ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Yıl: 2021 Cilt: 20 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 898 - 923 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.46928/iticusbe.935795 İndeks Tarihi: 20-05-2022
ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Öz: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 5941 Sayılı Çek Kanunu’nda yer alan düzenlemeler ile çekle ödemelerin teşvik edilmesi, çekin ticari hayatta güvenli kullanımı, karşılıksız çek düzenlenmesinin engellenmesi ve kayıt dışılığın önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türk Ticaret Kanunu ve Çek Kanunu’nda muhatap bankaya çek anlaşmasında ve çekin ibrazında getirilen yükümlülüklerin incelenmesidir. Yöntem: Literatür araştırması yöntemine dayanan bu çalışmada, çek kavramı ve ödeme için ibraz kavramı çerçevesinde yasal düzenlemeler ve yargı kararları incelenmiştir. Bulgular: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 5941 Sayılı Çek Kanunu’nda muhatap bankaya çek anlaşmasında, çekin ibrazında ve çekin karşılıksız çıkmasında bir takım yükümlülükler getirilmiş ve bu yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirilmemesi hâlinde de muhatabın sorumlulukları düzenlenmiştir. Hukukumuzda, Türkiye’de ödenecek çeklerde muhatabın ancak bir banka olabileceği düzenlenmiştir. Bir güven kurumu olan bankanın, tüzel kişiliğe sahip tacir sıfatıyla tüm işlemlerinde olduğu gibi ÇekK ve TTK’da çekle ilgili tüm yükümlülüklerini yerine getirirken basiretli bir tacirden beklenen özen ve dikkati göstermesi gerekir. Muhatap banka kanunda yer alan yükümlülüklerini gereği gibi yerine getirmediğinde hukuki ve cezai yaptırımlarla karşılaşacaktır. Özgünlük: Bu çalışmada çekteki üçlü ilişkide yer alan muhatap bankanın yükümlülüklerinin, uygulamada da sıklıkla karşılaşılan sorunlar, doktrindeki farklı görüşler ve Yargıtay uygulamaları incelenerek ele alınmıştır.
Anahtar Kelime: OBLIGATIONS OF A DRAWEE BANK ON CHEQUE SUBMISSION FOR THE PAYMENT
Öz: With the regulations in the Turkish Commercial Code No. 6102 and the Check Law No. 5941, it is aimed to encourage payments by check, to use the check safely in commercial life, to prevent the issuance of bad checks and to prevent informality. Purpose: The aim of this study is to examine the obligations imposed on the drawee bank in the check agreement and presentation of the check in the Turkish Commercial Code and Check Law. Method: This article is based on the literature research method, the literature search was carried out with regards to the legal regulations and jurisdiction about check, counterpartner bank, legal liability of the addressee bank. Findings: In the Turkish Commercial Code No. 6102 and the Check Law No. 5941, a number of obligations have been imposed on the drawee bank in the check agreement, presentation of the check and the bounce of the check, and the responsibilities of the addressee in case these obligations are not duly fulfilled. In Turkish law, it is stipulated that the addressee of checks payable in Turkey can only be a bank. The bank, which is a trust institution, must show the care and attention expected of a prudent merchant while fulfilling all its obligations regarding the check in the CheckL and TCC, as in all its transactions as a merchant with legal personality. If the addressee bank does not fulfill its obligations under the law, it will face legal and penal sanctions. Originality: With this study is that the obligations of the addressee bank in the triple relationship on the check are examined by examining the problems frequently encountered in practice, different views in the doctrine and the applications of the Court of Cassation.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ayli, A. (2019). Çek Hukukunda Muhatabın Yükümlülükleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Ayli, A., & Yardımcıoğlu, D. (2015). Çekte Düzenleme Tarihi ve Önemi. DEÜHFD, 16(Özel Sayı 2014), 3195-3239.
- Bahtiyar, M. (2019). Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara: Beta Yayınları.
- Bilgili, F. (2008). Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun Bonoda "Ciro Edilemez" Kaydına İlişkin 2007/202 No'lu Kararı Üzerine Bir Değerlendirme. TBB(78), 29-36.
- Bozer, A., & Göle, C. (2017). Ticari İşletme Hukuku (4. b.). Ankara.
- Bozer, A., & Göle, C. (2018). Kıymetli Evrak Hukuku (8. b.). Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
- Can, M. (2015). Kıymetli Evrak Hukuku (3. b.). Ankara.
- Çamoğlu, E. (2019). Kambiyo Senetlerinde Borçlunun Defileri (Savunmaları). BATIDER, 35(3), 5- 38.
- Çöl, H. C. (2004). İleri Tarihli Çeke İlişkin Sorunlar. AÜHFD, 53(1-4), 195-220.
- Doğanay, İ. (2004). Türk Ticaret Kanunu Şerhi (4. b.). İstanbul: Beta Yayınları.
- Domaniç, H. (1990). Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması TTK Şerhi C.IV. İstanbul.
- Gençtürk, M. (2011). Çek Kanununda Düzenlenen Yeni Sisteme Göre İleri Tarihli Çekler Üzerine Bir Değerlendirme. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XV(1-2), 120-159. Göle, C. (1989). Çek Hukuku. Ankara.
- İmregün, O. (2003). Kıymetli Evrak Hukuku. İstanbul.
- İnan, N. (1981). Çek Rizikolarından Doğan Sorumluluk. Ankara.
- Kalpsüz, T. (1984). Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin Çeke İlişkin Kararları, Tartışmalar, I.Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu. Ankara.
- Kalpsüz, T., Erem, F., & Çelebican , G. (1974). İktisadi ve Hukuki Yönden Çek (2. b.). Ankara. Karayalçın, Y. (1970). Ticaret Hukuku Dersleri. III.Ticari Senetler (Kambiyo Senetleri) (4. b.). Ankara.
- Kayar, İ. (2005). Kıymetli Evrak Hukuku. Ankara.
- Kendigelen, A. (2019). Çek Hukuku. İstanbul: Onikilevha Yayınları.
- Kendigelen, A., & Kırca, İ. (2020). Kıymetli Evrak Hukuku Genel Esaslar Kambiyo Senetleri (2 b.). İstanbul: Onikilevha Yayınları.
- Kınacıoğlu, N. (1999). Kıymetli Evrak Hukuku (5. b.). Ankara.
- Kırca, İ. (2018). Çek Hesabında Bulunan Paranın Haciz, Rehin veya İhtiyati Tedbir Sebebiyle Ödenemediği Hallerde Banka Kanunen Sorumlu Olduğu Tutarı Ödemekle Yükümlü Müdür? (Yargıtay 11. HD'nin 15.03.2017 Tarih ve E.2016/1304, k. 2017/1532 Sayılı Kararının Değerlendirilmes. BATIDER, 34(2), 23-32.
- Korkut, Ö. (2019). Çekte Muhatap Bankanın Araştırma-Bildirim Yükümlülüğü ve Hukuki Sorumluluğu. Adana: Karahan Kitabevi.
- Naneli, Ö. (2018). Türk Hukukunda Mevduat Üzerine Çek Keşide Edilmesi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi(12), 537-562.
- Narbay, Ş. (1995). Çekten Cayma ve Ödeme Yasağı. İstanbul.
- Narbay, Ş. (2003). Çekte İbraz Sürelerinin Belirlenmesinde Ölçü Alınan "Yer" Kavramına "De Lege Lata" ve "De Lege Ferenda" Çözüm Önerileri. Bilgi Toplumunda Hukuk, I, 793-821.
- Narbay, Ş. (2010, Mart). 5941 Sayılı Çek Kanununun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Bunların Değerlendirilmesi. Terazi Hukuk Dergisi, 65-97.
- Narbay, Ş., & Güney, Z. (2017). 6728 Sayılı Kanunun Çeke İlişkin Hükümlerinin "Çekte Şekil Şartları" Bakımından Değerlendirilmesi. Terazi Hukuk Dergisi, 12(126), 42-61.
- Oğuz, S. (2014, Eylül). Zayi Edilen Boş Çek Yapraklarının Mahkeme Trafından İptaline Karar Verilip Verilemeyeceği Üzerine Bazı Düşünceler. Bankacılar Dergisi(90), 33-50.
- Özkan, Ö., & Güner, E. (2012). Çekin Tedavüle Sunulması ve Devri. Akademik Bakış Dergisi(32), 1-21.
- Özsoy, A. (2020). Muhatabın Çek Kanunu'na Dayalı Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Onikilevha Yayınları.
- Öztan, F. (1997). Kıymetli Evrak Hukuku (2. b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
- Öztan, F. (2019). Kıymetli Evrak Hukuku (23 b.). Ankara: Yetkin Yayınları.
- Poroy, R., & Tekinalp, Ü. (2019). Kıymetli Evrak Hukuku Esasları. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
- Pulaşlı, H. (2019). Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları. Ankara: Adalet Yayınevi.
- Reisoğlu, S. (2011). Çek Hukuku. Ankara.
- Tekil, M. (1997). Çekte Muhatap Bankanın Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayınları.
- Türcan, M. (2018). Yargıtay Kararları Işığında Çekte Muhatap Bankanın Hukuki, Sorumluluğu. Gaziantep.
- Ülgen, H., Helvacı, M., Kaya, A., & Nomer Ertan, N. (2019). Kıymetli Evrak Hukuku (12 b.). İstanbul: Vedat Kitapçılık.
- Yıldırım, A. H. (2014). Çek Cezası (TTK 783/3). DEÜHFD, 6, 3449-3506.
- Yıldırım, A. H. (2017). Türk Hukuku'nda Vadeli Çek (İleri Tarihli Çek) ve Bunun Doğurduğu
- Sonuçlara İlişkin Bazı Tespitler. Gazi Ünv. Hukuk Fakültesi Dergisi, XXI(4), 91-119.
| APA | AYDIN H, Badak Z (2021). ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. , 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| Chicago | AYDIN HANİFE,Badak Zehra ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. (2021): 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| MLA | AYDIN HANİFE,Badak Zehra ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. , 2021, ss.898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| AMA | AYDIN H,Badak Z ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. . 2021; 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| Vancouver | AYDIN H,Badak Z ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. . 2021; 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| IEEE | AYDIN H,Badak Z "ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ." , ss.898 - 923, 2021. 10.46928/iticusbe.935795 |
| ISNAD | AYDIN, HANİFE - Badak, Zehra. "ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ". (2021), 898-923. https://doi.org/10.46928/iticusbe.935795 |
| APA | AYDIN H, Badak Z (2021). ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(41), 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| Chicago | AYDIN HANİFE,Badak Zehra ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20, no.41 (2021): 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| MLA | AYDIN HANİFE,Badak Zehra ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.20, no.41, 2021, ss.898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| AMA | AYDIN H,Badak Z ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 20(41): 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| Vancouver | AYDIN H,Badak Z ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; 20(41): 898 - 923. 10.46928/iticusbe.935795 |
| IEEE | AYDIN H,Badak Z "ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ." Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, ss.898 - 923, 2021. 10.46928/iticusbe.935795 |
| ISNAD | AYDIN, HANİFE - Badak, Zehra. "ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZINDA MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ". Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20/41 (2021), 898-923. https://doi.org/10.46928/iticusbe.935795 |
