Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri

Hafif-orta şiddetteki koronavirüs-2019 (COVID-19) hastalarında pnömoni gelişimini öngördürebilecek belirteçlere yönelik sınırlı veri bulunmaktadır. Bu çalışmada, bir üniversite hastanesinin pandemi polikliniğine ayaktan başvuran ve hafif-orta şiddetli COVID-19 tanısı alan hastaların demografik özelliklerinin ve klinik bulgularının değerlendirilmesi, COVID-19 pnömonisi gelişimi için risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tek merkezli retrospektif tasarımlı çalışmaya şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs-2 (SARSCoV-2) nükleik asit testi sonucu pozitif olan 414 hasta dahil edilmiştir. Hastaların 220 (%53.1)’si erkek, yaş ortalaması 38.3 ± 12.7 olarak belirlenmiştir. Semptom başlangıcından itibaren hastaneye medyan başvuru süresi üç gün (0-11) olarak tespit edilmiştir. Hastaların 154 (%37.2)’ünde aile içi temas öyküsü mevcutken hastalarda en sık görülen semptomlar sırasıyla, halsizlik (%68.4), miyalji (%61.8), baş ağrısı (%56.5), koku kaybı (%45.2), tat kaybı (%43.2) ve iştahsızlık olarak belirlenmiştir (%42.8). Kadın hastalarda halsizlik (p= 0.016), baş ağrısı (p= 0.008), boğaz ağrısı (p= 0.032), bulantı (p= 0.003), iştahsızlık (p= 0.045), tat kaybı (p= 0.005) ve koku kaybı (p< 0.001) gibi semptomlar daha sık görülmüştür. Elli yaş altında tat kaybı (%47.6 ve %25, p< 0.001) ve koku kaybı (%50 ve %26.3, p< 0.001), 40 yaş üzerinde öksürük (%43.4 ve %29.3, p= 0.003) daha sık tespit edilmiştir. Asemptomatik seyirli 46 (%11.1) olguda cinsiyetler arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p= 0.500). Toraks bilgisayarlı tomografi (BT) çekilen 339 hastanın 150 (%43.8)’sinde pnömoni saptanmıştır. Tek değişkenli regresyon analizinde; ileri yaş [p< 0.001, odds oranı (OR)= 1.44), obezite (p< 0.001 OR= 2.5), aktif olarak sigara kullanmıyor olmak (p< 0.001, OR= 6.19], ilk başvuru anında ateş (p= 0.002, OR= 2.02), öksürük (p< 0.001, OR= 3.26), nefes darlığı (p< 0.001, OR= 23.37), halsizlik (p= 0.042, OR= 1.63), iştahsızlık (p= 0.009, OR= 1.79) ve D-dimer yüksekliği (p= 0.014, OR= 1.92) pnömoni gelişimi ile ilişkili bulunmuştur. Çok değişkenli regresyon analizinde ise obezite (p= 0.005, OR= 2.69), aktif olarak sigara kullanmıyor olmak (p< 0.001, OR= 5.43), ilk başvuru anında öksürük (p= 0.017, OR= 2.16) ve nefes darlığının (p= 0.008, OR= 16.22) olması pnömoni gelişimi için bağımsız risk faktörü olarak tespit edilmiştir. Vücut kitle indeksi (VKİ) >30 olan 108 (%26.1) hastanın CRP (p< 0.001), D-dimer (p< 0.001), ferritin (p< 0.001) değerleri yüksek olarak saptanmış ve hastaların %60.9’unda pnömoni (p< 0.001) gözlenmiştir. Aktif sigara kullanıcısı olan 106 (%25.6) hastada CRP (p< 0.001), D-dimer (p= 0.010) değerleri düşük, lenfosit sayısı (p= 0.001) yüksek ve hastaların %15.6’sında pnömoni (p< 0.001) saptanmıştır. Hastaların yedinci gün sonunda %25.9’unda koku kaybı, %25’inde halsizlik, %23.1’inde tat kaybı şikayetleri; 14. gün sonunda ise %21.1’inde koku kaybı, %21.1’inde miyalji, %19.7’sinde tat kaybı şikayetlerinin devam ettiği izlenmiştir. Takipleri sırasında 286 hastada kontrol amaçlı COVID-19 polimeraz zincir reaksiyon (PCR) testi çalışılmıştır. COVID-19 PCR testi negatifleşme medyan süresi sekiz gün (3-56) olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, hafif-orta şiddette klinik bulgularla başvuran hastaların %20-30’unda semptomlar 14 günden uzun sürebilmektedir. Ayrıca, obezite COVID-19 pnömonisi için önemli bir risk faktörü olarak değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelime:

Clinical Characteristics of Mild-Moderate COVID-19 Patients and Risk Factors for the Development of Pneumonia

Öz:

Limited data exists to date on the predictors for the development of pneumonia in patients with mildand moderate coronavirus (COVID-19). In this study, it was aimed to evaluate the demographic characteris tics and clinical findings of mild and moderate COVID-19 and to determine the risk factors for the develop ment of COVID-19 pneumonia in patients admitted to the pandemic outpatient clinic of a university hospi tal. A total of 414 patients with laboratory confirmed COVID-19 were included. Of these, 220 (53.1%) weremale, the mean age was 38.3 ± 12.7. Median duration of hospital admission from the onset of symptomswas three days (0-11). Of the confirmed COVID-19 cases, 154 (37.2%) had a history of family contact andthe most common symptoms were weakness (68.4%), myalgia (61.8%), headache (56.5%), loss of smell(45.2%), loss of taste (43.2%) and anorexia (42.8%). Among females, weakness (p= 0.016), headache (p=0.008), sore throat (p= 0.032), nausea (p= 0.003), anorexia (p= 0.045), loss of taste (p= 0.005) and loss ofsmell (p< 0.001) were more common. Loss of taste (47.6% vs. 25%, p< 0.001) and loss of smell (50% vs.26.3%, p< 0.001) were more common in patients with under the age of 50 and cough (43.4% vs. 29.3%,p= 0.003) was more common in patients with above the age of 40. Among 46 (11.1%) patients with asym ptomatic COVID-19, there was no significant difference (p= 0.500) between the genders. Pneumonia wasdetected in 150 (43.8%) of 339 patients who underwent thorax computed tomography. In the univariateanalysis; advanced age (p< 0.001, odds ratio (OR)= 1.44), obesity (p< 0.001 OR= 2.5), not being activelysmoking (p< 0.001, OR= 6.19), fever at first admission (p= 0.002, OR= 2.02), cough (p< 0.001, OR= 3.26),shortness of breath (p< 0.001, OR= 23.37), weakness (p= 0.042, OR= 1.63), anorexia (p= 0.009, OR= 1.79) and elevation of D-dimer (p= 0.014, OR= 1.92) were associated with the development of pneumonia. Inmultivariate analysis, obesity (p= 0.005, OR= 2.69), not being actively smoking (p< 0.001, OR= 5.43), co ugh at first admission p= 0.017, OR= 2.16) and shortness of breath (p= 0.008, OR= 16.22) was determinedas an independent risk factor for the development of pneumonia. CRP (p< 0.001), D-dimer (p< 0.001),ferritin (p< 0.001) values among 108 (26.1%) patients with a body-mass index(BMI) >30 were high, and60.9% of the patients had pneumonia (p< 0.001) . CRP (p< 0.001), D-dimer (p= 0.010) values were low,lymphocyte count (p= 0.001) was high among 106 (25.6%) active smokers, and 15.6% of the patients hadpneumonia (p< 0.001). Of the patients reported with persistent symptoms, 25.9% had loss of smell, 25%had weakness, and 23.1% had loss of taste on the seventh day; 21.1% had loss of smell, 21.1% had myal gia, and 19.7% had loss of taste on the 14th day. During their follow-up, the COVID-19 polymerase chainreaction (PCR) test was studied in 286 patients for control purposes. The median time of being negativefor COVID-19 PCR test was eight days (3-56). In conclusion, symptoms may last longer than 14 days in 20- 30% of patients presenting with mild-moderate clinical findings. In addition, obesity should be consideredas an important risk factor for COVID-19 pneumonia.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

1. World Health Organization (WHO). Pneumonia of unknown cause — China. 2020. Available on: https:// www.who.int/csr/don/05-january-2020-pneumonia-of-unkowncause-china/en/ (Accessed date: 15 December 2020).
2. World Health Organization (WHO). Novel coronavirus — China. 2020. Available on: https://www.who.int/ csr/don/12-january-2020-novel-coronavirus-china/en/ (Accessed date: 15 December 2020).
3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2019 Novel coronavirus, Wuhan, China: 2019-nCoV situation summary. January 28, 2020. Available on: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/ summary.html (Acessed date: 15 December 2020).
4. Phan LT, Nguyen TV, Luong QC, Nguyen TV, Nguyen HT, Le HQ, et al. Importation and human-to-human transmission of a novel coronavirus in Vietnam. N Engl J Med 2020; 382(9):872- 4.
5. Johns Hopkins University CSSE. Wuhan coronavirus (2019-nCoV) global cases. Available on: https://www. arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda75947 40fd40299423467b48e9ecf6) (Accessed date: 18 April 2021).
6. Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and important lessons from the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) outbreak in China: summary of a report of 72 314 cases from the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA 2020; 323(13): 1239-42.
7. Lewnard JA, Liu VX, Jackson ML, Schmidt MA, Jewell BL, Flores JP, et al. Incidence, clinical outcomes, and transmission dynamics of severe coronavirus disease 2019 in California and Washington: prospective cohort study. BMJ 2020; 369: m1923.
8. World Health Organization (WHO). Estimating mortality from COVID-19: Scientific brief, 4 August 2020. Available on: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Sci-BriefMortality-2020.1 (Accessed date: 01 December 2020).
9. Eyüboğlu F, Esendağlı D. COVID-19: Klinik ve Laboratuvar Bulguları, pp:25-30. In: Aktaş F (eds), COVID-19: Pandemi Dersleri. 2020, 1st ed. Türkiye Klinikleri, Ankara. Accessed date: https://www.turkiyeklinikleri.com/ article/tr-covid-19-klinik-ve-laboratuvar-bulgulari-89467.html (Son erişim tarihi 07 December 2020).
10. Lee YH, Hong CM, Kim DH, Lee TH, Lee J. Clinical course of asymptomatic and mildly symptomatic patients with Coronavirus Disease admitted to Community Treatment Centers, South Korea. Emerg Infect Dis 2020; 26(10): 2346-52.
11. Günal Ö, Türe E, Bayburtlu M, Arslan U, Demirağ MD, Taşkın MH, et al. COVID-19 tanılı hastaların risk faktörleri açısından değerlendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2020; 54(4): 575-82.
12. Kamps BS, Hoffmann C. Transmission, pp:69-117. Camp R (eds), COVID Reference. 2021, 6th ed. Steinhäuser Verlag, Berlin. Available on: https://amedeo. com/CovidReference 06.pdf (Accessed date: 21 April 2020).
13. Wang W, Xu Y, Gao R, Lu R, Han K, Wu G, et al. Detection of SARS-CoV-2 in different types of clinical specimens. JAMA 2020; 323(18): 1843-4.
14. Luo L, Liu D, Liao X, Wu X, Jing Q, Zheng J, et al. Contact settings and risk for transmission in 3410 close contacts of patients with COVID-19 in Guangzhou, China: a prospective cohort study. Ann Intern Med 2020; 173(11): 879-87.
15. Stokes EK, Zambrano LD, Anderson KN, Marder EP, Raz KM, El Burai Felix S, et al. Coronavirus Disease 2019 case surveillance - United States, January 22-May 30, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2020; 69(24): 759-65.
16. Eythorsson E, Helgason D, Ingvarsson RF, Bjornsson HK, Olafsdottir LB, Bjarnadottir V, et al. Clinical spectrum of coronavirus disease 2019 in Iceland: population based cohort study. BMJ 2020; 371: m4529.
17. Lee Y, Min P, Lee S, Kim SW. Prevalence and duration of acute loss of smell or taste in COVID-19 patients. J Korean Med Sci 2020; 35(18): e174.
18. Oran DP, Topol EJ. Prevalence of asymptomatic SARS-CoV-2 infection: a narrative review. Ann Intern Med 2020; 173(5): 362-7.
19. Sakurai A, Sasaki T, Kato S, Hayashi M, Tsuzuki SI, Ishihara T, et al. Natural history of asymptomatic SARSCoV-2 infection. N Engl J Med 2020; 383(9): 885-6.
20. Tsikala Vafea M, Atalla E, Kalligeros M, Mylona EK, Shehadeh F, Mylonakis E. Chest CT findings in asymptomatic cases with COVID-19: a systematic review and meta-analysis. Clin Radiol 2020; 75(11): 876.e33-876.e39.
21. Pongpirul WA, Wiboonchutikul S, Charoenpong L, Panitantum N, Vachiraphan A, Uttayamakul S, et al. Clinical course and potential predictive factors for pneumonia of adult patients with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): a retrospective observational analysis of 193 confirmed cases in Thailand. PLoS Negl Trop Dis 2020; 14(10): e0008806.
22. Lee HW, Yoon SY, Lee JK, Park TY, Kim DK, Chung HS, Heo EY. Clinical implication and risk factor of pneumonia development in mild coronavirus disease 2019 patients. Korean J Intern Med 2021; 36(1): 1-10.
23. Petrakis D, Margin D, Tsarouhas K, Tekos F, Stan M, Nikitovic D, et al. Obesity a risk factor for increased COVID19 prevalence, severity and lethality (Review). Mol Med Rep 2020; 22(1): 9-19.
24. Huang Y, Lu Y, Huang YM, Wang M, Ling W, Sui Y, et al. Obesity in patients with COVID-19: a systematic review and meta-analysis. Metabolism 2020; 113: 154378.
25. Gülsen A, Yigitbas BA, Uslu B, Drömann D, Kilinc O. The Effect of Smoking on COVID-19 symptom severity: systematic review and meta-analysis. Pulm Med 2020; 2020: 7590207.
26. Surme S, Buyukyazgan A, Bayramlar OF, Cinar AK, Copur B, Zerdali E, et al. Predictors of intensive care unit admission or death in patients with Coronavirus Disease 2019 pneumonia in Istanbul, Turkey. Jpn J Infect Dis 2021. Epub ahead of print.
27. Cen Y, Chen X, Shen Y, Zhang XH, Lei Y, Xu C, et al. Risk factors for disease progression in patients with mild to moderate coronavirus disease 2019-a multi-centre observational study. Clin Microbiol Infect 2020; 26(9): 1242-7.
28. World Health Organization (WHO). Smoking and COVID-19. Scientific brief, 30 June 2020. Available on: https://www.who.int/newsroom/commentaries/detail/smoking-and-covid-19 (Accessed date: 31 December 2020).

APA	ÖZDEMİR Y, balkan i, Bayramlar O, alkan s, MURT A, KARAALİ R, METE B, KUSKUCU M, AYGÜN G, KESKİNDEMİRCİ Y, Öngören Ş, Kutlubay Z, ÇETİNKALE O, Saltoglu N, Tabak F (2021). Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. , 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
Chicago	ÖZDEMİR YUSUF EMRE,balkan ilker,Bayramlar Osman Faruk,alkan sena,MURT Ahmet,KARAALİ Rıdvan,METE Bilgül,KUSKUCU MERT AHMET,AYGÜN Gökhan,KESKİNDEMİRCİ Yılmaz,Öngören Şeniz,Kutlubay Zekayi,ÇETİNKALE Oğuz,Saltoglu Nese,Tabak Fehmi Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. (2021): 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
MLA	ÖZDEMİR YUSUF EMRE,balkan ilker,Bayramlar Osman Faruk,alkan sena,MURT Ahmet,KARAALİ Rıdvan,METE Bilgül,KUSKUCU MERT AHMET,AYGÜN Gökhan,KESKİNDEMİRCİ Yılmaz,Öngören Şeniz,Kutlubay Zekayi,ÇETİNKALE Oğuz,Saltoglu Nese,Tabak Fehmi Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. , 2021, ss.342 - 356. 10.5578/mb.20219805
AMA	ÖZDEMİR Y,balkan i,Bayramlar O,alkan s,MURT A,KARAALİ R,METE B,KUSKUCU M,AYGÜN G,KESKİNDEMİRCİ Y,Öngören Ş,Kutlubay Z,ÇETİNKALE O,Saltoglu N,Tabak F Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. . 2021; 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
Vancouver	ÖZDEMİR Y,balkan i,Bayramlar O,alkan s,MURT A,KARAALİ R,METE B,KUSKUCU M,AYGÜN G,KESKİNDEMİRCİ Y,Öngören Ş,Kutlubay Z,ÇETİNKALE O,Saltoglu N,Tabak F Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. . 2021; 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
IEEE	ÖZDEMİR Y,balkan i,Bayramlar O,alkan s,MURT A,KARAALİ R,METE B,KUSKUCU M,AYGÜN G,KESKİNDEMİRCİ Y,Öngören Ş,Kutlubay Z,ÇETİNKALE O,Saltoglu N,Tabak F "Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri." , ss.342 - 356, 2021. 10.5578/mb.20219805
ISNAD	ÖZDEMİR, YUSUF EMRE vd. "Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri". (2021), 342-356. https://doi.org/10.5578/mb.20219805

APA	ÖZDEMİR Y, balkan i, Bayramlar O, alkan s, MURT A, KARAALİ R, METE B, KUSKUCU M, AYGÜN G, KESKİNDEMİRCİ Y, Öngören Ş, Kutlubay Z, ÇETİNKALE O, Saltoglu N, Tabak F (2021). Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. Mikrobiyoloji Bülteni, 55(3), 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
Chicago	ÖZDEMİR YUSUF EMRE,balkan ilker,Bayramlar Osman Faruk,alkan sena,MURT Ahmet,KARAALİ Rıdvan,METE Bilgül,KUSKUCU MERT AHMET,AYGÜN Gökhan,KESKİNDEMİRCİ Yılmaz,Öngören Şeniz,Kutlubay Zekayi,ÇETİNKALE Oğuz,Saltoglu Nese,Tabak Fehmi Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. Mikrobiyoloji Bülteni 55, no.3 (2021): 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
MLA	ÖZDEMİR YUSUF EMRE,balkan ilker,Bayramlar Osman Faruk,alkan sena,MURT Ahmet,KARAALİ Rıdvan,METE Bilgül,KUSKUCU MERT AHMET,AYGÜN Gökhan,KESKİNDEMİRCİ Yılmaz,Öngören Şeniz,Kutlubay Zekayi,ÇETİNKALE Oğuz,Saltoglu Nese,Tabak Fehmi Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.55, no.3, 2021, ss.342 - 356. 10.5578/mb.20219805
AMA	ÖZDEMİR Y,balkan i,Bayramlar O,alkan s,MURT A,KARAALİ R,METE B,KUSKUCU M,AYGÜN G,KESKİNDEMİRCİ Y,Öngören Ş,Kutlubay Z,ÇETİNKALE O,Saltoglu N,Tabak F Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. Mikrobiyoloji Bülteni. 2021; 55(3): 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
Vancouver	ÖZDEMİR Y,balkan i,Bayramlar O,alkan s,MURT A,KARAALİ R,METE B,KUSKUCU M,AYGÜN G,KESKİNDEMİRCİ Y,Öngören Ş,Kutlubay Z,ÇETİNKALE O,Saltoglu N,Tabak F Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri. Mikrobiyoloji Bülteni. 2021; 55(3): 342 - 356. 10.5578/mb.20219805
IEEE	ÖZDEMİR Y,balkan i,Bayramlar O,alkan s,MURT A,KARAALİ R,METE B,KUSKUCU M,AYGÜN G,KESKİNDEMİRCİ Y,Öngören Ş,Kutlubay Z,ÇETİNKALE O,Saltoglu N,Tabak F "Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri." Mikrobiyoloji Bülteni, 55, ss.342 - 356, 2021. 10.5578/mb.20219805
ISNAD	ÖZDEMİR, YUSUF EMRE vd. "Hafif-Orta Klinik Seyirli COVID-19 Hastalarının GenelÖzellikleri ve Pnömoni Gelişimi için Risk Faktörleri". Mikrobiyoloji Bülteni 55/3 (2021), 342-356. https://doi.org/10.5578/mb.20219805