AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ

Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 101 - 117 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.46453/jader.771204 İndeks Tarihi: 30-06-2021

AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ

Öz:
Faylanmanın tanım ve yorumunda kullanılan araçlardan olan tektono-jeomorfik şekiller, topoğrafik yapı zenginliği sunmanın yanı sıra bölgesel tektonik süreçlerin aydınlatılması rolü de görebilmektedir. Bu şekiller, fay zonlarında tektonik hareketlerin topoğrafyaya yansımasına dair başlıca referans kaynakları arasındadır. Bu çalışma da Balıkgöl Fay Zonu tarafından denetlenen Balıkgöl ve yakın çevresindeki tektono-jeomorfik şekillere yönelik hazırlanmıştır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Ağrı ve Iğdır illeri arasında yer alan Balıkgöl çevresinde, Balıkgölü Fay Zonu’na ait Perilidağ, Canderviş, Yeniçadır (Mozik) Dağı ve Kovancık fay segmentlerinin topoğrafyayı etkilemesinden dolayı birçok tektono-jeomorfik belirteç gelişmiştir. Ötelenmiş vadi, fay gölü, basınç sırtı, çizgisel sırt, sürgü sırtı, üçgen yüzey (façeta), asılı vadi, kesik başlı vadi, fay kaması havzası, fay dikliği, fay basamakları, alüvyon yelpazesi, sıralı su kaynakları, kancalı drenaj örnekleri, paralel drenaj ve heyelanlar araştırma alanında görülen ve faylanmaya ışık tutan başlıca yapılardır. Bu çalışmada söz konusu yapılardan hareketle fay zonunun segment bazında meydana getirdiği şekiller incelenmiş ve Balıkgöl Fay Zonu’nun tektonik jeomorfoloji literatürüne katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime:

Role of Geomorphic Markers in Identifying Active Faults: Example of Balıkgöl Fault Zone

Öz:
Tectono-geomorphic landforms, which are the tools used in the definition and interpretationof faulting, can serve as the enlightenment of regional tectonic processes as well asproviding topographic landscape richness. These shapes are among the main referencesources for the reflection of tectonic movements on topography in active fault zones. In thisstudy, it was prepared for tectono-geomorphic shapes in Balıkgöl and its environment, whichare controlled by the Balıkgöl Fault Zone. Balıkgöl is located between Ağrı and Iğdırprovinces in Eastern Anatolia. Here, there are Perilidağ, Canderviş, Yeniçadır Dağı andKovancık fault segments belonging to the Balıklıgöl Fault Zone. Many tectono-geomorphicforms have developed in the topography with the effect of these fault segments. Offsetvalley, fault lake, pressure ridge, linear ridge, shutter ridge, triangular surface (facet), hangingvalley, beheaded valley, fault wedge basin, fault steepness, fault steps, alluvial fan,sequential water springs, hooked drainage samples, parallel drainage and landslides are themain structures seen in the research area and shed light on faulting. Based on thesestructures, the segments formed by the fault zone were examined and to contribute to thetectonic geomorphology literature of the Balıklıgöl Fault Zone.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
  • Arpat, E., Şaroğlu, F. & İz, H.E. (1977). 1976 Çaldıran Depremi, Yeryuvarı ve İnsan, 2 (1): 29-41.
  • Berberiyan, M. (1976). Seismotectonic Map of Iran scale 1/2.500.000, Ed: M. Berberiyan, Countribution of The Seismotectonics of Iran (Part 3). Geology Survey Raport, Iran, 397-418.
  • Bierman, P. R., & Montgomery, D. R. (2014). Key Concepts In Geomorphology. W. H. Freeman And Company Publishers.
  • Bozkuş, C., Demir, M. & Bulut, K. (2010) Iğdır ve Yakın Çevresinin Depremselliği, Uluslararası Aras Havzası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Kars Valiliği Yayınları.
  • Bull, W B. (2007). Tectonic Geomorphology of Mountains: A New Approach to Paleoseismology. Blackwell Publıshıng.
  • Burbank, D. W. & Anderson, R. S. (2012). Tectonic Geomorphology (2. Edition). USA: Wiley-Blackwell Publishing.
  • Charloton, R. (2008). Fundamentals of Fluvial Geomorphology, Routledge Taylor & Francis Groups Published.
  • Crowell, J. C. (1974). Origin of Late Cenozoic Basin in Southern California, In: Tectonic and Sedimentation (Ed: Dickinson, W. R.), 190-204.
  • Dar, R. A., Chandra, R. & Romshoo, S. A. (2013). Morphotectonic and Lithostratigraphic Analysis of Intermontane Karewa Basin of Kashmir Himalayas, India. Journal of Mountain Science, 10 (1): 1-15.
  • Dewey, J. F., Hempton, M., Şaroğlu, F. & Şengör, A. M. C. (1986). Shortening of Continental lithosphere: The Neotectonics of Eastern Anatolia- a Young Cllision Zone. Geological Society, 19, 1-36.
  • Emre, Ö., Duman, T.Y., Özalp, S. Elmacı, H. & Olgun, S. (2012). 1:250.000 Ölçekli Türkiye Diri Fay Haritası Serisi Ağrı (NJ 38-1) Paftası, Seri No: 51. MTA Yayınları. Ankara.
  • Emre, Ö., Duman, T. Y., Özalp, S. Elmacı, H., Olgun, S. & Şaroğlu, F. (2013). Active Fault Map of Turkey with an Explanatory Text 1: 1.250.000 scale. General Directorate of Mineral Research and Exploration, Special Publication Series, 30.
  • Emre, Ö., Duman, T. Y., Özalp, S. Şaroğlu, F., Olgun Ş., Elmacı, H. & Çan, T. (2016). Active Fault Database of Turkey, Bulletin of Earthquake Engineering, 16, 3229-3275.
  • Ergen, A. & Sümengen, M. (2018) 1:100.000 ölçekli Ağrı İ50 Paftası, MTA Yayınları. Ankara.
  • Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası, Sucuoğlu Matbaası. İstanbul.
  • Hoşgören, M. Y. (2004). Türkiye’nin Gölleri. Türk Coğrafya Dergisi, 29: 19-51.
  • İmamoğlu, M. Ş. & Gökten, E. (1996). Doğu Anadolu Fay Zonu Gölbaşı Kesimi Neotektonik Özellikleri ve Gölbaşı-Saray Fay Kaması Havzası, Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 14, 176-184.
  • İzbırak, R. (2001). Türkiye 1. Öğretmen Kitapları Dizisi, MEB yayınları, Ankara.
  • Keller, E. A. & Pinter, N. (2002). Active Tectonics; Earthquakes, Uplift and Landscape. Prentice Hall, New Jersey.
  • Keller, E. A. & Rockwell, T. K. (1984). Tectonic Geomorphology, Quaterner Chronology and Paleoseismicity. Ed: J. E. & Fleisher, P. J., Development and Applications of Geomorphology, Springer, Berlın, 203-239.
  • Keskin, H. (1998). Erzurum-Kars Platosunun Çarpışma Kökenli Volkanizmasının Volkanostratigraflsl ve Yeni K/Ar Yaş Bulguları Işığında Evrlml, Kuzeydoğu Anadolu. MTA Dergisi 120, 135-157.
  • Koçyiğit, A. (1989). Suşehri Basin: an active faultwedge basin on yhe North Anatolian Fault Zone, Turkey, Tectonophysics, 167 (1), 13-29.
  • Malik, J. N. & Mohanty, C. (2006). Active Tectonic İnfluence On The Evolution of Drainage and Landscape: Geomorphic Signatures From Frontal and Hinterland Areas Along The Northwestern Himalaya, India. Journal Of Asian Earth Sciences, 29: 604-618.
  • Mayer, L. (1986). Tectonic Geomorphology of Escarpments and Mountain Fronts. Ed: R. E. Wallace, Active Tectonics, Studies İn Geophysics, National Academy Press, Washington, 125-135.
  • McKenzie, D. (1972). Active Tectonics of the Mediterranean Region, Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society, 30 (2), 109-185.
  • Owen, L. (2013). Tectonic Geomorphology: A Perspective. Ed: Lewis A. Owen, In Treatise on Geomorphology Tectonic Geomorphology, Academic Press, Elsevier, 3-12.
  • Oyan, V., Özdemir, Y., Keskin, M., Güleç, N. & Özdemir, A. (2015). Doğu Anadolu Bölgesindeki Bazaltik Volkanizma: Pliyosen Plato Bazaltlarının Evrimine İlişkin İlk Bulgular, Türkiye Jeoloji Kurultayı Kongresi (6-10 Nisan 2015) Bildiri Özleri Kitabı, 322-323.
  • Öztürk, Y. & Zorer, H. (2020). Sinebel Yarma Vadisi ve Çevresinde (Pervari/Siirt) Tektono-Jeomorfolojik Şekiller, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 41: 367-395.
  • Pena, J. V. P., Azor, A., Azanon, J. M. & Keller, E. A. (2010). Active Tectonics İn The Sierra Nevada (Betic Cordillera, SE Spain): Insights From Geomorphic İndexes And Drainage Pattern Analysis. Geomorphology, 119: 74-87.
  • Saraçoğlu, H. (1990). Bitki Örtüsü, Akarsular ve Göller. Öğretmen Kitapları Dizisi, MEB Yayınları, Ankara.
  • Savcı, G. (1980). Doğu Anadolu Volaknizmasının Neotektonik Önemi, Yeryuvarı ve İnsan Dergisi, 5 (3-4), 46-49.
  • Silva, P. G., Goy, J. L., Zazo, C. & Bardaji, T. (2002). Fault-generated Mountain Fronts in Southeast Spain: Geomorphologic Assesment of Tectonic and Seismic Activity, Geomorphology, 50, 203-225.
  • Softa M., Emre T., Sözbilir H., Spencer, J. Q. G. & Turan, M. (2018). Geomorphic Evidence For Active Tectonic Deformation İn The Coastal Part of Eastern Black Sea, Eastern Pontides, Turkey. Geodinamica Acta, 30 (1): 249-264.
  • Şaroğlu, F. & Güner, Y. (1981). Doğu Anadolu'nun Jeomorfolojik Gelişimine Etki Eden Ögeler: Jeomorfoloji, Tektonik, Volkanizma İlişkileri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24: 39-50.
  • Şaroğlu, F. & Yılmaz, Y. (1984). Doğu Anadolu’nun Neotektoniği ile İlgili Magmatizması, Ketin Sempozyumu Bildirileri, 149-162.
  • Şaroğlu, F. & Yılmaz, Y. (1986). Doğu Anadolu'da Neotektonik Dönemdeki Jeolojik Evrim ve Havza Modelleri. Maden Tetkik Arama Dergisi, 107: 73-94.
  • Şaroğlu, F., Emre, Ö. & Boray, A. (1987). Türkiyenin Diri Fayları ve Depremselliği, MTA, Rapor No: 8174.
  • Şaroğlu, F. (1986). Doğu Anadolu’nun Neotektonik Dönemde Jeolojik ve Yapısal Evrimi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
  • Şengör, A. M. C. (1980). Türkiye Neotektoniğinin Esasları. TJK Yayınları. Ankara.
  • Şengör, A. M. C. & Yılmaz, Y. (1981). Tethyan Evolution of Turkey: A Plate Tectonic Approach, Tectonophysics, 75, 181-241.
  • Trifonov, V. G. & Kozhurin, A. I. (2010). Study of Active Faults: Theoretical and Applied İmplications. Geotectonic, 6 (44): 510-528.
  • Tuncay, E. & Sümengen, M. (2018). 1:100.000 ölçekli Doğubayazıt İ51 Paftası, MTA Yayınları. Ankara.
  • Yeats, R. S., Sieh, K. & Allen, R. C. (2006). Deprem Jeolojisi (Çev: Demirtaş, R. ve Kayabalı, K.) Gazi Kitabevi, Ankara.
  • Yılmaz, Y. (2005). Doğu Anadolu’nun Genç Tektoniği ve Morfotektonik Gelişimi. Uluslararası Deprem Sempozyumu Bidiriler Kitabı. s. 97.
  • Yılmaz, Y., Güner, Y. & Şaroğlu, F. (1998). Geology of the Quaternary Volcanic Centres of the East Anatoloia. Journal of Volcanology and Geothermal Research, 85: 173-210.
APA öztürk y (2020). AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. , 101 - 117. 10.46453/jader.771204
Chicago öztürk yahya AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. (2020): 101 - 117. 10.46453/jader.771204
MLA öztürk yahya AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. , 2020, ss.101 - 117. 10.46453/jader.771204
AMA öztürk y AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. . 2020; 101 - 117. 10.46453/jader.771204
Vancouver öztürk y AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. . 2020; 101 - 117. 10.46453/jader.771204
IEEE öztürk y "AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ." , ss.101 - 117, 2020. 10.46453/jader.771204
ISNAD öztürk, yahya. "AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ". (2020), 101-117. https://doi.org/10.46453/jader.771204
APA öztürk y (2020). AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online), 0(5), 101 - 117. 10.46453/jader.771204
Chicago öztürk yahya AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online) 0, no.5 (2020): 101 - 117. 10.46453/jader.771204
MLA öztürk yahya AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online), vol.0, no.5, 2020, ss.101 - 117. 10.46453/jader.771204
AMA öztürk y AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online). 2020; 0(5): 101 - 117. 10.46453/jader.771204
Vancouver öztürk y AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online). 2020; 0(5): 101 - 117. 10.46453/jader.771204
IEEE öztürk y "AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ." Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online), 0, ss.101 - 117, 2020. 10.46453/jader.771204
ISNAD öztürk, yahya. "AKTİF FAYLARIN TANIMLANMASINDA JEOMORFİK BELİRTEÇLERİN ROLÜ:BALIKGÖL FAY ZONU ÖRNEĞİ". Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi (Online) 5 (2020), 101-117. https://doi.org/10.46453/jader.771204