Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar

BAYRAC, Huseyin Naci

Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar

Hüseyin Naci BAYRAÇ (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi

18 5

Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 13 - 36 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 05-01-2021

Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar

Öz:

Enerji kaynaklarının rezerv yapısı, üretimi, çeşitliliği ve erişilebilirlik durumu ülkelerin enerji politikalarını belirleyenunsurlardır. Doğalgaz, enerji arz sistemlerinin çeşitlendirilmesinde güvenilir bir kaynak oluşu, fiyat ayarlamasınınkolay ve çevre açısından temiz olması nedenleriyle, enerjibilançolarında önemli bir yere sahiptir. Dünyada başlıcadoğalgaz rezerv ve üretim alanlarının Orta Asya-Hazar veOrtadoğu gibi belirli bölgelerde yoğunlaşması, doğalgazınekonomik ve siyasi bir araç haline gelmesine neden olmuştur. Doğalgaz rezervlerine sahip ülkeler bu konumlarını, olmayanlar üzerinde bir üstünlük ve siyasi pazarlıkaracı olarak kullanabilmektedirler. Bu çalışmada, uluslararası doğalgaz piyasasının özellikleri ve ekonomik yapısı ileOrtadoğu, Orta Asya ve Kafkasya bölgesindeki doğalgazyönetiminin belirlenmesinde, etkili ülkeler arasında yeralan Rusya Federasyonu, ABD, AB, Çin, İran ve Türkiye’ninuyguladıkları politikaların bölgesel ve küresel etkileri araştırılmıştır.

Anahtar Kelime:

The Economic Structure of International Natural Gas Market and Applied Policies

Öz:

The reserve structure, production, diversity and availability of energy resources are the elements that determine the energy policies of countries. Natural gas has an important place in the energy balance because it is a reliable source in the diversification of energy supply systems, the price adjustment is easy and environmentally clean. The concentration of major natural gas reserves and production areas in certain regions such as Central Asia-Caspian and Middle East in the world has caused natural gas to become an economic and political instrument. Countries with natural gas reserves can use these positions as a superiority and a means of political bargaining over the nonresidents. In this study, the characteristics of the international natural gas market and economic structure of the Middle East, the determination of gas management in Central Asia and the Caucasus, located in the Russian Federation between influential countries, the US, EU, China, are being investigated regional and global effects of the policies pursued by Iran and Turkey.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar Çağdaş, Bülbül Sevinç., Metin Çiğdem, Parlaktuna Mahmut (2007), Petrol ve Doğalgaz, ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş., Ankara.
Akpınar, Erdal ve Başıbüyük Adem (2011), “Jeoekonomik Önemi Giderek Artan Bir Enerji Kaynağı: Doğalgaz”, Internetional Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6 (3), 119-136.
Avcı, Özge (2009), Türkiye Avrupa Birliği Enerji Üretim ve Tüketiminin Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Aytüre, Selma (2013), “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikasında Son Gelişmeler ve Türkiye’ye Yansımaları”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2013), s. 35-51.
Azimy, Ghorban (2017), İran’ın Hazar Havzası ve Basra Körfezine Yönelik Hidrokarbür Kaynaklı Enerji Politikaları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler ABD, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Bayraç, Hüseyin Naci. (1999), Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Analizi, Türkiye’deki Gelişimi ve Eskişehir Uygulaması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
Bayraç, Hüseyin Naci ve Aras, Haydar (2007), “Dünya’da ve Türkiye’de Sürdürülebilir Doğalgaz Politikaları”, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Uluslararası Doğalgaz Kongresi ve Sergisi Bildiri Kitabı, 3-5 Mayıs 2007, Ankara. s. 573- 600.
Bayraç, Hüseyin Naci (2009), “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğalgaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), s. 115-142.
Bayraç, Hüseyin Naci ve Çildir Melih (2017), “AB Yenilenebilir Enerji Politikalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB 17 Özel Sayısı, s. 201-212.
Bilgin, Mert “Turkey’s Strategy: What Difference Does It Make To Become An Energy Transit Corridor, Hub or Center?”, UNISCI Discussion Paper, No: 23, Madrid, p. 113-128.
BP, (2017), Statistical Review of World Energy.
Cameron, Peter (2002), Competition in Energy Markets: Law and Regulation in the European Union, Oxford: Oxford Up, p. 21-23.
Çetin, Tamer (2010), “Orta Asya ve Kafkaslar’da Enerjinin Politik Ekonomisi”, Enerji, Piyasa ve Düzenleme, Cilt: 1, Sayı: 1, s. 76-100.
Doğanay, Hayati ve Özdemir, Ünal ve Şahin, İ. Fevzi (2011), Genel Beşeri Ekonomik Coğrafya, Pegem Akademi Yayını, Ankara.
Dokuzlar, Bircan (2006), Dünya Güç Dengesinde Yeni Bir Silah Doğalgaz (Orta Asya’dan Avrupa’ya), IQ Kültür Sanat Yayınları No: 164, Araştırma-İnceleme Dizisi No: 125, İstanbul.
Durmuşoğlu, Sercan (2015), Türkiye’nin Enerji Politikaları ve Komşu Ülkeler İle Uluslararası İlişkilerine Etkileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
EPDK, (2013), Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, 2012 Doğalgaz Piyasası Sektör Raporu, Ankara.
Erdoğan, Nuray (2017), “TANAP Projesinin Türkiye ve Azerbaycan Enerji Politikalarındaki Yeri ve Önemi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, s. 10-26.
Göçoğlu, Volkan (2014), Ortadoğu Enerji Politikaları ve Türkiye: Doğalgaz, (https://www.academia.edu/8421478/Ortado%C4%9Fu_Enerji_Politikalar%C4%B1_ve_T%C3%BCrkiye_Do%C4%9Falgaz-_Derleme_Volkan_G%C3%B6%C3%A7o%C4%9Flu, Erişim Tarihi: 16.2.2018).
Göral, Fatih (2015), Doğalgaz Fiyatlarını Belirleyen Faktörler: Panel Veri Analizi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
Harunoğulları, Muazzez (2017), “Enerji Kaynaklarının Jeopolitiği ve Küresel Güçlerin Enerji Politikaları”, International Journal of Social Sciences and Education Research, Volume: 3 (1), s. 146-171.
Hürsoy, Siret ve Orhon Hatice Hande (2012), “Modern Dünya Sisteminde Sermaye Birikimi ve İran’ın Enerji Politikaları”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, s. 63-89.
IEA, Uluslararası Enerji Ajansı, World Energy Outlook, 2014.
İsmailov, Elnur ve Budak Türkan (2014), “Bağımsızlık Sonrası Türkmenistan’ın Enerji Politikası”, Bilge Strateji, Cilt: 6, Sayı: 11, Güz, s. 29-49.
İsmailov, Elnur ve Budak Türkan (2015), “Bağımsızlık Sonrası Özbekistan’ın Enerji Politikası”, Bilge Analiz/Strateji, (http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-411-20150407131203.pdf, Erişim Tarihi: 17.2.2018).
Jiang, Julie and Ding, Chen (2014), Update on Overseas Investments by China’s National Oil Companies: Achievements and Challenges since 2011, International Energy Agency, Paris.
Kanapiyanova, Zhuldyz (2017),” İran’ın “Ortak Kapsamlı Eylem Planı” Sonrası Enerji Politikaları Üzerine Çıkarımlar”, Ege Akademik Bakış, Cilt: 17, Sayı: 4, s. 553-564.
Koçarslan, Gelengül (2011), “Avrupa Birliği’nin Doğalgaz Politikası ve Bu Eksende Türkiye’nin Önemi”, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 2011, s. 235-255. (http://dergipark.gov.tr/download/article-file/8555, Erişim Tarihi: 16.2.2018).
RK, (2012), Rekabet Kurumu, Doğalgaz Sektör Araştırması, , Ankara.
Sevim, Cenk (2012), Küresel Enerji Stratejileri ve Jeopolitik, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Sevim, Cenk (2014), “Kaya (Şeyl) Gazının Uluslararası Enerji Politikalarına Etkileri”, Ege Akademik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, s. 49-64.
Soylu, Hakkı (2007), Enerji Koridoru Olma Yolunda Türkiye İçin Doğalgazın Önemi, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 10, s: 1-14.
Ulutaş Mahir (2008), “Küresel Enerji Savaşları ve Türkiye’nin Konumu”, Cumhuriyet Enerji, EMO Yayını, Sayı: 1, s. 10-12.
Ustaoğlu, Bilge (2009), “Çin’in Orta Asya Politikası”, (Editör: M. Seyfettin Erol), Küresel Güç Mücadelesinde Avrasya’nın Değişen Jeopolitiği Yeni Büyük Oyun, Platin Yayınları, Ankara:, s. 345-385.
http://enerjienstitusu.com/ 2013/10/24/turkiyede-13-trilyon-metrekup -kaya-gazi-rezervi-var/, 2013. (Erişim Tarihi: 15.2.2018).
www.enerji.gov.tr. (Erişim Tarihi: 15.2.2018).
http://www.lngcng.org.tr/lngnedir.asp, (Erişim Tarihi: 15.2.2018).
http://www.lngcng.org.tr/CNGNedir.aspx, (Erişim Tarihi: 15.2.2018).
https://www.almasdarnews.com/article/rus-petrol-ve-dogalgaz-ticaretinin-hindistandaki-beklentileri, (Erişim Tarihi: 16.2.2018).
http://www.kazakistan.kz/kazakistan-petrol-boru-hatlari, (Erişim Tarihi: 17.2.2018).
https://www.tespam.org/turkiyennin-kaya-gazi-potansiyeli, Erişim Tarihi: 17.2.2018).

APA	BAYRAC H (2018). Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. , 13 - 36.
Chicago	BAYRAC Huseyin Naci Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. (2018): 13 - 36.
MLA	BAYRAC Huseyin Naci Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. , 2018, ss.13 - 36.
AMA	BAYRAC H Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. . 2018; 13 - 36.
Vancouver	BAYRAC H Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. . 2018; 13 - 36.
IEEE	BAYRAC H "Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar." , ss.13 - 36, 2018.
ISNAD	BAYRAC, Huseyin Naci. "Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar". (2018), 13-36.

APA	BAYRAC H (2018). Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(3), 13 - 36.
Chicago	BAYRAC Huseyin Naci Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 13, no.3 (2018): 13 - 36.
MLA	BAYRAC Huseyin Naci Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.13, no.3, 2018, ss.13 - 36.
AMA	BAYRAC H Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2018; 13(3): 13 - 36.
Vancouver	BAYRAC H Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2018; 13(3): 13 - 36.
IEEE	BAYRAC H "Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar." Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13, ss.13 - 36, 2018.
ISNAD	BAYRAC, Huseyin Naci. "Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 13/3 (2018), 13-36.