Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme
Yıl: 2020 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 129 - 150 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 06-06-2021
Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme
Öz: Devlet kavramının, ülke, daimi nüfus, siyasal otorite ve egemenlik olmak üzere dört unsurla oluştuğu kabul edilmektedir. Bir devletin öğesi olarak insan topluluğunu oluşturan bireylerle ilişkisi için geçerli ölçüt ise vatandaşlıktır. İnsanlar, vatandaşlık bağı ile hak ve yükümlülüklere sahip olmaktadır. Tarihin çok eski devirlerinden beri bir yere bağlılık kabul edil-miş olmakla birlikte, vatandaşlık hakkındaki kuralların kabulü 18. yüzyı-lın sonlarında gündeme gelmiştir. Devletler, vatandaşlığın kazanılmasına ilişkin kuralları, münhasır yetkileri çerçevesinde uluslararası sözleşmeler, teamül hukuku ve hukukun genel ilkelerine uygun olarak belirlemektedir. “Devletlerin ulus anlayışı”, “göç alan ve göç veren devletlerin yaklaşımı”, “siyaset”, “ekonomi” ve “topluluk vatandaşlığı” gibi kavramlar vatandaş-lık kurallarını etkilemektedir. Bu çerçevede, bu çalışmada vatandaşlık ve vatandaşlık hukuku kavramı, tarihi süreçte vatandaşlık hukukunun gelişimi ve güvenlik konusu da dahil olmak üzere vatandaşlık hukukuna ilişkin ku-ralların belirlenmesinde etki eden faktörler incelenmektedir.
Anahtar Kelime: An Evaluation of the Concept of Citizenship and the Factors that Influence Citizenship Law
Öz: It is accepted that the concept of state consists of four elements: defined territory, a permanent population, a political authority and capacity to enter into relations with the other states. Citizenship is the valid criteria for the relationship between the state and the individuals that make up the population as an element of a state. People have rights and obligations th-rough the bond of citizenship. Although adherence has been accepted since ancient times, the adoption of rules on citizenship came to the fore in late 18th century. States determine the rules for acquisition of citizenship within the framework of their exclusive powers. They also take into consideration the international conventions, customary law and general principles of law. Concepts such as the “understanding of the nation”, “the approach of the receiving and emigrating states”, “politics”, “economy” and “community citizenship” influence the rules of citizenship. In this context, this study examines the concept of citizenship and citizenship law, the evaluation of citizenship law and the factors affecting the determination of the rules rela-ted to citizenship law as well as the security issue regarding the citizenship laws.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirgesi. www.oas.org/ adresinden erişilmiştir. (E.T.12 Şubat 2020).
- Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi. http://www.oas.org/ adresinden erişilmiştir. (E.T.12 Şubat 2020).
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi ve Devlet Halefiyeti Halinde Vatansızlığın Önlenmesi Hakkında Sözleşme ile Çok Vatandaşlık Hallerinin Azaltılması ve Çok Vatandaşlık Halinde Askerlik Yükümlülüğüne Dair Sözleşme. www.coe.int adresinden erişilmiştir. (E.T. 20 Aralık 2019).
- Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin 25/01/2019 tarihli ve 2263(2019) sayılı Kararı. http://assembly.coe.int/ adresinden erişilmiştir. (E.T.12 Aralık 2019).
- Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi Açıklayıcı Raporu. http://conventions.coe.int/Treaty/EN/ Reports/ adresinden erişilmiştir. (E.T.12 Şubat 2020).
- Batır, K. (2018). Uluslararası hukukta vatandaşlık. Ankara: Adalet Yayınevi.
- Bauböck, R. (2018). Summary: global, european and national questions about the price of citizenship, debating transformations of national citizenship. Springer Open.
- Blakemore, E. (2018). Why the United States Has Birthright Citizenship. https://www. history.com adresinden erişilmiştir. (E.T. 12 Şubat 2020).
- Brubaker, R. (2009). Fransa ve Almanya’da vatandaşlık ve ulus ruhu. Ankara: Dost Kitapevi.
- Cin, H. ve Akyılmaz, G. (2003). Türk hukuk tarihi. Konya: Sayram Yayınları. Çocuk Hakları ve Esenliği Hakkında Afrika Şartı. https://au.int/ adresinden erişilmiştir. (E.T.11 Şubat 2020).
- Danıştay Kararları. www.danistay.gov.tr adresinden erişilmiştir. (E.T. 10 Aralık 2019).
- Delgado-Moreıra, J. M. (2000). Multicultural citizenship of the European Union. Ashgate Pub Ltd.
- Doğan, V. (2019). Türk vatandaşlık hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi.
- Erdem, B. B. (2016). Türk vatandaşlık hukuku. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
- Eren Saylan, S. (2007). Avrupa Birliği vatandaşlığı kavramı ve gelişim süreci. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Güngör, G. (1999). Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi. Prof. Dr. Yılmaz Altuğ’a armağan, milletlerarası hukuk bülteni, S.1-2, s.229-250.
- Güngör, G. (2019). Tâbiiyet hukuku gerçek kişiler - tüzel kişiler – şeyler. Ankara: Yetkin Yayınları.
- Hailbronner, K. (2006). Nationality in public international law and european law.
- Bauböck, R., Ersoll, E., Groenendijk. K. ve Waldrauch, H. (Ed), Acquisition and Loss of Nationality, Comparative Analyses C.1 içinde (s.35-104). Hollanda: Amsterdam University Press.
- İnsan hakları evrensel bildirisi. www.un.org/en/universal-declaration-human-rights adresinden erişilmiştir. (E.T.12 Şubat 2020).
- Karakoç, İ. (2012). Hukuk tarihinde vatandaşlık – yabancılık statüsü. İzmir: Yetkin Yayınları.
- Karşılaştırmalı hukuk örnekleri. http://globalcit.eu/ adresinden erişilmiştir. (E.T. 12 Şubat 2020).
- Keleşoğlu, E. (2008). İsrail yurttaşı filistinliler: yurttaşlık, kimlik, siyaset 1948-2000.. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kerikmäe, T. (1997). European convention on nationality and states’ competence: the ıssue of human rights. Juridica International Law Review. s.25-29.
- Kurić ve diğerleri v. Slovenya kararı. https://hudoc.echr.cor.int/ adresine erişilmiştir. (E.T.10 Aralık 2019).
- Liechtenstein v. Guatemala kararı. www.icj-cij.org/en/case/18 adresinden erişilmiştir. (E.T.10 Aralık 2019).
- Lizbon Anlaşması. https://eur-lex.europa.eu adresinden erişilmiştir. (E.T. 11 Aralık 2019).
- Maastricht Anlaşması. https://europa.eu/ adresinden erişilmiştir. (E.T.11 Şubat 2020).
- Mohammad Hashim, K. (2013). İslami bakış açısıyla vatandaşlık kavramı. (E. Eser, Çev.). Journal of Faculty of Theology of Bozok University. S.2013/3, s.133-171.
- Nomer, E. (2017). Türk vatandaşlık hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
- Nongoute, S. T. (2017). Türk ve Fransız hukukunda vatandaşlığın kazanılması hallerinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Osmanağaoğlu, C. (2004). Tanzimat dönemi itibarıyla osmanlı tâbiiyetinin (vatandaşlığının) gelişimi. İstanbul: Legal Yayıncılık.
- Özkan, I. (2018). Vatandaşlık satılabilir bir şey midir?. Uluslararası Sanat Kültür ve İletişim Dergisi. C.1, S.1, s.53-78.
- Pazarcı, H. (2018). Uluslararası hukuk. Ankara: Turhan Kitabevi.
- Pilgram, L. (2011). International law and European nationality laws. EUDO Citizenship Observatory.
- Polat, E. G. (2011). Osmanlıdan günümüze vatandaşlık anlayışı. Ankara Barosu Dergisi. S.2011/3, s.127-157.
- Randelzhofer, A. (1997). Nationality. Encyclopedia of Public International Law içinde (C.3, s.501-502). Elsevier.
- Sadl, U. ve Madsen, M.R. (2016). Did the financial crisis change European citizenship law? An analysis of citizenship rights adjudication before and after the financial crisis. European Law Journal. C.22, S.1, Ocak, s.40-60.
- Spiro, P. J. (2011). A new international law of citizenship. American Journal of International Law. S.105, s.694-746.
- Strik, T. (2019). Terörizmle mücadele kapsamında vatandaşlığın kaybettirilmesi: insan hakları ile uyum yaklaşımı, 07/01/2019 tarihli ve 14790 sayılı Avrupa Konseyi Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi Raporu, Par.28. .T.://assembly.coe.int/ adresinden erişilmiştir. (E.T.22 Temmuz 2019).
- Şit, B. (2008). Modern vatandaşlık kavramına bir bakış. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. S.76, s.64-82.
- Telsik. (2001). Hukuk sözlüğü. Ankara: Yetkin Yayınları. The girls yean and bosico kararı. www.corteidh.or.cr/ adresinden erişilmiştir. (E.T.10 Aralık 2019).
- Thomas, E. R. (2006). Immigration and changing definitions of national citizenship in France, Germany and Britain. French Politics. S.4, s.237-265.
- Tiryakioğlu, B. (2006). Multiple citizenship and its consequences in turkish law. Ankara Law Review. C.3, S.1, Ankara, s.1-16.
- Topçuoğlu, A. A. (2012). Modern hukuk ve İslam’da vatandaşlık kavramının hukukî temeli. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C.XVI, S.3, s.185-216.
- Türk vatandaşlığı kanunu’nun genel gerekçesi. www.tbmm.gov.tr adresinden erişilmiştir. (E.T. 11 Aralık 2019). Unat, İ. (1966). Nottebohm Kararı ve Tâbiiyetin Gerçekliği İlkesi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları. No.205-187, Ankara: Sevinç Matbaası.
- Vatandaşlık Kanunları İhtilâfına İlişkin Bazı Sorunlar Hakkında Sözleşme. treaties.un.org adresinden erişilmiştir. (E.T. 20 Aralık 2019).
- Wortley, B.A. (1954). The interaction of public and private ınternational law today. Recueil Des Cours. C.85 (1954/I), s.245-342.
- Yavuz, H. (2013). İsrail Devleti’nin vatandaşlık sorunsalı: hiyerarşik kimlikler ve eşitlik talepleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Avrupa birliği üyesi bazı ülkelerin anayasaları (2011). Ankara: T.C. Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı.
- Myanmar: The Politics of Ranhine State, Asia Report (2014), International Crisis Group Headquarters, Belçika.
| APA | BİLGE O (2020). Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. , 129 - 150. |
| Chicago | BİLGE Ozge Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. (2020): 129 - 150. |
| MLA | BİLGE Ozge Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. , 2020, ss.129 - 150. |
| AMA | BİLGE O Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. . 2020; 129 - 150. |
| Vancouver | BİLGE O Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. . 2020; 129 - 150. |
| IEEE | BİLGE O "Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme." , ss.129 - 150, 2020. |
| ISNAD | BİLGE, Ozge. "Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme". (2020), 129-150. |
| APA | BİLGE O (2020). Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 22(1), 129 - 150. |
| Chicago | BİLGE Ozge Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. Güvenlik Çalışmaları Dergisi 22, no.1 (2020): 129 - 150. |
| MLA | BİLGE Ozge Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, vol.22, no.1, 2020, ss.129 - 150. |
| AMA | BİLGE O Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. Güvenlik Çalışmaları Dergisi. 2020; 22(1): 129 - 150. |
| Vancouver | BİLGE O Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme. Güvenlik Çalışmaları Dergisi. 2020; 22(1): 129 - 150. |
| IEEE | BİLGE O "Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme." Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 22, ss.129 - 150, 2020. |
| ISNAD | BİLGE, Ozge. "Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme". Güvenlik Çalışmaları Dergisi 22/1 (2020), 129-150. |
