Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme

Ezgi Didem MERDAN YILDIZ, (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Güler Beril KUMPASOĞLU, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Selen ELTAN, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Şennur TUTAREL KIŞLAK (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Klinik Psikoloji Dergisi
52 13
Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 213 - 228 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5455/kpd.26024438m000041 İndeks Tarihi: 22-10-2021

Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme

Öz:
EMDR, birçok farklı psikoterapi yaklaşımının tekniklerini bir araya getiren ve zihinsel bilgi işleme süreçleri ile bedensel uyarımları eşleştirerek travmatik deneyimlerin olumsuz etkilerine karşıçok yönlü müdahale edilmesini sağlayan bir tedavi yöntemidir. EMDR başlangıçta bireysel olarakyetişkinlere uygulanmak üzere tasarlanmıştır, ancak daha sonra çocuklar, ergenler ve gruplarlayapılan çalışmalarda da kullanılan geniş çaplı bir tedavi uygulaması haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, çocuklukta karşılaşılan travmatik deneyimleri olan ve travma sonrası stres belirtisigösteren çocukların tedavisinde, EMDR kullanımına dair kuramsal çerçevenin ve geçmiş çalışmaların gözden geçirilmesidir. Çocuklukta meydana gelen travmatik deneyimlerin, yetişkinliktebirçok psikolojik rahatsızlığa ve davranış problemlerine sebep olduğu, yanı sıra çocuğun normalgelişim sürecinde aksamalara yol açtığı bilinmektedir. Çocuklarla yapılan çalışmalar, EMDRyönteminin kısa süreli uygulamalarda bile TSSB semptomlarının azaltılmasında ve psikolojik iyioluşun desteklenmesinde etkili bir yöntem olduğunu göstermiştir. Bu yönüyle, çocuklarda travmatedavisi için EMDR kullanımının yaygınlaştırılmasının faydalı olabileceği düşünülmektedir. Bireysel ve toplumsal ruh sağlığı açısından, çocukların yaşadıkları olumsuz deneyimleri en azaindirmesi ve gelecek yaşamları için koruyucu bir müdahale olması nedeniyle EMDR yöntemigeçerli, etkili ve verimli bir tedavi yöntemi olarak görülmektedir.
Anahtar Kelime:

EMDR in children and adolescents: A review about its effectiveness in the treatment of post-traumatic stress disorder

Öz:
EMDR is a treatment method that combines the techniques of many different psychotherapy approaches and provides a multifaceted intervention to the adverse impacts of traumatic experiences by matching mental information processing and physical stimulation. Although EMDR was initially developed to be administered to adults individually, it has become a wide-ranging treatment application with the use of children, adolescents, and group studies. This paper aimed to review the theoretical framework and past studies on the use of EMDR in the treatment of children with traumatic experiences and post-traumatic stress symptoms. Traumatic experiences during childhood can lead to many psychological disorders and behavioral problems in adulthood and disrupt a child's normal development process. EMDR studies with children have shown that it is an effective method in reducing PTSD symptoms and supporting psychological well-being, even in shortterm applications. Therefore, it has been thought that it may be beneficial to extend the use of EMDR for the treatment of trauma in children. From the perspective of individual and social mental health, the EMDR method is considered as a valid, effective, and efficient treatment method in terms of minimizing the negative experiences of children and being a protective intervention for their future lives.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adler-Tapia, R. ve Settle, C. (2008). EMDR and the art of psychotherapy with children. Springer Publishing Company.
  • Adúriz, M. E., Bluthgen, C. ve Knopfler, C. (2009). Helping child flood victims using group EMDR intervention in Argentina: Treatment outcome and gender differences. International Journal of Stress Management, 16(2), 138.
  • Ahmad, A., Larsson, B. ve Sundelin-Wahlsten, V. (2007). EMDR treatment for children with PTSD: Results of a randomized controlled trial. Nordic journal of Psychiatry, 61(5), 349-354.
  • Ahmad, A. ve Sundelin-Wahlsten, V. (2008). Applying EMDR on children with PTSD. European Child & Adolescent Psychiatry, 17(3), 127-132.
  • Artigas, L., Jarero, I., Mauer, M., López Cano, T. ve Alcalá, N. (2000, September). EMDR and traumatic stress after natural disasters: Integrative treatment protocol and the butterfly hug. Poster presented at the EMDRIA Conference, Toronto, Ontario, Canada.
  • Asarlı Tokgöz, A. (2018). Göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 526-545.
  • Beer, R. (2018). Efficacy of EMDR therapy for children with PTSD: A review of the literature. Journal of EMDR Practice and Research, 12(4), 177-195.
  • Bisson, J. ve Andrew, M. (2007). Psychological treatment of post-traumatic stress disorder (PTSD). Cochrane Database of Systematic Review, 18(3), CD003388.
  • Brown, R. C., Witt, A., Fegert, J. M., Keller, F., Rassenhofer, M. ve Plener, P. L. (2017). Psychosocial interventions for children and adolescents after man-made and natural disasters: A meta-analysis and systematic review. Psychological medicine, 47(11), 1893-1905.
  • Carr, V. J., Lewin, T. J., Webster, R. A., Kenardy, J., Hazell, P. ve Carter, G. (1997). Psychosocial sequelae of the 1989 Newcastle earthquake: II. Exposure and morbidity profiles during the first two years post-disaster. Psychological Medicine, 27, 167-178.
  • Cicchetti, D. ve Toth, S. L. (2005). Child maltreatment. Annual Review of Clinical Psychology, 1, 409-438.
  • Cohen, J. A. (2010). Practice parameters for the assessment and treatment of children and adolescents with post-traumatic stress disorder. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46(4), 414-430.
  • Demirci, O. O., Sağaltıcı, E. ve Yıldırım, A. (2015). Özgül fobinin göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme yöntemi ile tedavisi: bir olgu sunumu. Klinik Psikiyatri, 18, 124-129.
  • Dorsey, S., McLaughlin, K. A., Kerns, S., Harrison, J. P., Lambert, H. K., Briggs, E. C., Revillion Cox, J. ve Amaya-Jackson, L. (2017). Evidence base update for psychosocial treatments for children and adolescents exposed to traumatic events. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology: The Official Journal for the Society of Clinical Child and Adolescent Psychology, American Psychological Association, Division 53, 46(3), 303-330.
  • Dunn, E. C., Nishimi, K., Powers, A. ve Bradley, B. (2017). Is developmental timing of trauma exposure associated with depressive and post-traumatic stress disorder symptoms in adulthood? Journal of Psychiatric Research, 84, 119-127.
  • Dünya Sağlık Örgütü. (2013). Guidelines for the management of conditions that are specifically related to stress. World Health Organization.
  • Faretta, A. ve Leeds, A. (2017). EMDR treatment of panic disorder and agoraphobia: A review of the existing literature. Clinical Neuropsychiatry, 14(5), 330-340.
  • Faretta, E. ve Farra, M. D. (2019). Efficacy of EMDR therapy for anxiety disorders. Journal of EMDR Practice and Research, 13(4), 325-332.
  • Farkas, L., Cyr, M., Lebeau, T. M. ve Lemay, J. (2010). Effectiveness of MASTR/EMDR therapy for traumatized adolescents. Journal of Child & Adolescent Trauma, 3(2), 125-142.
  • Fernandez, I. (2007). EMDR as treatment of posttraumatic reactions: A field study on child victims of an earthquake. Educational and Child Psychology, 24(1), 65.
  • Foa, E. B. ve Rothbaum, B.O. (1998). Treating the trauma of rape. Cognitive-behavior therapy for PTSD. Guilford.
  • Goenjian, A. K., Pynoos, R.S., Steinberg, A.M., Najarian, L., Asarnow, J., Karayan, I., Ghurabi, M. ve Fairbanks, L. (1995). Psychiatric comorbidity in children after the 1988 earthquake in Armenia. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 34, 1174-1184.
  • Gomez, A. M. (2013). EMDR therapy and adjunct approaches with children: Complex trauma, attachment, and dissociation. Springer Publishing Company.
  • Greenwald, R. (1999). Eye movement desensitization and reprocessing in child and adolescent psychotherapy. Jason Aronson.
  • Greenwald, R. (2015). EMDR: Within a phase model of trauma-informed treatment. Routledge.
  • Halasa, S., Hamdan-Mansour, A. M., Salami, I. ve Alenezi, A. (2020). Post-traumatic stress and social anxiety among children of Syrian refugees in Jordan. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9.
  • Hase, M., Balmaceda, U. M., Hase, A., Lehnung, M., Tumani, V., Huchzermeier, C. ve Hofmann, A. (2015). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy in the treatment of depression: A matched pairs study in an inpatient setting. Brain and Behavior, 5(6).
  • Hensel, T. (2009). EMDR with children and adolescents after single-incident trauma: An intervention study. Journal of EMDR Practice and Research, 3(1), 2-9.
  • Hensley, B. J. (2009). An EMDR primer: From practicum to practice. Springer.
  • Hofmann, A. ve Luber, M. (2009). History taking: The time line. M. Luber (Ed.), Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) scripted protocols içinde. Springer Publishing.
  • Ironson, G., Freund, B., Strauss, J. L., ve Williams, J. (2002). Comparison of two treatments for traumatic stress: A community-based study of EMDR and prolonged exposure. Journal of Clinical Psychology, 58(1), 113-128.
  • Jaberghaderi, N., Greenwald, R., Rubin, A., Zand, S. O. ve Dolatabadi, S. (2004). A comparison of CBT and EMDR for sexually-abused Iranian girls. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 11(5), 358-368.
  • Jarero, I., Artigas, L., López Cano, T., Mauer, M. ve Alcalá, N. (1999, November). Children’s post traumatic stress after natural disasters: Integrative treatment protocol. Poster presented at the annual meeting of the International Society for Traumatic Stress Studies, Miami, FL.
  • Jarero, I., Artigas, L. ve Hartung, J. (2006). EMDR integrative group treatment protocol: A post disaster trauma intervention for children and adults. Traumatology, 12(2), 121-129.
  • Jarero, I., Roque-López, S. ve Gomez, J. (2013). The provision of an EMDR-based multicomponent trauma treatment with child victims of severe interpersonal trauma. Journal of EMDR Practice and Research, 7(1), 17- 28.
  • Korkmazlar-Oral, U. ve Pamuk, S. (2002). Group EMDR with child survivors of the earthquake in Turkey. Association of Child Psychology and Psychiatry (ACPP). Occasional Papers No. 19, 47-50.
  • Lewey, J. H., Smith, C. L., Burcham, B., Saunders, N. L., Elfallal, D. ve O’Toole, S. K. (2018). Comparing the effectiveness of EMDR and TF-CBT for children and adolescents: A meta-analysis. Journal of Child & Adolescent Trauma, 11(4), 457-472.
  • Lovett, J. (1999). Small wonders: Healing childhood trauma with EMDR. The Free Press.
  • Luber, M. (2010). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) scripted protocols: Special populations. Springer Publishing Company.
  • Margolin, G. ve Gordis, E. B. (2000). The effects of family and community violence on children. Annual Review of Psychology/Annual Review, 51, 445-479.
  • Marich, J. ve Dansiger, S. (2018). EMDR therapy and mindfulness for trauma-focused care. Springer Publishing Company.
  • Markus, W. ve Hornsveld, H. K. (2017). EMDR interventions in addiction. Journal of EMDR Practice and Research, 11(1), 3-29.
  • Meentken, M. G., Mheen, M. V. D., Beynum, I. M. V., Aendekerk, E. W. C., Legerstee, J. S., Ende, J. V. D., Canho, R. D., Lindauer, R. J. L., Hillegers, M. H. J., Moll, H. A., Helbing, W. A. ve Utens, E. M. W. J. (2020). EMDR for children with medically related subthreshold PTSD: Short-term effects on PTSD, blood-injection-injury phobia, Depression and sleep. European Journal of Psychotraumatology, 11(1), 1705598.
  • Muris, P., Merckelbach, H., Van Haaften, H. ve Mayer, B. (1997). Eye movement desensitisation and reprocessing versus exposure in vivo. The British Journal of Psychiatry, 171, 82.
  • Nazari, H., Momeni, N., Jariani, M. ve Tarrahi, M. J. (2011). Comparison of eye movement desensitization and reprocessing with citalopram in treatment of obsessive-compulsive disorder. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 15(4), 270-274.
  • Nemeroff, C. B. (2016). Paradise lost: The neurobiological and clinical consequences of child abuse and neglect. Neuron, 89(5), 892-909.
  • Novo Navarro, P., Landin-Romero, R., GuardiolaWanden-Berghe, R., Moreno-Alcazar, A., Valiente Gomez, A., Lupo, W., García, F., Fernández, I., Pérez, V. ve Amann, B. L. (2018). 25 years of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR): The EMDR therapy protocol, hypotheses of its mechanism of action and a systematic review of its efficacy in the treatment of post-traumatic stress disorder. Revista de Psiquiatria y Salud Mental, 11(2), 101-114.
  • Oras, R., Ezpeleta, S. C. D. ve Ahmad, A. (2004). Treatment of traumatized refugee children with eye movement desensitization and reprocessing in a psychodynamic context. Nordic Journal of Psychiatry, 58(3), 199-203.
  • Oren, E. ve Solomon, R. (2012). EMDR therapy: An overview of its development and mechanisms of action. European Review of Applied Psychology, 62(4), 197-203.
  • Parnell, L. (2007). A therapist's guide to EMDR: Tools and techniques for successful treatment. Norton.
  • Potik, D., Moghrabi, F. ve Schreiber, S. (2020). Case report: Pharmacotherapy and EMDR psychotherapy as an effective treatment for OCD imagery in a patient with a psychotic disorder. Israel Journal of Psychiatry, 57(1).
  • Resick, P. A. ve Schnicke, M. K. (1993). Cognitive processing therapy for rape victims: A treatment manual. Sage.
  • Rodenburg, R., Benjamin, A., Roos, C. D., Meijer, A. M. ve Stams, G. J. (2009). Efficacy of EMDR in children: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 29(7), 599-606.
  • Rubin, A., Bischofshausen, S., Conroy-Moore, K., Dennis, B., Hastie, M., Melnick, L., Reeves, D. ve Smith, T. (2001). The effectiveness of EMDR in a child guidance center. Research on Social Work Practice, 11(4), 435- 457.
  • Shapiro, F. (2001). Eye movement desensitization and reprocessing: Basic principles, protocols, and procedures (2. Baskı). Guilford Press.
  • Shapiro, F. (2002). EMDR as an integrative psychotherapy approach: Experts of diverse orientations explore the paradigm prism. American Psychological Association.
  • Shapiro, F. (2007). EMDR, adaptive information processing, and case conceptualization. Journal of EMDR Practice and Research, 1, 68-87.
  • Shapiro, F. (2014). The role of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy in medicine: Addressing the psychological and physical symptoms stemming from adverse life experiences. The Permanente Journal, 18(1), 71-77.
  • Shapiro, F. (2017). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy: Basic principles, protocols, and procedures. Guilford Publications.
  • Shapiro, F. ve Maxfield, L. (2002). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR): Information processing in the treatment of trauma. JCLP/In Session: Psychotherapy in Practice, 58(8), 933-946.
  • Shapiro, F., Wesselmann, D. ve Mevissen, L. (2017). Eye movement desensitization and reprocessing therapy (EMDR). Landolt M., Cloitre M., Schnyder U. (Ed.) Evidence-based treatments for trauma related disorders in children and adolescents içinde. Springer, Cham.
  • Stein, D. J., Ipser, J. ve McAnda, N. (2009). Pharmacotherapy of posttraumatic stress disorder: A review of meta-analyses and treatment guidelines. Cns Spectrums, 14(1 Suppl 1), 25-31.
  • Swinden, C. (2018). The child-centered EMDR approach: A case study investigating a young girl’s treatment for sexual abuse. Journal of EMDR Practice and Research, 12(4), 282-296.
  • Teicher, M. H. ve Samson, J. A. (2013). Childhood maltreatment and psychopathology: A case for ecophenotypic variants as clinically and neurobiologically distinct subtypes. American Journal of Psychiatry, 170(10), 1114-1133.
  • Tinker, R. ve Wilson, S. (1999). Through the eyes of a child: EMDR with children. WW Norton & Company.
  • Tutarel-Kışlak, Ş. (2004a). Görme engelli bireyde göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme tedavi yönteminin dize hafifçe vurma alternatifinin uygulanması: Bir olgu sunumu. Psikoloji Yazıları Dergisi, 7(14), 77-90.
  • Tutarel-Kışlak, Ş. (2004b). ‘‘Kaygı duyarlığını azaltmada göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) tedavisi’’, Türk Psikoloji Dergisi, 19(53), 49- 65.
  • UNHCR (2019). Global report. https://www.unhcr.org/glo -balreport2019/
  • Zara, A. (2018). Kolektif travma döngüsü: Kolektif travmalarda uzlaşma, bağışlama ve onarıcı adaletin iyileştirici rolü. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21(3).
  • Zimić, J. I. ve Jukić, V. (2012). Familial risk factors favoring drug addiction onset. Journal of Psychoactive Drugs, 44(2), 173-185.
APA Merdan-Yıldız E, Kumpasoglu G, Eltan S, Tutarel Kışlak Ş (2021). Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. , 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
Chicago Merdan-Yıldız Ezgi Didem,Kumpasoglu Guler Beril,Eltan Selen,Tutarel Kışlak Şennur Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. (2021): 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
MLA Merdan-Yıldız Ezgi Didem,Kumpasoglu Guler Beril,Eltan Selen,Tutarel Kışlak Şennur Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. , 2021, ss.213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
AMA Merdan-Yıldız E,Kumpasoglu G,Eltan S,Tutarel Kışlak Ş Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. . 2021; 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
Vancouver Merdan-Yıldız E,Kumpasoglu G,Eltan S,Tutarel Kışlak Ş Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. . 2021; 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
IEEE Merdan-Yıldız E,Kumpasoglu G,Eltan S,Tutarel Kışlak Ş "Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme." , ss.213 - 228, 2021. 10.5455/kpd.26024438m000041
ISNAD Merdan-Yıldız, Ezgi Didem vd. "Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme". (2021), 213-228. https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000041
APA Merdan-Yıldız E, Kumpasoglu G, Eltan S, Tutarel Kışlak Ş (2021). Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. Klinik Psikoloji Dergisi, 5(2), 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
Chicago Merdan-Yıldız Ezgi Didem,Kumpasoglu Guler Beril,Eltan Selen,Tutarel Kışlak Şennur Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. Klinik Psikoloji Dergisi 5, no.2 (2021): 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
MLA Merdan-Yıldız Ezgi Didem,Kumpasoglu Guler Beril,Eltan Selen,Tutarel Kışlak Şennur Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. Klinik Psikoloji Dergisi, vol.5, no.2, 2021, ss.213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
AMA Merdan-Yıldız E,Kumpasoglu G,Eltan S,Tutarel Kışlak Ş Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. Klinik Psikoloji Dergisi. 2021; 5(2): 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
Vancouver Merdan-Yıldız E,Kumpasoglu G,Eltan S,Tutarel Kışlak Ş Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme. Klinik Psikoloji Dergisi. 2021; 5(2): 213 - 228. 10.5455/kpd.26024438m000041
IEEE Merdan-Yıldız E,Kumpasoglu G,Eltan S,Tutarel Kışlak Ş "Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme." Klinik Psikoloji Dergisi, 5, ss.213 - 228, 2021. 10.5455/kpd.26024438m000041
ISNAD Merdan-Yıldız, Ezgi Didem vd. "Çocuk ve ergenlerde EMDR: Travma sonrası stres bozukluğu tedavisindeki etkililiği üzerine bir derleme". Klinik Psikoloji Dergisi 5/2 (2021), 213-228. https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000041
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 19:49

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları