Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği
Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 86 - 100 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 İndeks Tarihi: 29-07-2022
Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği
Öz: Günümüzde teknoloji hızlı bir şekildegelişmektedir. Sağlık alanı da gelişen teknolojilerden faydalanmakta vehizmetlerin bir kısmını sanal ortama taşımaktadır. Bilişimin sağlık alanındakullanılması ile hizmette verimlilik ve kalite artmaktadır ve ilaç, veri vetıbbi hatalar azalmaktadır. Bu çalışma, sağlık alanında yaşanan teknolojikgelişme ile gündeme gelen sağlık hizmetlerinde bilişim uygulamalarının öneminive internet bilgi kaynaklarının hastalar tarafından kullanım düzeyinibelirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara’da faaliyetgösteren bir devlet bir üniversite ve bir özel hastaneye başvuran poliklinikhastaları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi üniversite hastanesi için 381poliklinik hastası, devlet hastanesi için 381 poliklinik hastası ve özelhastane için 357 poliklinik hastası olmak üzere toplam 1140 poliklinik hastasıolarak hesaplanmıştır. Hastaların internet sağlık bilgi kaynaklarını kullanımdüzeyini ölçmek için kullanılacak olan anket soruları Andreassen vd. (2007)’neait olan makaleden ve Onur Mendi (2012)’ye ait olan yüksek lisans tezindenyararlanılarak oluşturulmuştur. Katılımcılar tarafından doldurulan anketverileri SPSS (Statistical Package for Social Sciences) paket programınagirilmiştir. Ölçek ifadelerinin değerlendirilmesine ilişkin frekans analizi,faktör analizi, güvenilirlik analizi, fark analizi ve ilişki analiziyapılmıştır. Verilernormal dağılmadığı için parametrik olmayan iki bağımsız grubunkarşılaştırılmasında Mann Whitney-U Testi, ikiden fazla bağımsız grubunkarşılaştırılmasında ise Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Yapılan analizsonucunda internet bilgi kaynakları kullanımının katılımcıların demografiközelliklere ve günlük internet kullanım sıklığına göre farklılık gösterdiğibelirlenmiştir. İnternet bilgi kaynakları kullanımı devlet, özel ve üniversitehastanesi arasında da farklılık göstermektedir. İnternet bilgikaynakları üçhastane grubu arasında üniversite hastanesi katılımcıları en fazladevlet hastanesi katılımcıları en az kullanılmaktadır.
Anahtar Kelime: Information Systems in Health Services and E-Health: A Case Of Ankara Province
Öz: Today, technology is developing rapidly. The health sector also benefits from developing technologies and carries many of the services to the virtual environment. With the use of informatics in health field, efficiency and quality in service increase and medicine, data and medical errors decrease. This study has been carried out to determine the importance of informatics applications in health services and the level of usage of internet information sources by patients. The sample of the study consists of polyclinic patients who apply to a state, a university and a private hospital operating in Ankara. The sample of the study was calculated as a total of 1140 polyclinic patients, 381 polyclinic patients for university hospital, 381 polyclinic patients for state hospital and 357 polyclinic patients for private hospital. The questionnaire questions which will be used to measure the level of Internet health information resources of the patients were evaluated by Andreassen and others. (2007) and the master thesis of Onur Mendi (2012). The questionnaire data filled by the participants were entered into SPSS (Statistical Package for Social Sciences). Frequency analysis, factor analysis, reliability analysis, difference analysis and relationship analysis were performed to evaluate scale expressions. Since the data did not show normal distribution, Mann Whitney-U Test was used to compare two nonparametric independent groups and Kruskal Wallis tests were used to compare more than two independent groups. As a result of the analysis, it was determined that the use of internet information sources differed according to the demographic characteristics and daily internet usage frequency of the participants. The use of Internet information sources also varies between public, private and university hospitals. Internet information resources are used the most by university hospital participants, while state hospital participants use the least among the three hospital groups.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ak, B. (2009). Türkiye’de sağlık bilişimi, bir kişisel değerlendirme ve uluslararası bir başarı öyküsü: Corttex. Akademik Bilişim’09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, 333-341. Erişim adresi: https://ab.org.tr/ab09/kitap/ak_AB09.pdf.
- Akuzun, H. (2018). Hastane bilişim sisteminin uygulanmasına yönelik bir değerlendirme: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, SPSS uygulamalı( 5. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
- Andreassen, H. K., Bujnowska-Fedak, M. M., Chronaki, C. E., Dumitru, R.C., Pudule, I., Santana, S., Voss, H. and Wynn, R. (2007). European citizens' use of e-health services: A study of seven countries. BMC Public Health , 7(53), 1-7. doi:10.1186/1471-2458-7-53
- Atilla, A., Mansur, F. Ve Uslu, D. (2015). Teknoloji kullanılabilirliği ve bireysel teknolojik hazıroluşun elektronik belge yönetim sistemi kullanımına etkisi: Üniversite hastanesi çalışanları üzerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 375-387. Erişim adresi: https://www.isarder.org/2015/vol.7_issue.2_article016_full_text.pdf
- Baykal, N. (2005). Değişen Dünya, Tıp ve Teknoloji. Çözüm Sağlık ve Bilişim Dergisi. Erişim adresi: https://www.sisoft.com.tr/haber/page?SYF=Detay&hb=1197
- Bulun, M. (2001). Bilişim teknolojileri yönetimi ve sağlık kuruluşlarında yönetimde bilişim teknolojilerinin kullanım (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Çakırlar, A. (2016). Hemşirelerin elektronik sağlık kaydı ve bilişim uygulamaları kapsamındaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Demir, R. (2017). Medipol üniversitesi öğrencilerinin sağlık bilgi sistemleri ve e-nabız sistemine ilişkin farkındalık ve kullanım düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Esatoğlu, A. E. ve Köksal, A. (2010). Sağlık hizmetlerinde bilgi yönetimi (2.Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları Yayın No: 73.
- Eysenbach, G. (2001). What is e-health?. J Med Internet Res, 3(2). e20. doi: 10.2196/jmir.3.2.e20
- Gençer Öztekin, D. (Ed). (2015). Sağlıkta bilgi ve iletişim teknolojileri. Sağlık Bilgi Sistemleri Dergisi, (5). Ankara.
- Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Uygulanan "Medula" Sistemi Hakkında Tebliğ. Resmi Gazete (07.12.2006). Sayı: 26369 Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/12/20061207-7.htm
- Işıkdemir Uluç, N. Ç. (2016). A comprative field in four emerging markets; Turkey, Kingdom of Saudi Arabia, United Arab Emirates and Egypt on e-health development challenges and expected utilization capabilities (Yüksek lisans tezi).
- İleri, Y. Y. (2018). Sağlık yönetim bilişim sistemleri. Konya: Çizgi Kitabevi
- Kılıç, T. (2017). E-sağlık, iyi uygulama örneği; Hollanda. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
- Korkmaz, S. ve Hoşman, İ. (2018). Sağlık sektöründe tele-tıp uygulamaları: Tele-tıp uygulama boyutlarını içeren bir araştırma. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(3), 251-263.
- Maeena, S. and Zykovb, S. (2015). Towards social network – ıntegrated e-health: Identify user attitudes. Procedia Computer Science , 55, 1174 – 1182. doi: 10.1016/j.procs.2015.07.091
- Mendi, O. (2012). E-dönüşüm sürecinde sağlık bilişimi uygulamalarının yeri ve hastaların e-sağlık uygulamaları kapsamındaki tutumlarını belirlemeye yönelik bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Öner, F. (2014). Sağlık bilişimi, Türkiye’de sağlık bilgi enformasyon sistemleri ve dijital hastaneler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özata, M. (2009). Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yürütülen e-sağlık projelerinin sağlık hizmeti sunumuna etkileri. Journal of Azerbaijani Studies, 6, 444-464.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Tele-Tıp Sistemi (2020, 7 Ocak). Erişim adresi: https://teletip.saglik.gov.tr/
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (2020, 7 Ocak). Erişim adresi: https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,12270/aile-hekimligi-bilgi-sistemi-minimum-veri-modeli-ahbsvem.html
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi (2020, 7 Ocak). Erişim adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,11429/temel-amac-ve-hedefimiz.html
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Elektronik Belge Yönetim Sistemi (2020, 7 Ocak). Erişim adresi: https://ebysportal.saglik.gov.tr/TR,2006/ elektronik-belge-yonetim-sistemi-nedir.html
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (2020, 7 Ocak). Erişim adresi: https://ckysportal.saglik.gov.tr/ TR,4675/hakkimizda.html
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü Merkezi Hekim Randevu Sistemi (2019, 21 Şubat). Erişim adresi: https://www.mhrs.gov.tr/Vatandas/ hakkimizda.xhtml
- T.C. Sağlık Bakanlığı e-nabız kişisel sağlık platformu (2019, 22 Şubat). Erişim adresi: https://esaglik.gov.tr/TR,6212/sagliknet-hakkinda.html
- T.C. Sağlık Bakanlığı (2018). E-nabız V.2.0 kullanım kılavuzu. Erişim adresi: https://enabiz.gov.tr/document/KILAVUZ_.pdf
- Tecim, V. (1999). Bilgi teknolojilerinde yeni bir gelişme: coğrafi bilgi sistemleri ve bilgi sistemleri arasındaki yeri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-12.
- Toygar, Ş. A. (2018). E-sağlık uygulamaları. Yasama Dergisi, 37, 101-123.
- Türkiye İstatistik Kurumu, (2019). “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”, Sayı: 30574. Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18660
- Vermişli Peker, S., Yavuz Van Giersbergen, M. ve Biçersoy, G. (2018). Sağlık bilişimi ve Türkiye’de hastanelerin dijitalleşmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu, 3(3), 81-121.
- Yücel, G. (2010). Sağlık Bilişim Sistemleri Etkinliğinin Bulanık Modellemesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Zlabek, J. A., Wickus, J. W. ve Mathiason, M. A. (2011). Early cost and safety benefits of an inpatient electronic health record. J Am Med Inform Assoc, 18, 169-172. doi:10.1136/jamia.2010
| APA | ÜLKE R, Atilla E (2020). Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. , 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| Chicago | ÜLKE Refika,Atilla Edibe Asuman Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. (2020): 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| MLA | ÜLKE Refika,Atilla Edibe Asuman Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. , 2020, ss.86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| AMA | ÜLKE R,Atilla E Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. . 2020; 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| Vancouver | ÜLKE R,Atilla E Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. . 2020; 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| IEEE | ÜLKE R,Atilla E "Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği." , ss.86 - 100, 2020. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| ISNAD | ÜLKE, Refika - Atilla, Edibe Asuman. "Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği". (2020), 86-100. https://doi.org/10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| APA | ÜLKE R, Atilla E (2020). Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6(1), 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| Chicago | ÜLKE Refika,Atilla Edibe Asuman Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi 6, no.1 (2020): 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| MLA | ÜLKE Refika,Atilla Edibe Asuman Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, vol.6, no.1, 2020, ss.86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| AMA | ÜLKE R,Atilla E Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 2020; 6(1): 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| Vancouver | ÜLKE R,Atilla E Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 2020; 6(1): 86 - 100. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| IEEE | ÜLKE R,Atilla E "Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği." Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6, ss.86 - 100, 2020. 10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
| ISNAD | ÜLKE, Refika - Atilla, Edibe Asuman. "Sağlık Hizmetlerinde Bilişim Sistemleri ve E-Sağlık: Ankara İli Örneği". Gazi İktisat ve İşletme Dergisi 6/1 (2020), 86-100. https://doi.org/10.30855/gjeb.2020.6.1.006 |
