Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 51 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 88 - 96 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17097/ataunizfd.608971 İndeks Tarihi: 12-11-2020
Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi
Öz: Orman içi meralar gerek evcil gerekse yaban hayvanları açısından önemli bir kaba yem kaynağıdır ve ülkemizde bualanların durumu hakkında yeterli kayıt yoktur. Bu çalışma, Sarıkamış sarıçam (Pinus sylvestris L.) ormanlarında orman içimeralarının bitki örtüsünün belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. İncelenen mera kesimlerinde toplam 63 bitki türünerastlanmış olup, kesimlerde hakim bitki türleri buğdaygillerden koyun yumağı (Festuca ovina), yumrulu salkımotu (Poabulbosa), baklagillerden ise çayır üçgülü (Trifolium pratense) olduğu tespit edilmiştir. Çalışma alanında botanikkompozisyonda ortalama olarak buğdaygiller %51.01, baklagiller %17.50 ve diğer familyalar ise %31.48 oranında tespitedilmiştir. Toprağı kaplama oranı ortalama %24.56 olarak belirlenmiştir. En yüksek mera kalite derecesi 53.21 ile seyrekkesimde, en düşük mera kalite derecesi ise 32.16 ile kapalı kesimde olduğu belirlenmiştir. Mera durum sınıfı ve sağlığıyönünden açık kesim riskli orta, seyrek kesim sorunlu iyi ve kapalı kesim ise sorunlu orta sınıfında yer almıştır. Mera kesimleriarasındaki benzerlik indeksinin %31.5 ile %47.5 arasında değiştiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Determination of Some Vegetation Characteristics in Forest Gap Rangelands of Sarıkamış
Öz: The forest gap rangelands are an important source of forage for both domestic and wild animals and there are not enough records about the status of these areas in our country. This study was carried out in Sarıkamış scotch pine (Pinus sylvestris L.) forests in order to determine the vegetation of forest gap rangelands. A total of 63 plant species were found in the pasture sections examined. The dominant plant species in rangelands sites were sheep fescue (Festuca ovina) and bulbous bluegrass (Poa bulbosa) of grasses and red clover (Trifolium pratense) of legumes. In the study area, botanical composition was determined as 51.01% grasses, 17.50% legumes and 31.48% other plant families. The canopy coverage rate was determined as 24.56% on average. The highest rangeland quality degree was 53.21 in sparse rangeland and the lowest rangeland quality degree was 32.16 in covered rangeland site. For rangeland health; uncovered rangeland site was evaluated as “Risky-Fair” class, sparse rangeland site was evaluated as “Unhealthy-Good” class and covered rangeland site was evaluated as “Unhealthy-Fair” class. The similarity index was found from 31.5% and 47.5% among rangeland sites.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adams, B.W., Wilms W.D., Smoliak S., Wroe R.A., 1986. Range It’s Nature and Use. Alberta Forestry, Land and Wildlife Public Lands Division, Alberta. 23 p.
- Anonim, 2012. Tarım Verileri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 11 Nisan 2015)
- Anonim, 2017. Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Orman Amenajman Planlarının Düzenlenmesine Ait Usul ve Esaslar. Tebliğ No: 299, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı, Ankara.
- Atalay, İ., 2002. Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. Orman Bakanlığı Yayınları, No:163, İzmir.
- Avcıoğlu, R., Tung T., Akbari N., Özel N., 1996. Seferihisar Yöresi Orman içi ve Orman Kenarı Doğal Meralarının Islahı Olanakları Üzerinde Ön Araştırmalar. Orman Bakanlığı, Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten No:2, İzmir, 49 s.
- Bakır, Ö., 1970. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Arazisinde Bir Mera Etüdü. Ankara Üniv. Ziraat Fak. No: 382, Bilimsel Araş. ve İnc. No: 232, Ankara, 123 s.
- Bakır, Ö., 1987. Çayır-Mera Amenajmanı. A.Ü. Ziraat Fak. Yay. No:992, Ders Kitabı No: 292, Ankara, 362 s.
- Bakoğlu, A., Koç, A., Gökkuş, A., 1999. Erzurum Yöresi Çayır ve Meralarındaki Yaygın Bitki Türlerinin Ömür Uzunluğu, Çiçeklenmeye Başlama Tarihi ve Ot Kalitesi ile İlgili Bazı Özellikler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23 (1999) Ek Sayı 4: 951-957.
- Barbour, M.G., Burk J.H., Pitts W.D., 1987. Terrestrial Plant Ecology. The Benjamin/Cummings Publ., Co., Inc., 634 p.
- Gençkan, M.S., Avcıoğlu R., Soya H., Doğan O.O., 1990. Türkiye meralarının kullanımı, korunması ve geliştirilmesine ilişkin sorunlar ve çözüm yolları. Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Tek. Kong, 8-12 Ocak, Ankara, s: 53-61.
- Gökkuş, A., Koç, A., 1991. Alpin meralar: ekolojisi, vejetasyon yapısı ve önemi. Tarımda Kaynak, 2 (2-3): 43-47.
- Gökkuş, A., Koç, A., Çomaklı, B., 2000. ÇayırMer’a Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Erzurum, No:142, 139 s.
- Gökkuş, A., Koç, A., 2001. Mera ve Çayır Yönetimi. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Ders. No: 228, Erzurum, 329 s.
- Harrington, T.B., 2006. Plant Competition, Facilitation, and Other Overstory-Understory Interactions in Longleaf Pine Ecosystems. Chapter 5. In: Jose, Shibu; Jokela, Eric J.; Miller, Deborah L., eds. The Longleaf Pine Ecosystem Ecology, Silviculture, and Restoration. Springer, pp: 135-156.
- Harris, A.T., Asner G.P., Miller M.E., 2003. Changes in vegetation structure following long-term grazing in pinyon-juniper ecosystems: integrating imaging spectroscopy and field studies. Ecosystems, 6: 368-383.
- Hart, K.H., 1978. Stocking rate theory and ıts application to grazing on rangelands. In Proc.1st Int. Rangeland Cong. Colorado, pp: 547-550.
- Herbel, C.H., Pieper R.D., 1991. Grazing Management. In Semiarid Lands and Deserts: Soil Resources and Reclamation (Ed. J. Skujin), Marcel Dekker, Inc. 361-385 p.
- Hoffmann, M., Kowarsch, N., Bonn, S., Isselstein, J., 2001. Management for biodiversity and consequences for grassland productivity. Grassland Science in Europe, 6: 113-116.
- Holechek, J.L., Cole K.A., Frisher J.T., Valdez R., 2003. Natural Resources Ecology Economics and Policy. Prentice Hall, N.J., 761 p.
- Holechek, J.L., Pieper R.D., Herbel C.H., 2004. Range Management: Principles and Practicies. Prentice Hall, New Jersey, 607 p.
- Koç, A. ve Gökkuş, A. 1993. Mer’a idaresinde bitki hayvan ilişkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 24: 185-201.
- Koç, A., 1995. Topoğrafya ile Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı (Doktora Tezi), Erzurum.
- Koç, A., 2001. Autumn and spring drought periods affect vegetation on high elevation rangelands of Turkey. Rangeland Ecology and Management, Journal of Range Management Archives, 54 (5): 622-627.
- Koç, A., Gökkuş A., Altın M., 2003a. Mera durumu tespitinde dünyada yaygın olarak kullanılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Ekim 2003, Diyarbakır, s: 13-17.
- Koç, A., Çomaklı B., Öztaş T., 2003b. Variations in properties of the vegetation between topographic positions of high altitude rangelands of Turkey. Grassland Science in Europe, 8: 613-616.
- Koç, A., Erkovan, H.İ., Schacht, W.H. 2013. Meralar için ekolojik alan tanımlama ve mera sağlığı sınıflama esasları. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 3: 10-13 Eylül, Konya, s: 188-195.
- Koukoura, Z., Kyriazopoulos A., 2007. Adaptation of harbaceous plant species in the understorey of Pinus brutia. Agroforestry Systems, 70 (1): 11-16.
- Kramer, K., Groot Bruinderink G.W.T.A., Prins H.H.T., 2006. Spatial interactions between ungulate herbivory and forest management. Forest Ecology and Management, 226 (1-3): 238-247.
- Kyriazopoulos, A., Fotiadis G., Nastis A.S., 2006. Shading effects of trees on the understorey species composition and floristic diversity. In Proc. 5th Panhellenic Rangel. Congr., Crete, 1-3 Nov. 2006, pp: 119-124.
- Le Brocque, A.F., Goodhew K.A., Zammit C.A., 2009. Overstory tree density and understory regrowth effects on plant composition, stand structure and floristic richness in grazed temperate woodlands in eastern Australia. Agric., Ecosystems and Environ., 129: 17-27.
- Mayer, A. C., Stöckli, V., Konold, W., Kreuzer, M., 2006. Influence of cattle stocking rate on browsing of Norway spruce in subalpine wood pastures. Agroforestry Systems 66: 143- 149.
- McKenzie, D., Halpern C.B., Nelson C.R., 2000. Overstory ınfluences on herb and shrub communities in mature foresta of Western Washington, USA. Can J. For Res, 30: 1655- 1666.
- Morecroft, M.D., Taylor M.E., Ellwood S.A., Quinn S.A., 2001. Impacts of deer herbivory on ground vegetation at wytham woods, Central England. Forestry 74 (3): 251 – 257.
- Naumburg, E., DeWald L.E., Kolb T.E., 2001. Shade responses of five grasses native to Southwestern U.S. Pinus ponderosa forests. Canadian Journal of Botany 79:1001-1009.
- Okatan, A., 1987. Trabzon Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak Özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Gen. Müd. No: 664, Seri No: 62, Ankara, 290 s.
- Sharrow, S.H., Brauer, D., Clason, T.R., 2009. Silvopastural practices. In H.E. "Gene" Garrett, North American Agroforesty: An Integrated Science and Practice (105-130). Madison, WI: America Society of Agronomy.
- Singh, H.P., Kohli, R.K., Batish, D.R., Kaushal, P.S., 1999. Allelopathy of gymnospermous trees. Journal of Forest Research, 4(3): 245.
- Soil Survey Laboratory Staff, 1992. Soil Survey Laboratory Methods Manual. USDA-SCS. Soil Survey Investigations Report No: 42.
- Sürmen, M., 2004. Yerleşim Yerinden Uzaklığa Göre Kümbet Köyü (Erzurum) Mera Bitki Örtüsünün Değişimi. Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi). Erzurum.
- Tekeli, S., Mengül, Z., 1991. Orman içi merada topoğrafyanın botanik kompozisyona ve verim üzerine etkisi. Türkiye II. Çayır-Mera ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs 1991, İzmir, s: 139-149.
- Uluocak, N., 1978. Kırklareli Yöresi Orman içi Mera Vejetasyonunun Nitelikleri ve Bazı Kantitatif Analizleri. İstanbul Üniv. No: 2407, O. F. No: 253, İstanbul, 116 s.
- USDA, 2010. Plant Guide. Red Clover (Trifolium pratense L.), Natural Resources Conservation Service Plant Materials Program, United States Department of Agriculture https://plants.usda.gov/plantguide/pdf/pg_trpr 2.pdf (Erişim Tarihi: 15 Mart 2019).
- Watkinson, A.R., Riding, A.E., Cowie, N.R., 2001. A community and population perspective of the possible role of grazing in determining the ground flora of ancient woodlands. Forestry, (74): 231-239.
- White, M.R., Pieper R.D., Donart G.M., Trifaro L.W., 1991. Vegatital response to short duration and continous grazing in Southcentral New Mexico. J. Range Manage, (44): 399-403.
| APA | Bilgili A, KOÇ A (2020). Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. , 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| Chicago | Bilgili Adnan,KOÇ ALI Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. (2020): 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| MLA | Bilgili Adnan,KOÇ ALI Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. , 2020, ss.88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| AMA | Bilgili A,KOÇ A Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. . 2020; 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| Vancouver | Bilgili A,KOÇ A Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. . 2020; 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| IEEE | Bilgili A,KOÇ A "Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi." , ss.88 - 96, 2020. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| ISNAD | Bilgili, Adnan - KOÇ, ALI. "Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi". (2020), 88-96. https://doi.org/10.17097/ataunizfd.608971 |
| APA | Bilgili A, KOÇ A (2020). Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(1), 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| Chicago | Bilgili Adnan,KOÇ ALI Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 51, no.1 (2020): 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| MLA | Bilgili Adnan,KOÇ ALI Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.51, no.1, 2020, ss.88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| AMA | Bilgili A,KOÇ A Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2020; 51(1): 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| Vancouver | Bilgili A,KOÇ A Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2020; 51(1): 88 - 96. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| IEEE | Bilgili A,KOÇ A "Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi." Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51, ss.88 - 96, 2020. 10.17097/ataunizfd.608971 |
| ISNAD | Bilgili, Adnan - KOÇ, ALI. "Sarıkamış Orman İçi Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi". Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 51/1 (2020), 88-96. https://doi.org/10.17097/ataunizfd.608971 |
