Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

AYHAN BAŞER, Duygu; Agadayi, Ezgi; ÇELİK, Nurullah

doi:10.4274/jtsm.galenos.2020.98598

Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Ezgi AGADAYI, (Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı, Sivas, Türkiye)

Nurullah ÇELİK, (Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Sivas, Türkiye)

Duygu AYHAN BAŞER (Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Türk Uyku Tıbbı Dergisi

29 4

Yıl: 2020 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 65 - 72 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598 İndeks Tarihi: 08-11-2020

Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz:

Amaç: Bu çalışma ile Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu ölçeğinin(ÇUBÖ) Türkçe çevirisinin geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesiamaçlanmaktadır.Gereç ve Yöntem: Çocuklar için uyku bozukluğu ölçeği okul çağıçocuklarında uyku bozukluklarını araştırmak için kullanılan 26 maddeve 6 alt-boyutlu Likert tipi bir ölçektir. ÇUBÖ ebeveyn tarafından son 6ay değerlendirilerek doldurulur. Ölçek sahibinden izin alındıktan sonraçalışmaya başlandı. Öncelikle Türkçeye uyarlama aşamaları (Türkçeyeçeviri, uzman paneli, İngilizceye geri çeviri, pilot uygulama) sıraylayapıldı. Otuz kişiye test-yeniden test uygulandı. Bu aşamalar sonrasındaÇUBÖ ve Demografik Veri formu ile veri toplanmaya başlandı. Toplananverilerin güvenirlik analizleri (ölçeğin kararlılığı test-tekrar testle; ölçeğiniç tutarlılığı Cronbach alfa ile) ve geçerlilik analizleri (ölçeğin yapıgeçerliliği doğrulayıcı faktör analizi ile) yapıldı. ÇUBÖ ve alt boyutlarıiçin T-skor tablosu oluşturuldu.Bulgular: Çalışmaya 328 kişi katıldı. Katılımcıların %51,5’i kız, %48,5’ierkek idi. Yaş ortalaması 10,3±2,8 (min: 6; maks: 16) idi. Ölçeğiniç tutarlılığı test etmek için bakılan Cronbach alfa değeri 0,79 idi.Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda X2/df=2,003, p<0,001, CFI =0,845,GFI =0,875, RMSEA =0,055 olarak hesaplandı. ÇUBÖ toplam puanortalaması 40,6±10,1 (min: 26; maks: 86) idi. On üç (%4) çocuğunÇUBÖ toplam puanı uyku bozukluğu açısından klinik öneme sahipti(T-skoru >70).Sonuç: ÇUBÖ’nün geçerlik ve güvenirlilik testlerini kabul edilebilirdüzeyde karşıladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Turkish Validity and Reliability of the Sleep Disturbance Scale for Children

Öz:

Objective: This study evaluates the validity and reliability of the Turkish version of the Sleep Disturbance scale for Children (SDSC). Materials and Methods: SDSC is a Likert-type scale with 26 items and 6 subscales used to investigate sleep disturbances in school-age children. The SDSC is completed by the parent based on the preceding 6 months. The study was started after obtaining permission from the scale owner. First, an orderly adaptation of the scale to the Turkish language was performed (translation, expert panel, back translation, pilot study). Test-retest was applied to 30 participants. After these procedures, data collection was started with SDSC and demographic data form. The collected data were analyzed for reliability (stability of the scale with test-retest; internal consistency of the scale with Cronbach’s alpha) and validity (construct validity of the scale with confirmatory factor analysis). T-score table was created for SDSC and its subscales. Results: Overall, 328 participants attended the study. Of these, 51.5% were females and 48.5% were males. The mean age was 10.3±2.8 years (min: 6; max: 16 years). The Cronbach alpha value, which tested the scale’s internal consistency, was 0.79. Confirmatory factor analysis revealed X2/df=2.003, p<0.001, CFI =0.845, GFI =0.875, and RMSEA =0.055. The mean of the SDSC total score was 40.6±10.1 (min: 26; max: 86). The total SDSC score of 13 children (4%) were clinically significant in terms of sleep disturbance (T-score >70). Conclusion: The Turkish version of SDSC fulfilled the validity and reliability tests at an acceptable level.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Carter KA, Hathaway NE, Lettieri CF. Common sleep disorders in children. Am Fam Physician. 2014;89:368-77.
2. Salkind J, Sutcliffe A. Management of childhood sleep disorders. Prescriber 2015;26:33-6.
3. Bhargava S. Diagnosis and management of common sleep problems in children. Pediatr Rev 2011;32:91-8.
4. Gupta R, Goel D, Kandpal SD, Mittal N, Dhyani M, Mittal M. Prevalence of sleep disorders among primary school children. Indian J Pediatr 2016;83:1232-6.
5. Ophoff D, Slaats MA, Boudewyns A, Glazemakers I, Van Hoorenbeeck KV, Verhulst SL. Sleep disorders during childhood: a practical review. Eur J Pediatr 2018;177:641-8.
6. Waters KA, Suresh S, Nixon GM. Sleep disorders in children. Med J Aust 2013;199:31-5.
7. Spruyt K, Gozal D. Pediatric sleep questionnaires as diagnostic or epidemiological tools: a review of currently available instruments. Sleep Med Rev 2011;15:19-32.
8. Bruni O, Ottaviano S, Guidetti V, Romoli M, Innocenzi M, Cortesi F, Giannotti F. The Sleep Disturbance Scale for Children (SDSC). Construction and validation of an instrument to evaluate sleep disturbances in childhood and adolescence. J Sleep Res 1996;5:251-61.
9. Saffari M, Gholamrezaei A, Saneian H, Attari A, Bruni O. Linguistic validation of the sleep disturbance scale for children (SDSC) in Iranian children with Persian language. Sleep Med 2014;15:998-1001.
10. Putois B, Leslie W, Gustin MP, Challamel MJ, Raoux A, GuignardPerret A, Weick D, Sauzeau JB, Herbillon V, Zourou F, Spruyt K, Franco P. The French Sleep Disturbance Scale for Children. Sleep Med 2017;32:56-65.
11. Huang MM, Qian Z,Wang J, Vaughn MG, Lee YL, Dong GH. Validationof the sleep disturbance scale for children and prevalence of parent reported sleep disorder symptoms in Chinese children. Sleep Med 2014;15:923-8.
12. Ferreira VR, Carvalho LBC, Ruotolo F, de Morais JF, Prado LBF, Prado GF. Sleep disturbance scale for children: translation, cultural adaptation, and validation. Sleep Med 2009;10:457-63.
13. Paavonen EJ, Räikkönen K, Lahti J, Komsi N, Heinonen K, Pesonen AK, Järvenpää AL, Strandberg T, Kajantie E, Porkka-Heiskanen T. Short sleep duration and behavioral symptoms of attentiondeficit/hyperactivity disorder in healthy 7 to 8 year-old children. Pediatrics 2009;123:857-64.
14. Martin CA, Hiscock H, Rinehart N, Heussler HS, Hyde C, FullerTyszkiewicz M, McGillivray J, Austin DW, Chalmers A, Sciberras E. Associations between sleep hygiene and sleep problems in adolescents with ADHD: A Cross-Sectional Study. J Atten Disord 2020;24:545-54.
15. Brockmann PE, Diaz B, Damiani F, Villarroel L, Núñez F, Bruni O. Impact of television on the quality of sleep in preschool children. Sleep Med 2016;20:140-4.
16. Mokhlesi B, Temple KA, Tjaden AH, Edelstein SL, Nadeau KJ, Hannon TS, Manchanda S, Sam S, Barengolts E, Utzschneider KM, Ehrmann DA, Van Cauter E; RISE Consortium. The association of sleep disturbances with glycemia and obesity in youth at risk for or with recently diagnosed type 2 diabetes. Pediatr Diabetes 2019;20:1056-63.
17. World Health Organization (WHO). Process of translation and adaptation of instruments. https://www.who.int/substance_abuse/ research_tools/translation/en/ Ulaşılma Tarihi: 12.02.2019
18. Çapık C, Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası Ölçek Uyarlama Aşamaları, Dil ve Kültür Uyarlaması: Güncellenmiş Rehber. Florence Nightingale Journal of Nursing 2018;26:199-210.
19. Özdamar K. Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir, Nisan Yayıncılık, 2016.
20. Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara, Pegem Akademi Yayınları, 2007.
21. Karagöz Y, Kösterelioğlu İ. İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2008;21:81-98.
22. Hoe SL. Issues and Procedures in Adopting Structural Equation Modeling Technique. Journal of Applied Quantitative Methods 2008;3:76-83.
23. Yaşlıoğlu MM. Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 2017;46:74-85.
24. İlhan M, Çetin B. LISREL ve AMOS Programları kullanılarak gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi 2014;5:26-42.
25. Romeo DM, Bruni O, Brogna C, Ferri R, Galluccio C, De Clemente V, Di Jorio M, Quintiliani M, Ricci D, Mercuri E. Application of the sleep disturbance scale for children (SDSC) in preschool age. Eur J Paediatr Neurol 2013;17:374-82.
26. Blunden S, Lushington K, Lorenzen B, Ooi T, Fung F, Kennedy D. Are sleep problems under-recognised in general practice? Arch Dis Child 2004;89:708-12.

APA	Agadayi E, ÇELİK N, AYHAN BAŞER D (2020). Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
Chicago	Agadayi Ezgi,ÇELİK Nurullah,AYHAN BAŞER Duygu Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. (2020): 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
MLA	Agadayi Ezgi,ÇELİK Nurullah,AYHAN BAŞER Duygu Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. , 2020, ss.65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
AMA	Agadayi E,ÇELİK N,AYHAN BAŞER D Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2020; 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
Vancouver	Agadayi E,ÇELİK N,AYHAN BAŞER D Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. . 2020; 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
IEEE	Agadayi E,ÇELİK N,AYHAN BAŞER D "Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." , ss.65 - 72, 2020. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
ISNAD	Agadayi, Ezgi vd. "Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". (2020), 65-72. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2020.98598

APA	Agadayi E, ÇELİK N, AYHAN BAŞER D (2020). Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 7(2), 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
Chicago	Agadayi Ezgi,ÇELİK Nurullah,AYHAN BAŞER Duygu Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Uyku Tıbbı Dergisi 7, no.2 (2020): 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
MLA	Agadayi Ezgi,ÇELİK Nurullah,AYHAN BAŞER Duygu Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, vol.7, no.2, 2020, ss.65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
AMA	Agadayi E,ÇELİK N,AYHAN BAŞER D Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Uyku Tıbbı Dergisi. 2020; 7(2): 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
Vancouver	Agadayi E,ÇELİK N,AYHAN BAŞER D Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Uyku Tıbbı Dergisi. 2020; 7(2): 65 - 72. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
IEEE	Agadayi E,ÇELİK N,AYHAN BAŞER D "Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması." Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 7, ss.65 - 72, 2020. 10.4274/jtsm.galenos.2020.98598
ISNAD	Agadayi, Ezgi vd. "Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeğinin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması". Türk Uyku Tıbbı Dergisi 7/2 (2020), 65-72. https://doi.org/10.4274/jtsm.galenos.2020.98598