Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: Ö6 Sayfa Aralığı: 450 - 461 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29000/rumelide.649331 İndeks Tarihi: 11-03-2021

Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı

Öz:
Bu çalışmanın amacı, Nasreddin Hoca fıkralarının Türkçeden İngilizceye çevirilerindeki kültürelöğelerin aktarımlarındaki kültürel farklılıkları çeviri örnekleriyle sunmak ve çevirilerindeki zorluklarısaptamaktır. Nasreddin Hoca fıkraları içeriğinde alt metinleri barındıran ve Anadolu kültürününgelecek kuşaklara aktarımını sağlayan folklorik metinlerdir. Dolayısıyla bu metinlerin çevirilerininbir kültür aktarımı olarak değerlendirilmesi ve kültürel öğelerle sembollerin yeterli kültürel ve tarihibilgi edinilerek dikkatli ve özenli bir şekilde çevrilmesi gerekmektedir. Nasreddin Hoca fıkralarınınçevirilerinden seçilen örneklerin değerlendirildiği çalışmada, çeviri eylemini kültür boyutunda elealan Yuri Lotman’ın semiyosfer, sembol, bakışımsızlık ve kültürel bellek kavramları temel alınmıştır.Öncelikle, mizah kavramıyla birlikte Lotman kavramlarının Nasreddin Hoca fıkralarıyla ilişkisikurulmuş, sonrasında fıkra örneklerindeki kültürel öğelerin aktarımında tespit edilen zorluklarörnekler üzerinde tartışılmış ve Lotman’ın kavramlarıyla değerlendirmesi yapılmıştır.Değerlendirme sonucunda kimi çevirmenlerin, karşılığı bulunmayan kültürel öğelerin çevirilerindenkaçındığı, kimilerinin bu öğeleri yeterli açıklama ve bilgi sunmadan kaynak dilde olduğu gibibıraktığı, kimilerinin ise hedef kültürde var olan benzer kavramlarla karşıladığı saptanmıştır. Bubağlamda, çeviri eyleminden önce yapılacak olan göstergebilimsel çözümleme ve yorumlamalarınkültürel öğelerin aktarımında çevirmene yardımcı olabileceği ve çevirinin kültürlerarası iletişimişlevine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

The transfer of cultural elements in English translations of Nasreddin Hodja Jokes

Öz:
The purpose of this study is to present difficulties that arise from cultural differences in English translations of Nasreddin Hodja jokes. Nasreddin Hodja jokes are folkloric texts intervowen with subtexts, and they render it pass down Anatolian culture to next generations. Therefore, translation of those texts should be seen as an act of cultural transfer and the symbols and cultural elements in those texts should be translated carefully by considering their cultural and background information. In this study, translation evaluation of Nasreddin Hodja jokes was based on the concepts of semiospher, symbol, assymetry and cultural memory by Yuri Lotman who considered the act of translation as culture. First, the concept of humour was analyzed with an association built between Lotman’s concepts and Nasreddin Hodja jokes. Then, the difficulties in the translation of cultural elements in Nasreddin Hodja jokes were discussed with examples identified in accordance with Lotman’s concepts. The analysis of translation showed that while some translators avoid translating the cultural elements unique to the source text culture and wipe out the sign in the target text, some translators directly transfer the cultural element from the source culture without explication or elaboration of those items, and still some others use the target culture equivalance of those cultural elements. The difficulties in translation of cultural elements as found in the examples in this study, were ascribed to lack of cultural background information. In this sense, semiotical analysis and interpretations of source text prior to the act of translation could help the translators in transformation of cultural elements and contribute to the intercultural communication function of translation.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Babacan, E. (2010) Nasreddin Hoca. (Çev. D. Bilgen Gömleksiz). İstanbul: Ravza Yayıncılık ve Matbaacılık.
  • Başgöz, İ. (1997, Haziran). Nasreddin Hoca Hikâyeleri (Tarihsel Gelişme içinde bir Konular Analizi. [Nasreddin Hoca Özel Sayısı]. Toplumbilim Dergisi, (6),25-47.
  • Benveniste, E. (1994). Genel Dilbilim Sorunları. (Çev. Erdim Öztokat). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Bilik, N. (2004) Nasreddin Hoca Fıkralarının Pakistan’daki Nasreddin Hoca Fıkralarıyla Mukayesesi. Nüsha Dergisi. 15(4): 53-62.
  • Duman, M. (2008). Nasreddin Hoca ve 1555 Fıkrası. İstanbul: Heyamola Yayınları. Erişim adresi: https://www.academia.edu>Dr_Mustafa_Nasreddin_Hoca_ve 1555 Fıkrası.
  • Erdoğdu, T. (2014) The Selected Tales of Nasreddin Hodja. (Çev. Deniz Tanış). İstanbul: Rumuz.
  • Hengirmen, M. (1995). Nasreddin Hodja Stories. (Çev. Gözde Akmenek). Ankara: Engin.
  • Hikmet, M. (1959). One day the Hodja. Ankara: Tarhan Matbaası.
  • Kabacalı, A. (2006) Nasreddin Hodja. (Çev.Nüket Eraslan. İstanbul: Net Turistik.
  • Küçük, D. (2007). Selected Stories of Nasreddin Hodja. (Çev.Havva Aslan). İstanbul: Profil.
  • Kömürcü, G. (2005). Konya İli Yorgan İşçiliğinin Bugünkü Durumu. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Lotman, Y. M. (1990). Universe Of The Mind: A Semiotic Theory of Culture. (Trans. Ann Shukman). Great Britain: Indiana University Press.
  • Lotman, Y. M. (2012) Düşünen Dünyaların İçinde: İnsan-Metin-Semiyosfer-Tarih. (Çev.Sabri Gürses.). Ankara: Bilgesu.
  • Muallimoğlu, N. (1998). The Wit and Wisdom of Nasraddin Hodja. İstanbul: MEB.
  • Öngören, F. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı ve Hicvi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür.
  • Özcan, H. (2005). Nasreddin Hoca Fıkralarının Tasavvufî Yönü. Yağmur Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi (6). Erişim adresi: https://www.scribd.com/document/333776408/0828-Nasreddin- Hoca-Fikralarinin-Tasavvufi-Yonu-Huseyin-Ozcan
  • Özçelik, M. (2017). Anadolu ve Dünya Bilgesi Nasreddin Hoca. Konya: Akşehir Belediyesi Kültür.
  • Özdemir, N. (2010). Eleştirel Düşünce ve Bilgelik: Nasreddin Hoca. Milli Folklor Dergisi (87): 27-40. Erişim adresi: http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=87&Sayfa=24
  • Özdemir, N. (2011). The Philosopher of Philosophers Nasreddin Hodja. (Çev. M. Angela Roome). Ankara: Rebuplic of Turkey Ministry of Culture and Tourism Publications.
  • Saussure, F. D. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual.
  • Saussure, F. D. (2014). Genel Dilbilim Yazıları. (Çev. Savaş Kılıç). İstanbul: İthaki.
  • Tasnâdi, E. (1996). Maceristandaki Nasreddin Hoca. Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni Sempozyumu Bildirileri. 24-26 Aralık. (s.179-188). İzmir.
  • Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe Sözlük, 9. Bsk. Ankara: TDK.
  • Yağan, T. (1972). Stories of the Hodja. İstanbul: Önay Matbaası.
APA KASAR S, Yaman B (2019). Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. , 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
Chicago KASAR SÜNDÜZ,Yaman Burcu Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. (2019): 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
MLA KASAR SÜNDÜZ,Yaman Burcu Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. , 2019, ss.450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
AMA KASAR S,Yaman B Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. . 2019; 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
Vancouver KASAR S,Yaman B Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. . 2019; 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
IEEE KASAR S,Yaman B "Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı." , ss.450 - 461, 2019. 10.29000/rumelide.649331
ISNAD KASAR, SÜNDÜZ - Yaman, Burcu. "Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı". (2019), 450-461. https://doi.org/10.29000/rumelide.649331
APA KASAR S, Yaman B (2019). Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0(Ö6), 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
Chicago KASAR SÜNDÜZ,Yaman Burcu Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.Ö6 (2019): 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
MLA KASAR SÜNDÜZ,Yaman Burcu Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.Ö6, 2019, ss.450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
AMA KASAR S,Yaman B Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2019; 0(Ö6): 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
Vancouver KASAR S,Yaman B Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi. 2019; 0(Ö6): 450 - 461. 10.29000/rumelide.649331
IEEE KASAR S,Yaman B "Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.450 - 461, 2019. 10.29000/rumelide.649331
ISNAD KASAR, SÜNDÜZ - Yaman, Burcu. "Nasreddin Hoca fıkralarının İngilizce çevirilerinde kültürel öğelerin aktarımı". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi Ö6 (2019), 450-461. https://doi.org/10.29000/rumelide.649331