Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması
Yıl: 2020 Cilt: 15 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 153 - 178 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.44188 İndeks Tarihi: 30-06-2021
Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması
Öz: 2020 yılının başalarında dünya çapında hızlı bir şekilde yayılan ve pandemi ilan edilmesine neden olan Covid-19 insanların yaşamlarına büyük oranda etki etmiştir. Çoğu devlet Covid-19 ile mücadele edebilmek için vatandaşlarının sosyal hayatını kısıtlayıcı önemler almak zorunda kalmıştır. Alınan önlemler insanlarda Covid-19’a karşı bir korku ve bu korkuya bağlı bir kaygıya neden olmuştur. Korku ve kaygının etkisinde olan insanlar Covid-19 ile ilgili bilgi elde edebilmek için çeşitli mecralarda bilgi arayışı gerçekleştirmiştir. Bilgi arayanların sıklıkla ziyaret ettiği internet sayfalarından birisi de YouTube’tur. YouTube günümüzün para kazandıran yeni nesil medya platformudur. Videoların izlenme oranları, içerik üreticilerinin kazandıkları paranın ana belirleyicilerinden birisi olduğu için içerik üreticileri genellikle videolarını güncel ve herkesin dikkatini çekecek konulardan oluşturmaktadır. Covid-19’un son dönemin en popüler konularından biri olması, YouTube içerik üreticilerinin de bu konuya eğilmelerini sağlamıştır. Fakat çekilen videoların büyük bir bölümü virüs ile ilgili kulaktan dolma ve hatalı bilgiler barındırmaktadır. YouTube’daki doktor görüşlerinin aktarıldığı videolar ise WHO ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın açıklamaları ile büyük bir oranda örtüşmemektedir. Bu araştırma, YouTube platformundaki doktor görüşlerinin WHO ve Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 ile ilgili açıklamalarıyla örtüşüp örtüşmediğini inceleyerek, böylesine önemli bir durumda toplumun bilgi alma ihtiyacını karşılama potansiyelinde olan YouTube’un sağlıklı bilgiye ne kadar ulaştırdığını ortaya koymayı amaçlamıştır.
Anahtar Kelime: Comparison of Doctor videos on YouTube with Who and Turkish Ministry of Health Discourses During Covid-19
Öz: Covid-19, which spread rapidly and was declared a pandemic around the world, had greatlyimpacted the success of 2020 and people's lives. Most countries had to take measures to restrict the social lifeof their citizens in order to combat Covid-19. The measures taken have caused fear and an associated anxietyof Covid-19 in humans. People under the influence of fear and anxiety searched for information in variousmedia in order to obtain information about Covid-19. YouTube is one of the most frequent websites visited byinformation seekers. YouTube is today's money-making next-generation media platform. Content producersoften make their videos up-to-date and be able to attract everyone's attention, as viewing rate is one of the maindeterminants of the amount of money they earn. The fact that Covid-19 is one of the most popular topics inrecent time has prompted YouTube content producers to focus on it. However, most of the videos containhearsay and inaccurate information about the virus. The videos of the YouTube doctors’ opinions largely donot correspond with the statements of WHO and the Ministry of health of the Republic of Turkey. This researchis aimed at determining how much YouTube, which has the potential to meet the public's need for informationin such an important situation, delivers healthy information by examining whether YouTube platform doctors'opinions coincide with the WHO and the Ministry of Health's statements on Covid-19.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ak, Ö., (2020) Soğuk Algınlığından Ölümcül Salgına! Küresel Kabus. Bilim ve Teknik Dergisi, Mart, 13-27.
- Alptekin, Ü. M. (2019). Organ Bağışıyla İlgili YouTube Videolarının Analizi, , (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Altunay, A. (2015). “Bir Sosyalleşme Aracı Olarak Yeni Medya”, Selçuk İletişim Dergisi. Cilt 9, Sayı 1, 410-428.
- Avşar, Z. (2017). İnternet Çağında Medya, Terör ve Güvenlik. TRT akademi, 2(3), 116-132.
- Aydoğan, F. & Kırık, A. M. (2012). Alternatif medya olarak yeni medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 18, 58-69.
- Aydoğdu, A. G. (2018). Türkiye’de YouTube Yayıncılığı ve YouTuber Olmak. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (47). 141-166.
- Bayrakdar, F., Altaş, A. B., Korukluoğlu, G. & Topal, S. (2015). Türkiye’de Tespit Edilen İlk MERS Olgusunun Moleküler Tanısı ve Fi Logenetik Analizi. Molecular diagnosis and phylogenetic analysis of the fi rst MERS case in Turkey. Mikrobiyol Bul, 49(3), 414-22.
- Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar, 3. Basım, Siyasal Kitabevi.
- Çalık, D. & Çınar, Ö. P. (2009). Geçmişten Günümüze Bilgi Yaklaşımları Bilgi Toplumu ve İnternet. XIV. Türkiye'de İnternet Konferansı, 12-13.
- Daraz, L., Morrow, A. S., Ponce, O. J., Beuschel, B., Farah, M. H., Katabi, A., & Ding, J. F. (2019). Can Patients Trust Online Health İnformation? A Meta-Narrative Systematic Review Addressing the Quality of Health Information on the Internet. Journal of general internal medicine, 1884-1891.
- Gabarron, E., Fernandez-Luque, L., Armayones, M., & Lau, A. Y. (2013). Identifying Measures Used for Assessing Quality of YouTube Videos With Patient Health Information: a Review of Current Literature. Interactive Journal of Medical Research, 2(1), e6.
- Gencer, Z. T., Daşlı, Y. & Biçer, E. B. (2019). Sağlık İletişiminde Yeni Yaklaşımlar: Dijital Medya Kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 42-52.
- Görkemli, N. (2016). Sağlık İletişiminde İnternet Kullanımı Üzerine Bir Araştırma, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC January 2017 Volume 7 Issue 1, 122-138.
- Güner Yiğit, O. (2015), Bilgi Toplumunda İnternetin Önemi ve Sağlık Üzerindeki Etkileri, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 17 (29), 33-40.
- Hansen, C., Interrante, J. D., Ailes, E. C., Frey, M. T., Broussard, C. S., Godoshian, V. J., Lewis, C., Polen K., Garcia, A.P. & Gilboa,S. M. (2016). Assessment of YouTube Videos as a Source of Information on Medication Use in Pregnancy. Pharmacoepidemiology and drug safety, 25(1), 35-44.
- Henkoğlu, H. Ş., Keser, H., & Mahiroğlu, A. (2017) Ortaokul Öğrencilerinin İnternette Bilgi Arama Stratejileri Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 46(215), 145-166.
- Işık, M. (2018). “Yeni Medyanın, Yeni Yıldızları Youtuberların Türkiye’deki Genel Görünümü” “The 1st International Cultural Informatics, Communication & Media Studies” Sempozyumu Bildiri Kitabı, 384-393.
- Kırık, A. M. (2017). Yeni medya aracılığıyla değişen iletişim süreci: Sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 230-261.
- Kurtaran, B. (2014). MeRS-Co Virüs ve Diğer Ciddi Seyirli Viral Pnömoniler. ANKEM Derg, 28, 134-140.
- Kurulgan, M. & Argan, M. (2007). Anadolu Üniversitesi Öğrencilerinin İnternet Üzerinden Bilgi Arama Davranışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 291-304.
- Maigret, E. (2012), Medya ve İletişim Sosyolojisi, (Çev. Halime Yücel), İletişim Yayınları.
- Neuendorf, K. A. (2002). The Content Analysis Guidebook, Thousand Oaks, Sage Publications.
- Öztürk, Ş. (2015). Sosyal medyada etik sorunlar. Selçuk İletişim Dergisi. Cilt 9, Sayı 1, 287-311.
- Pant, S., Deshmukh, A., Murugiah, K., Kumar, G., Sachdeva, R., ve Mehta, J. L. (2012). Assessing the Credibility of the “YouTube Approach” to Health Information on Acute Myocardial Infarction. Clinical cardiology, 35(5), 281-285.
- Paré, G., Malek, J. N., Sicotte, C., ve Lemire, M. (2009). Internet as a Source of Health Information and its Perceived Influence on Personal Empowerment. International Journal of Healthcare Information Systems and Informatics (IJHISI), 4(4), 1-18.
- Pennycook, G., McPhetres, J., Zhang, Y., Lu, J. G., & Rand, D. G. (2020). Fighting COVID-19 Misinformation on Social Media: Experimental Evidence for a Scalable Accuracy-Nudge Intervention. Psychological science, 0956797620939054.
- Sağlık Bakanlığı (2020) Covid-19(2019-n CoV Hastalığı) Rehberi (Bilim Kurulu Çalışması), T.C. Sağlık Bakanlığı, https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf
- Syed-Abdul, S., Fernandez-Luque, L., Jian, W. S., Li, Y. C., Crain, S., Hsu, M. H. & Liou, D. M. (2013). Misleading health-related information promoted through video-based social media: anorexia on YouTube. Journal of medical Internet research, 15(2), e30.
- Taşdelen, Ö. Ü. B. (2019) Okul Öncesi Çocuklar için Sağlık İçerikli Eğitici Videoların YouTube Aracılığıyla Kullanılması. Yeni Medyada Çocuk ve İletişim (Edt. Kırık, A.M.) Çizgi Kitapevi, 97-114.
- Tavşancıl, E. & Aslan E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin: İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri, Epsilon Yayınları.
- Tosyalı, H. & Sütçü, C. S. (2016). Sağlık İletişiminde Sosyal Medya Kullanımının Bireyler Üzerindeki Etkileri. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, cilt.3, 3-22, Uluslararası Sağlık Tüzüğü, (2015). hssgm.gov.tr/content/documents/uluslararasi_antlas malar/Uluslararası%20Sağlık%20Tüzüğü.pdf.
- Ünal, R. & Taylan, A. (2017). Sağlık İletişiminde Yalan Haber-Yanlış Enformasyon Sorunu ve Doğrulama Platformları. Atatürk İletişim Dergisi, (14), 81-100.
- Wu, Z. & McGoogan, J. M. (2020). Characteristics of and Important Lessons from the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: summary of a report of 72 314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. Jama 323(13), 1239-1242.
- Yaylacı, S., Serinken, M., Elicabuk, H., Yılmaz, A., Dal, O. & Kaya, G. F. (2015). YouTube Kaynaklı Türkçe ‘’Temel Yaşam Desteği’’ ve “Kalp Masajı’’ Videolarının Güvenilirliği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 7(1), 38-45.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yurdigül, Y. & Zinderen, İ. E. (2012). Yeni medyada haber dili (Ayşe Paşalı olayı üzerinden geleneksel medya ve internet haberciliği karşılaştırması). The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC July 2012 Volume 2 Issue 3, 81-91.
- http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21779 Erişim Tarihi: 29.04.2020
- https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/covid-19-yeni-koronavirus-hastaligi-nedir Erişim Tarihi 12-05-2020
- https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/haberler/ncov/2019-nCov_Hastal_Salk_alanlar_Rehberi.pdf Erişim Tarihi: 12-05-2020
- https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51347052 Erişim Tarihi: 25.04.2020
- https://www.brandingturkiye.com/YouTube-istatistikleri-guncel/ Erişim Tarihi: 25.04.2020
- https://www.medipol.com.tr/bilgi-kosesi/bunlari-biliyor-musunuz/pandemi-nedir-corona-virusuneden-pandemi-ilan-edildi Erişim Tarihi 30.04.2020
- https://www.milliyet.com.tr/dunya/son-dakika-corona-virus-nasil-yayildi-6172136 Erişim Tarihi: 30.04.2020
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Erişim Tarihi 10.05.2020
- https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-adetail/q-a-coronaviruses, Erişim Tarihi: 12-05-2020
- https://datareportal.com/reports/digital-2019-global-digitaloverview#:~:text=There%20are%204.39%20billion%20internet,9%20percent)%20versus %20January%202018.&text=3.26%20billion%20people%20use%20social,of%20more%20 than%2010%20percent Erişim Tarihi: 25.07.2020
- https://tr.euronews.com/2020/03/10/sagl-k-bakan-koca-koronavirus-covid-19-salg-n-ile-ilgili-acklama-yap-yor Erişim Tarihi: 30.04.2020
- https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/ Erişim Tarihi: 20.04.2020
- www.who.int Erişim Tarihi: 20.04.2020
- www.internetworldstats.com Erişim Tarihi: 28.04.2020
- Video 1 https://www.YouTube.com/watch?v=blwj6FIkNnU&t=1s Erişim Tarihi: 20.04.2020
- Video 2 https://www.YouTube.com/watch?v=QDwKUqaFZHU&t=37s Erişim Tarihi: 20.04.2020
- Video 3 https://www.YouTube.com/watch?v=JdyvwCXp4dI&t=2s Erişim Tarihi: 20.04.2020
- Video 4 https://www.YouTube.com/watch?v=luM2vg8g0Hc&t=48s Erişim Tarihi: 21.04.2020
- Video 5 https://www.YouTube.com/watch?v=qbQ8O6lGFZo&t=2s Erişim Tarihi: 22.04.2020
- Video 6 https://www.YouTube.com/watch?v=VfY7-irnABs Erişim Tarihi: 23.04.2020
- Video 7 https://www.YouTube.com/watch?v=Q2s_sokAHTI Erişim Tarihi: 23.04.2020
- Video 8 https://www.YouTube.com/watch?v=cASa1FHVnms&t=82s Erişim Tarihi: 23.04.2020
- Video 9 https://www.YouTube.com/watch?v=Pio4ViIE8Rc&t=228s Erişim Tarihi: 23.04.2020
- Video 10 https://www.YouTube.com/watch?v=VIHkRhvBF4o Erişim Tarihi: 24.04.2020
| APA | baydili i (2020). Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. , 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| Chicago | baydili ismail Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. (2020): 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| MLA | baydili ismail Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. , 2020, ss.153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| AMA | baydili i Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. . 2020; 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| Vancouver | baydili i Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. . 2020; 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| IEEE | baydili i "Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması." , ss.153 - 178, 2020. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| ISNAD | baydili, ismail. "Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması". (2020), 153-178. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44188 |
| APA | baydili i (2020). Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. Turkish Studies (Elektronik), 15(4), 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| Chicago | baydili ismail Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. Turkish Studies (Elektronik) 15, no.4 (2020): 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| MLA | baydili ismail Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. Turkish Studies (Elektronik), vol.15, no.4, 2020, ss.153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| AMA | baydili i Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. Turkish Studies (Elektronik). 2020; 15(4): 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| Vancouver | baydili i Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması. Turkish Studies (Elektronik). 2020; 15(4): 153 - 178. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| IEEE | baydili i "Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması." Turkish Studies (Elektronik), 15, ss.153 - 178, 2020. 10.7827/TurkishStudies.44188 |
| ISNAD | baydili, ismail. "Covid-19 Sürecinde YouTube’daki Doktor Videolarının WHO ve Türkiye CumhuriyetiSağlık Bakanlığı Söylemleri ile Karşılaştırılması". Turkish Studies (Elektronik) 15/4 (2020), 153-178. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44188 |
