19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma

TULUM OKUR, HANDE; EKENYAZICI GÜNEY, EFSUN

19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma

Hande TULUM OKUR, (Bahçeşehir Üniversitesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı)

Hande TULUM (Bahçeşehir University, Department of Interior Architecture and Environmental Design)

Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi

36 10

Yıl: 2021 Cilt: 16 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 337 - 360 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-02-2022

19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma

Öz:

Bu yazı, ideal ev kavramının karşılıklarını 19.yüzyıldan başlayarak günümüze kadar sorgulamayı amaçlar. Bu sorgulamayı İstanbul üzerinden yapan yazı, öncelikle ev kavramını ve karşılıklarını kronolojik bir biçimde farklı konut tipleri üzerinden ele alır. Bu süreç içinde mimarlık literatüründe karşımıza çıkan “ideal ev” tanımlamalarına değinen yazı, bu tanımlamalardaki farklılıkları ortaya koymaya çalışır. Farklı dönemlerde ideal evin yeni konut üretim biçimleri bağlamında yeniden ele alındığını gösteren yazıda, bahçe içerisinde konumlanan müstakil evin pek çok kez ideal ev olarak ele alındığı görülür. Covid-19 süreci ile ideal ev anlayışının yeniden değişime/dönüşüme uğradığını öngören yazarlar, yine müstakil eve doğru bir idealleştirmenin olduğunu düşünmektedir. Bu nedenle, pandemi öncesi ve pandemi sürecinde ideal ev kavramının karşılıklarını sorgulayabilmek adına yapılan bu çalışmada literatür taramasının ve analizinin yanında online bir anket de gerçekleştirilir. Kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşan ankette katılımcıların pandemi sürecinde evlerinde yaşadıkları mekânsal deneyimleri ve ev-ideal ev kavramları hakkındaki fikirleri pandemi öncesi ve pandemi süreci bağlamında sorgulanır. Çoktan seçmeli ve derecelendirme sorularına ek olarak nitel veri elde edilecek açık uçlu soruların da yer aldığı114 kişilik bu anketle pandemi nedeniyle ideal ev algısının katılımcılar üzerindeki etkisinin anlaşılması hedeflenir. Sonuçta, katılımcıların çoğunun ideal ev algısının bahçe içerisindeki müstakil konuta işaret ettiği görülürken yazarların pandemi nedeniyle ideal ev algısının değiştiği fikri kısmi olarak doğrulanır.

Anahtar Kelime:

The Notion of Home from 19th Century to 2020: A Reading on the Effects of Covid-19 Period

Öz:

This study aims to investigate the reflections of the ideal home notion starting from 19th century till today. The study which makes the investigation through Istanbul firstly discusses the notion of home and its reflections, then it evaluates different types of dwelling units in a chronological way. The study that underlines the definitions of ideal home in architectural literature in this process tries to figure out the differences in the definitions of the reflections of the ideal home. The detached house that is located in a garden had been considered as the ideal home many times in the study which shows that ideal home had been reconsidered through new housing production systems in different periods. The authors estimate that the understanding of the ideal home has been rechanged/retransformed with the Covid-19 period and they thought that there is an idealization process towards to detached home again. Therefore, in addition to the literature review and analysis, an online questionnaire is held in order to investigate the reflections of the ideal home notion before and in the process of pandemic. In the questionnaire which is composed of close and open ended questions, the spatial experiences of the participants during the pandemic in their homes and their ideas about home and ideal home are investigated in the context of pre-pandemic and pandemic periods. In addition to the multiplechoice and classification questions with the help of an online questionnaire with 114 participants, it is aimed to understand the effects of ideal home perceptions due to the pandemic on the participants through the questions that may develop qualitative data. As a result, it is observed that the ideal home perception of most of the participants point out to the detached house and the change of the ideal home perception idea of the authors has been partially verified.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Akalın, M. (2016). Mekânsal ayrışmanın bir yeni biçimi olarak kapalı/kapılı siteler: Akkent konutları örneği, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 923-956.
Akcan, E. (2009). Çeviride modern olan, şehir ve konutta Türk-Alman ilişkileri, İstanbul: YKY.
Akbıyık, M. (2019). Yeni orta sinifin ideal ev tasvirlerine ilişkin bir değerlendirme, Uluslararası sosyal araştırmalar dergisi, 12(65), 546-555.
Altıntaş, S. (2014). 1980'li ve 1990'lı yılların mekânsal panoramasından İstanbul: kentsel mekânda “ayrı”calık ve “güven”. Birikim Dergisi, (31 Ekim 2014) Erişim adresi: https://www.birikimdergisi.com/guncel/1123/1980-li-ve1990-li-yillarin-mekansal-panoramasindan-istanbul-kentsel-mekandaayricalik-ve-guven
Ançel, Ö. (2008). Mimar/Arkitekt dergisi’nde konut sorununun ele alınışı: 1931- 1946, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Arıkan, B., ve Gökmen, G. P. (2016). Kentsel mekânın fiziksel katmanları, konut dokusunun oluşumu ve Feneryolu mahallesi’nin “risk” li dönüşümü. İdealkent, 7(20), 966-998.
Artun Altınyıldız, N. (2014). Arzunun bedeli: Eileen Gray ve Le Corbusier. ESkop Dergisi. Erişim adresi: http://www.e-skop.com/skopbulten/arzununbedelieileen-gray-ve-le-corbusier/2179 (Erişim: 20.03.2020).
Aslanoğlu, İ. (2010). Erken Cumhuriyet dönemi mimarlığı 1923-38, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları. Bachelard, Gaston, 2008, Uzamın poetikası, (çev) Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki Yayınları.
Bozdoğan, S. (2010). From ‘cubic houses’ to suburban villas: Residential architecture and the elites in Turkey. (s.405-424) içinde C. Kerslake, K. Öktem, P. Robins (Ed.), Turkey’s Engagement with Modernity. London: St Antony’s Series, Palgrave Macmillan.
Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve ulusun inşası, Erken cumhuriyet Türkiyesi'nde mimari kültür. (çev) T. Birkan, İstanbul: Metis Yayınları.
Chapman, T. (2002). Stage sets for ideal lives: ımages of home in contemporary show homes. (s.44-58) içinde T. Chapman ve J. Hockey (Ed.), Social change and domestic life, Ideal homes?. Londra ve New York: Routledge: Taylor and Francis Group.
Chapman, T. ve Hockey, J. (2002). Preface. İdeal homes: Social change and domestic life. (s. xi-xii) içinde, T. Chapman ve J. Hockey (Ed.). Social change and domestic life, Ideal homes?. Londra ve New York: Routledge: Taylor and Francis Group.
Colomina, B. (2011). Mahremiyet ve kamusallık kitle iletişim aracı olarak modern mimari. İstanbul: Metis Yayınları.
Coolen, H. ve Meesters, J. (2011). Private and public green spaces: Meaningful but different settings, Journal of housing and built environment, 27, 49-67. De Botton, A. (2007). The architecture of happiness, Londra: Penguin Books.
Easthope, H. (2004). A place called home. Housing, Theory and Society, 21(3), 128- 138.
Gayretli, N. (2016). Mesken tutma sürecinde karşilaşmalar: levent mahallesi evleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bilgi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Tarihi, Teorisi ve Eleştirisi Yüksek Lisans Programı.
Giuliani, M.V. (1991). Towards an analysis of mental representations of attachment to the home. The Journal of Architectural and Planning Research, 8(2), 133-146.
Görgülü, T. (2016). Apartman tipolojisinde geçmişten bugüne; kira apartmanindan “rezidans’a” geçiş. TÜBA KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (14), 165-178.
Güntekin, R. N. (1986). Miskinler tekkesi, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Heynen, H. (2011). Mimarlık ve modernite, (çev) Nalan Bahçekapılı, İstanbul: Versus Kitap Yayınları
Karaosmanoğlu, Y. K. (2011). Kiralık konak, İstanbul: İletişim Yayınları.
Mallet, S. (2004). Understanding Home: A Critical Review of the Literature, Sociological Review, 52(1), 62-89.
Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (çev) S. Turan, İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Neuman, L. (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. (çev) S. Özge, Ankara: Yayınodası.
Öğrenci, P. (1998), 19. Yüzyıl özgün konut tipleri bağlamında Sarıca Ailesi yapıları mimar C. Pappas ve Arif Paşa Apartmanı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
Özler, Ö. A., Salihoğlu, T. ve Salihoğlu, G. Ö. (2015). Parçacı Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Mekansal İzdüşümü: Kadıköy – Caddebostan. I. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi, 352-367, Eskişehir, Türkiye.
Porteous, J.D. (1976). Home: The territorial core. American geographical society, 66, 383-390.
Saunders, P. ve Williams, P. (1988). The constitution of the home: Towards a Research Agenda, Housing Studies, 3(2), 81-93.
Talu, N. (2010). Modernlik söylemi: Endişeli bakışlarda modern birey, METU JFA Dergisi, 2010(1), 141-171.
Tanyeli U., (1995), Konut mekânında modernite kavgası, Mimarlık, 262, 16-18.
Tekeli, İ. (2010). Konut sorununu konut sunum biçimleriyle düşünmek. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tulum, H. (2012). Seyfi Arkan mimarlığında modernliğin örtülü/örtük simgesi olarak ev: Yitik yuvadan konuta geçiş(genlik)ler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul.
Tulum, H., Ekenyazıcı Güney, E. (2019). Cephede estetik vurgu; Türkiye modern mimarlığında Muammer Gerekli apartmanları, Yapı, 451, 46-49.
Sey, Y. (1998). 75 yılda değişen kent ve mimarlık. İstanbul: Turkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Şumnu, U. (2018). Mimarlar ve apartmanları, Ankara: Kitap Yayınevi.
Anonim, 1975. Türkiye emlak kredi bankası Ataköy sosyal konut uygulaması, Arkitekt, 1975, 358, 53-57. Erişim adresi: http://dergi.mo.org.tr/dergiler/2/136/1597.pdf
Ünsal, B. (1939). Kübik ev ve konfor, Arkitekt, 9(3–4), 60-62.
Ünal, M. (1979). Türkiye’de apartman olgusunun gelişimi: İstanbul Örneği, Çevre, 4, 71-78.
Yavuz, Y. (1979). Türkiye’de çok katlı sosyal konuta ilk örnek İstanbul- Laleli’de Harikzedegan katevleri, Çevre, 4, 80-84.
Yücel, A. (1996). İstanbul’da 19.yüzyılın kentsel konut biçimleri, 405-471 Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Ed. Yıldız Sey, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Yüksel, U., Akbulut, M.T. (2009). Tüketim odaklı mimarlığın son yıllardaki yeni ürünleri: Rezidanslar, Megaron, 4(2), 110-118. Aziz Gorbon ile görüşme, Eylül 2017.

APA	EKENYAZICI GÜNEY E, TULUM OKUR H (2021). 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. , 337 - 360.
Chicago	EKENYAZICI GÜNEY EFSUN,TULUM OKUR HANDE 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. (2021): 337 - 360.
MLA	EKENYAZICI GÜNEY EFSUN,TULUM OKUR HANDE 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. , 2021, ss.337 - 360.
AMA	EKENYAZICI GÜNEY E,TULUM OKUR H 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. . 2021; 337 - 360.
Vancouver	EKENYAZICI GÜNEY E,TULUM OKUR H 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. . 2021; 337 - 360.
IEEE	EKENYAZICI GÜNEY E,TULUM OKUR H "19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma." , ss.337 - 360, 2021.
ISNAD	EKENYAZICI GÜNEY, EFSUN - TULUM OKUR, HANDE. "19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma". (2021), 337-360.

APA	EKENYAZICI GÜNEY E, TULUM OKUR H (2021). 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 16(32), 337 - 360.
Chicago	EKENYAZICI GÜNEY EFSUN,TULUM OKUR HANDE 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 16, no.32 (2021): 337 - 360.
MLA	EKENYAZICI GÜNEY EFSUN,TULUM OKUR HANDE 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, vol.16, no.32, 2021, ss.337 - 360.
AMA	EKENYAZICI GÜNEY E,TULUM OKUR H 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi. 2021; 16(32): 337 - 360.
Vancouver	EKENYAZICI GÜNEY E,TULUM OKUR H 19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi. 2021; 16(32): 337 - 360.
IEEE	EKENYAZICI GÜNEY E,TULUM OKUR H "19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma." Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 16, ss.337 - 360, 2021.
ISNAD	EKENYAZICI GÜNEY, EFSUN - TULUM OKUR, HANDE. "19. Yüzyıldan 2020’ye İdeal Ev Kavramı: Covid-19 Sürecinin Etkilerine İlişkin Bir Okuma". Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 16/32 (2021), 337-360.