Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi
Yıl: 2021 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 115 - 124 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33462/jotaf.741484 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi
Öz: Araştırmada yumurtacı tavuk rasyonlarına eklenen biberiye yaprağının (Rosmarinus officinalis) performans, yumurta kalite kriterleri, serum lipit profili ve bazı antioksidan enzimler ile karaciğer yağ oranı üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 70 haftalık yaşta toplam 120 adet Lohman LSL hibrit yumurtacı tavuklar kullanılmış olup, beş gruba ayrılmış (n=24) ve her grup altı tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Birinci grup bazal yemle (kontrol), ikinci grup yüksek enerjili yem (3020 kcal kg-1) ile, 3, 4. ve 5. gruplar ise yüksek enerjili (YE) yeme sırasıyla 5, 10, 15 g kg-1 biberiye yaprağı ilave edilen yemlerle 8 hafta süresince beslenmiştir.Deneme başı canlı ağırlık (CA), yemden yararlanma oranı ve yumurta ağırlığı bakımından gruplar arasında farklılıklar önemsiz bulunmuştur. Deneme sonu CA, kontrol grubunda yüksek diğer gruplarda düşük bulunmuştur. Biberiye ilave edilmeyen yüksek enerjili yem ile beslenen grupta yem tüketimi ve yumurta verimi düşmüştür. Muamele grupları arasında, yumurta ak, sarı ve kabuk oranı, Haugh birimi, şekil indeksi ve kabuk kalınlığı değerleri bakımından istatistiksel olarak önemli bir farklılık görülmemiştir (P>0.05). Bununla birlikte, yumurtacı tavuk rasyonlarına biberiye ilavesi yumurta sarı rengini ve kırılma mukavemetini önemli oranda arttırmıştır. Serum GPx değerinin YE+15 g kg-1 biberiye grubunda önemli derecede yükseldiği görülmüştür (P<0.001). Yüksek enerjili yemlere biberiye ilavesinin plazma trigliserit ve VLDL oranını düşürdüğü tespit edilmiştir. En yüksek karaciğer ağırlığı ve karaciğer yağ oranı YE+0 g kg-1 grubunda saptanmıştır (P<0.001). Biberiye yaprağı ilave edilen bütün gruplarda karaciğer yağ oranı düşük bulunmuştur.Sonuç olarak; yüksek enerjili yumurta tavuğu rasyonlarına biberiye yaprağı ilavesinin kırılma mukavemeti, yumurta sarı rengi, serum trigliserit değeri, VLDL oranı, karaciğer ağırlığı, karaciğer yağ oranı ve GPx enzim aktivitesini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: The Effect of Rosemary Leaves (Rosmarinus officinalis) Addition to Diets with High Energy on Laying Hen Performance, Egg Quality Parameters, Serum Lipid Profile and Liver Fat Rate
Öz: In this study, it was aimed to determine the effects of rosemary leaves (Rosmarinus officinalis) added to laying hen diets on performance, egg quality, serum lipid profile, some antioxidant enzymes and liver fat ratio. A total of 120 Lohman LSL hybrid laying hens at the age of 70 weeks was used in the study, divided into five groups (n=24) and each group was carried out with six replications. The first group was with basal feed (control), the second group was with high energy (3000 kcal kg-1) feed, and the 3rd, 4th and 5th groups were with feeds that added 5, 10 and 15 g kg-1 rosemary leaves, respectively, to high energy (HE) diet. It was fed for 8 weeks. At the beginning of experiment, there was no statistically significant difference between the groups in initial body weight, feed conversion ratio and egg weight. At all treatment groups final body weight decreased except control group. Feed consumption and egg production decreased in the group that fed with high energy (HE) feed that was not added rosemary. There was no statistically significant difference between the groups in albumen, yolk and shell weight, Haugh units, shape index and shell thickness (P>0.05). Although, the addition of rosemary to laying hen rations significantly increased yolk color and shell breaking strength. Serum GPx value was found to increase significantly with the addition of HE+15 g kg-1 rosemary leaf (P<0.001). It has been determined that the addition of rosemary to the feed decreases the plasma triglyceride and VLDL ratio. Liver weight was found to be high in HE+0 g kg-1 group (P<0.001). The liver fat rate was low in all groups that added rosemary leaves. As a result; it might be said that the addition of rosemary leaves to high energy laying hen diets positively affects shell breaking strength, yolk color, serum triglyceride value, VLDL ratio, liver weight, liver fat ratio and GPx enzyme activity.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alagawany, M., Abd El-Hack, M. E. (2015). The effect of rosemary herb as a dietary supplement on performance, egg quality, serum biochemical parameters, and oxidative status in laying hens. Journal of Animal and Feed Sciences, 24 (4): 341-347
- Aydın, Ö D. (2020). Effect of drinking water supplementation of different aromatic plant essential oils on performance and some blood parameters in quail breeders (Coturnix coturnix japonica). Eurasian Journal Veterinary Science 36 (1): 16-21
- Bakirel, T., Bakirel U., Keles O U., Ulgen S G., Yardibi H. (2008). In vivo assessment of antidiabetic and antioxidant activities of rosemary (Rosmarinus officinalis) in alloxan-diabetic rabbits. Journal of Ethnopharmacology 73 (116): 64-73
- Batista, N R., Garcia E R M., Oliveira C A L., Arguelo N N., Souza K M R. (2017). Trace mineral sources and rosemary oil in the diet of brown laying hens: egg quality and lipid stability. Brazilian Journal of Poultry Science 19 (4): 663-672
- Behlül Sevim, B., Gümüş E., Harman H., Ayasan T., Başer E., Altay Y., Akbulut K. (2020). Effects of dietary rosemary essential oil on growth performance, carcass traits and some hematological values of chukar partridge. Turkish Journal of Agriculture Food Science and Technology 8 (2): 430-435
- Bligh, E G., Dyer W J. (1959). A rapid method of total lipid extraction and purification. Canadian Journal of Biochemistry and Physiology 37 (8): 911-917
- Cimrin, T. (2019). Thyme (Thymbra spicata L.), rosemary (Rosmarinus officinalis L.) and vitamin E supplementation of laying hens. South African Journal of Animal Science 49 (No. 5)
- Corduk, M., Sarica S., Calikoglu E., Kiralan M. (2008). Effects of L-carnitine supplementation to diets with different fat sources and energy levels on fatty acid composition of egg yolk of laying hens. Journal of the Science of Food and Agriculture 88: 2244-2252
- Cufadar, Y. (2018). Effects of dietary different levels of rosemary essential oil on performance and eggshell quality parameters in laying hens. Selcuk Journal of Agriculture and Food Science 2 (3): 454-457
- Çetin, S. (2018). Yüksek yağlı diyet ile beslenen sıçanlarda, probiyotik kullanımının karaciğer yağlanması ve metabolik endotoksemi üzerine etkisi. (Doktora tezi) Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çiftçi M., Şimşek Ü G., Azman M A., Çerçi İ H., Tonbak F. (2013). The effects of dietary rosemary (rosmarinus officinalis L.) oil supplementation on performance, carcass traits and some blood parameters of japanese quail under heat stressed condition. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 19 (4): 595-599
- Çimrin, T., Demirel M. (2016). Yumurtacı tavuk yemlerine biberiye (rosmarinus officinalis l.) uçucu yağ ilavesinin performans, yumurta kalite kriterleri ve yumurta sarısı lipit oksidasyonu üzerine etkisi. Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 4 (2): 113-119
- Eman, M S A H. (2019). Impact of using moringa, rosemary and olive leaves as phytogenic feed additves on muscovy duck perform ance, Department of Animal Production Faculty of Agriculture Cairo University Thesis, EGYPT
- Fabbrini, E., Magkos F. (2015). Hepatic steatosis as a marker of metabolic dysfunction. Nutrients 7: 4995-5019
- Garcia, E R D M., Chaves N R B., Oliveira C A L D., Kiefer C., Melo E P D. (2019). Performance and egg quality of laying hens fed with mineral sources and rosemary oil. Anais Da Academia Brasileira De Ciencias 91 (2): 1678-2690
- Ghazalah, A A., Ali A M. (2008). Rosemary leaves as a dietary supplement for growth in broiler chickens. International Journal of Poultry Science 7 (3): 234-239
- Kang, H K., Park S B., Jeon J J., Kim H S., Park K T., Kim S H., Hong E C., Kim C H. (2018). Effect of increasing levels of apparent metabolizable energy on laying hens in barn system. Asian-Australasian Journal of Animal Science 31 (11): 1766-1772
- Kompelly, A., Kompelly, S., Vasudha, B., Narender, B. (2019). Rosmarinus officinalis L.: an update review of its phytochemistry and biological activity. Journal of Drug Delivery and Therapeutics, 9(1), 323-330.
- Labban, L., Usama El-Sayed M., Mahmoud I. (2014). The effects of rosemary (rosmarinus officinalis) leaves powder on glucose level, lipid profile and lipid perodoxation. International Journal of Clinical Medicine 5: 297-304
- Loetscher, Y., Kreuzer M., Messikommer R E. (2013). Oxidative stability of the meat of broilers supplemented with rosemary leaves, rosehip fruits, chokeberry pomace, and entire nettle, and effects on performance and meat quality. Poultry Science 92 (11): 2938-48
- Mousavia, A., Mahdavia A H., Riasia A., Soltani-Ghombavanib M. (2017). Synergetic effects of essential oils mixture improved egg quality traits, oxidative stability and liver health indices in laying hens fed fish oil. Animal Feed Science and Technology 234: 162-172
- NRC. (1994). Nutrient Requirements of Poultry. 9th Edn., National Academy Press, Washington, DC., USA., ISBN-13: 9780309048927, Pages: 155
- Olgun, O. (2011).Yumurtacı tavuk rasyonlarına farklı seviyelerde ilave edilen bor ve bakırın performans, yumurta kabuk kalitesi, yumurta sarısı kolesterolü ve kemiğin biyomekanik özelliklerine etkisi (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Polat, U., Yeşilbağ D., Eren M. (2011). Serum biochemical profile of broiler chickens fed diets containing rosemary and rosemary volatile oil. Journal of Biological and Environmental Sciences 5 (13): 23-30
- Sarıözkan, S., Kocaoğlu Güçlü B., İşcan K H. (2009). Yumurta tavuklarında yerleşim sıklığı, rasyon enerji düzeyi ve rasyona karnitin ilavesinin teknik ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 56: 283-288 SPSS, 1999.
- SPSS for Windows Release 17.0, SPSS Inc.
- Torki, M., Sedgh-Gooya S., Mohammadi H. (2018). Effects of adding essential oils of rosemary, dill and chicory extract to diets on performance, egg quality and some blood parameters of laying hens subjected to heat stress. Journal of Applied Animal Research. 46: 1118–1126
- White, B C., Grossman L I., Krause G S. (1993). Brain injury by global ischemia and reperfusion: a theroretical perspective on membrane damage and repair. Neurology 43: 1656-1665
- Yeşilbağ, D., Gezen S S., Biricik H., Meral Y. (2013). Effects of dietary rosemary and oregano volatile oil mixture on quail performance, egg traits and egg oxidative stability. British Poultry Science 54 (2): 231-237.
- Yeşilbağ, D. (2018). Yumurtacı bıldırcın rasyonlarına biberiye ve rezene uçucu yağı ilavesinin performans ve yumurta kalite parametreleri üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 65: 413-418
- Yurdaer, S. (2001). Obezite ve diyabetes mellitus. Her Yönüyle Diabetes Mellitus. Bölüm I, 255-266.
- Zhao, Y., Sedighi R., Wang P., Chen H., Zhu Y., Sang S. (2015). Carnosic acid as a major bioactive component in rosemary extract ameliorates high-fat-diet-ınduced obesity and metabolic syndrome in mice. Journal of Agricultural and Food Chemistry 63 (19): 4843-4852
- Zhu, L., Brown W C., Cai Q., Krust A., Chambon P., McGuinness O P., Stafford J M. (2013). Estrogen treatment after ovariectomy protects against fatty liver and may ımprove pathway-selective ınsulin resistance. Diabets vol, 62
- Zhuang, Y., Xing C., Cao H., Zhang C., Luo J., Guo X., Hu G. (2019). Insulin resistance and metabonomics analysis of fatty liver haemorrhagic syndrome in laying hens induced by a highenergy low-protein diet. Science Reports 9: 101-141
| APA | ÜRÜSAN H (2021). Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. , 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| Chicago | ÜRÜSAN HILAL Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. (2021): 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| MLA | ÜRÜSAN HILAL Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. , 2021, ss.115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| AMA | ÜRÜSAN H Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. . 2021; 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| Vancouver | ÜRÜSAN H Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. . 2021; 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| IEEE | ÜRÜSAN H "Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi." , ss.115 - 124, 2021. 10.33462/jotaf.741484 |
| ISNAD | ÜRÜSAN, HILAL. "Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi". (2021), 115-124. https://doi.org/10.33462/jotaf.741484 |
| APA | ÜRÜSAN H (2021). Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1), 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| Chicago | ÜRÜSAN HILAL Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 18, no.1 (2021): 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| MLA | ÜRÜSAN HILAL Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.18, no.1, 2021, ss.115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| AMA | ÜRÜSAN H Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2021; 18(1): 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| Vancouver | ÜRÜSAN H Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2021; 18(1): 115 - 124. 10.33462/jotaf.741484 |
| IEEE | ÜRÜSAN H "Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi." Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18, ss.115 - 124, 2021. 10.33462/jotaf.741484 |
| ISNAD | ÜRÜSAN, HILAL. "Yüksek Enerjili Yemlere Biberiye Yaprağı (Rosmarinus officinalis) İlavesinin, Yumurtacı Tavuklarda Performans, Yumurta Kalite Kriterleri, Serum Lipit Profili ve Karaciğer Yağ Oranı Üzerine Etkisi". Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 18/1 (2021), 115-124. https://doi.org/10.33462/jotaf.741484 |
