Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması

Tülay Gül Taşkın Gökçe, (Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Okul Öncesi Eğitimi Bölümü, Ankara, Türkiye)
Adalet Kandır (Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Okul Öncesi Eğitimi Bölümü,Ankara,Türkiye)
Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi
6 2
Yıl: 2020 Cilt: 4 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 49 - 65 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 31-05-2022

Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması

Öz:
Bu çalışmada erken çocukluk dönemindeki 48-72 aylık çocuklarda yönetici işlevlerin gelişimini değerlendirmek amaçlanmıştır. Verilerin toplanması Ankara’nın merkez ilçeleri olan Çankaya, Altındağ, Pursaklar, Keçiören ve Yenimahalle’de gerçekleşmiştir. Bu bölgelerde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı anaokulları, anasınıfları ve ilkokul birinci sınıflarında eğitim gören 526 çocuğun öğretmenleri ile çalışılmıştır. Çalışmanın kapsam ve yapı geçerliği yapılmış, bunun sonucunda üç boyutlu (çalışma belleği, empati-ketleme, öz düzenleme), 116 maddelik ve 55,34 varyans veren ölçek formu oluşmuştur. Güvenirlik için, boyut bazında, cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ve test tekrar test yöntemine dayalı incelemeler ve madde toplam korelasyonları ile ilgili analiz yapılmıştır. Tüm istatistiki hesaplamalar sonucunda, Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçüm olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Validity and Reliability Study of the Scale for Evaluation of the Development of Executive Functions in Children

Öz:
It is aimed to evaluate the development of executive functions in 48-72 months old children in early childhood. Data collection took place in the central towns of Ankara, Çankaya, Altındağ, Pursaklar, Keçiören and Yenimahalle. In these regions, teachers of 526 children studying in kindergartens and primary schools under the Ministry of National Education were studied. The content and structure validity of the study has been made, as a result of which three-dimensional (working memory, empathy-inhibition, self-regulation), 116 items form were formed for the scale. The scale explains 55,34 of the total variance. As a result of reliability analysis; item total correlations, examinations based on size, based on cronbach alpha internal consistency coefficient and test retest method were performed. As a result of all statistical calculations, it has been concluded that the Scale for Evaluating the Development of Executive Functions in Children can be used as a valid and reliable measurement.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktan Erciyes, A. (2011) Okulöncesi dönemde ikinci dile maruz kalmanın 4 ve 5 yaş çocuklarının anadil ve yönetici işlevlerine olan etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Alloway, T. P. & Alloway, R. G. (2010). Investigating the predictive roles of working memory andIQ in academic attainment. Journal of Experimental Child Psychology, 106, 20 29.
  • Anderson, P., (2002). Assessment and development of executive function during childhood. Child Neuropsychology, 8(2), 71-82.
  • Bahçivan Saydam, R. (2007). Executive functions in children with attention deficit/ hyperactivity disorder, Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Baron, I.S., Fennel, E.B. (2000). Neuropsychological and intellectual assessment of children. B. J. Sadock, V. A. Sadock (Ed), Comprehensive textbook of psychiatry (722-732) New York: Lippincott Williams & Wilkins.
  • Bayliss, D. M. & Roodenrys, S, (2010). Executive processing and attention deficit hyperactivity disorder: An application of the supervisory attentional system, Developmental Neuropsychology, 17(2),161-180, doi:10.1207/S15326 942 DN1702 _02.
  • Best, J. R., Miller, P. H., & Jones, L. L. (2009). Executive functions after age 5: Changes and correlates. Developmental Review, 29(3), 180-200. http://doi.org/10.1016/j.dr.2009.05.002
  • Blair, C., & Razza, R. P. (2007). Relating effortful control, executive function, and false belief understanding to emerging math and literacy ability in kindergarten. Child Development, 78, 647-663. doi: 10.1111/j.1467-8624.2007.01019.x
  • Brocki, K. C., & Bohlin, G. (2004). Executive functions in children aged 6 to 13: A dimensional and developmental study. Developmental Neuropsychology, 26(2), 571 593.
  • Bronson, M. B. (2000). Self regulation in early childhood: Nature and nurture. New York, The Guilford Press.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). “Bilimsel araştırma yöntemleri”, Ankara: Pegem Akademi
  • Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Exploratory Factor Analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 10(7), 1-9.
  • Çiftçi İ.& Sucuoğlu B.(2004). Bilişsel süreç yaklaşımıyla sosyal beceri öğretimi, Ankara: Kök.
  • Daniels, S. & Peters. D. B. (2015). Yaratıcı Çocuklar Yetiştirmek, (Çev: Ü. Ogurlu ve F. Kaya), Ankara: Eğiten.
  • Demir, A. (2017). Kalkınma ajansı mali destek programlarının istatistiksel değerlendirilmesi: Ankara ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstisüsü, Ankara.
  • DeVellis, R. F. (2017), Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar, Ankara: Nobel.
  • Ebel, R. L. (1965). Measuring educational achievement. New Jersey: Prentice-Hall.
  • Feldt, L. S., & Qualls, A. L. (1996). Bias in coefficient alpha arising from heterogeneity of test content. Applied Measurement in Education, 9(3), 277-286.
  • Fisk, J.E. & Sharp, C.A. (2004) Age-related impairment in executive functioning: updating, inhibition, shifting, and access. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 26(7), 874– 90.
  • Garon, N., Bryson, S. E., & Smith, I. M. (2008). Executive function in preschoolers: A review using an integrative framework. Psychological Bulletin, 134(1), 31-60.
  • Gathercole, S.E., Brown, L. & Pickering, S.J. (2009). Working memory assessments at school entry as longitudinal predictors of national curriculum attainmet levels. Educational and Child Psychology, 20, 109 – 122.
  • Gathercole, S. E., Pickering, S., Knight, C. & Stegmann, Z. (2004). Working memory skills and educational attainment: Evidence from national curriculum assessments at 7 and 14 years of age. Applied Cognitive Psychology, 18,1–16.
  • Goleman, D. (2011). Duygusal zekâ. 31. Baskı (Çev:Banu S. YÜKSEL) İstanbul: Varlık.
  • Hanna-Pladdy B. (2007). Dysexecutive syndromes in neurologic disease. Journal of Neurologic Physical Therapy, 31, 119–127
  • Hoffman, M. L (1979). Development of empathy and altruism, Presented at American Psychological Association, New York, September 1.
  • Hughes, C. (2002). Executive functions and development: Emerging Themes. Infant and Child Development 11,201–209. doi: 10.1002/icd.297.
  • İnci, M.A. , Akpınar, Ü. & Kandır, A. (2017). Dijital kültür ve eğitim, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 493-522.
  • Kandır, A. (2007). Gelişimde 3-6 Yaş, İstanbul: Morpa Kültür.
  • Karakaş, S. (2011). BİLNOT Nöropsikolojik Test Bataryası: Stroop Testi TBAG Formu Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları ve Kullanım Kılavuzu. Ankara: Ayrıntı.
  • Karakaş, S. & Karakaş, M. (2000). Multidisciplinary Approach in The Analysis Of Executive Functions: From Cognitive Psychology to Neuroradiology, Journal of Clinical Psychiatry, 3(4),215-227.
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Rehber Dağıtım.
  • Kudiaki, C. & Aslan, A. (2008). Executive Functions İn A Turkish Sample: Associations With Demographic Variables And Normative Data. Applied Neuropsychology,15(3),194-204. doi: 10.1080/09084280 802324416.
  • Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563–575.
  • Leana-Taşcılar, M. Z. & Cinan, S. (2012). Üstün Zekalı ve Normal Çocuklarda Yönetsel Fonksiyonlar: Londra Kulesi Testi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 32,13-30.
  • Lezak, M.D. (1982) The problem of assessing executive functions, International Journal of Psychology, 17 (1982), 281-297. doi:10.1080/00207598208247445.
  • Mercugliano, M. (1999). What is attention-deficit/hyperactivity disorder?, Pediatric Clinics of North America, 46(5), 831-843.
  • Mischel, W., Shoda, Y., & Peake, P. K. (1988). The nature of adolescent competencies predicted by preschool delay of gratification. Journal of Personality and Social Psychology, 54(4), 687– 696. https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.4.687
  • Miyake, A., Friedman, N., Emerson, M., Witzki, A., Howerter, A., & Wager, T. (2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex "frontal lobe" tasks: A latent variable analysis. Cognitive Psychology, 41(1), 49- 100.
  • Myers, R. (1990, Eylül). Erken çocukluk gelişimi ve eğitiminde farklı modeller. Erken Çocukluk Eğitiminde Farklı Modeller (Ed. Sevda Bekman). Seminer Bildirileri, İstanbul.
  • Ömeroğlu, E. & Kandır, A.(2005). Bilişsel gelişim. İstanbul: Morpa Kültür.
  • Özmete, E. (2008). Gençlere yönelik yaşam becerileri ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Milli Eğitim, 36(177), 253-269.
  • Paschall M.J. & Fishbein D. H., (2000). Executive cognitive functioning and aggression: A public health perspective. Aggression and Violent Behavior, 7(2002),215-235.
  • Pennington, B.F. & Ozonoff, S., (1996), Executive functions and developmental psychopathology. Journal of Child Psychol and Psychiatry, 37, 51-87.
  • Rothbart, M. K., & Sheese, B. E. (2007). Temperament and Emotion Regulation. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (p. 331–350). The Guilford Press.
  • Salter, M. (2012). The role of ritual in the organised abuse of children. Child Abuse Review, 21 (6), 440–451. doi:10.1002/car.2215
  • Salvucci, S., Walter, E., Conley, V., Fink, S., & Saba, M. (1997). Measurement error studies at the National Center for Education Statistics (NCES). Washington D. C.: U. S. Department of Education.
  • Senn, T. E. , Espy, K. A. & Kaufmann, P. M. (2004) Using path analysis to understand executive function organization in preschool children, Developmental Neuropsychology, 26(1), 445-464, doi: 10.1207/s15326942dn2601_5.
  • Türkoğlu, T. (2010). Dijital kültür. İstanbul: Beyaz.
  • Valiente, C., Eisenberg, N., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Cumberland, A., & Losoya, S. H. (2004).
  • Prediction of Children's Empathy-Related Responding From Their Effortful Control and Parents' Expressivity. Developmental Psychology, 40(6), 911– 926. https://doi.org/10.1037/0012-1649.40.6.911
  • Vaish, A., Carpenter, M., & Tomasello, M. (2009). Sympathy through affective perspective taking and its relation to prosocial behavior in toddlers. Dev. Psychol. 45, 534–543. doi: 10.1037/a0014322
  • Veneziano L. & Hooper J. (1997). A method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1),67-70.
  • Yukay Yüksel. M. & Sazcı, A. (2014). An examination of the relationship between 9-12-month- old children's executive functions and social skills Procedia - Social and behavioral Sciences 174 ( 2015 ) 2012 – 2020
APA TaskinGokce T, Kandır A (2020). Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. , 49 - 65.
Chicago TaskinGokce TulayGul,Kandır Adalet Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. (2020): 49 - 65.
MLA TaskinGokce TulayGul,Kandır Adalet Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. , 2020, ss.49 - 65.
AMA TaskinGokce T,Kandır A Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. . 2020; 49 - 65.
Vancouver TaskinGokce T,Kandır A Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. . 2020; 49 - 65.
IEEE TaskinGokce T,Kandır A "Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması." , ss.49 - 65, 2020.
ISNAD TaskinGokce, TulayGul - Kandır, Adalet. "Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması". (2020), 49-65.
APA TaskinGokce T, Kandır A (2020). Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 49 - 65.
Chicago TaskinGokce TulayGul,Kandır Adalet Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 4, no.2 (2020): 49 - 65.
MLA TaskinGokce TulayGul,Kandır Adalet Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, vol.4, no.2, 2020, ss.49 - 65.
AMA TaskinGokce T,Kandır A Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2020; 4(2): 49 - 65.
Vancouver TaskinGokce T,Kandır A Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2020; 4(2): 49 - 65.
IEEE TaskinGokce T,Kandır A "Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması." Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4, ss.49 - 65, 2020.
ISNAD TaskinGokce, TulayGul - Kandır, Adalet. "Çocuklarda Yönetici İşlevlerin Gelişimini Değerlendirme Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması". Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi 4/2 (2020), 49-65.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 22:42

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları