Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi

ALTUNBAŞ, Sevda; DEMIREL, BAYRAM CAGDAS; GÖZÜKARA, Gafur

Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi

Sevda ALTUNBAŞ, (Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Antalya, Türkiye)

Gafur GÖZÜKARA, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Bayram Çağdaş DEMİREL (Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Antalya, Türkiye)

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2020 Cilt: 57 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 381 - 391 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 28-05-2021

Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı, alüviyal depozitler üzerinde gelişen toprakların morfolojik,fiziksel ve kimyasal özelliklerinin tespit edilmesidir.Materyal ve Metot: Araştırma kapsamında alüviyal depozitler üzerinde gelişen dokuzpedon tanımlanmıştır. Arazi şartlarında seri düzeyinde morfolojik tanımlamaları yapılantoprak profillerinden, genetik horizon esasına göre toplamda 45 adet bozulmuş toprakörneği alınmıştır.Bulgular: Çalışma alanında taşkın düzlüğü, nehir sırtı ve yan dere alüviyalleri olmaküzere üç farklı fizyografik ünite ve bu fizyoğrafyalar üzerinde yayılım gösteren dokuzfarklı toprak serisi tespit edilmiştir. Tespit edilen toprak serileri; Taşkın düzlüğünde: İçmesuyu serisi, Nehir sırtı alüvyalleri üzerinde: Tepeönü, Tepelik ve Çakıllı serileri ve Yandere alüviyalleri üzerinde: Desteiçi, Köseler, Fettanlar, Yeşilyurt ve Domuz Tepesi serileriolarak isimlendirilmiştir. Çalışma alanı topraklarının genç olması nedeni ile yetersizstrüktür gelişimi, yüzey altı horizonlarında düşük organik madde, yüksek kireç içeriği veayrıca zaman zaman oluşan taşkın tehlikesi, tarımsal üretimi olumsuz yönde etkileyenortak sorunlardır. Ayrıca yan dere alüviyalleri üzerinde gelişim gösteren profillerden P5,P7 ve P9 profillerinde dönemlik taban sularının izlerine rastlanılmıştır.Sonuç: Araştırma sonucunda tespit edilen sorunların giderilmesine yönelik alınacakönlemlerin ve bu sorunlar dikkate alınarak belirlenecek tarımsal amenajmantekniklerinin, söz konusu alandaki toprakların sürdürülebilir kullanımları için birzorunluluk olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelime:

Determination of Soils Properties and Distributions Developing on Different Fluvial Deposits in Aksu Plain

Öz:

Objective: The aim of this study is to determine the morphological, physical and chemical properties of soils developed on alluvial deposits. Material and Methods: Nine pedons developed on alluvial deposits were identified.A total of 45 degraded soil samples were taken from soil profiles whose morphological definitions were made at serial level in the field conditions. Results: In the study area, three different physiographic units such as flood plain, river ridge and side stream alluvials and nine different soil series spread over these physiographies were determined. Detected soil series; On the flood plain: İçmesuyu series, on river ridge alluvials: Tepeönü, Tepelik and Çakıllı series and on Side river alluvials: Desteiçi, Köseler, Fettanlar, Yeşilyurt and Domuz Tepesi series are named. Inadequate structure development, low organic matter in sub-surface horizons, high lime content as well as occasional flood hazards are common problems that negatively affect agricultural production due to the fact that the soil of the study area is young. In addition, traces of periodic ground waters were found in profiles P5, P7 and P9 which developed on side stream alluvials. Conclusion: it is concluded that the measures to be taken to eliminate the problems identified and the agricultural management techniques to be determined by taking these problems into consideration are a necessity for the sustainable use of soils in the area.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Altunbaş, S. ve Sarı, M. 2011. Kurutulan kestel gölünden kazanılan toprakların bazı özellikleri ile üretim potansiyelleri arasındaki ilişkiler. Akdeniz Üniv., Ziraat Fak., Derg., 24(1):61-65.
Black CA (1965) Methods of Soil Analysis. Part 2, Amer. Society of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsin, U.S.A., 1372- 1376.
Bolca, M., Altınbas, Ü. ve Kurucu., Y. 2003. Arazi fizyografyası ile toprak taksonomik birimleri ilişkilerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Büyük Menderes Havzası Örnegi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40 (2): 97-104.
Bouyoucos, G.J. 1955. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soils, Agronomy Journal, 4 (9): 434.
Dengiz O ve Gülser C (2014) Farklı fluviyal depozitler üzerinde oluşmuş toprakların dağılım alanlarının belirlenmesi ve sınıflaması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Derg.. 1: 9-17.
Dinç, U., Şenol, S.., Sarı M., vd. 1986. Türkgeldi tarım işletmesi topraklarının etüt ve haritalanması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım işletmeleri Genel Müdürlüğü, TİGEM Yay., Ankara.
Dinç, U., Şenol, S., Sarı M., vd. 1988. Karacabey tarım işletmesi topraklarının etüt ve haritalanması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım işletmeleri Genel Müdürlüğü, TİGEM Yay., Ankara.
Dinç, U. ve Şenol, S. 1990. Toprak etüt ve haritalama. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No:66, S.108. Adana.
Dinç, U., Şenol, S.., Sarı M., vd. 1991. Kahramanmaraş tarım işletmesi topraklarının etüt ve haritalanması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım işletmeleri Genel Müdürlüğü, TİGEM Yay., Ankara.
Dinç, U., Şenol, S.., Sarı M., vd. 1992. Bala tarım işletmesi topraklarının etüt ve haritalanması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım işletmeleri Genel Müdürlüğü, TİGEM Yay., Ankara.
Dinç, U. ve Şenol, S. 1998. Toprak etüd ve haritalama ders kitabı. Çukurova Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: 50, Adana, 235s.
Dinç, U., Şenol, S. 2013. Toprak etüd ve haritalama. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: A-50 Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana Sy: 235.
Evliya H (1964) Kültür bitkilerinin beslenmesi. Ankara. Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, Yayın no:36, 292- 294, Ankara.
Gözükara, 2019. Eski göl tabanlarındaki zamansal ve mekansal değişimlerin toprak oluşumuna etkileri; Burdur göl havzası örneği. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
Gözükara, G., Altunbaş, S. ve Sarı, M. 2019. Mekansal değişimin alüviyal fanlar üzerinde oluşan toprakların özelliklerine etkisi. Mediterrenean Agricultural Sciences. 32(3): 425-435.
Hızalan, E. 1969. Toprak etüt ve haritalama I. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 379, 218 S.
Jackson, M. C. 1967. Soil chemical analysis. Prentice Hall of India Private’Limited, New Delhi.
Jenkins, D.A. and Jones, R.G.W. 1980. Trace Elements in Rock, Soil, Plant and Animal: Introduction. In: Davies, B.E. (Ed), Applied Soil Trace Elements. John Wiley and Son Ltd., pp. 1-20.
Kacar, B. 1995. Bitki ve toprağın kimyasal analizler: III. Toprak Analizleri. A. Ü. Ziraat Fakültesi Geliştirme Vakfı Yayınları No: 3.
Mutlu, H.H. 2010. Eski konya gölü kuvaterner terasları üzerinde oluşan toprakların jeokimyasal özellikleri ve ayrışma oranları. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Osher, J.L. and Buol, W.S., 1998. Relationship of soil properties to parent material and landscape position in eastern madre de dios. Peru. Geoderma, 83: 143-166.
Owliaie, H., Ghiri, M.N. and Shakeri, S., 2018. Soil-landscape relationship as indicated by pedogenesis data on selected soils from Southwestern, Iran. Eurasian Journal of Soil Science, 7(2): 167-180.
Sarı, M., Altunbaş, S., Sönmez, N.K. ve Emrahoğlu, E.I., 2003. Farklı fizyografik üniteler üzerinde yer alan eski Manay göl alanı topraklarının özellikleri ve potansiyel üretkenlikleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1), 7-17.
Sarı, M., Sönmez, N.K., Altunbaş, S., 2009. Aksu araştırma ve uygulama istasyonu topraklarının morfolojik, fiziksel ve kimyasal özellikleri, Akdeniz Üniv., Ziraat Fak., Derg.,, Antalya. 22(2), 157-168.
Sarı, M. 2015. Taşınmış anamateryal ile yer şekilleri arasındaki ilişkiler. (Ed. Şenol S., Küsek G., Sarı M., Kurucu Y.) Toprak Etüd Haritalama El Kitabı. Ankara. S.52-109.
Soil Survey Division Staff. 1993. Soil Survey Manual. USDA Handbook 18, US Gov. Print. Washington DC.
Soil Survey Staff. 1998. Keys to soil Taxanomy. 8th Edition, United States Departman of Agriculture, Natural Resources Conservation Service ISBN 0-16-048848-6. Washington DC.
Soil Survey Laboratory, 2004. Soil Survey Laboratory Methods Manual. USDA Natural Resources Conservation Service. Soil Survey Investigations Report No 42. Washington D.C., USA.
Şenol S (2000) Pedo-Jeomorfoloji. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, s.33.
Şenol, S. 2015. Toprak Etüd Haritalama El Kitabı. (Ed. Şenol S., Küsek G., Sarı M., Kurucu Y.). Ankara. S.1-25.

APA	ALTUNBAŞ S, GÖZÜKARA G, DEMIREL B (2020). Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. , 381 - 391.
Chicago	ALTUNBAŞ Sevda,GÖZÜKARA Gafur,DEMIREL BAYRAM CAGDAS Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. (2020): 381 - 391.
MLA	ALTUNBAŞ Sevda,GÖZÜKARA Gafur,DEMIREL BAYRAM CAGDAS Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. , 2020, ss.381 - 391.
AMA	ALTUNBAŞ S,GÖZÜKARA G,DEMIREL B Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. . 2020; 381 - 391.
Vancouver	ALTUNBAŞ S,GÖZÜKARA G,DEMIREL B Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. . 2020; 381 - 391.
IEEE	ALTUNBAŞ S,GÖZÜKARA G,DEMIREL B "Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi." , ss.381 - 391, 2020.
ISNAD	ALTUNBAŞ, Sevda vd. "Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi". (2020), 381-391.

APA	ALTUNBAŞ S, GÖZÜKARA G, DEMIREL B (2020). Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57(3), 381 - 391.
Chicago	ALTUNBAŞ Sevda,GÖZÜKARA Gafur,DEMIREL BAYRAM CAGDAS Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 57, no.3 (2020): 381 - 391.
MLA	ALTUNBAŞ Sevda,GÖZÜKARA Gafur,DEMIREL BAYRAM CAGDAS Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.57, no.3, 2020, ss.381 - 391.
AMA	ALTUNBAŞ S,GÖZÜKARA G,DEMIREL B Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2020; 57(3): 381 - 391.
Vancouver	ALTUNBAŞ S,GÖZÜKARA G,DEMIREL B Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2020; 57(3): 381 - 391.
IEEE	ALTUNBAŞ S,GÖZÜKARA G,DEMIREL B "Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi." Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57, ss.381 - 391, 2020.
ISNAD	ALTUNBAŞ, Sevda vd. "Aksu Ovasında Farklı Flüviyal Depozitler Üzerinde Gelişen Toprakların Özelliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi". Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 57/3 (2020), 381-391.