Yıl: 2021 Cilt: 9 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 266 - 295 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-06-2021

'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE

Öz:
Dünyadaki önemli doğal gaz ve petrol kaynaklarını barındıran, özellikle Avrupa ülkelerive Çin Halk Cumhuriyeti'nin enerji ihtiyacının karşılanmasında önemli yeri olan, hızla gelişen vegeleceğin potansiyel küresel ekonomik merkezlerinden olmaya aday, Orta Asya, Hazar Bölgesiile bu bölgelerin çevrelerini oluşturan coğrafi alandan meydana gelen Avrasya coğrafyası;günümüzde başta büyük güçler olmak üzere irili ufaklı devletler, uluslararası ve ulusüstüörgütler, terör grupları ve çokuluslu şirketler gibi çok sayıda aktör tarafından oynayan YeniBüyük Oyun'un sahnesini teşkil etmektedir. Burası 19. yüzyılda Büyük Britanya ve Rusİmparatorluğu arasında yaşanan emperyalist güç mücadelesini tarif eden meşhur BüyükOyun'un yaşandığı aynı bölgedir. 1907 yılında iki hasım devlet arası imzalanan antlaşmaylabirlikte son bulduğu düşünülen Büyük Oyun ve bölge üzerinde yaşanan güç mücadelesi, SovyetSosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılışıyla bağımsızlığını kazanan yeni devletlerle birliktebölgenin geleceğinin değişik ihtimallere açık hale gelmesi sonucu, 20. yüzyılın sonlarındayeniden uluslararası ilişkiler disiplininin gündemini meşgul eden konular arasında üst sıralardayer almaya başlamıştır. Eski ve yeni büyük oyunlar arası aktörler, çekişme alanları,mücadelenin kapsamı ve bağlam bakımından çeşitli farklılıklar bulunuyor olsa dahi temel olantek bir şey vardır: bu bölge yüzyıllardır dünyanın büyük güçlerinin çıkarları için büyük önemtaşımaktadır. Bu çalışmanın amacı tarihi Büyük Oyun ve günümüzde sürmekte olan Yeni BüyükOyun'u karşılaştırmak, benzerliklerini ortaya koymak ve yeni oyun eskiye göre çok daha büyükçaplı olsa da iki olgunun temel sebebinin aynı olduğunu ortaya çıkarmaktır.
Anahtar Kelime:

ON HOW GREAT THE 'NEW GREAT GAME' IS

Öz:
Today, the geography of Eurasia consisting of Central Asia, the Caspian Region and the geographic area surrounding these regions which has the world's important natural gas and oil resources; which has an important place in meeting the energy needs of European countries and the People's Republic of China; which is rapidly developing and a candidate to be one of the potential global economic centers of the future, constitutes the stage of the New Great Game, which is played by many actors such as great powers, large and small states, international and supranational organizations, terrorist groups and multinational companies. This is the same area where the famous Great Game took place, describing the imperialist power struggle between Great Britain and the Russian Empire, in the 19th century. After the collapse of the Union of Soviet Socialist Republics, with the new states gaining their independence, the future of the region became open to different possibilities thus The Great Game, which is thought to have ended with the agreement signed between two hostile states in 1907 or the power struggle over the region started to rank among the top issues that occupied the agenda of international relations again at the end of the 20th century. While there are various differences in the actors, the areas of contention, the scope of the struggle, and the context between the Great Game and the New Great Game one thing is fundamental: this region has been of great importance to the interests of the great powers of the world for
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ATUK, M. Volkan, (2018), "Kutuplaşma Siyaseti Bağlamında İngiliz-Rus Konvansiyonu ve Osmanlı Devleti", Uluslararası İlişkiler, C. XV, S. 57: s. 99-109.
  • AVİM, (2016, Kasım),Şanghay İşbirliği Örgütü (Şanghay Beşlisi) Nedir?, (Araştırma Raporu), https://avim.org.tr/tr/Bulten/SANGHAY-ISBIRLIGI-ORGUTU-SANGHAYBESLISI-NEDIR, (Erişim Tarihi: 01.06.2020).
  • BAİYZBEKOV, Azamat, (2016), "The Eurasian Agenda: The International Relations of Kyrgyzstan", Master's Theses, The University Of San Francisco,https://repository.usfca.edu/thes/214(Erişim Tarihi: 07.09.2020).
  • BARFİELD, J. Thomas, (2010),Afghanistan: A Cultural and Political History, New Jersey: Princeton University Press.
  • BEKCAN, Umut. (2013). "Devrimden Sonra: Bolşeviklerin Zorunlu Dış Politikası 1917- 1925", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. LXVIII, S. 4: s. 73 - 102.
  • BİLGİN, Mert, (2010), "Orta Asya ve Kafkasya'da Enerji Stratejileri: Rekabet, İşbirliği ve Bölgesel Sorunlar", Orta Asya ve Kafkasya: Rekabetten İşbirliğine, Tayyar Arı (drl.), Bursa: MKM Yayıncılık.
  • BRZEZİNSKİ, Zbigniew, (1997),The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives, New York: Basic Books.
  • BULUT, Remzi, (2018), "Bağımsız Devletler Topluluğu (Bdt) Ülkeleri ve Ekonomileri", Ayrıntı Dergisi, C. VI, S. 69:s. 59-65.
  • ÇETİN, Halill, (2000), "1863-1873 Döneminde Orta Asya'da Rus-İngiliz Rekabeti", BİLİG Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi,C. XV, S. 15: s. 1-14.
  • DAL, Parlar Emel, (2017, Kasım 9), 'Kuşak ve Yol" projesi, Çin'in yeni vizyonu ve Türkiye, Anadolu Ajansı Web Sitesi, https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/-kusak-veyol-projesi-cin-in-yeni-vizyonu-ve-turkiye/960778(Erişim Tarihi: 02.06.2020).
  • DOĞAN, O. veERDOĞAN, A., (2017), "XIX. Yüzyılda İngiliz Sömürgeciliğinde Hindistan'ın Yeri ve Önemi", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. XVI, S. 3:s. 839-847.
  • DURSUN, Suat, (2011), Avrupa Birliği'nin Enerji Politikası ve Türkiye, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi No: 36, Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • ERBAŞ, Baha, (2010, 13 Aralık), Büyük Oyun'da Son Rauntlar Rusya'nın, Sabah Gazetesi, https://www.sabah.com.tr/yazarlar/amerika/baha_erbas/2010/12/13/buyuk_oyunda_so n_rauntlar_rusyanin(Erişim Tarihi: 01.06.2020).
  • EROL, M. Seyfettin, (2018), "Avrasya'nın Değişen Jeopolitiğinde Türk Dünyası Ve Türkiye: Nasıl Bir Gelecek?", TESAM III. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, https://tesam.org.tr/wp-content/uploads/2019/01/MEHMET-SEYFETTI%CC%87NEROL.pdf(Erişim Tarihi: 02.06.2020).
  • GÜNAY, Z. Mehmet, (2013), "Russia’s Central Asia Policy Under Boris Yeltsin", Avrasya İncelemeleri Dergisi (AVİD),C. II, S. 1: s. 85-113.
  • HANN, Chris, (2016), "A Concept of Eurasia",Current Anthropology, C. LVII, S. 1: s. 1-27.
  • HOPKİRK, Peter, (2001),The Great Game: On Secret Service in High Asia, Oxford: Oxford University Press.
  • İSMAYİLOV, Elnur, (2013), "21. Yüzyıl Rusya Dış Politika Doktrinleri'nde Güney Kafkasya Ve Orta Asya Değerlendirmesi", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. I, S. 1:s. 87-105.
  • İŞERİ, Emre, (2006), "Amerika'nın Soğuk Savaş Sonrası Büyük Stratejisi, Avrasya Heartland‟ında Petrol ve Boru hatlarının Jeopolitiği", Geçmişten Günümüze Dönüşen Orta Asya ve Kafkasya (Drl. Yelda Demirağ ve Cem Karadereli), Ankara: Palme Yayıncılık, s. 49-64.
  • KARADERE, Mervenur Lüleci, (2015), "Afganistan: Asya'daki Stratejik Çıkmaz", İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, İstanbul, https://insamer.com/rsm/files/Afganistan-Asyadaki-Stratejik-Cikmaz.pdf(Erişim Tarihi: 28.05.2020).
  • KERİMOĞLU, Yavuz, (2019, Ocak 21), Çin'in Orta Asya Politikaları, İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Web Sitesi, https://insamer.com/tr/cinin-orta-asyapolitikalari_1942.html(Erişim Tarihi: 02.06.2020).
  • OKUR, M. Akif, (2011),Yeni Çağın Eşiğinden "Avrasya'nın Kalbi"ne Bakmak: Tarihten Geleceğe Orta Asya'nın Jeopolitiği Üzerine Değerlendirmeler (ed: Murat Yılmaz), Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi.
  • OKUR, Mehmet, (2017), "Bolşevik İhtilali Sonrası İngiltere'nin Rusya ve Kafkasya Politikası", VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Vol. 2, s. 393- 416.
  • ÖZALP, Necdet, (2004), "Büyük Oyunda Hazar Enerji Kaynaklarının Önemi ve Konumu", Panorama Dergisi, Şubat, S. 1: s. 1-8.
  • ÖZDER, Adem, (2013), "Avrasya Kavramı ve Önemi", Avrasya İncelemeleri Dergisi (AVİD),C. II, S. 2: s. 65-88.
  • ÖZEY, Ramazan, (2017), "Mackinder'in Heartland Teorisi'nin Düşündürdükleri", Marmara Coğrafya Dergisi, S. 35: s. 95-100.
  • PARAMONOV, V. ve STROKOV, A., (2008), "The Evolution of Russia's Central Asia Policy", Advanced Research and Assessment Group, Central Asian Series, https://www.files.ethz.ch/isn/92594/08_June.pdf(Erişim Tarihi: 10.09.2020).
  • PURTAŞ, Fırat, (2006), "Avrasya'daki Yeni Büyük Oyun Bağlamında Hindistan'ın Orta Asya Politikası", Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, S. 2: s. 56-77.
  • RAİKHAN, Sadykova, (2013), "Eurasian Idea Of N.A. Nazarbayev As The Basis Of Modern Integration", Procedia - Social and Behavioral Sciences, S. 89: s. 377-386.
  • SANDIKLI, Atilla, (2011), "Jeopolitik ve Türkiye: Riskler ve Fırsatlar", Bilgesam Rapor, No:27, İstanbul: Bilgesam.
  • SERGEEV, Evgeny, (2013),The Great Game, 1856-1907: Russo-British Relations in Central and East Asia, Baltimore: MD, John Hopkins University Press.
  • SİNİTSİNA, Irina, (2012), "Economic Cooperation Between Russia and Central Asian Countries: Trends and Outlook", University of Sentral Asia, Working Paper S. 5, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3023190(Erişim Tarihi: 10.09.2020).
  • SOOFİZADEH, A. ve Türker, Ö, (2018), "Rusya-İran (Kaçar) İlişkileri Adına Dehşet Verici Bir Hadise: Rusya'nın Tahran Başkonsolosluğu Baskını ve Büyükelçi Aleksandr Griboedov ve Maiyetinin Katledilmesi (11 Şubat 1829)", BELLETEN, S. 82: s. 569-586.
  • SÖNMEZ, A. Sait, (2015), "Yakın Çevre Doktrini Bağlamında Yeltsin Dönemi Rusya Federasyonu'nun Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkeleriyle İlişkileri", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 27: s. 1- 9https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4769/65615(Erişim Tarihi: 01.06.2020).
  • ŞEYHANLIOĞLU, Hüseyin, (2008), "18. Yüzyıldan Günümüze Kadar Afganistan'ın Jeostratejik Önemi". Avrasya Etüdleri , C. XXXIV, S. 2: s. 22-43 .
  • TELLAL, Erel, (2005), "Eski Sovyet Coğrafyasına 'Devrimler'", Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. LX, S. 2: s. 273-278.
  • YAZAR, Yusuf, (2011), "Enerji Bağlamında Türkiye ve Orta Asya Ülkeleri (ed.Murat Yılmaz)", Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, İncelemeAraştırma Dizisi, S. 1,http://www.ayu.edu.tr/static/kitaplar/enerji_raporu.pdf(Erişim Tarihi: 02.05.2020).
  • YETİŞGİN, Mehmet, (2006), "Rusların Türk Toprakları Üzerinde Yayılmasının Sebepleri Üzerine Bazı Düşünceler", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 16: s. 671-702.
  • YILMAZ, Reha ve ÇAĞ, Galip ve OKUR, Mehmet Akif ve YAZGAN, Hatice veDEMİRCİ, Sedat, (2013), Avrasya Paradoksu Beklentiler ve Endişeler, Reha Yılmaz (Ed.), Ankara, Nobel Yayıncılık.
  • YÜCE, Kürşat Çağrı, (2006),Kafkasya ve Orta Asya Enerji Kaynakları Üzerinde Mücadele, İstanbul: Ötüken Yayıncılık.
APA Çini P (2021). 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. , 266 - 295.
Chicago Çini Poyraz 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. (2021): 266 - 295.
MLA Çini Poyraz 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. , 2021, ss.266 - 295.
AMA Çini P 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. . 2021; 266 - 295.
Vancouver Çini P 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. . 2021; 266 - 295.
IEEE Çini P "'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE." , ss.266 - 295, 2021.
ISNAD Çini, Poyraz. "'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE". (2021), 266-295.
APA Çini P (2021). 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(26), 266 - 295.
Chicago Çini Poyraz 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9, no.26 (2021): 266 - 295.
MLA Çini Poyraz 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.9, no.26, 2021, ss.266 - 295.
AMA Çini P 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(26): 266 - 295.
Vancouver Çini P 'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2021; 9(26): 266 - 295.
IEEE Çini P "'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9, ss.266 - 295, 2021.
ISNAD Çini, Poyraz. "'YENİ BÜYÜK OYUN'UN NE KADAR BÜYÜK OLDUĞU ÜZERİNE". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 9/26 (2021), 266-295.