VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA
Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 797 - 828 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15295/bmij.v8i4.1600 İndeks Tarihi: 26-06-2021
VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA
Öz: Küreselleşen dünyada işletmelerin rakipleri ile rekabet edebilmeleri için maliyetüstünlüğü sağlamaları gerekmektedir. Geçmiş verilerden elde edilen maliyet sonuçları ilemaliyet performans ölçümleri yapılması işletme yöneticilerinin geleceğe ilişkin daha doğrukarar almasına yardımcı olacaktır. Çalışmanın amacı tekstil, giyim eşyası ve deri sektöründefaaliyette bulunan işletmelerin maliyet performanslarını ölçerek, mevcut durumlarınıbelirlemek ve işletmelerin gelecekte daha etkin hale gelebilmeleri için öngörüde bulunmaktır.İşletmeler arasında gerçekleşen kıyaslama sonucunda, etkin olmayan tekstil işletmeleriningirdi düzeylerinde iyileştirme yapılması, etkin olmayan işletmeler için referans seti tespitedilerek ve yönetim muhasebesi kapsamında da yöneticilere yol göstermesi amaçlanmaktadır.Çalışmamızda Borsa İstanbul (BIST)’da işlem gören tekstil, giyim eşyası ve deri sektöründeyer alan 19 adet işletmenin 2017-2019 yılları finansal tablolarından elde edilen maliyetverileri ile aynı sektörde kıyaslama imkânı sağlayan, birden fazla girdi ve çıktı kullanılabilenen popüler performans ölçüm yöntemlerinden biri olan Veri Zarflama Analizi (VZA)uygulanarak işletmelerin maliyet etkinlik ölçümü yapılmıştır. İşletmeler etkinliklerine göresıralanmıştır. İşletmeler arasında etkinlik değerleri yıllara göre farklılık göstermiştir. 2işletmenin incelenen yıllarda ölçek verimlilikleri etkin çıkarken, diğer işletmeler etkinliklerinidüzenli olarak sürdürememiştir.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akın, N. G. (2018). Dokuma Sektöründe Veri Zarflama Analizi Ve Malmquist Topla Faktör Verimlili Endeksi. Uluslararası Ekonomi, İşletme Ve Politika Dergisi, 2 (2), 241–260.
- Akyüz, K. C., Yıldırım, İ. & Balaban, Y. (2015). Kağıt Sektöründe Yer Alan Firmaların Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Etkinliklerinin Ölçümü. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, (14), 23–38.
- Alrashidi, A. N. (2015). Data Envelopment Analysis for Measuring the Efficiency of Head Trauma Care İn England And Wales. Doctoral Thesis, University of Salford Manchester, England.
- Bakırcı, F. (2006). Sektörel Bazda Bir Etkinlik Ölçümü: Vza İle Bir Analiz. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 199–217.
- Behdioğlu, S. & Özcan, G. (2009). Veri Zarflama Analizi Ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 301–326.
- Budak, H. (2010). Veri Zarflama Analizi Ve Hisse Senedi Seçiminde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Büyükkeklik, A., Dumlu, H. & Evci, S. (2016). Measuring the Efficiency of Turkish Smes: A Data Envelopment Analysis Approach. International Journal of Economics and Finance, 8(6), 190–200.
- Chandra, P., Cooper, W. W., Li, S. & Rahman, A. (1998). Using Dea To Evaluate 29 Canadian Textile Companies - Considering Returns to Scale. International Journal of Production Economics, 54 (2), 129-141.
- Cooper, W. W., Seiford, L. M. & Tone, K. (2000). Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and Dea-Solver Software. Boston: Kluwer Academic Publishers.
- Çetin, A. C. (2006). Türk Tekstil Sektörü Ve Türk Tekstil Firmalarının Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 255–278.
- Coşkun Arslan, M. & Karkacıer, A. (2019). Dijital Dönüşüm Sürecinde Yönetim Muhasebesinin Geleceğini Etkileyen Faktörlere Kavramsal Bir Bakış. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 430–442.
- Dağ, S. (2011). Türkiye’deki Katılım Ve Mevduat Bankalarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
- Demir, N. (2013). Türk Tekstil Sektöründe Veri Zarflama İle Performans Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
- Dinçer, S. E. (2008). Veri Zarflama Analizinde Malmquist Endeksiyle Toplam Faktör Verimliliği Değişiminin İncelenmesi Ve İmkb Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 825–846.
- Ergin, H. & Elmacı, O. (1999). Maliyet Ve Yönetim Muhasebesinde Yeni Açılımlar: Stratejik Yönetim Muhasebesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 17–50.
- Erin, M. Z. (2010). Veri Zarflama Analizi İle İl Özel İdarelerinin Etkinliğe Dayalı Performansının Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
- Frehe, T. (2013). An Efficiency Evaluation of Small and Medium Sized İndustries By Data Envelopment Analysis. Master Thesis, University of Vaasa, Finland.
- Güran, M. C. & Tosun, M. U. (2005). Türkiye Ekonomisinin Makro Ekonomik Performansı: 1951-2003 Dönemi İçin Parametrik Olmayan Bir Ölçüm. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60(4), 89–115.
- Horngren, C. T., Datar, S. M. & Rajan, M. V. (2015). The Manager and Management Accounting (15. Bs.). England: Pearson Education Limited.
- Javid, R. (2018). Data Envelopment Analys - Efficiency Analysis On 17 Middle-Sized Hospitals İn Sweden. Master Thesis, Lund University, Sweden.
- Jorge, S., Negas, E. R. & Santos, L. C. (2013). Efficiency Measures in the Agricultural Sector with Applications. Netherlands: Springer.
- Kayalıdere, K. & Kargın, S. (2004). Çimento Ve Tekstil Sektörlerinde Etkimlik Çalışması Ve Veri Zarflama Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 196-219.
- Kaygusuz, S. Y. & Dokur, Ş. (2015). Yönetim Muhasebesi. Bursa: Dora.
- Kecek, G. (2010). Veri Zarflama Analizi Teori Ve Uygulama Örneği. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Kıran, B. (2008). Kalkınmada Öncelikli İllerin Ekonomik Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Oruç, K. O. (2008). Verı̇ Zarflama Analı̇zı̇ İle Bulanık Ortamda Etkı̇nlı̇k Ölçümlerı̇ Ve Ünı̇versı̇telerde Bı̇r Uygulama. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
- Özçelik, F. & Avcı Öztürk, B. (2019). Girdi Olarak Maliyetlere Yönelik Veri Zarflama Analizi Modelleri İle Göreli Etkinlik Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 1011–1028.
- Özçelik, F. & Kandemir, B. (2017). Veri Zarflama Analizi Ve İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 22(1), 43–53.
- Özden, Ü. H. (2008). Veri Zarflama Analizi (Vza) İle Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167–185.
- Özden, A., Özer, O. O. & Çinar, G. (2012). Etkinlik Ölçümünde Kullanılan Bir Bilgisayar Yazılımı: Deap 2.1. In 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 772–780. Konya.
- Öztürk, O. (2014). Türk Tekstil Ve Hazır Giyim Firmalarının 2012 Yılı İhracat Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Ve Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- Pekuri, A., Haapasalo, H. & Herrala, M. (2011). Productivity and Performance Management – Managerial Practices in The Construction Industry. International Journal of Performance Measurement, 1, 39–58.
- Perçin, S. & Ustasüleyman, T. (2007). Tekstil Ve Gıda Sektöründe Etkinlik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Ve Malmquist Tfp Endeksi Uygulaması, İktisat İşletme Ve Finans İnceleme Araştırma Dergisi, 22(250), 154-171.
- Prokopenko, J. (2011). Verimlilik Yönetimi Uygulamalı El Kitabı. (O. Baykal, N. Atalay Ve E. Fidan, Eds.) (7. Bs.). Ankara: Mpm.
- Sarıçam, C. & Erdumlu, N. (2012). Evaluating Efficiency Levels Comparatively: Data Envelopment Analysis Application for Turkish Textile and Apparel Industry. Journal of Industrial Engineering and Management, 5(2), 518–531
- Sayıştay (2003). Sayıştayın Performans Ölçümüne İlişkin Ön Araştırma Raporu. Retrieved from Https://Www.Sayistay.Gov.Tr/Tr/Upload/95906369/Files/ Yayinlar /Sayıştay_Performan S_Olcumu_Arastirma_Raporu.Pdf.
- Seyrek, İ. H. & Ata, H. A. (2010). Veri Zarflama Analizi Ve Veri Madenciliği İle Mevduat Bankalarında Etkinlik Ölçümü. Bddk Bankacılık Ve Finansal Piyasalar Dergisi, 4(2), 66–84.
- Şenol, Z. & Ulutaş, A. (2018). Muhasebe Temelli Performans Ölçümleri İle Piyasa Temelli Performans Ölçümlerinin Critic Ve Aras Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Finans Politik Ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 641, 83–102.
- Tepe, M. (2006). Kıyaslama Çalışmasında Veri Zarflama Analizi Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Usman, M., Hassan, A., Mahmood, F. & Shadid, H. (2014), Performance of Textile Sector of Pakistan: Application of Data Envelopment Analysis Approach, International Review of Mangement and Business Research, 3(3), 1683-1698.
- Uyargil, C. (2014). Performans Yönetimi Sistemi (4. Bs.). İstanbul: Beta.
- Verma, S., Kumawat, A. & Biswas, A. (2015). Measurement of Technical Efficiency Using Data Envelopment Analysis: A Case of Indian Textile Industry. 3rd International Conference on Advances in Engineering Sciences & Applied Mathematics (ICAESAM’2015) March 23-24, London (UK).
- Yavuz, S. & İşçi, Ö. (2013). Veri Zarflama Analizi İle Türkiye’de Gıda İmalatı Yapan Firmaların Etkinliklerinin Ölçülmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (36), 157–174.
- Yürüşen, S. (2011). Veri Zarflama Analizi İle Bayi Performansının Hesaplanması: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
| APA | KILLI M, ULUDAĞ S (2020). VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. , 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| Chicago | KILLI MUSTAFA,ULUDAĞ SÜMEYYE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. (2020): 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| MLA | KILLI MUSTAFA,ULUDAĞ SÜMEYYE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. , 2020, ss.797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| AMA | KILLI M,ULUDAĞ S VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. . 2020; 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| Vancouver | KILLI M,ULUDAĞ S VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. . 2020; 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| IEEE | KILLI M,ULUDAĞ S "VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA." , ss.797 - 828, 2020. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| ISNAD | KILLI, MUSTAFA - ULUDAĞ, SÜMEYYE. "VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA". (2020), 797-828. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| APA | KILLI M, ULUDAĞ S (2020). VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. Business and Management Studies: An International Journal, 8(4), 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| Chicago | KILLI MUSTAFA,ULUDAĞ SÜMEYYE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. Business and Management Studies: An International Journal 8, no.4 (2020): 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| MLA | KILLI MUSTAFA,ULUDAĞ SÜMEYYE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. Business and Management Studies: An International Journal, vol.8, no.4, 2020, ss.797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| AMA | KILLI M,ULUDAĞ S VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. Business and Management Studies: An International Journal. 2020; 8(4): 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| Vancouver | KILLI M,ULUDAĞ S VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA. Business and Management Studies: An International Journal. 2020; 8(4): 797 - 828. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| IEEE | KILLI M,ULUDAĞ S "VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA." Business and Management Studies: An International Journal, 8, ss.797 - 828, 2020. 10.15295/bmij.v8i4.1600 |
| ISNAD | KILLI, MUSTAFA - ULUDAĞ, SÜMEYYE. "VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE MALİYET PERFORMANSI ÖLÇÜMÜ: BIST TEKSTİL SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA". Business and Management Studies: An International Journal 8/4 (2020), 797-828. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i4.1600 |
