Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi
Yıl: 2020 Cilt: 78 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 517 - 561 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 İndeks Tarihi: 26-02-2021
Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi
Öz: Türk Medeni Kanunu’nda bir vesayet tedbiri olarak düzenlenmiş olan koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması kurumu, kişisel korumaya ihtiyaç duyan gerçek kişilerin TMK m 432 hükmünde sayılan şartlarla belirli bir kuruma zorla yerleştirilmelerini veya belirli bir kurumda zorla alıkonulmalarını düzenlemektedir. Özgürlüğün belirli bir kuruma yerleştirilmek veya orada alıkonulmak amacıyla kısıtlanması, kişinin ihtiyaç duyduğu kişisel korumanın sağlanması amacına yöneliktir. Bir kişinin özgürlüğünün bu şekilde kısıtlanması, koruma ihtiyacının TMK m 432 hükmünde sayılan zayıflık halleri dolayısıyla ortaya çıkmış olmasına bağlıdır. Türk Hukuku’na ilk defa 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile girmiş olan bu tedbir, vesayet hükümleri arasında yer almakla birlikte, uygulanması için öngörülen şartlar itibariyle, ilgili kişinin korunmasından ziyade toplumun korunmasına hizmet edecek şekilde düzenlenmiştir. Kanun koyucu, TMK m 432 hükmünde sayılan zayıflık halleri dolayısıyla ortaya çıkan koruma ihtiyacının karşılanmasını, ilgili kişinin toplum için tehlike oluşturması şartına bağlamış görünmektedir. Bunun yanı sıra, hükümde sayılan zayıflık hallerinden ağır tehlike arzeden bulaşıcı hastalık dolayısıyla kişi özgürlüğünün kısıtlanması, başlı başına toplumun korunması amacına hizmet etmektedir. Kanun koyucu, koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanmasına ilişkin hükümler arasında zorla tedaviye yer vermemiştir. Özellikle, korunma ihtiyacının ayırt etme gücünün bulunmaması dolayısıyla ortaya çıkmış olduğu hallerde zorla tedavi, kısa sürede kişinin korunma ihtiyacının ortadan kalkmasını sağlayabilecektir. Kanun koyucunun TMK m 432 vd hükümlerinde bu yönde bir düzenleme getirmemiş olması, ayırt etme gücü olmayan kişilerin ömür boyu bir kurumda kalmaları sonucunu doğurabilecektir. Buraya kadar ifade edilen sebepler, koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması kurumunun vesayet kurumu ile öngörülen amaçlara uygun bir şekilde, özellikle şartları itibariyle yeniden düzenlenmesini gerektirmektedir. Çalışmanın amacı, TMK m 432 hükmü kapsamında öngörülmüş olan şartların, bu açıdan değerlendirilmesidir.
Anahtar Kelime: Considerations on the Conditions Provided for the Restriction of Freedom for the Purposes of Protection due to an extremely dangerous Infectious Disease
Öz: The institution of restriction of freedom for the purposes of protection is regulated as a guardian-ship measure under the Turkish Civil Code (TCC), and under conditions specified in Article 432 of TCC, it allows compulsory placement or detainment in a certain establishment of individuals in need of personal protection. Restriction of freedom by compulsory placement/detainment in a particular establishment aims to protect the relevant individual needs. Such restriction requires the need for protection to arise from the causes of weakness listed under Article 432 of TCC. This measure, which was first introduced into Turkish Law by the TCC numbered 4721, is regu-lated within the guardianship provisions; however, it serves for the protection of the society ra-ther than the protection of the person concerned due to its conditions of implementation. It seems that the legislator stipulates the protection for instances where the person concerned also poses a threat to society. Furthermore, restriction of freedom due to an extremely dangerous in-fectious disease serves, in itself, the purpose of protecting society. Implementation of forced treatment is not regulated under these provisions even though forced treatment is a feasible method to overcome the need for protection specifically when this need is due to lack of mental capacity. The absence of provisions regarding forced treatment may result in lifelong detainment of individuals who lack mental capacity. The reasons stated so far reveals that the institution of restriction of freedom for protection and, in particular, its conditions for implementation must be revised following the objectives of the guardianship institution. Hence, this study aims to evalu-ate the conditions set forth under Article 432 of TCC within this context.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku, C 2 (22. Bası, Beta 2020).
- Arslan G, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Özel Yaş̧am Hakkına Müdahaleyle Elde Edilmiş Deliller Hakkındaki Güncel Kararlarının İlgili Paragrafları” iç Yener ünver (edt) Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi, Özel Yaşam (VII) Medya ve Ceza Hukuku (Seçkin 2007) 465-475.
- Arslan-Öncü G, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Özel Yaşamın Korunması Hakkı (Beta 2011).
- Aydın Özdemir E, ‘19.12.2008 Tarihli İsviçre Medeni Kanunu Değiş̧ikliği ile Karş̧ılaş̧tırmalı Olarak Türk Medeni Kanunu’nda Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Düzenlemesi’, (2013) XV (2) Dokuz Eylül üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 171-208.
- Çavuş̧oğlu Iş̧ıntan, P, ‘Türk Hukukunda Yeni Bir Müessese: Koruma Amacıyla Kiş̧i Özgürlüğünün Kısıtlanması (TMK m 432-437)’, (2002) I (2) Galatasaray üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 297-306.
- Dağlı, M, Emsal İçtihatlarla Türk Medeni Hukukunda Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması (Turhan 2011). Dural M and Öğüz T, Türk Özel Hukuku-Cilt II-Kiş̧iler Hukuku (19. Baskı, Filiz 2018).
- Dural M, Ögüz T ve Gümüş ̧ A, Türk Özel Hukuku- Cilt III-Aile Hukuku (14. Baskı, Filiz 2019).
- Elçin Grassinger G, Küçüğün Kişi Varlığının Korunması İçin Alınacak Tedbirler (On İki Levha 2009).
- Geiser T, ‘Art 397a-405a’ in Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt and Thomas Geiser (eds) Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Zivilgesetzbuch I (3rd edn, Helbing & Lichtenhahn 2002).
- Geiser T, ‘Die medizinisch-therapeutische Behandlung und Zwangsmassnahmen im Lichte der geltenden Rechtslage und besonderer Berücksichtigung von vormundschaftlichen Fragestellungen’ (2001) Zeitschrift für Vormundschaftswesen 225-243.
- Guillod O, ‘Art. 426-439’in Andrea Büchler, Christoph Häfeli, Audrey Lauba, Martin Stettler (eds) FammKomm: Erwachsenenschutz (Stämpfli 2013).
- Gümüşş, M A, ‘Kısıtlı veya Kısıtlı Olmayan Ergin Kiş̧ilerin Koruma Amaçlı Özgürlüğünün Kısıtlanması (TMK 432-437)’, (2004) I (2) Yeditepe üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 189-228.
- Helvacı S, Gerçek Kişiler (8. Bası, Legal 2017).
- İmamoğlu S H, ‘Hukuki Açıdan, Özellikle Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanmasına İliş̧kin Hükümler Çerçevesinde Zorla Tedavi’ (2012) VII (3-4) Erciyes üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29-59 (‘Zorla Tedavi’).
- İmamoğlu S H, ‘İsviçre Medeni Kanununun Yurtlarda veya Bakım Kurumlarında Kalan Ayırt Etme Gücü Bulunmayan Kiş̧iler Hakkındaki Hükümleri Ve Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi’, (2019) LXVIII (1) Ankara üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 213-240.
- İmamoğlu S H, ‘Vesayet Altındaki Küçüğün Koruma Amacıyla Özgürlüğünün Kısıtlanması (TMK 446)’, (2005) LIV (4) Ankara üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 299-342 (‘Vesayet Altındaki Küçüğün Korunması’).
- İsviçre Medeni Kanunu’nun Değiş̧tirilmesine İliş̧kin 19 Aralık 2008 tarihli Kanun Gerekçesi (Yetiş̧kinlerin Korunması, Kiş̧iler Hukuku, Çocuk Hukuku) BBI 2006 7003 vd <https://www. admin.ch/opc/de/federal-gazette/2006/7001.pdf> Eriş̧im Tarihi 2 Mayıs 2020.
- Kılıçoğlu A M, Aile Hukuku (4. Bası, Turhan 2019).
- Kocaağa K, ‘Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması’, (2006) X (1-2) Gazi üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 33-54.
- Koç N, ‘Türk Medenî Kanunundaki Düzenlemeler Iş̧ığında Vesayet Hukukuna Genel Bakış̧’, (2005) VII ( ) Dokuz Eylül üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 120-99.
- Oğuzman K, Seliçi Ö ve Oktay-Özdemir S, Kişiler Hukuku- Gerçek ve Tüzel kişiler (17. Bası, Filiz 2018).
- Oktay-Özdemir, Saibe: ‘Ayırt Etme Gücü Bulunmayan Yetiş̧kinlere Yapılacak Tıbbi Müdahalelere Onay Konusunda İsviçre Hukukunda Yapılan Değiş̧iklikler’, (2016) XI (145-146) Bahçeş̧ehir üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 223-243.
- Öztan B, Aile Hukuku (6. Bası, Turhan 2015).
- Serozan R, Medeni Hukuk- Genel Bölüm- Kişiler Hukuku (8. Bası, Vedat 2018).
- Spirig E, ‘Art 397a-397f’ in Peter Gauch, Jörg Schmid (eds) Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, 3. Abteilung: Die Vormunschaft (Art. 360-456), Band II, Nummer 3a (Schulthess1995)
- Tuor P, Schnyder B, Schmid J and Rumo-Jungo A, Das Schweizerische Zivilgesetzbuch (14th edn, Schulthess 2015).
- Türk Medeni Kanunu Tasarısı ile Türk Kanunu Medenisinde Değiş̧iklik Yapılması Hak-kında Kanun Tasarısı ve Ankara Milletvekili Yücel Seçkiner’in; Ankara Milletvekili Esvet Özdoğu ve Dört Arkadaş̧ının; Aynı Kanunda Değiş̧iklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifleri ve Adalet Komisyonu Raporu (1/611, 1/425, 2/361, 2/680), <https://www.tbmmgov.tr/sirasayi/donem21/ yil01/ss723mhtm> Eriş̧im Tarihi 9 Mayıs 2020.
- http://www.bger.ch
- http://www.hudoc.echr.coe.int
- http://www.lexpera.comtr
| APA | Karabağ Bulut N (2020). Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. , 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| Chicago | Karabağ Bulut Nil Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. (2020): 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| MLA | Karabağ Bulut Nil Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. , 2020, ss.517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| AMA | Karabağ Bulut N Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. . 2020; 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| Vancouver | Karabağ Bulut N Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. . 2020; 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| IEEE | Karabağ Bulut N "Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi." , ss.517 - 561, 2020. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| ISNAD | Karabağ Bulut, Nil. "Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi". (2020), 517-561. https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| APA | Karabağ Bulut N (2020). Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. İstanbul hukuk mecmuası, 78(2), 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| Chicago | Karabağ Bulut Nil Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. İstanbul hukuk mecmuası 78, no.2 (2020): 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| MLA | Karabağ Bulut Nil Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. İstanbul hukuk mecmuası, vol.78, no.2, 2020, ss.517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| AMA | Karabağ Bulut N Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. İstanbul hukuk mecmuası. 2020; 78(2): 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| Vancouver | Karabağ Bulut N Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi. İstanbul hukuk mecmuası. 2020; 78(2): 517 - 561. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| IEEE | Karabağ Bulut N "Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi." İstanbul hukuk mecmuası, 78, ss.517 - 561, 2020. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
| ISNAD | Karabağ Bulut, Nil. "Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması Kurumunun Ağır Tehlike Arz Eden Salgın Hastalık Hali Bakımından Elverişliliğinin Değerlendirilmesi". İstanbul hukuk mecmuası 78/2 (2020), 517-561. https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0010 |
