Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1376 - 1387 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME

Öz:
Bu araştırma âşıklık geleneğini sürdüren Erzurum halk ozanlarının bağlama öğrenme süreçlerini vebağlama seslendirme biçimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemikullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzurum âşıklık geleneğini günümüzde sürdüren veErzurum’da yaşayan halk ozanları oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, çalışmagrubunun demografik bilgilerine ilişkin “kişisel bilgi formu” ve “Âşıkların bağlama öğrenme vebağlamayı seslendirme biçimleri”ni ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanan görüşme formu kullanılmıştır.Araştırma verileri betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Âşıklardan elde edilen veriler “ÂşıklığıÖğrenme Süreci”, “Âşıklıkta Kendini Geliştirme Süreci”, “Âşıkların Bağlama Seslendirme Biçimleri”ve “Âşıklık Sürecinde Yaşanan Zorluklar” olmak üzere dört temada ele alınarak incelenmiştir.Araştırma sonucunda âşıkların; bağlamayı diğer âşıkları ve sanatçıları izleme-dinleme yoluyla veustasının gösterip yaptırması yoluyla öğrendikleri, bağlama çalmayı geliştirmeye yönelikistekliliklerinin olduğu, bunu gerçekleştirmek için sürekli tekrar yaptıkları, iyi çalanları dinledikleri,mızrap ve süslemeye yönelik çalışmalar yaptıkları belirlenmiştir. Âşıklar bağlamada akort olarakgenellikle bozuk düzen ve bağlama düzeni akortlarını kullandıklarını buna gerekçe olarak ise parmak,kol ve beden rahatlığı, bağlamada istenilen sesi elde etme ve alışkanlık gibi görüşler belirttiklerigörülmüştür. Âşıkların genel olarak âşıklık sürecinde zorluk yaşadıklarını bildirdikleri ve bu zorluklarınteknik, mesleki ve motivasyonel zorluklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Gelenek Bağlama Öğrenimi Âşıklık Geleneği Halk Ozanı Âşık

THE FOLK POETS OF ERZURUM REVIEW OF BAGLAMA LEARNING PROCESSES AND BAGLAMA VOICE FORMATS

Öz:
This research was carried out in order to determine the baglama learning processes and the vocalization styles of Erzurum folk poets who continue the tradition of minstrelsy. Qualitative research method was used in the research. The study group of the research consists of folk poets living in Erzurum who continue the tradition of Erzurum minstrel tradition today. As a data collection tool in the study, the "personal information form" related to the demographic information of the study group and the interview form prepared to reveal the "how the minstrels learn baglama and vocalize baglama" were used. Research data were analyzed by descriptive analysis technique. The data obtained from the minstrels were examined in four themes: "The Process of Learning Minstrelsy", "The Process of SelfDevelopment in Minstrel", "Baglama Vocalization Styles of Minstrels" and "Challenges in the Minstrelsy Process". As a result of the research, the minstrels; It was determined that they learned the baglama by watching and listening to the other minstrels and artists, and by having their master show it and have it done, they had a willingness to improve playing the baglama, they constantly repeated it, they listened to those who played it well, and they worked on plectrum and ornamentation. It has been seen that the minstrels generally use as tunings a broken order and baglama order, and they give opinions such as finger, arm and body comfort, obtaining the desired sound in baglama and habit. It was concluded that the minstrels reported that they had difficulties in the minstrel process in general and that these difficulties were technical, professional and motivational difficulties.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Albayrak, N. (1991). Diyanet İslam Ansiklopedisi Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Arı, B. (2013). Adana âşıklık geleneğinde bir alevi âşık: Hacı Ali Şen’in şiirlerinde nasihat. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi, 68, 129-155.
  • Artun, E. (2005). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Artun, E. (2008). Âşık Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Artun, E. (2012). Günümüzde yaşayan âşıklık geleneği üzerine düşünceler. Prof. Dr. Mine Mengi adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011). Adana: Çukurova Üniversitesi.
  • Aslan, F. (2007). Kars yöresi âşıklarının usta-çırak geleneği bakımından değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 36(36), 41-77.
  • Azar, B. (2007). Sözlü kültür geleneği açısından Türk saz şiiri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 119-133.
  • Bahşi, B. (1997). Türk Halk Müziğinde Âşık Veysel’in Yeri ve Önemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Başkaya, M. (2018). Âşıklık geleneğinin son temsilcilerinden Trabzonlu Halk Ozanı Baba Salim (1887-1956). Electronic Turkish Studies, 13(12), 613-630.
  • Benli, E. (2016). Türkiye’deki Âşıklık Geleneğinin Toplumsal ve Siyasal Yansımaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Çopuroğlu, K. (1998). Yukarı Çukurova’da Âşıklık Geleneği ve Âşık Eyyübi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Demir, M. (2018). Kars Âşıklık Geleneği İçerisinde Karslı Âşık Arif Çiftçi’nin Yeri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çankırı: Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Edis, S. İ. ( 2013). Ozan Ahmet Poyrazoğlu Hayatı, Sanatı, Yayımlanmamış Şiirleri ve Derdiyar ile Gülhandan Hikâyesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Eravşar, R. (2012). Âşıklık geleneği bağlamında “bağlama” nın Anadolu’daki yayılma alanları. International Journal of Social and Economic Sciences, 2(1), 31-35.
  • Fidan, S. (2016). Âşıklık Geleneği ve Medya Endüstrisi İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Günay, U. (1993). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir ve Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Günaydın, E. (1998). Sümmani’nin Hayatı ve Tavrı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Heziyeva, Ş. (2010). Tarihi süreç içinde Türkiye’de âşıklık ve âşıklık geleneği. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 10(1), 81-89.
  • Karakoç, D. (2006). Muharrem Kasımlı’nın “Ozan–Âşık Sanatı” Adlı Kitabı Üzerine Bir Çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Karakuş, G. (2018). Sivas İli Âşıklık Geleneği ve Geleneğin Bugünkü Temsilcilerinden Âşık Şentürk İyidoğan, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Kayapınar, U. (2019). Sivas İmranlı’lı Ozan İsa Koç Türkülerinin Derlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Köprülü, M. F. (1989). Edebiyat Araştırmaları 1, Ankara: Akçağ Yayınları. Oğuz, M. Ö., Ekici, M., Aça, M., Düzgün, D., Akarpınar, R. B., Arslan, M., Yılmaz, A. M., Eker, G. Ö.
  • ve Özkan, T. (2016). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı (13. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Özarslan, M. (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Özbek, M. (2014). Türk Halk Müziği El Kitabı 1, Terimler Sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • Özinan, S. (2019). Âşıklık Geleneğinin Tiyatro Antropolojisi Açısından İncelenmesi ve Bir Uygulama, Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
  • Reinhard, K. (1977). Typen Yon Âşık-Melodıen Im Vilâyet Sivas, I. Uluslararası Türk Folklor Kongre Bildirileri, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Sakaoğlu, S. (1992). Ozan, Âşık, Saz Şairi ve Halk Şairi Kavramları Üzerine. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Seyidoğlu, B. (2002). Mitoloji Üzerine Araştırmalar, Ankara, Dergâh Yayınları.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • TDK. (1998). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
  • Tüfekçi, N. (1983). Âşıklarda Müzik, II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Yalçın, E. (2018). Kültürel ve Toplumsal İletişim Bağlamında Âşıklık Geleneği ve Âşık Beyhani’nin Hayatı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yılmaz, G. (2006). Davut Sularî ve Ozanlık Geleneği İçindeki Yeri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
APA INANICI M, çalmaşur t (2021). ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. , 1376 - 1387.
Chicago INANICI MURAT KAMIL,çalmaşur taner ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. (2021): 1376 - 1387.
MLA INANICI MURAT KAMIL,çalmaşur taner ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. , 2021, ss.1376 - 1387.
AMA INANICI M,çalmaşur t ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. . 2021; 1376 - 1387.
Vancouver INANICI M,çalmaşur t ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. . 2021; 1376 - 1387.
IEEE INANICI M,çalmaşur t "ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME." , ss.1376 - 1387, 2021.
ISNAD INANICI, MURAT KAMIL - çalmaşur, taner. "ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME". (2021), 1376-1387.
APA INANICI M, çalmaşur t (2021). ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11(4), 1376 - 1387.
Chicago INANICI MURAT KAMIL,çalmaşur taner ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 11, no.4 (2021): 1376 - 1387.
MLA INANICI MURAT KAMIL,çalmaşur taner ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, vol.11, no.4, 2021, ss.1376 - 1387.
AMA INANICI M,çalmaşur t ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 2021; 11(4): 1376 - 1387.
Vancouver INANICI M,çalmaşur t ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 2021; 11(4): 1376 - 1387.
IEEE INANICI M,çalmaşur t "ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME." The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11, ss.1376 - 1387, 2021.
ISNAD INANICI, MURAT KAMIL - çalmaşur, taner. "ERZURUM HALK OZANLARININ BAĞLAMA ÖĞRENME SÜREÇLERİ VE BAĞLAMA SESLENDİRME BİÇİMLERİNE YÖNELİK İNCELEME". The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 11/4 (2021), 1376-1387.