Yıl: 2021 Cilt: 16 Sayı: 177 Sayfa Aralığı: 915 - 930 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-02-2022

Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik

Öz:
Taraflararası doğmuş ya da doğabilecek bir uyuşmazlığın, taraflarca seçilen hakem adı verilen kişilerce çözülmesine tahkim adı verilmektedir. İrade özerkliği prensibinin bir yansıması olan tahkim, günümüzde tarafların en çok başvurduğu uyuşmazlık çözüm yollarından biridir. Bütün uyuşmazlıklar için tahkime başvurulması mümkün değildir. 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun 1/4. maddesi ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 408. maddesi tahkime elverişlilik hususunu düzenlemiştir. İlgili düzenlemeye göre taşınmaz mallar üzerindeki aynî haklardan veya iki tarafın iradelerine tâbi olmayan işlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir. Anayasa Mahkemesi’nin 2003 tarihinde verdiği bir karar ile iş sözleşmelerinde toplu sözleşme ile kabul edilen tahkim kayıtlarını bağlayıcı hale getiren 4857 sayılı İş Kanunu’nun 20. maddesinin ilgili cümlesi iptal edilmiştir. Böylece, toplu iş sözleşmesi ile yapılan tahkim sözleşmesi geçersiz iken bireysel iş sözleşmesi ile yapılan tahkim sözleşmesi geçerli kabul edilmiştir. Bu çalışmada, bireysel iş uyuşmazlıklarının tahkime elverişli olup olmadığı hususu doktrindeki görüşler ve mahkeme kararları ışığında değerlendirilecektir.
Anahtar Kelime:

Arbitrability Convenience in Individual Labor Disputes

Öz:
Arbitration is called as dispute resolution system in which the settlement of a dispute that has arisen or may arise between the parties solved by the arbitrators who were chosen by the parties. As a reflection of freedom of will, arbitration is the most applied resolution of dispute systems by the parties. It is not impossible to apply arbitration for every kind of dispute. The International Arbitration Act No. 4686 Art. 1/4 and The Code of Civil Procedure No. 6100 Art. 408 regulate arbitrability issue. According to these provisions, disputes arising from right in rem on immovable property or works not subject to the will of both parties are not arbitrable. The relevant sentence of the Turkish Labor Law No. 4857 Art. 20, which renders the arbitration records accepted with collective agreement in the labor contracts binding, had been canceled with a decision given by Constitutional Court in 2003. Thus, while the arbitration agreement made with the collective labor agreement is accepted as invalid; the arbitration agreement made with the individual employment contract is accepted as valid. In this study, arbitrability of individual labor disputes shall be evaluated within the light of the doctrine views and court decisions.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Adlî İstatistikler 2016, T.C. Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. https://adlisicil.adalet.gov.tr/ Resimler/SayfaDokuman/27820191126572016.pdf (Erişim tarihi: 26.03.2021).
  • Adlî İstatistikler 2019, T.C. Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. https://adlisicil.adalet.gov. tr/Resimler/SayfaDokuman/1062020170359HizmeteOzel-2019-bask%C4%B1-%C4%B0SA.pdf (Erişim tarihi: 26.03.2021).
  • Akıncı, Ziya. Milletlerarası Tahkim. Genişletilmiş ve Güncellenmiş 4. Baskı, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
  • Akyiğit, Ercan. “İş Güvencesi Uyuşmazlığının Özel Hakeme Götürülmesi”. Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Dergisi, (Özel Hakem) Ağustos-Kasım 2004, s. 106-123.
  • Akyiğit, Ercan. İş Hukuku. Güncellenmiş 12. Basım, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2018.
  • Atalı, Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. Medenî Usûl Hukuku. 3. Bası, Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
  • Aydemir, Fatih. Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi. 1. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2017.
  • Aydın, A. Buğra. “Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkim”. Mehmet Akif Aydın’a Armağan, İstanbul: 2015, s. 839-863.
  • Başbuğ, Aydın ve Mehtap Yücel Bodur. İş Hukuku, 5. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2018.
  • Berki, O. Fazıl. Türk Hukukunda Kanunlar İhtilafı. 2. Baskı, Ankara: AÜHFD Yayınları, 1971.
  • Canbolat, Talat. “6356 sayılı Kanunda Barışçıl Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk”. Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 39, 2013/4, s. 247-274.
  • Çataklı, Ahmet Onur. “Milletlerarası Tahkimde Tahkim Anlaşmasının Ayrılabilirliği ve “Kompetenz Kompetenz” İlkesi”. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: 2017.
  • Çelik, Nuri, Nurşen Caniklioğlu ve Talat Canbolat. İş Hukuku Dersleri. Yenilenmiş 33. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
  • Çelikel, Aysel ve B. Bahadır Erdem. Milletlerarası Özel Hukuk. 16. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
  • Çıplak, Dilara. “İş Uyuşmazlıklarında Alternatif Çözüm Yolları”. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 165-166, 2018, s. 163-219.
  • Demircioğlu, A. Murat, Tankut Centel ve Hasan Ali Kaplan. İş Hukuku. Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 20. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2019.
  • Demircioğlu, A. Murat, Tankut Centel. İş Hukuku. Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 19. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2016.
  • Demir-Gökyayla, Cemile. Yabancı Mahkeme Karalarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2001.
  • Doğan, Vahit. Milletlerarası Özel Hukuk. 6. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi, 2020.
  • Ekşi, Nuray. Hukuk Muhakemeleri Kanununda Tahkim. 2. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2019.
  • Erdoğan, Ersin ve Nurbanu Erzurumlu. “İş Mahkemeleri Kanun Tasarısı Taslağı Hakkında Bazı Düşünceler”. Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 13, S. 52, 2016, s. 1861-1910.
  • Erdoğan, Ersin. “7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanununda Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk ve Hak Arama Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi”. Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 14, S. 55, 2017, s. 1211-1242.
  • Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 21. Baskı, Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2017.
  • Erkan, Mustafa. Milletlerarası Tahkimde Yetki Sorunları. 1. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2013.
  • Ertürk, Şükran. “Genel İş Koşulları ve Genel İş Koşullarının Denetlenmesi”. DEÜHFD, C. 15, Özel Sayı, 2013 (Basım Yılı: 2014), s. 81-118.
  • Esen, Emre. “Taraflardan Sadece Birine Tahkime Müracaat Hakkı Tanıyan Tahkim Anlaşmalarının ve Özellikle Kıyı
  • Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün Kurtarma Yardım Sözleşmesi’nde Yer Alan Tahkim Şartının Geçerliliği”. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y: 9, C. IX, S. 2, Haziran 2010, s. 145-155.
  • Eyuboğlu, Ceren. “Türk Hukukunda Tahkim Anlaşmasının Geçerliliği”. Ankara Barosu Dergisi, 2017/3, 2017, s. 229- 241.
  • Hatemi, Hüseyin. Hukuka ve Ahlaka Aykırılık Kavramı ve Sonuçları. İstanbul: 1976.
  • Huysal, Burak. Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik. 1. Baskı, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Hüseyin Hatemi, Rona Serozan ve
  • Abdülkadir Arpacı. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, Yenilenmiş Genişletilmiş Tamamlanmış 4. Basıdan 7. Tıpkı Bası, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017. Kurt, Resul. “İş Yargısında Arabuluculuk”. TBB Dergisi, 2018 (135), s. 405-444.
  • Kuru, Baki. Hukuk Muhakemeleri Usulü. 6. Baskı, İstanbul: Demir-Demir Yayınları, 2001.
  • Manav Özdemir, Eda. “İş Mahkemelerinin İşleyişi ve Bireysel İş Uyuşmazlıklarının Alternatif Çözüm Yöntemleri”. Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 47, 2015/4, s. 185-222.
  • Moore, Christopher W.. Arabuluculuk Süreci, Anlaşmazlık Çözümünde Pratik Stratejiler (Çev. Türnüklü, Abbas / Kaçmaz, Tarkan), Dördüncü Basımdan Çeviri, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2016.
  • Mutlay, F. Barış. “Bireysel İş Hukuku’nda Tahkim”. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: 2006.
  • Narmanlıoğlu, Ünal. “İş Kanununun İşçiye Güvence Sağlayan Feshin Geçersizliği Davasının Yeni Çerçevesi (İş Mahkemeleri Kanununun Feshin Geçersizliği Davasında Yaptığı Değişiklikler)” (Değişiklik). Sicil İş Hukuku Dergisi, C. 38, 2017, s. 9-21.
  • Narmanlıoğlu, Ünal. İş Hukuku II, Toplu İş İlişkileri. Yeni Mevzuata Göre Yazılmış 3. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2016.
  • Nomer, Ergin. Devletler Hususî Hukuku. Yenilenmiş 22. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2017.
  • Nomer, Ergin. Milletlerarası Usul Hukuku. Yenilenmiş 2. Bası, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2018 (Milletlerarası Usul).
  • Oğuzman, Kemal ve Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1. Güncellenip Genişletilmiş 17. Bası, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
  • Ökçün, A. Gündüz. Devletler Hususi Hukukunun Kaynakları ve Kamu Düzeni. 1. Baskı, Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayınları, 1997.
  • Özdemir, Olgu. “Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, Özel Sayı, Cilt: 1, 2016, s. 601-615.
  • Pekcanıtez, Hakan ve Ali Yeşilırmak. Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. 3, 15. Bası, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2017.
APA SARGIN B (2021). Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. , 915 - 930.
Chicago SARGIN BENGI Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. (2021): 915 - 930.
MLA SARGIN BENGI Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. , 2021, ss.915 - 930.
AMA SARGIN B Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. . 2021; 915 - 930.
Vancouver SARGIN B Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. . 2021; 915 - 930.
IEEE SARGIN B "Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik." , ss.915 - 930, 2021.
ISNAD SARGIN, BENGI. "Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik". (2021), 915-930.
APA SARGIN B (2021). Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. Terazi Hukuk Dergisi, 16(177), 915 - 930.
Chicago SARGIN BENGI Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. Terazi Hukuk Dergisi 16, no.177 (2021): 915 - 930.
MLA SARGIN BENGI Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. Terazi Hukuk Dergisi, vol.16, no.177, 2021, ss.915 - 930.
AMA SARGIN B Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. Terazi Hukuk Dergisi. 2021; 16(177): 915 - 930.
Vancouver SARGIN B Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik. Terazi Hukuk Dergisi. 2021; 16(177): 915 - 930.
IEEE SARGIN B "Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik." Terazi Hukuk Dergisi, 16, ss.915 - 930, 2021.
ISNAD SARGIN, BENGI. "Bireysel İş Uyuşmazlıklarında Tahkime Elverişlilik". Terazi Hukuk Dergisi 16/177 (2021), 915-930.