Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri
Yıl: 2020 Cilt: 39 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 350 - 374 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7822/omuefd.808799 İndeks Tarihi: 24-09-2021
Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri
Öz: Tasarruf, mevcut kaynakların kullanımı esnasında geleceği düşünmeye, planlamaya ve bu süreçte yaşanabilecek öngörülemeyen durumların önüne geçmeye imkân tanıyan bir değerdir. Bundan ötürü, çocuklara bu değerin kazandırılması büyük bir önem arz etmektedir. Bu konuda ailenin yanı sıra okulların da işlevsel bir rol oynadığı son derece açıktır. Özellikle ders kitaplarının, okulları bu anlamda etkili bir aygıt haline dönüştürdüğü inkâr edilemez bir gerçektir. Nitekim tasarruf değerini tanıtma ve bu konuda bir bilinç inşa etme noktasında ders kitaplarına ayrıcalıklı bir yer tahsis edilmiştir. Bu, hiç şüphesiz yalnızca günümüze mahsus bir uygulama değildir. Geçmişte de benzer bir yaklaşımın izlendiği bilinmektedir. Osmanlı Devleti'nin son yılları bu bakımdan dikkat çekici bir zaman dilimi olmuştur. Çocuklarda tasarruf bilinci oluşturma gayretlerinin bu bağlamda yeni bir olgu olmadığı temel tezinden hareket eden bu çalışma, son dönem Osmanlı ve güncel ders kitaplarında tasarruf değerinin nasıl, hangi boyutlarıyla ele alındığını karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre tasarlanmıştır. Çalışmanın veri kaynaklarını 4 adet ders kitabı teşkil etmektedir. Bunlardan ikisi, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında iptidai mekteplerde okutulan Musâhabât-ı Ahlâkiyye … adlı ders kitaplarıdır. Diğerleri ise 4. ve 5. sınıflarda okutulan güncel Sosyal Bilgiler ders kitaplarından oluşmaktadır. Bu kitapların seçimi esnasında konuyu içermelerine ve resmî birimlerin onayından geçmiş olmalarına dikkat edilmiştir. Bu ders kitaplarından toplanan veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Bunun sonucunda, ders kitaplarında tasarruf değerine ilişkin dikkat çekici benzerlik ve farklılıklar tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Saving Value in the Late Ottoman and Current Textbooks
Öz: Saving is one of the most significant values that leads to humans’ behaviours. It is a value that enables individuals to think and plan about the future during the process of using available resources and avoid unforeseen situations that may occur in the future. Therefore, it is of great importance to be gained this value by the growing generations from an early age (Uzunöz, Aktepe & Özağaçhanlı, 2020, p.37). The awareness of saving gained in the family within this framework is further developed and reinforced by the education provided in the schools. One of the elements that make the education provided in school the most effective is undoubtedly textbooks. In the last years of the Ottoman Empire, as it is today, textbooks were used to create saving awareness. During this period, the damage created by heavy war conditions promoted the importance given to the value of saving and this situation was reflected in textbooks, though. Currently, saving is again at the forefront as a result of many concerns, such as increasing the human population in the world every day and the rapid consumption of natural resources. Therefore, as in the last years of the Ottoman Empire, textbooks have a great task in educating people who are conscious of saving today. In the Social Studies course curriculum published in 2018, the value of saving was among the values to be gained in the Social Studies course. In the relevant literature review, it was not encountered with a study in which the value of saving was directly investigated in textbooks. More importantly, any studies that were comparative based on the content of the late Ottoman Musâhabât-ı Ahlâkiyye... (Lectures on Morality...) and current Social Studies textbooks could not have been determined. Based on the basic assumption that efforts to create saving awareness in children at schools are not a novel phenomenon, it was aimed at examining the data of the aforementioned textbooks regarding the saving value comparatively. METHODOLOGY Research Design In this study, the qualitative approach was followed. As a data collection method, document review was preferred. The document review is a data collection method used to collect, systematically examine, analyse and evaluate official or private records (Ekiz, 2013, p.70).
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Beldağ, A., Özdemir, Ü. & Nalçacı, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlerin kazandırılmasına ilişkin veli görüşleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 317-328.
- Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
- Chism, N. V. N. & Banta, T. W. (2007). Enhancing institutional assessment efforts through qualitative methods. New Directions for Institutional Research, 136, 15-28.
- Çam, İ. D. (2019). Eğitim ve ideoloji: II. Meşrutiyet Dönemi'nde çocuk eğitimine yönelik yaklaşımlar (1908-1922), (Doktora Tezi). (Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr).
- Çelikkaya, T. & Kürümlüoğlu, M. (2018). Yeni sosyal bilgiler programında 4. ve 5. sınıfta kazandırılması hedeflenen değerlere ilişkin kazanımların içeriğe yansıması. Değerler Eğitimi Dergisi, 16 (36), 7-38.
- Devellioğlu, F. (2006). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (23. Baskı). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- Doğan, N. (1994). İlk ve orta dereceli okul ders kitapları ve sosyalleşme (1876-1918). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
- Glesne, C. (1999). Becoming qualitative researchers: An introduction. New York: Longman.
- Güçlü, H. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi, (Yüksek Lisans Tezi). (Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr).
- Hatay Uçar, F. (2019). İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında değerler eğitimi, (Yüksek Lisans Tezi). (Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr).
- Marshall, C. & Rossman, G. B. (1999). Designing qualitative research (3rd ed.). London: Sage Publications.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6.sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.
- Prior, L. (2014). Content Analysis. P. Leavy (Ed.). The Oxford handbook of qualitative research (p. 359-379) içinde. Newyork: Oxford University Press.
- Taş, H. U. (2012). Tasarruf bilinci oluşturmada coğrafya eğitiminin yeri ve önemi, (Yüksek Lisans Tezi). (Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr).
- Tezcan, M. (2018). Değerler eğitimi sosyolojik yaklaşım. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Türk Dil Kurumu [TDK], (2020). Tasarruf. (Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/).
- Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2012). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Uzunöz, A., Aktepe, V. & Özağaçhanlı, Z. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının tasarruf değerine ilişkin metaforik algıları. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 36-51.
- Yılar, M. B. (2019). Sosyal bilgilerin temelleri. C. Kara (Ed.) Sosyal bilgilerin temelleri (s.167-193) içinde. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
| APA | ÇAM İ, Yılar M, ÜNAL O (2020). Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. , 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| Chicago | ÇAM İRFAN DAVUT,Yılar Murat Bayram,ÜNAL ORHAN Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. (2020): 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| MLA | ÇAM İRFAN DAVUT,Yılar Murat Bayram,ÜNAL ORHAN Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. , 2020, ss.350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| AMA | ÇAM İ,Yılar M,ÜNAL O Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. . 2020; 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| Vancouver | ÇAM İ,Yılar M,ÜNAL O Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. . 2020; 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| IEEE | ÇAM İ,Yılar M,ÜNAL O "Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri." , ss.350 - 374, 2020. 10.7822/omuefd.808799 |
| ISNAD | ÇAM, İRFAN DAVUT vd. "Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri". (2020), 350-374. https://doi.org/10.7822/omuefd.808799 |
| APA | ÇAM İ, Yılar M, ÜNAL O (2020). Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| Chicago | ÇAM İRFAN DAVUT,Yılar Murat Bayram,ÜNAL ORHAN Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.3 (2020): 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| MLA | ÇAM İRFAN DAVUT,Yılar Murat Bayram,ÜNAL ORHAN Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.3, 2020, ss.350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| AMA | ÇAM İ,Yılar M,ÜNAL O Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(3): 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| Vancouver | ÇAM İ,Yılar M,ÜNAL O Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(3): 350 - 374. 10.7822/omuefd.808799 |
| IEEE | ÇAM İ,Yılar M,ÜNAL O "Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.350 - 374, 2020. 10.7822/omuefd.808799 |
| ISNAD | ÇAM, İRFAN DAVUT vd. "Son Dönem Osmanlı ve Güncel Ders Kitaplarında Tasarruf Değeri". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/3 (2020), 350-374. https://doi.org/10.7822/omuefd.808799 |
