Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi

Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 372 Sayfa Aralığı: 4 - 15 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33724/zm.824972 İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi

Öz:
Bu araştırma; 2015-2016, 2016-2017 ve 2017-2018yetiştirme dönemlerinde, Ankara (Yenikent) ve Manisa(Beydere) lokasyonlarında, ülkemizde tescil edilen 110ekmeklik buğday çeşidi ile yürütülmüştür. Uluslararası YeniBitki Çeşitlerini Koruma Birliği’nce (UPOV) oluşturulmuşekmeklik buğday çeşit özellik belgesinde yer alan 26 karakteregöre, ülkemizdeki çeşitlerin morfolojik karakterizasyonununyapılması amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda çeşitlerinbayrak yaprak kulakçıklarında genel olarak antosiyaninoluşumu gözlemlenmemiştir. Genotipler %92.7 oranında yarıdik, orta ve yarı yatık formda bitki büyüme şekli göstermiştir.Başaklanma zamanında çeşitlerin %70.9’u erken, erken-ortave orta notlarında toplanmıştır. Bayrak yaprak kını ve sapınbaşağa bağlandığı kısımda kuvvetli ve çok kuvvetli mumsulukoluşumları gözlenmiştir. Bitki boyu bakımından genotiplerin%86.4’ü kısa-orta, orta ve orta-uzun gözlem notuna sahiptir.İncelenen çeşitlerin %81.8’inin kılçıklı ve %96.4’ünün ise beyazbaşaklı olduğu belirlenmiştir. Tane rengi bakımından çeşitlerin%70.9’u kırmızı, %29.1’i beyaz renktedir. Çeşit ayrım kriteriolması yanında tarımsal açıdan da önemli bir karakter olangelişme tabiatında; çeşitlerin %56.3’ü kışlık, %18.2’si alternatifve %25.5’inin yazlık tipte olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışma,ülkemizdeki ekmeklik buğday çeşitlerinde genetik farklılıklaryönünden önemli bir varyasyonun olduğunu ortaya koymuştur.
Anahtar Kelime: yeknesaklık farklılık durulmuşluk Ekmeklik buğday çeşit ayrımı

Evaluation of Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Varieties in Turkey by Variety Discrimination Characteristics

Öz:
This was carried out with 110 bread wheat varieties (registered in Turkey) in Ankara (Yenikent) and Manisa (Beydere) during the growing season of 2015-2016, 2016- 2017 and 2017-2018. The morphological characterization of the varieties was based on the 26 characters in the bread wheat variety description document created by the International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV). As a result of the research, anthocyanin coloration was not observed in the flag leaf auricles of the cultivars in general. 92.7% of the genotypes showed plant growth habit in semi-erect, intermediate and semi-prostrate form. 70.9% of the varieties were collected in early, earlymedium and medium groups at the time of ear emergence. Strong and very strong glaucosity formations were observed in the flag leaf sheath and neck. In terms of plant height, 86.4% of the genotypes have short-medium, medium and medium-long observation scores. It was determined that 81.8% of the studied varieties had awn and 96.4% had white ear. In terms of grain color, 70.9% of the varieties are red and 29.1% are white. In the seasonal type, which is an important character in terms of agriculture as well as being a variety description character; it has been observed that 56.4% of these are winter, 18.2% are alternative and 25.5% are spring types. This study revealed that there is an important variation in terms of genetic differences in bread wheat varieties in our country
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş, B., 2010. Kuru koşullar için ıslah edilmiş bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin karakterizasyonu. A.Ü. Fen bilimleri Enstitüsü (Doktora tezi), Ankara.
  • Aktaş, B. ve İkincikarakaya, S.Ü., 2019. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin çeşit ayrım kriterleri yönünden incelenmesi. ECSAC’19 VthEuropean Conference on Science-Artculture, 420-433.
  • Anonim, 1994. UPOV wheat (Triticum aestivum L.) guidelines for the conduct of tests for distinctness, homogeneity and stability. Documant ID:TG/3/11.
  • Anonim, 2008. Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliği. Tarım ve Orman Bakanlığı, Resmi Gazete, 13.01.2008, No:26755.
  • Anonim, 2019. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü verileri.
  • Balkan, A. ve Gençtan, T., 2009. Bazı Fotosentez Organlarının Ekmeklik Buğdayda Verim Unsurları Üzerine Etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2).
  • Demirel, F., Gurcan, K., Akar, T., 2019. Kastamonu’dan Toplanan Siyez ve Gernik Buğdayların Morfolojik ve Fenolojik Verileri ile Kümeleme Analizi. International Journal of Scientific and Technological Research, 5(11), 25-36.
  • Dönmez, Ö., Aydemir, T., Aktaş, B., 2008. Arpada çeşit tanımlaması. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü Yayınları. 78 s. Ankara.
  • Geçit, H.H., 2016. Serin iklim tahılları. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. No:1640 Ders Kitabı: 591, s. 822, Ankara.
  • Hervey-Murray, C.G., 1980.The identification of cereal varieties. RHM Arable Services Limited, Cambridge.
  • Kün, E., 1988. Serin iklim tahılları. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. No:1032 Ders Kitabı: 299, s. 322, Ankara.
  • Sencar, Ö., Gökmen, S., Akman, Z., 1994. Tahıllarda çeşit tanımlaması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:2, Tokat.
  • Soylu, S., 1998. Orta Anadolu şartlarında makarnalık buğday ıslahında kullanılabilecek uygun ebeveyn ve melezlerin çoklu dizi (LineXTester) yöntemi ile belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Konya.
  • Tulukcu, E. ve Sade, B., 2009. Diallel melezleme yöntemiyle Orta Anadolu şartlarına uygun ekmeklik buğday anaç ve melezleri ile bazı verim öğelerinin kalıtımının belirlenmesi. Selçuk Üni. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23 (47): 18-26.
  • Zadoks, J.C., Chang, T.T., Konzak, C.F., 1974. Decimal code for the growth stage of cereal. Eucarpia Bulletin No.7, pp 42-52.
APA Aktas B (2021). Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. , 4 - 15. 10.33724/zm.824972
Chicago Aktas Bekir Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. (2021): 4 - 15. 10.33724/zm.824972
MLA Aktas Bekir Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. , 2021, ss.4 - 15. 10.33724/zm.824972
AMA Aktas B Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. . 2021; 4 - 15. 10.33724/zm.824972
Vancouver Aktas B Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. . 2021; 4 - 15. 10.33724/zm.824972
IEEE Aktas B "Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi." , ss.4 - 15, 2021. 10.33724/zm.824972
ISNAD Aktas, Bekir. "Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi". (2021), 4-15. https://doi.org/10.33724/zm.824972
APA Aktas B (2021). Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği, 0(372), 4 - 15. 10.33724/zm.824972
Chicago Aktas Bekir Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği 0, no.372 (2021): 4 - 15. 10.33724/zm.824972
MLA Aktas Bekir Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği, vol.0, no.372, 2021, ss.4 - 15. 10.33724/zm.824972
AMA Aktas B Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği. 2021; 0(372): 4 - 15. 10.33724/zm.824972
Vancouver Aktas B Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği. 2021; 0(372): 4 - 15. 10.33724/zm.824972
IEEE Aktas B "Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi." Ziraat Mühendisliği, 0, ss.4 - 15, 2021. 10.33724/zm.824972
ISNAD Aktas, Bekir. "Türkiye’deki Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Çeşit Ayrım Karakterleri Yönünden Değerlendirilmesi". Ziraat Mühendisliği 372 (2021), 4-15. https://doi.org/10.33724/zm.824972