TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ

KIRLIOĞLU, Mehmet; BASER, DOGA

TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ

Doğa BAŞER, (Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Konya, Türkiye)

Mehmet KIRLIOĞLU (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Konya, Türkiye)

Toplum ve Sosyal Hizmet

24 3

Yıl: 2020 Cilt: 31 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1486 - 1513 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 31-05-2021

TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ

Öz:

Yoksulluk bir sosyal sorun olarak sosyal hizmetin enönemli ilgi alanlarından biridir. Bu çalışmada sosyal yardım alanında çalışmış veya çalışmakta olan sosyal hizmet uzmanlarının Türkiye’de sosyal yardımların sunumuna yönelik görüşleri nitel araştırma yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışma deseni olarak fenomenolojik desen seçilmiş, 13 sosyal hizmet uzmanı ile görüşme yapılmış ve veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Sosyal hizmet uzmanları sosyal yardım alanında hane incelemesinin önemine değinmiştir. Değerlendirme süreci temasında katılımcılar,kimeyoksul deneceği ve yardım miktarının nasıl belirleneceğine dikkat çekmiştir. Bubölümdekatılımcılar tarafından yardımın miktarı, yardımların bağlanma biçimi, değerlendirilme şekli, yardım tekrarı, yardımda kilit rol oynayan meslek elemanı ve yardım bağlanması sonrasındaki süreçlerle ilgili çekincelerinibelirtmektedir. Sorumluluk temasında yardımlarla bireysel sorumluluk arasında bir bağlantı kurulmaması ve yardımların karşılıksız verilmesinin olumsuz etkilerine, yapılan yardımlar ile emek piyasası arasında bağlantı kurmanın önemine değinilmiştir. Sosyal yardım sisteminde belirsiz ve karmaşık bir yapının olduğu vurgulanmış ve önemli bir aktör olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının sorunları gündeme getirilmiştir. Sonuç olarak Türkiye’deki sosyal yardım sisteminin etkinliğini ve verimliliğini arttırmak için kurum ve kuruluşlar arasında eşgüdüm ve otomasyona dikkat çekilmiş ve sosyal yardım bağımlılığı riski ile mücadele edilmesinin önemi belirtilmiştir.

Anahtar Kelime:

Experiences of Social Workers towards the System of Social Assistance in Turkey

Öz:

Poverty is one of the most important areas of workas a social problem. In this study, views of social workers who worked or working in the field of social assistance towards the provision of social assistance in Turkey is evaluated by qualitative research methods. A phenomenological perspective was chosen as the study design, interviews were made with 13 social workers, and the data were analyzed by content analysis.Social workers mentioned the importance of household investigation in the field of social assistance. In the theme of the evaluation process, the participants drew attention to who will be called poor and how the amount of assistance will be determined. Here, the participants state their doubts about the amount of assistance, the way the assistanceare linked, the way the assistanceare assessed, the repetition of the assistance, the professional who plays a key role in the assistance, and the processes after the assistanceis connected.In the theme of responsibility, the negative effects of failure to establish alink between assistance and individual responsibility, and the unconditional giving of the assistance, and the importance of linking between the assistanceand the labourmarket were addressed.It is emphasized that there is an uncertain and complex structure in the social assistance system and the problems of the Social Assistance and Solidarity Foundations as an important actor were stated.As a result, coordination between institutions and organizations and automation to improve the effectiveness and efficiency of the social assistance system in Turkey and the importance of combating the risk of socialassistance dependency was stated.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aca, Z. (2018). Türkiye’de Kamusal Sosyal Yardımların Yapabilirlik Yaklaşımı Çerçevesinde Etkinliği Analizi: Bursa Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASPB). (2017). Türkiye’nin Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi Raporu. Ankara: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
Alaee, N., Shahboulaghi, F. M., Khankeh, H., & Kermanshahi, S. M. K. (2015). Psychosocial Challenges for Parents of Children with Cerebral Palsy: A Qualitative Study. Journal of Child and Family Studies, 24(7), 2147-2154.
Arala, H. (2017). 2005-1015 Dönemi Sosyal Yardımlara Sosyolojik Bakış (Çiftlik Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arslan, N. (2014), Sosyal Yardımlar ve İstihdam İlişkisinin İncelenmesi: Sivas İlinde Bir Alan Araştırması. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 16-31.
Balta, E. (2019). Sosyal yardımların sosyo-ekonomik etkileri: Şırnak ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şırnak Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Benn, C. (1991). Social justice, social policy and social work. Australian Social Work, 44(4), 33-39.
Blomberg, H., Kroll, C., Kallio, J., & Erola, J. (2013). Social workers’ perceptions of the causes of poverty in the Nordic countries. Journal of European Social Policy, 23(1), 68-82.
Buğra, A. (2016). Kapitalizm, yoksulluk ve Türkiye’de sosyal politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
Buğra, A., Keyder, Ç., & Erdem, I. (2012). Sosyal yardım uygulamaları ve topluma yararlı faaliyet karşılığında asgari gelir desteği uygulaması. Ankara: UNDP.
Buz, S., Ontas, O. C., & Hatiboglu, B. (2013). Opinions of social work students from Turkey on social justice. International Social Work, 56(6), 724-742.
Canbulut, T. (2017). Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele Alanındaki Sosyal Politikaların Sosyal Hizmet Uzmanlarınca Değerlendirilmesi: Sürdürülebilir Yoksulluk. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 113-132.
Ceren. A. (2017). Sosyal Yardımların Yönetilmesi: Kahramanmaraş Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Clark, S. (2007). Social work students' perceptions of poverty. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 16(1-2), 149-166.
Dama, N. (2016). Türkiye’de sosyal yardımların sosyal refah üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Daşlı Y, (2015). Sosyal Yardımların Sorunlu Alanı: Muhtaçlık Tespiti. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 39, s.135-154.
Daşlı, Y. (2018). Yoksullukla mücadele aracı olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 525-542.
Deeming, C., & Johnston, R. (2019). From ‘welfare’to ‘workfare’, and back again? Social insecurity and the changing role of the state. J. Evans, S. Ruane, H. Southall (Ed.), In Data in Society: Challenging Statistics in an Age of Globalisation, (p. 157-170). Bristol: Policy Press.
Demirtürk, R. B., Bozkuş, N., Cephe, A., Aktaş, B., Afşar, S. T. ve Çıngı, H. (2011). Yoksulluk Düzeyinin Modellenmesi Üzerine Bir Araştırma. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 14(1), 29-67.
Dodurka, B. Z. (2014). Türkiye’de Merkezi Devlet Eliyle Yapılan Sosyal Yardımlar-Çalışma Raporu. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu.
Durmaz, O. S. (2016). Neo-liberal sosyal politika rejiminin tesisi ve AKP. Calisma ve Toplum, 48(1), 143-168.
Erdem, I. (2005). Avrupa'da asgari gelir uygulamaları. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu.
Erdoğan, S., Nahcivan, N., Esin, M. N. (2014). Hemşirelikte Araştırma Süreç, Uygulama ve Kritik. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
Gencer, T. E. (2019). Dezavantajlı bireylerle ve marjinalize olmuş gruplarla çalışırken sosyal işlevselliği geliştirme ihtiyacı ve savunuculuk faaliyetleri. Ö. Altındağ, O. Tatlıcıoğlu, Y. Kryvenko (Ed.), Current Problems and Approaches in Social Work (73-83). Londra: IJOPEC Publication.
Geray, H. (2006). Toplumsal Araştırmada Nicel Ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gökbayrak, Ş. (2017). Değişen refah devletleri ve sosyal yardımlar. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 71-90.
Günder, Z. (2013). Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerde Uygulanan Asgari Gelir Desteği Programlarının Genel Hak Kazanım Koşulları. Sosyal Güvence, (3), 96-103.
Gürler, Ö. K., Emeçi H. ve Üçdoğruk, Ş. (2018). Kamu Destekli Sosyal Yardıımlar Üzerine Ampirik Bir Çalışma: Türkiye Örneği. İnsan Hakları Yıllığı. Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
Hothersall, S. (2010). People, policy and practice. Hothersalland, S., Bolger, J. (Ed.), In Social Policy for Social Work, Social Care and the Caring Professions: Scottish Perspectives (p. 71-88). UK: Ashgate Publishing Limited.
Immervoll, H. (2010) ‘Minimum Income Benefits in OECD Countries: Policy Design, Effectiveness and Challenges’, Social, Employment and Migration Working Paper 100. Paris: OECD.
İçağasıoğlu-Çoban, A., & Özbesler, C. (2009). Türkiye'de aileye yönelik sosyal politika ve hizmetler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(18), 31-42.
İçağasıoğlu-Çoban, A., Attepe, S., Uluocak, G. P., & Çelik, G. (2011). “Are we doing fine?” The views on poverty reduction strategies among front-line workers in the field of social assistance in Turkey. Journal of Social Service Research, 37(5), 469-480.
Jessop, B. (1993). Towards a Schumpeterian workfare state? Preliminary remarks on post- Fordist political economy. Studies in political economy, 40(1), 7-39.
Johnsen, J. V., & Reiso, K. H. (2020). Economic effects of workfare reforms for single mothers: Benefit substitution and labour supply responses. The Scandinavian Journal of Economics, 122(2), 494-523.
Karagöl. E. T., & Dama, N. (2015). Geçmişten günümüze sosyal yardımlar. Ankara: Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (Sayı 139).
Kesgin, B. (2016). Sosyal Belediyecilik Uygulamalarında Sivil Toplum Ortaklığı. Strategic Public Management Journal (SPMJ), 4, 83-94.
Kılıç, R. ve Oral, M. A. (2017). Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Tarafından Sunulan Hizmetlerde Vatandaş Memnuniyetinin Ölçülmesi: Elmalı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Örneği. Journal of Current Researches on Educational Studies, 7(1), 147-160.
Koç, N., & Ökmen, M. (2015). Sosyal belediyecilik anlayışı çerçevesinde seçilmiş belediyelerin sosyal bütçelerinin değerlendirilmesi. Maliye Dergisi, 168, 69-84.
Kolmar, M. (2007). Beveridge versus Bismarck public-pension systems in integrated markets. Regional Science and Urban Economics, 37(6), 649-669.
Korkat, M. (2013). Gelir Dağılımı Adaletsizliği ve Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların Önemi (Kars İli Örneğinde Bir İnceleme). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kars Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Krumer-Nevo M., Lev-Wiesel, R. (2005). Attitudes of social work students toward clients with basic needs Journal of Social Work Education, 41(3), 545-556.
Krumer-Nevo, M. (2016). Poverty-aware social work: A paradigm for social work practice with people in poverty. British Journal of Social Work, 46(6), 1793-1808.
Lavee, E., & Strier, R. (2018). Social workers' emotional labour with families in poverty: Neoliberal fatigue?. Child & Family Social Work, 23(3), 504-512.
Mantle, G., & Backwith, D. (2010). Poverty and social work. British Journal of Social Work, 40(8), 2380-2397.
Metin, O. (2011). Sosyal politika açısından AKP dönemi: sosyal yardım alanında yaşananlar. Çalışma ve Toplum, 1(28), 179-200.
Miller, D. P., Bazzi, A. R., Allen, H. L., Martinson, M. L., Salas-Wright, C. P., Jantz, K., ... Rosenbloom, D. L. (2017). A social work approach topolicy: Implications for population health. American journal of public health, 107(3), 243-249.
Mossé, P. (2018). Steering from bismarck to beveridge: the french experience. Revista Brasileira em Promoção da Saúde, 31(4), 1-7.
Neeraj, S. Y. (2020). Can Workfare and Income Guarantees Serve as Poverty Reduction in Developing Countries?. Sustainable Humanosphere, 16(1), 1102-1110.
Öğülmüş, S. (2011). Sosyal Yardım Algısı ve Yoksulluk Kültürü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 26(26), 83-96.
Öksüz, D. (2010). Sosyal Yardımların Koordinasyonu Sorunu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Reamer, G. (2018). Sosyal Hizmet ve Değerleri. Ankara: NikaYayınevi.
Reeser, L. C., & Epstein, I. (1987). Social Workers’ Attitudes toward Poverty and Social Action: 1968-1984. Social Service Review, 61(4), 610–622.
Rehner, T., Ishee, J., Salloum, M., & Velasques, D. (1997). Mississippi social workers’ attitudes toward poverty and the poor. Journal of social work education, 33(1), 131- 142.
Saar-Heiman, Y., Lavie-Ajayi, M., & Krumer-Nevo, M. (2017). Poverty-aware social work practice: Service users' perspectives. Child & Family Social Work, 22(2), 1054-1063.
Sheiman, I. (1997). From Beveridge to Bismarck: Health. In Innovations in Health Care Financing: Proceedings of a World Bank Conference, March 10-11, 1997 (Vol. 365, p. 65). World Bank Publications.
Swailes, V. (2019). From Welfare to Workfare-But is it Really Fair? Leeds: Leeds Beckett University.
Şahin, F. (2000). Sosyal hizmet uzmanlarının sosyal refah politikasın süreçlerine katılımı. Ankara: Aydınlar Matbaası.
Şener Ü, (2010). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Güvenlik, Sosyal Yardım Mekanizmaları ve İş Gücü Politikaları. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV)-Politika Notu.
Temel, H. Y (2016). Türkiye’deki Sosyal Yardımların Yoksulluğu Azaltmadaki Rolü (Manisa İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Topuz, S., & Özkan, Y. (2017). Sosyal yardım ve inceleme görevlilerinin sosyal yardım alanına ilişkin görüşleri ve kanıta dayalı uygulama ile ilişkisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 169-189.
Torfing, J. (1999). Workfare with welfare: Recent reforms of the Danish welfare state. Journal of European Social Policy, 9(1), 5–28.
Tuncay, T ., & Erbay, E. (2006). Sosyal hizmetin temel hedefi: sosyal adalet güçlendirmeyle retorikten pratiğe. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17(1 , 53-70.
Uluğtekin, S. (2004). Çocuk Mahkemeleri ve Sosyal İnceleme Raporları. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
Uluğtekin, S. (2011). Çocuk Adalet Sisteminde Sosyal İnceleme Raporlarının Yeri ve Önemi. S. Hançerli, B. Sevinç, C. Gürer (Eds). Suça Sürüklenen Çocuklar ve Mağdur Çocuklar (s.211-230). Ankara: SABEV Yayınları.
Uluğtekin, S., Baykara Acar, Y. ve Cankurtaran Öntaş, Ö. (2004). Çocuk Adalet Sisteminde Sosyal İnceleme Raporları (SİR) ve Gözetim Raporlarının Yeri. TBB Dergisi, 53, 35- 44.
Vidra, Z. (2018). Hungary’s punitive turn: The shift from welfare to workfare. Communist and Post-Communist Studies, 51(1), 73-80.
Weiss, I., & Gal, J. (2007). Poverty in the eyes of the beholder: Social workers compared to other middle-class professionals. British Journal of Social Work, 37(5), 893-908.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
Yılmaz, A., Aksanyar, Y., & Güler, T. (2018). Sosyal yardım olgusu ve Türkiye’de Şartlı Sosyal Yardım Uygulamaları. EKEV Akademi Dergisi 22, (73), 595-612
Yılmaz, A., Aksanyar, Y., & Güler, T. (2019). Yoksullukla mücadelede çağdaş bir yöntem olarak istihdam bağlantılı şartlı sosyal yardımlar: Küresel bir analiz. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (59), 105-122.
Zastrow, C. (2013). Sosyal Hizmete Giriş. Ankara: Nika Yayınevi.
Zengin, E., Şahin, A., & Özcan, S. (2012). Türkiye’de sosyal yardım uygulamaları. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 133-142.

APA	BASER D, KIRLIOĞLU M (2020). TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. , 1486 - 1513.
Chicago	BASER DOGA,KIRLIOĞLU Mehmet TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. (2020): 1486 - 1513.
MLA	BASER DOGA,KIRLIOĞLU Mehmet TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. , 2020, ss.1486 - 1513.
AMA	BASER D,KIRLIOĞLU M TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. . 2020; 1486 - 1513.
Vancouver	BASER D,KIRLIOĞLU M TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. . 2020; 1486 - 1513.
IEEE	BASER D,KIRLIOĞLU M "TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ." , ss.1486 - 1513, 2020.
ISNAD	BASER, DOGA - KIRLIOĞLU, Mehmet. "TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ". (2020), 1486-1513.

APA	BASER D, KIRLIOĞLU M (2020). TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(4), 1486 - 1513.
Chicago	BASER DOGA,KIRLIOĞLU Mehmet TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. Toplum ve Sosyal Hizmet 31, no.4 (2020): 1486 - 1513.
MLA	BASER DOGA,KIRLIOĞLU Mehmet TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. Toplum ve Sosyal Hizmet, vol.31, no.4, 2020, ss.1486 - 1513.
AMA	BASER D,KIRLIOĞLU M TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020; 31(4): 1486 - 1513.
Vancouver	BASER D,KIRLIOĞLU M TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020; 31(4): 1486 - 1513.
IEEE	BASER D,KIRLIOĞLU M "TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ." Toplum ve Sosyal Hizmet, 31, ss.1486 - 1513, 2020.
ISNAD	BASER, DOGA - KIRLIOĞLU, Mehmet. "TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL YARDIM SİSTEMİNE YÖNELİK SOSYAL HİZMET UZMANLARININ DENEYİMLERİ". Toplum ve Sosyal Hizmet 31/4 (2020), 1486-1513.