İbrahim Yavuz,CEMALİ MUSTAFA,Kara Sevgi,Akyurek Gokcen Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. , 2019, ss.171 - 178.
AMA	BUMIN G,TATLI İ,CEMALİ M,Kara S,Akyurek G Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. . 2019; 171 - 178.
Vancouver	BUMIN G,TATLI İ,CEMALİ M,Kara S,Akyurek G Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. . 2019; 171 - 178.
IEEE	BUMIN G,TATLI İ,CEMALİ M,Kara S,Akyurek G "Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması." , ss.171 - 178, 2019.
ISNAD	BUMIN, GONCA vd. "Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması". (2019), 171-178.

APA	BUMIN G, TATLI İ, CEMALİ M, Kara S, Akyurek G (2019). Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(3), 171 - 178.
Chicago	BUMIN GONCA,TATLI İbrahim Yavuz,CEMALİ MUSTAFA,Kara Sevgi,Akyurek Gokcen Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 6, no.3 (2019): 171 - 178.
MLA	BUMIN GONCA,TATLI İbrahim Yavuz,CEMALİ MUSTAFA,Kara Sevgi,Akyurek Gokcen Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, vol.6, no.3, 2019, ss.171 - 178.
AMA	BUMIN G,TATLI İ,CEMALİ M,Kara S,Akyurek G Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2019; 6(3): 171 - 178.
Vancouver	BUMIN G,TATLI İ,CEMALİ M,Kara S,Akyurek G Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2019; 6(3): 171 - 178.
IEEE	BUMIN G,TATLI İ,CEMALİ M,Kara S,Akyurek G "Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması." Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6, ss.171 - 178, 2019.
ISNAD	BUMIN, GONCA vd. "Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması". Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 6/3 (2019), 171-178.