Yıl: 2019 Cilt: 11 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 493 - 510 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 05-03-2021

Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik

Öz:
Bu makalede bir el sanatı olarak geleneksel demircilik mesleği üzerinde durulmaktadır. Makaledegeleneksel demircilik mesleğinin tarihi, bugünü ve geleceği, somut olmayan kültürel miras ve kültürel ifadeçeşitliliği kapsamında Giresunlu bir ustanın yaşantısından hareketle incelenmiştir. Makalede el sanatlarınınkültürümüzdeki yeri ve önemi, geçmişten günümüze demircilik ekseninde el sanatları olgusu, demirciliğinTürk dünyasında ve mitolojisindeki anlamı, geleneğimizdeki yeri, demircilik üzerine inşa edilen inanmalarve pratikler, somut olmayan kültürel miras kapsamında demircilik vb. gibi pek çok konu sorgulanmıştır.Sanayi devriminden sonra seri üretim yapan makinelerin icadıyla birlikte el işçiliğine dayanan gelenekselmeslekler günlük yaşamdan yavaş yavaş çekilmeye başlamıştır. Herhangi bir meslek kolunda bir ustanınbir yıllık üretimi sadece bir makine ile birkaç günde yapılmaktadır. Dolayısıyla bilek gücünün yerinimakine gücü, talebe göre üretimin yerini de arza bağlı üretimin aldığı söylenebilir. Bu durum en baştamaliyetleri düşürmüştür ama el işçiliğine dayanan kalite sorunu diğer bir ifadeyle “geleneksel bilgi veya elmahareti” olgusu arka plana itilmiştir. Geleneksel tezgâhlar da yavaş yavaş kapanmaya yüz tutmuştur. Buçalışmada söz konusu tarihsel süreç bir demirci ustasının meslek hikâyesinden hareketle ele alınmıştır. Buanlamda demirciliğin ve bu mesleğe bağlı geleneksel bilginin aktarılma sürecinin günümüz bağlamlarındanasıl yapılacağı konusu makalenin sorgulama alanlarını oluşturmaktadır.
Anahtar Kelime:

Traditional Professionals and the Story of a Craftsman: Blacksmithing in Giresun

Öz:
This article focuses on the traditional blacksmithing profession as a handicraft. In the article was examined the history, present and future of the traditional blacksmith's profession, the intangible cultural heritage and cultural expression in the context of the experience movement a master from Giresun. The place and importance of handicrafts in our culture, the concept of handicrafts from the past to the present, the meaning of blacksmithing in the Turkish world and mythology, the place in our tradition, the beliefs and practices built on blacksmithing, the irony in the context of intangible cultural heritage and so on. many subjects have been questioned. After the industrial revolution, traditional craftsmanship based on handcrafts with the invention of machines producing mass production started to withdraw gradually from daily life. An annual production of a master in any profession is carried out in just a few days with only one machine. Therefore, it can be said that wrist power is replaced by machine power, production by demand and production by supply. This situation has reduced costs in the first place, but the quality problem based on craftsmanship, in other words u traditional knowledge or manual dexterity but has been pushed into the background. Traditional looms are also slowly closing. In this study the said historical process has been discussed from the story of the profession of a blacksmith. In this sense, the question of how smoothing and the process of transferring traditional knowledge related to this profession in today's contexts constitutes the questioning areas of the article.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akpınarlı, F. vd. (2014). Kahramanmaraş El Sanatları. Cilt: 1. Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları
  • Alpaslan, Y. ve Cavit P. (2014). Eski Maraş’ta Demircilik ve Demirciliğe Bağlı Sanatlar. Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları.
  • Arlı, M. (1984). “El Sanatlarının-Gerileme, Kaybolma ve Öğretim Biçimlerinin Değişme Nedenleri ile Geliştirilme ve Yaşatılmasına İlişkin Öneriler”. I. Ulusal El Sanatları Sempozyumu Bildirileri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yay. Sayfa: 41-51.
  • Barışta, H. Ö. (1998). Türk El Sanatları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
  • Eliade, M. (2003). Demirciler ve Simyacılar. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Ergin, M. (2004). Dede Korkut Kitabı-I. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Glassie, H. (1993). Günümüzde Geleneksel Türk Sanatı. (Çev. Yasemin A. Süha Oğuzertem). İstanbul: Pan Yayıncılık.
  • Göksu, E. (2004). Türk Kültüründe Silah. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi.
  • İnan, A. (1998). “Türklerde Demircilik Sanatı: Tarihte ve Folklorda”. Makaleler ve İncelemeler. Cilt: II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Sayfa: 229-231.
  • John, S. S. (2010). “Traditional Knowledge of Folk Crafts in Tamil Nadu”. Indian Journal of Traditional Knowledge. 9, (3), 443-447.
  • Kafesoğlu, İ. (2014). Türk Millî Kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınları Kahveci, M. (1998). “21. Yüzyıla Girerken Geleneksel Türk El Sanatları”. Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı. Sayfa: 387-397.
  • Kâşgarlı Mahmud. (1985). Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi-I. (Çev. B. Atalay). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Oğuz, M. Ö. (2013). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık
  • Öter, Z. (2010). “Türk El Sanatlarının Kültür Turizmi Bağlamında Değerlendirilmesi”. Millî Folklor, 22, (86), 174-185.
  • Polat, C. (2014). Osmanlı’dan Günümüze Maraş’ta Bakırcılık. Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları
  • Uğur-Çerikan, F. (2014). Türk Kültüründe Demir. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınlanmış Doktora Tezi.
  • UNESCO. (2013). Creative Economy Report. Published by the United Nations Development Programme.
  • Ziya Gökalp. (1976). Türk Töresi. (Haz. Hikmet Dizdaroğlu). Kültür Bakanlığı Ziya Gökalp Yayınları
  • Ziya Gökalp. (1991). Türk Uygarlığı Tarihi. (Haz. Yusuf Çotuksöken). İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
  • Kaynak Kişi
  • Özdemir, Ahmet. (2012). Cenaze Defin Merasimleriyle İlgili Bir Sohbet, Giresun/Espiye 1965 doğumludur. İlgili notlar bir sohbet esnasında tutulmuştur.
  • Ulusan, Arif. (2018). Sıcak Demircilik, [Giresun/Bulancak 1961 doğumludur. Bu derleme, 20. 01.2018 tarihinde Mehmet Özdemir tarafından tutulmuştur. İlgili notlar Mehmet Özdemir arşivindedir].
  • Ulusan, Arif. (2009). Karadeniz Bölgesinin Giresun İlinde Bir Tarım Aleti Olarak Kullanılan Girebi’nin Yapım Aşamaları, Araba Makaslarından Girebi’ye. [Bu notlar 11.02.2009 tarihinde Mehmet Ulusan tarafından kaydedilmiştir. İlgili derleme kayıtları Mehmet Özdemir arşivinde de mevcuttur].
  • İnternet Kaynakları
  • http://www.tesk.org.tr/tr/yayin/88/2.php [Erişim Tarihi: 12.01.2018].
APA OZDEMIR M (2019). Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. , 493 - 510.
Chicago OZDEMIR MEHMET Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. (2019): 493 - 510.
MLA OZDEMIR MEHMET Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. , 2019, ss.493 - 510.
AMA OZDEMIR M Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. . 2019; 493 - 510.
Vancouver OZDEMIR M Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. . 2019; 493 - 510.
IEEE OZDEMIR M "Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik." , ss.493 - 510, 2019.
ISNAD OZDEMIR, MEHMET. "Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik". (2019), 493-510.
APA OZDEMIR M (2019). Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 493 - 510.
Chicago OZDEMIR MEHMET Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.21 (2019): 493 - 510.
MLA OZDEMIR MEHMET Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.21, 2019, ss.493 - 510.
AMA OZDEMIR M Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 11(21): 493 - 510.
Vancouver OZDEMIR M Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 11(21): 493 - 510.
IEEE OZDEMIR M "Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik." Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.493 - 510, 2019.
ISNAD OZDEMIR, MEHMET. "Geleneksel Meslekler ve Bir Ustanın Hikâyesi: Giresun’da Demircilik". Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 11/21 (2019), 493-510.