PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 903 - 956 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-12-2020
PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz: Müslüman toplumlarda hafızlık eğitimine büyük önem verilmiştir. İslamdünyasında Kur’an’ın öğrenilmesi-öğretilmesi ve bu çerçevede oluşan Kur’anilimleri noktasında birçok eser telif edilmiş, bu eserler zamanla daru’l-kur’an vedaru’l- huffaz’ların müfredatını meydana getirmiştir. Selçuklu ve Osmanlı’dadaru’l-kur’an ve daru’l-huffaz’larda devam eden hafızlık eğitimi, Cumhuriyetsonrası Türkiye’de Diyanet İşleri Başkanlığı’nın sorumluluğunda, Kur’ankurslarında varlığını sürdürmüştür.Günümüzde hafızlık eğitiminde yapılan yeni düzenlemeyle Milli EğitimBakanlığı’na bağlı İmam-Hatip Ortaokullarında örgün eğitimle birlikte hafızlıkprojeleri uygulanmaya başlanmıştır. Proje dâhilinde öğrencilerin okula aravermeden hafızlıklarını tamamlamaları ve pekiştirmeleri ön görülmüştür. Buuygulamanın yanında Diyanet İşleri Başkanlığı son yıllarda farklı hafızlıkprojeleri de geliştirmeye çalışmaktadır. Bunlardan birisi de İlahiyat lisanseğitimiyle birlikte hafızlık uygulamasıdır. Bu uygulama ile öğrencilereğitimlerine ara vermeden hafızlık eğitimi alabilmektedirler.Bu araştırmada işte yukarıda sözü edilen iki uygulamanın idareci, öğretici veöğrenci gözüyle durumunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Örgün eğitimlebirlikte hafızlık uygulamasının paydaşların görüşleri ışığında incelenmesi, bukapsamda verilen hafızlık eğitiminin veriler ışığında değerlendirilmesi, bu türuygulamaların bilimsel bir bakış açısıyla geliştirilmesi açısından oldukçaönemlidir. Nitel araştırma yöntemi kullanılan bu çalışmada veriler mülakattekniği ile elde edilmiştir.Yarı yapılandırılmış görüşme formunun kullanıldığı çalışmada, idareci, öğreticive öğrencilerden oluşan 26 kişilik çalışma gurubundan elde edilen verilerleortaokul ve ilahiyat lisans eğitimiyle hafızlık uygulamasının farklı boyutlarını aydınlatıcı bilgiler elde edilmiştir. Araştırma sonucunda örgün eğitimle birliktehafızlık uygulamasının önemli bulunduğu, buna karşılık projeye öğrenciseçiminden öğrenci başarısını değerlendirmeye, personel niteliklerindenrehberlik faaliyetlerine kadar birçok konuda çeşitli aksaklıklar yaşandığıanlaşılmış bunların iyileştirilmesi noktasında bilimsel verilere dayalı, paydaşmemnuniyeti ve iş birliğini, kurumlar arası eşgüdüm ve koordinasyonu esas alanbir yaklaşımın daha anlamlı olacağı vurgulanmıştır.
Anahtar Kelime: EVALUATION OF QUR’AN MEMORIZATION (HIFZ EDUCATION) TOGETHER WITH FORMAL EDUCATION ACCORDING TO STAKEHOLDERS VIEWS
Öz: Problem: Throughout history, Muslims have given great importance to memorizing the Qur'an. Memorizing the Qur’an in the Republic of Turkey, the responsibility of the Presidency of Religious Affairs (DİB) has continued in the Qur’an courses. With the new arrangement, the project of memorizing the Qur’an with formal education is implemented in Imam-Hatip Secondary Schools. The aim of the project is to help students complete and strengthen the Qur’an memorization without interrupting formal education. In addition, the Presidency of Religious Affairs has been trying to develop different Qur’an memory projects in recent years. One of these is the practice of memorizing the Qur’an with theology education at the university. In this project, students can receive Hifz education without interrupting their undergraduate education. In this study, it was aimed to evaluate the two project mentioned above through the eyes of administrators, teachers and students. The analysis of the Qur’an memorization projects together with formal education in the light of scientific data obtained from stakeholders is important for the development of such practices from a scientific perspective. Method: This research is a case study. In the study, a semi-structured interview form consisting of open-ended questions prepared for administrators, teachers and students was used. The working group consists of administrators, teachers and students selected from the schools that provide memory education at the secondary school level and the Qur'an courses that provide the hifz education at the theology education level. Purposeful and maximum diversity sampling was created. In the research, interviews were made with 2 administrators, 8 teachers (hifz teacher) and 16 students. Descriptive analysis technique was used to analyse the data. The answers given by the participants to open-ended questions were interpreted under different themes created based on the sub-problems of the research. With the data obtained from the study group, different dimensions of the Qur’an memorization together with both secondary and theological education were tried to be enlightened. The data obtained in the study were analysed around the structure and organization, purpose/importance, instructor and student quality, student selection, transition to memorization, memorization methods, tools and materials, guidance and sociocultural activities, measurement-evaluation and physical conditions, respectively
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ADIGÜZEL, A., Kılıç, A., Aslanargun, E., Şahin, Ş., Ökmen, B., & Boyacı, Z. (2018). Hafız İmam Hatip Ortaokullarındaki Hafızlık Eğitimine İlişkin Öğretici ve Öğrenci Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 1453-1475.
- AKAY, C. (2016). Öğrenmeyi Etkileyen Temel Faktörler ve Genel Öğrenme Öğretme İlkeleri. T. Yanpar Yelken, & C. Akay [Ed.], “Öğretim İlke ve Yöntemleri” içinde (s. 25-42). Ankara: Anı Yayıncılık.
- AKDEMİR, M. A. (2010). Kur’an Ezberinde Kalite İhtiyacı ve Donanımlı Hafızlık. Usul, 1(13).
- AKYÜREK, S. (2005). Kur’an Kursu Öğreticisinin Mesleki Yeterlikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18).
- AKYÜREK, S. (2015). Din Öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- ALGUR, H. (2018). Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Gözüyle Türkiye'de Hafızlık Eğitimi. 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(8).
- ALGUR, H. (2019). Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Motivasyon ve PsikoSosyal Durumları. İstanbul: DEM Yayınları.
- AYDIN, M. Ş. (2010). Bir Din Eğitimi Kurumu Olarak Kur’an Kursu. Ankara: DİB Yayınları.
- AYDIN, M. Ş. (2018). Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları.
- BALABAN, S. J. (2017). Öğrenmede Güdülenme. Y. Kuzgun, & D. Deryakulu [Ed.], Eğitimde Bireysel Farklılıklar içinde (s. 167-195). Ankara: Nobel.
- BALTACI, C. (1999). Cumhuriyet Döneminde Kur’an Kursları. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi.
- BAYRAKTAR, M. F. (2008). Hafızlık Eğitiminin Geleneksel Yöntemleri ve Kur’an Kursları. X. Kur’an Sempozyumu Kur’an ve Eğitim. Ankara.
- BENLİ, A. (2015). İlahiyat Fakültelerinde Yürütülen Kur’an Okuma ve Tecvid Dersleri İçin Bir Program Önerisi. Bilimname (XXVIII), 125-165.
- BOZKURT, N. (1993). Daru’l- Kurra. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 8, (s. 543- 545) içinde İstanbul: TDV Yayınları.
- BUYRUKÇU, R. (2001). Kur’an Kurslarında Din Eğitimi ve Verimliliği Üzerine Bir Araştırma (Göller Bölgesi Örneği). Isparta: Fakülte Kitabevi.
- CÜCELOĞLU, D. (2018). İnsan İnsana. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- ÇAYLI, A. F. (2005). Kur’an Kursu Öğreticilerine Göre Hafızlık Öğretimi ve Problemleri (Göller Bölgesi Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, SBE.
- ÇELİK, Ö. (2012). Hafızlık. Araşan Sosyal Bilimler Enstitüsü İlmi Dergisi, 13(14).
- DİB. (2010). Hafızlık Eğitim Programı. Ankara.
- DİB. (2014). Personel Yeterlikleri. 2019 tarihinde Web Sitesi: https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/Diyanet%20%C 4%B0%C5%9Fleri%20Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1 %20Personel%20Yeterlikleri.pdf adresinden alındı
- DİB. (2016). Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği. 2019 tarihinde https://istanbul.diyanet.gov.tr/beykoz/Sayfalar/contentdetail.aspx? MenuCategory=Kurumsal&contentid=227 adresinden alındı
- DİB. (2016). Kur’an Kursları Uygulama Esasları. DİB.
- DÖGM. (2016). Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık İmam-Hatip Ortaokulları Vizyon Belgesi. 2018 tarihinde https://docplayer.biz.tr/46211386- Dgn-ogretgmg-genel-mudurlugu-orgun-eggtgmle-bgrlgkte-hafizlikgmam-hatgp-ortaokullari-vgzyon-belgesg.html adresinden alındı
- ERDEN, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
- ERMİŞ, E., Doğan, E., Erilli, N. A., & Satıcı, A. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(1).
- FIRAT, Y. (2007). Kur’an Öğretimi ve Hafızlık Eğitimi Üzerine Bazı Düşünceler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(23), 549- 568.
- GÜLER, N. (2018). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
- GÜNDOĞDU, K. (2015). Ölçülebilir Öğrenme Amaçlarının Oluşturulması. E. Karip [Ed.], Ölçme ve Değerlendirme içinde (s. 17-50). Ankara: Pegem Akademi.
- GÜNEŞ, A. (2019). Türkiye’de Yeni Bir Model Olarak Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık. İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
- GÜNGÖR, A. (2009). Toplumsal ve Duygusal Gelişim. A. Ulusoy [Ed.], Gelişim ve Öğrenme içinde (s. 93-124). Ankara: Anı Yayıncılık.
- HASAN, Ö. H. (2004). Kur’an-ı Kerim Öğretimi (Çev: Yusuf ALEMDAR). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VIII.
- KAYA, D. (2010). Kur’an-ı Kerim Öğretim Yöntemlerinin (Hafızlıkta ve Yüzünden Okumada) Geliştirilmesi. İstanbul: TİDEF Yayınları.
- KAYA, Z. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- KOÇ, A. (2005). Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik. Ankara: İlahiyat Yayınları.
- KOÇ, A. (2010). Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik (Tespitler- Öneriler). İstanbul: TİDEF.
- KOÇ, G. (2009). Sosyal Öğrenme Kuramı. A. Ulusoy [Ed.], Gelişim ve Öğrenme içinde (s. 207-244). Ankara: Anı Yayıncılık.
- KORKMAZ, M. (2012). Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim- Öğretim Yeterlikleri. Ankara: TDV.
- KORKMAZ, M. (2017). Din Öğretimi Teknolojisi ve Materyal Geliştirme. Kayseri: Kimlik Yayınları.
- KUZGUN, Y. (1995). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: ÖSYM Yayınları.
- KUZGUN, Y. (2017). Zeka ve Yetenekler. Y. Kuzgun, & D. Deryakulu [Ed.], Eğitimde Bireysel Farklılıklar içinde (s. 13-70). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- KUZGUN, Y., & Deryakulu, D. (2017). Bireysel Farklılıklar ve Eğitime Yansımaları. Y. Kuzgun, & D. Deryakulu [Ed.], Eğitimde Bireysel Farklılıklar içinde (s. 1-12). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- KÜÇÜKAHMET, L. (1995). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
- KÜÇÜKAHMET, L. (2009). Program Geliştirme ve Öğretim. Ankara: Nobel Yayınları.
- MEB. (2013). Psiko-Motor Gelişim. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi içinde, Ankara.
- MEB. (2018). Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık Projesi Uygulama Usul ve Esasları. 05 01, 2019 tarihinde http://dogm.meb.gov.tr/orgun_ egitimle_birlikte_hafizlik.pdf adresinden alındı
- MEB. (2018). hafizlik-projesi-liste.pdf. Temmuz 2019 tarihinde http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar adresinden alındı
- MEYDANLIOĞLU, A. (2016). Çocukların Besin Tüketimi ve Beslenme Davranışlarının Akademik Başarılarına Etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4).
- NAZIROĞLU, B., & Vahapoğlu, V. (2017). Türk Milli Eğitim Sisteminde Meydana Gelen Değişikliklerin Kur’an Kurslarındaki Öğrenci Yapısına Etkisi. RTEÜİF Dergisi (11).
- ÖZBEK, Ö. (2015, Kasım). Dünyada Hafızlık Yöntem Örnekleri. Bilimname (29), 183-209.
- ÖZAFŞAR, M. E. vdğ. (2017). Hadislerle-İslam. Allah'ın Kitabı Sözlerin En Güzeli (Cilt 1). İstanbul: DİB.
- SALİHOĞLU, Z. (2013). Başarılı Hafız Olma ve Yetiştirme Metodları. İstanbul: Yasin Yayınevi.
- SEL, S. (2012). Yaz Kur’an Kurslarında Kur Sistemi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
- SENEMOĞLU, N. (2018). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Anı Yayıncılık.
- SLAVIN, E. R. (2017). Eğitim Psikolojisi Kuram ve Uygulama, (Çev. Galip Yüksel). Ankara: Nobel Yayınları.
- SÖNMEZ, V. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
- ŞAĞBAN, V. (2011). Hafızlıkta Aday Sürecinin Önemi. YECDER II. Ulusal Din Görevlileri Sempozyumu. İstanbul: YECDER.
- ŞAHİN, H. (2011). İslam Kültür Tarihinde ‘Kur’an Hıfzı’ Geleneği ve Günümüzdeki Uygulama Biçimleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Anakara Üniversitesi SBE.
- ŞENSOY, S. A., & Sağöz, A. (2015). Öğrenci Başarısının Sınıfların Fiziksel Koşulları ile İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(3).
- TEKİN, H. (1991). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
- TEMEL, N. (2007). Kur’an Talimi ve Hafızlık Eğitimi. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, (18), 35-60.
- ÜRKMEZ, A. (2012). Hafız Destekli Sınıf Projesi. Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu, 1, Ankara.
- YELKEN, T. Y. (2017). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- YEŞİLYAPRAK, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayınları.
- YILDIRIM, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.
- YILMAZ, N. (2012). Kur’an Öğretiminde Temel İlkeler ve Yöntem- Teknikler. 2018 tarihinde https://docplayer.biz.tr/5208633-Kur-anogretiminde-temel-ilkeler-ve-yontem-teknikler.html adresinden alındı
- YILMAZ, A. (2015). Ölçme Değerlendirmede Testler. E. Karip [Ed.], Ölçme ve Değerlendirme içinde (s. 152-231). Ankara: Pegem Akademi.
| APA | Uğur E, OSMANOĞLU C (2020). PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. , 903 - 956. |
| Chicago | Uğur Elif,OSMANOĞLU Cemil PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. (2020): 903 - 956. |
| MLA | Uğur Elif,OSMANOĞLU Cemil PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2020, ss.903 - 956. |
| AMA | Uğur E,OSMANOĞLU C PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 903 - 956. |
| Vancouver | Uğur E,OSMANOĞLU C PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 903 - 956. |
| IEEE | Uğur E,OSMANOĞLU C "PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.903 - 956, 2020. |
| ISNAD | Uğur, Elif - OSMANOĞLU, Cemil. "PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ". (2020), 903-956. |
| APA | Uğur E, OSMANOĞLU C (2020). PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Bilimname, 0(41), 903 - 956. |
| Chicago | Uğur Elif,OSMANOĞLU Cemil PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Bilimname 0, no.41 (2020): 903 - 956. |
| MLA | Uğur Elif,OSMANOĞLU Cemil PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Bilimname, vol.0, no.41, 2020, ss.903 - 956. |
| AMA | Uğur E,OSMANOĞLU C PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Bilimname. 2020; 0(41): 903 - 956. |
| Vancouver | Uğur E,OSMANOĞLU C PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Bilimname. 2020; 0(41): 903 - 956. |
| IEEE | Uğur E,OSMANOĞLU C "PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ." Bilimname, 0, ss.903 - 956, 2020. |
| ISNAD | Uğur, Elif - OSMANOĞLU, Cemil. "PAYDAŞLARINA GÖRE ÖRGÜN EĞİTİMLE BİRLİKTE HAFIZLIK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ". Bilimname 41 (2020), 903-956. |
