Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi

Funda AMANVERMEZ İNCİRKUŞ, (Trakya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, Edirne, Türkiye)
Latif BEYRELİ (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye)
Eğitim ve Bilim
17 5
Yıl: 2020 Cilt: 45 Sayı: 202 Sayfa Aralığı: 173 - 190 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2020.7857 İndeks Tarihi: 16-11-2020

Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi

Öz:
Bu çalışmada, farklı bilişsel farkındalık okuma stratejilerininuygulandığı Türkçe derslerinde, 6. sınıf öğrencilerinin eleştireldüşünme becerilerinde farklılaşma olup olmadığını belirlemekamaçlanmıştır. Yöntem olarak nicel ve nitel yöntemlerinkullanıldığı karma araştırma yöntemi benimsenmiştir. Çalışmadakontrol grubundaki eleştirel düşünme çalışmaları Türkçe öğretimprogramına göre gerçekleştirilirken; deney gruplarındakiçalışmalar SQ4R (inceleme, soru oluşturma, okuma, anlatma, notalma, tekrar gözden geçirme) ve Etkileşimli Sesli Okuma (ESO)stratejilerine göre yapılmıştır. Araştırmanın nicel kısmında üçfarklı sınıfta bulunan 95 öğrenciye 8 haftalık uygulama yapılmıştır.Nitel kısımda ise deney gruplarında bulunan 32 öğrenciyle yarıyapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler SPSS 22paket programıyla analiz edilmiş; nitel verilerin analizinde iseMAXQDA 12 programından yararlanılmıştır. Sonuç olarak ESOstratejisi eğitimi alan öğrencilerle, SQ4R stratejisi eğitimi alan vekontrol grubundaki öğrencilerin son test puanlarıkarşılaştırıldığında öğretmenin model olduğu ESO stratejisininuygulandığı deney grubu lehine anlamlı farklılık görülmüştür.Öğretmenin rehber olduğu SQ4R deney grubu ile kontrol grubuarasında anlamlı fark yoktur. Nicel sonuçları nitel bulgular dadesteklemektedir. ESO deney grubunda görüşmeye katılanöğrencilerin hepsi uygulanan stratejinin çeşitli yönlerden eleştireldüşünme becerilerini geliştirdiğini belirtirken; SQ4R grubundakiöğrencilerin çoğu uygulanan stratejinin kendilerine katkısağlamadığını belirtmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 21st Century Learning. (2017). http://www.p21.org/about-us/p21-framework adresinden erişildi.
  • Anderson, R. C., Hiebert, E. H., Scott, J. A. ve Wilkinson, I. A. (1985). Becoming a nation of readers. Washington, DC: National Institute of Education.
  • Barbour, R. S. ve Schostak, J. (2005). Interviewing and focus groups. B. Somekh ve C. Lewin (Ed.), Research methods in social sciences içinde (s. 41-49). London: Sage.
  • Binatlı Büyükkurt, G. (1994). Eleştirel düşünme becerilerini öğretme. Eğitim ve Bilim, 18(91), 45-49. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5126 adresinden erişildi.
  • Boran, M. (2016). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin algılanan problem çözme becerilerinin üst bilişsel farkındalıkları ve eleştirel düşünme eğilimleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
  • Carter, C. E. (2011). Mindscapes: Critical reading skills and strategies. USA: Wadsworth Cengage Learning.
  • Caverly, D. C., Orlondo, V. P. ve Mullan, J. L. (2000). Textbook study reading. R. F. Flippo ve D. C. Caverley (Ed.), Handbook of college reading and study strategy research içinde (s. 105-149). New York: Routledge.
  • Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge. Taylor & Francis Group.
  • Coon, D. ve Mitterer, J. O. (2011). Introduction to psychology: Gateways to mind and behavior. USA, Belmont: Wadsworth, Cengage Learning.
  • Creswell, J. W. ve Clark, V. L. P. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (Y. Dede ve S. B. Demir, Ed. ve Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Dorn, L. J. ve Soffos, C. (2005). Teaching for deep comprehension: A reading workshop approach. Portland: Stenhouse Publishers.
  • Ennis, R. H. (1993). Critical thinking assessment. Theory Into Practice, 32(3), 179-186. doi:10.1080/00405849309543594
  • Facione, P. A. (2015). Critical thinking: What is and why it counts. https://www.insightassessment.com/Resources/Importance-of-Critical-Thinking/CriticalThinking-What-It-Is-and-Why-It-Counts/Critical-Thinking-What-It-Is-and-Why-It-Counts-PDF adresinden erişildi.
  • Fountas, I. C. ve Pinnell, G. S. (2006). Teaching for comprehending and fluency: Thinking, talking and writing about reading K-8. Portsmouth: Heinemann.
  • Gültekin, İ., Demirel, T., Coşkun, S., Başar, S., Arhan, S. ve Türker, H. (2016). İlköğretim Türkçe 6. sınıf öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Halpern, D. F. (1999). Teaching for critical thinking: Helping college students develop the skills and dispositions of a critical thinker. New Directions for Teaching and Learning, 80, 69-74.
  • Harris, T. L. ve Hodges, R. E. (1995). The literacy dictionary: The vocabulary of reading and writing. Newark, Delaware: International Reading Association.
  • Hattie, J., Biggs, J. ve Purdie, N. (1996). Effects of learning skills interventions on student learning: A meta-analysis. Review of Educational Research, 66(2), 99-136.
  • Jairam, D., Kiewra, K. A., Rogers-Kasson, S., Patterson-Hazley, M. ve Marxhausen, K. (2013). SOAR versus SQ3R: A test of two study systems. Instructional Science, 42(3), 409-420. doi:10.1007/s11251- 013-9295-0
  • Johnston, V. (2015). The power of the read aloud in the age of common core. The Open Communication Journal, 9, 34-38.
  • Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (23. bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık
  • King, A. (1995). Designing the instructional process to enhance critical thinking across the curriculum: Inquiring minds really do what to know: Using questioning to teach critical thinking. Teaching of Psychology, 22(1), 13-17. http://www.unc.edu/nrc/lac/tips_docs/Adzima--King_article.pdf adresinden erişildi.
  • Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personel Psychology, 28, 563-565.
  • Learning Development. (2010). Critical thinking. https://www.plymouth.ac.uk/uploads/production/document/path/1/1710/Critical_Thinking.pdf adresinden erişildi.
  • Leech, N. L. ve Onwuegbuzie, A. J. (2009). A typology of mixed methods research designs. Qual Quant, 43, 265-275. doi:10.1007/s11135-007-9105-3
  • Li, L. Y., Chen, G. D., Fan, C. Y. ve Huang, D. W. (2014). The effects of the e-book system with the reading guidance and the annotation map on the reading performance of college students. Educational Technology & Society, 17(1), 320-331.
  • Lynch, C. L. ve Wolcott, S. K. (2001). Helping your student develop critical thinking skills. Manhattan, Kansas: Wolcott Lynch Associates, The Idea Center. http://www.ideaedu.org/Portals/0/Uploads/Documents/IDEA%20Papers/IDEA%20Papers/IDEA_ Paper_37.pdf adresinden erişildi.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6,7,8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2012). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu okuma becerileri dersi programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). PISA 2012 ulusal ön raporu. Ankara: Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). PISA 2015 ulusal ön raporu. Ankara: Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü. http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf adresinden erişildi.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201783142827263-turkce.pdf. adresinden erişildi.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=332 adresinden erişildi.
  • Mogno, C. (2010). The role of metacognitive skills in developing critical thinking. Metacognition Learning, 5, 137-156.
  • Morrison, V. ve Wlodarczyk, L. (2009). Revisiting read-aloud: Instructional strategies that encourage students' engagement with texts. The Reading Teacher, 63(2), 110-118. doi:10.1598/RT.63.2.2
  • Nosich, G. M. (2015). Eleştirel düşünme ve disiplinlerarası eleştirel düşünme rehberi (2. bs.) (B. Aybek, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Oyler, C. (1996). Sharing authority: Student initiations during teacher-led read-alouds of informational texts. Teaching&Teacher Education, 12(2), 149-160. doi:10.1016/0742-051X(95)00028-I
  • Pauk, W. (1984). The new SQ4R. Reading World, 23(3), 274-275.
  • Paul, R. ve Elder, L. (2006). The miniature guide to critical thinking: Concepts and tools. Tomales, CA: The Foundation for Critical Thinking. https://www.criticalthinking.org/files/Concepts_Tools.pdf adresinden erişildi.
  • Paul, R. W. (2012). Bloom’s taxonomy and critical thinking instruction: Recall is not knowledge. J. Willsen ve A. J. A. Binker (Ed.), Critical thinking: What every person needs to survive in a rapid wold içinde. Tomales, CA: Foundation For Critical Thinking, http://www.criticalthinking.org/data/pages/26/85578917d13eb2f2bcccd3da05a055eb51366ecae05e 8.pdf adresinden erişildi.
  • Robinson, F. (1946). Effective study. New York: Harper and Brothers.
  • Sadeghi, B., Hassani, M. T. ve Rahmatkent, M. (2014). The relationship between EFL learners’ metacognitive strategies and their critical thinking. Journal of Language Teaching and Research, 5(5), 1167-1175.
  • Schmit, J. S. (2002). Practicing critical thinking through inquiry into literature. J. Holden ve J. S. Schmit (Ed.), Inquiry and the literacy text: Constructing discussions in the English classroom. Classroom practicing in teaching English içinde (s. 104-112). Urbana, IL: National Council of Teachers of English.
  • Semerci, Ç. (2003). Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 28(127), 64-70. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5126/1209 adresinden erişildi.
  • Serafini, F. ve Giorgis, C. (2003). 13 good reasons to read aloud with older students. F. Serafini ve C. Giorgis (Ed.), Reading aloud and beyond içinde (s. 6-12). Portsmouth, NH: Heinemann.
  • Temple, C., Smith, H. ve Smith, W. (2015). Storytelling & critical thinking. Imaginative Education Research Group Conference, Simon Fraser University. http://ierg.ca/wpcontent/uploads/2014/04/Storytelling-and-Critical-Thinking-hand-out.pdf adresinden erişildi.
  • Willingham, D. T. (2007). Critical thinking: Why is it so hard to teach. American Educator, 8-19. https://www.aft.org/sites/default/files/periodicals/Crit_Thinking.pdf adresinden erişildi.
  • Yang, Y. T. C. ve Wu, W. C. I. (2012). Digital storytelling for enhancing student academic achievement, critical thinking, and learning motivation: A year-long experimental study. Computer & Education, 59, 339-352. doi:10.1016/j.compedu.2011.12.012
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yurdagül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nda sunulmuş bildiri, Denizli.
APA AMANVERMEZ F, BEYRELİ L (2020). Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. , 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
Chicago AMANVERMEZ Funda,BEYRELİ LATİF Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. (2020): 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
MLA AMANVERMEZ Funda,BEYRELİ LATİF Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. , 2020, ss.173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
AMA AMANVERMEZ F,BEYRELİ L Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. . 2020; 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
Vancouver AMANVERMEZ F,BEYRELİ L Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. . 2020; 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
IEEE AMANVERMEZ F,BEYRELİ L "Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi." , ss.173 - 190, 2020. 10.15390/EB.2020.7857
ISNAD AMANVERMEZ, Funda - BEYRELİ, LATİF. "Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi". (2020), 173-190. https://doi.org/10.15390/EB.2020.7857
APA AMANVERMEZ F, BEYRELİ L (2020). Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. Eğitim ve Bilim, 45(202), 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
Chicago AMANVERMEZ Funda,BEYRELİ LATİF Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. Eğitim ve Bilim 45, no.202 (2020): 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
MLA AMANVERMEZ Funda,BEYRELİ LATİF Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. Eğitim ve Bilim, vol.45, no.202, 2020, ss.173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
AMA AMANVERMEZ F,BEYRELİ L Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(202): 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
Vancouver AMANVERMEZ F,BEYRELİ L Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(202): 173 - 190. 10.15390/EB.2020.7857
IEEE AMANVERMEZ F,BEYRELİ L "Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi." Eğitim ve Bilim, 45, ss.173 - 190, 2020. 10.15390/EB.2020.7857
ISNAD AMANVERMEZ, Funda - BEYRELİ, LATİF. "Bilişsel Farkındalık Okuma Stratejilerinin Eleştirel Düşünmeye Etkisi: Karma Araştırma Yöntemi". Eğitim ve Bilim 45/202 (2020), 173-190. https://doi.org/10.15390/EB.2020.7857
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 15:8

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları