Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri
Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in
Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine
Kuramsal Bir Değerlendirme

Kemahlı Garipoğlu, Funda; SEZER SANLI, AYSEM

Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme

Ayşem Sezer Şanlı, (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Yalnızba ğ Yerleşkesi, Erzincan)

Funda Kemahlı Garipoğlu (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Yalnızba ğ Yerleşkesi, Erzincan.)

Praksis

414 73

Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 57 Sayfa Aralığı: 169 - 190 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-05-2022

Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme

Öz:

Bu çalışma, R.W Connell’in erkekliğin farklı türlerini sorunsallaştırdığı “erkeklikler kuramı” ve bu kuramın içerisinde en baskın tür olarak ele aldığı “hegemonik erkeklik” kavramının, yeniden üretim sürecini açıklamadaki önemine odaklanmaktadır. Kuramsal bir araştırma olarak yapılandırılan bu çalışmada, Antonio Gramsci'nin sınıflar arasında zora değil rızaya dayalı güç ilişkilerinin kurulma sürecini açıklamak için başvurduğu hegemonya kavramının Connell'in çalışmalarında belirleyici olması; Connell'in, Gramsci’nin “hegemonya” kavramına odaklanarak cinsiyet ayrımına dayanan, toplumsal düzen içerisinde kadınlık ve erkeklik performanslarını/pratiklerini sorunsallaştırarak, “hegemonik erkeklik” kavramı ile yeniden üretim sürecini açıklaması ele alınmıştır. Bu bağlamda Connell'in hegemonik erkeklik kavramı, hem erkeklikler arasındaki hiyerarşinin hem de toplumsal cinsiyet düzeninin toplumsal örgütlenişini ele alan bir kavram olarak, eşitsiz toplumsal ilişkilerin nasıl yeniden üretildiğini kavrayabilmek ve yeniden üretim sürecinde hegemonyanın yönünü tersine çevirerek eşitlikçi bir toplumsal yapı kurmanın imkânı üzerine düşünebilmek için önemli bir çerçeve sağlamaktadır

Anahtar Kelime:

Reading Reproduction Through Gender Relations: A Theoretical Evaluation on Raewyn Connell's Concept of Hegemonic Masculinity

Öz:

This study focuses on the importance of R.W Connell's "masculinities theory" in which she problematizes different types of masculinity and the concept of "hegemonic masculinity", which she considers as the most dominant type in this theory, in explaining the reproduction process. The concept of hegemony, which Antonio Gramsci uses to explain the establishment of power relations between classes based on consent rather than coercion, is decisive in Connell's works. In this study, which is designed as a theoretical research, it is discussed that Connell's explanation of the reproduction process with the concept of "hegemonic masculinity" by focusing on Gramsci's concept of "hegemony" and problematizing the practices of femininity and masculinity in the social order based on gender discrimination. In this context, Connell's concept of hegemonic masculinity is both a hierarchy between masculinities, as a concept that deals with both the social organization of the gender order, It provides an important framework to comprehend how unequal social relations are reproduced and to consider the possibility of establishing an egalitarian social structure by reversing the direction of hegemony in this reproduction process.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar Savran, G. (2002) “Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru”, Praksis, 8: 255-306.
Adamson, W. (1987) “Gramsci and The Politics of Civil Society” Praxis International, 7 (3/4): 320-339.
Baran, B. H. (2019) “Hegemonik Erkeklik: Formülasyon, Yeniden Formülasyon ve Genişleme”, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Top- lumsal Cinsiyet Dergisi, 2: 295-303.
Barrett, M. (1996) Marx’tan Foucault’ya İdeoloji, İstanbul: Sarmal.
Beauvoir, S. (1993) O Kadın, İkinci Cins, çev. B. Onaran, İstanbul: Payel.
Beauvoir, S. (1997) Kadınlığımın Hikâyesi, çev. E. Tokatlı, İstanbul: Payel.
Berg, L. D. ve Longhurst, R. (2012) “Placing Masculinities And Geography” Ethos: Dialogues in Philosophy and Social Sciences, 5(2): 135-151.
Bozok, M. (2009a) “Feminizmin Erkekler Cephesindeki Yankısı: Erkekler ve Erkeklik Üzerine Eleştirel İncelemeler” Cogito, 58: 269-285.
Bozok, M. (2009b) “Erkeklik İncelemeleri Alanındaki Başlıca Kuram ve Yaklaşımların Sosyalist Feminist Bir Eleştirisine Doğru”VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi (Toplumsal Dönüşümler ve Sosyolojik Yaklaşımlar)’nde sunulmuş tebliğ, Sosyoloji Derneği, Aydın, 431-445.
Bozok, M. (2019) “Raewyn Connell ve Erkeklikler: Erkeklik Çalışmalarının Köşe Taşı Olan Bir Kitabın Türkçe Çevirisi Üzerine” Vira- Verita, 9: 199-205.
Buci Glucksmann, C. (2012) “Hegemonya ve Rıza: Politik Bir Strateji”çev. M. K. Coşkun, O. Kamiloğlu, B. Şentürk & Ç. Erdoğan, A. Showstack Sassoon (der.),Gramsci’ye Farklı Yaklaşımlar içinde, Ankara: Dipnot, 121-133.
Butler, J. (2009) “Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri”, çev. B. Kovulmaz, Cogito, 58: 73-93.
Butler, J. (2014) Cinsiyet Belası, çev. B. Ertür, İstanbul: Metis.
Carrigan, T., Connell, R.W. ve Lee, J. (1985) “Toward a New Sociology of Masculinity”, Theory and Society, 14 (5): 551-604.
Cengiz, K., Tol, U. ve Küçükural, Ö. (2004) “Hegemonik Erkekliğin Peşinden”,Toplum ve Bilim, 101: 50-70.
Connell, R. W. (1998) Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, çev. C. Soydemir, İstanbul: Ayrıntı.
Connell, R. W. (2000) The Men and The Boys, California: University of California Press.
Connell, R. W. (2009) “Gender, Men, and Masculinities”, E. Barbieri-Masini (der.), Quality Of Human Resources: Gender And Indi- genous Peoples içinde, Oxford: Eolss, 139-154.
Connell, R. W. (2012) “Masculinity Research and Global Change”, Masculinities and Social Change, 1(1): 418.
Connell, R. W. (2015a) “An Iron Man: The Body and Some Contradictions of Hegemonic Masculinity”, D. Karen ve R. E. Was- hington (der.), Sociological Perspectives on Sport, The Games Outside the Games içinde, New York: Routledge, 141-149.
Connell, R. W. (2015b) “Masculinities: The Field of Knowledge”, S. Horlacher (der.), Configuring Masculinity in Theory and Literary Practice içinde, Leiden: Brill, 39-51.
Connell, R. W. (2019) Erkeklikler, çev. N. Konukcu, Ankara: Phoenix.
Connell, R. W. ve Messerschmidt, J. W. (2005) “Hegemonic Masculinity Rethinking The Concept”, Gender&Society, 19(6): 829- 859.
Connell, R. W., Hearn, J. ve Kimmel, M. S. (2005) “Introduction”, M. Kimmel, J. Hearn ve R. W. Connell (der.), Handbook of Studies on Men & Masculinities içinde, California: Sage, 1-13.
Çelik, G. (2016) “‘Erkekler (de) Ağlar!’: Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Erkeklik İnşası ve Şiddet Döngüsü”, Fe Dergi, 8(2): 1-12.
Çelik, N. B. (2011) “Marx mı Dünyaya Dünya mı Marx’a Yabancılaştı” Doğu Batı Düşünce Dergisi Karl Marx Özel Sayı , 55: 11-33.
Demren, Ç. (2008) “Kadınlık Dolayımıyla Erkeklik Öznelliği” Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 73-92.
Dural, A. B. (2012) “Antonio Gramsci ve Hegemonya” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 309-321.
Eagleton, T. (2011)İdeoloji,çev. M. Özcan, İstanbul: Ayrıntı.
Engels, F. ve Marx, K. (2003) Alman İdeolojisi, çev. S. Belli,Yer Belirtilmemiş: Eriş. Fine, C. (2011) Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması, çev. K. Tanrıyar, İstanbul: Sel.
Fontana, B. (2013) Hegemonya ve İktidar: Gramsci ve Machiavelli Arasındaki İlişki Üzerine. çev. O Gayretli, İstanbul: Kalkedon.
Friedan, B. (2002) “The Problem That Has No Name”, B. Highmore (der.),The Everyday Life Reader içinde, New York: Routledge, 58-63.
Gramsci, A. (1986) Hapishane Defterleri, çev. K. Somer, İstanbul: Onur.
Gramsci, A. (2011) Hapishane Defterleri, çev. A. Cemgil, İstanbul: Belge.
Gramsci, A. (2012) Hapishane Defterleri 3. Cilt, çev. B. Baysal, İstanbul: Kalkedon.
Gramsci, A. (2014) Hapishane Defterleri 4. Cilt, çev. B. Baysal, İstanbul: Kalkedon.
Halifeoğlu, M. ve Yetiş, M. (2013) “Gramsci, Sivil Toplum-Devlet İkiliği ve Kuramsal Kökenler”, Mülkiye Dergisi, 37 (1): 163-188.
Hartmann, H. I. (1981) “The Family as the Locus of Gender, Class, and Political Struggle: The Example of Housework”, Signs, 6(3): 366-394.
Holter, Q. G. (2005) “Social Theories for Researching Men and Masculinities: Direct Gender Hierarchy and Structural Inequa- lity”, M. Kimmel, J. Hearn ve R. W. Connell (der.), Handbook of Studies on Men & Masculinities içinde, California: Sage,15-35.
Kepekçi, E. (2012) “Hegemonik Erkeklik Eleştirisi ve Feminizm Birlikteliği Mümkün mü?” Kadın Araştırmaları Dergisi, 11(2): 59-86.
Ledwith, M. (2009) “Antonio Gramsci and Feminism: The Elusive Nature of Power”, Educational Philosophy and Theory, 41(6): 684-697.
Marx, K. (2000) 1844 Elyazmaları Ekonomi Politik ve Felsefe, çev. M. Belge, Ankara: Sol.
Neuman, W. L. (2012) Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar I, çev.S. Özge, Ankara: Yayın Odası.
Oktan, A. (2008) “Türk Sinemasında Hegemonik Erkeklikten Erkeklik Krizine: Yazı-Tura ve Erkeklik Bunalımının Sınırları”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(2): 152-166.
Ögütle, V. S. (2013) “Bir Sosyal Mekanizma Olarak Toplumsal Cinsiyet” Doğu Batı Düşünce Dergisi Toplumsal Cinsiyet Özel Sayı, 63: 45-75.
Özbay, C. (2013) “Türkiye’de Hegemonik Erkekliği Aramak” Doğu Batı Düşünce Dergisi Toplumsal Cinsiyet Özel Sayı, 63: 185-205.
Özgüden, M. (2015) Hegemonya ve Politik Toplum: Bir Gramsci Okuması, Ankara: Phoenix.
Pink, S. (2004) Home Truths. Gender, Domestic Objects and Everyday Life. Oxford: Berg.
Portelli, H. (1982) Gramsci ve Tarihsel Blok, çev. K. Somer, Ankara: Savaş.
Punch, K. F. (2011) Sosyal Araştırmalara Giriş, çev. Z. Akyüz, D. Bayrak, H. B. Arslan, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Ransome, P. (2010) Antonio Gramsci, Yeni Bir Giriş, Ankara: Dipnot.
Sancar, S. (2008) İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme (2.Baskı). Ankara: İmge.
Sancar, S. (2009) Erkeklik: İmkânsız İktidar, İstanbul: Metis.
Sancar, S. (2011) “Erkeklik”, Y. Ecevit ve N. Karkıner (der.), Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları içinde, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi, 168-191.
Sassoon, A. S. (2012) “Hegemonya, Mevzi Savaşı ve Politik Müdahale” çev. M. K. Coşkun, O. Kamiloğlu, B. Şentürk ve Ç. Erdo- ğan, A. S. Sassoon (der.), Gramsci'ye Farklı Yaklaşımlar içinde, Ankara: Dipnot, 97-120.
Schippers, M. (2007) “Recovering The Feminine Other: Masculinity, Femininity, And Gender Hegemony”, Theory and Society, 36: 85-102.
Sığın, A. ve Canatan, A. (2018) “Connell’ın ‘Erkeklikler’ Teorisinde İşbirlikçi Erkek, Madun Erkek ve Marjinal Erkek: Hegemonik Er- kekliğin Kavramsal Hegemonyası”, Sosyal Bilimler Dergisi, 32(5):163-175.
Soysal, D. (2014) “R. W. Connell’ın Cinsiyetler Arası İlişkilerde Temel İktidar Yapıları Kuramı” Tabula Rasa Felsefe&Teoloji, 1(1): 9- 20.
Şahin, E. ve Balta, E. (2001) “Gündelik Yaşamı Dönüştürmek ve Marksist Düşünce” Praksis, 4: 185-217.
Texier, J. (1985) Gramsci ve Felsefe, çev. K. Somer, Ankara: Birey ve Toplum.
Türk, B. (2008) “Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları İçin Bir İmkân Olarak Pierre Bourdieu” Toplum ve Bilim, 112: 119-147.
Yaman Öztürk, M. (2012a) “Ataerki: Bir Kavramın Yeniden İnşası ‘Eski’ Ataerkiden Ataerkil Kapitalizme”, Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi, 10 (38): 72-115.
Yaman Öztürk, M. (2012b) “Ataerkil Kapitalist Toplumda Kadının Bedeni”, Toplum ve Hekim Dergisi, 27(4): 274-281.
Yetiş, M. (2009) “Antonio Gramsci (1891-1937)” 1900’den Günümüze Büyük Düşünürler, (der Ç. Veysal), (1), İstanbul: Metis, 121- 172.
Yetiş, M. (2013) “Hegemonya”, G. Atılgan ve E. A. Aytekin (der.), Siyaset Bilimi: Kavramlar, İdeolojiler içinde, Disiplinler Arası İlişkiler, İstanbul: Yordam, 87-98.
Yıldırım, S. (2018) Gramsci’yi Okumak, İstanbul: İletişim.

APA	SEZER SANLI A, Kemahlı Garipoğlu F (2021). Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. , 169 - 190.
Chicago	SEZER SANLI AYSEM,Kemahlı Garipoğlu Funda Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. (2021): 169 - 190.
MLA	SEZER SANLI AYSEM,Kemahlı Garipoğlu Funda Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. , 2021, ss.169 - 190.
AMA	SEZER SANLI A,Kemahlı Garipoğlu F Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. . 2021; 169 - 190.
Vancouver	SEZER SANLI A,Kemahlı Garipoğlu F Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. . 2021; 169 - 190.
IEEE	SEZER SANLI A,Kemahlı Garipoğlu F "Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme." , ss.169 - 190, 2021.
ISNAD	SEZER SANLI, AYSEM - Kemahlı Garipoğlu, Funda. "Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme". (2021), 169-190.

APA	SEZER SANLI A, Kemahlı Garipoğlu F (2021). Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. Praksis, 0(57), 169 - 190.
Chicago	SEZER SANLI AYSEM,Kemahlı Garipoğlu Funda Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. Praksis 0, no.57 (2021): 169 - 190.
MLA	SEZER SANLI AYSEM,Kemahlı Garipoğlu Funda Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. Praksis, vol.0, no.57, 2021, ss.169 - 190.
AMA	SEZER SANLI A,Kemahlı Garipoğlu F Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. Praksis. 2021; 0(57): 169 - 190.
Vancouver	SEZER SANLI A,Kemahlı Garipoğlu F Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme. Praksis. 2021; 0(57): 169 - 190.
IEEE	SEZER SANLI A,Kemahlı Garipoğlu F "Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme." Praksis, 0, ss.169 - 190, 2021.
ISNAD	SEZER SANLI, AYSEM - Kemahlı Garipoğlu, Funda. "Yeniden Üretimi Cinsiyet İlişkileri Üzerinden Okumak: R.W. Connell’in Hegemonik Erkeklik Kavramı Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme". Praksis 57 (2021), 169-190.