ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Hatice OZASLAN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Türkiye)
Yasin DEMİR, (Kahramanmaraş İstiklal Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Türkiye)
Hatice KUMCAĞIZ (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye)
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
25 6
Yıl: 2021 Cilt: 1 Sayı: 57 Sayfa Aralığı: 219 - 237 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-06-2022

ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz:
Bu araştırmada, anne-babaların ebeveynliğe yönelik tutumları ile çocuklarının mizaçlarına yönelik değerlendirmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca anne-babaların ebeveynliğe yönelik tutumları ile çocuklarının mizaç özelliklerine ilişkin değerlendirmeleri katılımcıların cinsiyetlerine göre incelenmiştir. Araştırmada korelasyonel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Samsun il merkezinde yaşayan 288 (%54.75) anne ile 238 (%45.25) baba olmak üzere 526 ebeveyn oluşturmuştur. Araştırmanın çalışma grubu kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Araştırmanın verileri Seçer, Çeliköz ve Yaşa (2008) tarafından Türkçeye uyarlanan “Ebeveynliğe Yönelik Tutum Ölçeği (EYTÖ)”, Yağmurlu ve Sanson (2009) tarafından Türkçeye uyarlanan “Çocuklar İçin Kısa Mizaç Ölçeği (ÇİKMÖ)” ve “Kişisel Bilgi Formu” ile toplanmıştır. Veriler analiz edilmeden önce verilerin normal dağılım gösterip göstermeme durumları incelenmiş, çarpıklık ve basıklık değerleri incelendiğinde verilerin normal dağılım gösterdiği görülmüştür. Verilerin analizi t testi ve Pearson Korelasyon Analizi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde ebeveynliğe yönelik tutum tüm alt faktörlere göre cinsiyet açısından anlamlı farklılık göstermediği saptanmıştır. Anne-babaların ebeveynliğe yönelik doyum puanları ile ebeveynliğe yönelik ilgi ve ebeveynliğe yönelik yeterlik algısı puanları arasında pozitif yönde ilişkiler olduğu saptanmıştır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar alan yazın dikkate alınarak tartışılmış ve sonrasında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

THE CORRELATION BETWEEN PARENTS’ ATTITUDES TOWARDS PARENTINGAND THEIR EVALUATION OF THEIR CHILDREN’S TEMPERAMENT

Öz:
This study investigated the correlation between parents’ attitudes towards parenting and their evaluations of their children’s temperaments. The study also examined differences in correlation between mothers and fathers. In the study, correlational screening model was used. The sample consisted of 526 parents of preschoolers (288 mothers and 238 fathers) living in the city center of Samsun/Turkey. Participants were recruited using convenience sampling. Data were collected using the Scale for Attitudes Towards Parenting (SATP) adapted to Turkish by Seçer, Çeliköz, and Yaşa (2008), the Short-Scale for Temperament of Children (SSTC) adapted to Turkish by Yağmurlu and Sanson (2009), and a Demographic Characteristics Form. SATP consists of three subscales; parenting satisfaction, interest in parenting, and self-efficacy in parenting. Data were tested for normality using skewness and kurtosis values. The results showed a normal distribution. Data were analyzed using the t-test and Pearson correlation analysis. Results showed no difference in attitudes towards parenting between mothers and fathers. Participants’ SATP “parenting satisfaction” scores were positively correlated with their “interest in parenting” and “self-efficacy” scores. The study discussed the results with reference to the literature and made recommendations.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akın Sarı, B. (2018). Mizaç özellikleri ve gelişime etkileri. Türkiye Klinikleri, 4(1), 5-9.
  • Aydoğdu, F. & Dilekmen, M. (2016). The evaluation of parents’ attitudes in terms of different variables. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
  • Aytemiz, T. (2010). Ebeveynin kişiliği, çocuğun mizacı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Babadagi, Z., Karabekiroglu, K. M. Z., Ucar, F., Say, G. N., Yuce, M., & Yildirim, Z. G. (2018). associations between father temperament, character, rearing, psychopathology and child temperament in children aged 3–6 years. Psychiatric Quarterly, 89, 589–604.
  • Baran, G. (2011). Çocuk Gelişimine Giriş. N. Aral, & G. Baran (Ed.). Çocuk gelişimi içinde (ss.17-51). İstanbul: YA-PA.
  • Barron, A. P. & Earls, F. (1984). The relation of temperament and social factors to behavior problems in three‐year‐old children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 25(1), 23-33.
  • Bellibaş, E., Büküşoğlu, N. & Erermiş, S. (2005). Ayrılma anksiyetesi bozukluğu tanılı bir grup çocukta mizaç özellikleri. Ege Tıp Dergisi, 44(1), 39-44
  • Berk, L. E. (2013). Çocuk gelişimi. (Çev. A. Dönmez). Ankara: İmge.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. (5. Bakı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cirhinlioğlu, F.G. (2015). Çocuk gelişimi ve ruh sağlığı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Çetin, S. B. (2017). Çocuklarda ayrılık kaygısı ile anne-babanın ayrılık kaygısı ve ebeveynliğe yönelik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Erdoğan, N. I., Yoleri, S., & Tetik, G. (2017). Ebeveyn tutumlarının okul öncesi dönemdeki çocukların mizaç özellikleri ile ilişkisinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 226-239.
  • Feliciana, J. B. (2005). The impact of participation in a parent training program on maternal sense of competency and stress in urban African American-mothers. Doctor of Philosophy, Howard University, Washington, D.C
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (Third Edition). London: SAGE Press.
  • Gültekin Akduman, G. (2012). Okul öncesi eğitimin tanımı ve önemi. Okul öncesi eğitime giriş içinde (ss.1-18). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Jago, R., Davison, K. K., Brockman, R., Page, S. A., Thompson, L. J. & Fox, R. K. (2011). Parenting styles, parenting practices, and physical activity in 10-to 11- year olds. Preventive Medicine, 52, 44-47.
  • Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar, teknikler ve ilkeler (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Kaytez, N. & Durualp, E. (2016). Annelerin kabul-red düzeylerinin çocuğun mizacı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 58, 418-431
  • Kochanska, G., Friesenborg, A., Lange, L.A., & Martel, M. M. (2004). Parents’ personality and infants’ temperament as contributors to their emerging relationship. Journal of Personality and Social Psychology, 86, 744-759.
  • Komsi, N., Raıkönen, K., Pesonen, A. Keskivaara, P., Jorvenpaa, A., & Strandberg, T.E. (2008). transactional development of parent personality and child temperament. European Journal of Personality, 22, 553- 573.
  • Lengua, L. J. & Kovacs, E. A. (2005). Bidirectional associations between temperament and parenting and the prediction of adjustment problems in middle childhood. Applied Developmental Psychology, 26, 21-38.
  • Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 5(4), 420-440.
  • Özdemir Y., Sağkal, A. S., Koruklu, N., Özdemir, M., & Çevik, D. (2019). Ebeveynlere ve öğretmenlere uygulanan mizaç temelli müdahale programının 5-9 yaş grubu çocukların sosyal/duygusal ve öz kontrol davranışları üzerindeki etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 69-107.
  • Özdemir, A. D. (2012). Bazı değişkenler açısından okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal becerilerinin ve ailelerinin ebeveynliğe yönelik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Özgüven, İ. E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: PDRM
  • Özmantar, K. Z. (2018). Örnekleme yöntemleri ve örnekleme süreci. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s. 88-109). Ankara: Pegem Akademi.
  • Pedlow, R., Sanson, A., Prior, M., & Oberklaid, F. (1993). Stability of maternally reported temperament from infancy to 8 years. Developmental Psychology, 29(6), 998-1007.
  • Pfeifer, M., Goldsmith, H. H., Davidson, R. J., & Rickman, M. (2002). Continuity and change in inhibited and uninhibited children. Child Development, 73(5), 1474-1485. doi: 10.1111/1467-8624.00484
  • Prior, M. R., Sanson, A.V., & Oberklaid, F. (1989). The Australian temperament project. In G.A. Kohnstamm, J.E. Bates, & M.K. Rothbart (Eds.), Temperament in childhood (pp. 537-554). Chichester, England: Wiley.
  • Seçer, Z., Çeliköz, N. & Yaşa, S. (2007). Bazı kişisel özelliklerine göre okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların babalarının babalığa yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 425-437.
  • Seçer, Z., Çeliköz, N., & Yaşa, S. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların annelerinin ebeveynliğe yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 413-428.
  • Seven, S. (2011). Çocuk ruh sağlığı, Ankara: Pegem Akademi
  • Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. (3. Bakı). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Stright, A. D., Gallager, K. C., & Kelley, K. (2008). Infant temperament moderates relations between maternal parenting in early childhoodand children’s adjustment in first grade. Child Development, 79 (1), 186-200.
  • Svrakic D. M, Cloninger C. R. (2007). Kişilik bozuklukları. B. J. Sadock & V. A. Sadock (Eds.), H. Aydın, A. Bozkurt (Çev. Ed.), Kaplan & Sadock’s Psikiyatri El Kitabı (s. 2063-2105). Ankara: Güneş Kitabevi, 2007.
  • Tezel Şahin, F. (2003). Çocuğun gelişimi ve eğitiminde babanın rolü. M. Sevinç (Ed.). Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar içinde (s.459-463). İstanbul: Morpa Kültür.
  • Tunca, T. (2012). Türkiye’de değişen aileye çocuğa yüklenen anlamlar. N. Adak (Ed.). Değişen toplumda değişen aile sosyolojik tartışmalar içinde (s.166-172). Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Vitaro, F., Barker, E. D., Boivin, M., Brendgen, M., & Tremblay, R. E. (2006). Do early difficult temperament and harsh parenting differentially predict reactive and proactive aggression? Journal of Abnormal Child Psychology, 34(5), 681-691. doi: 10.1007/s10802- 006-9055-6
  • Wachs, T. D. (2006). The nature, etiology, and consequences of ındividual differences in temperament. In L. Balter& C. S. Tamis-LeMonda (Eds.), Child psychology: A handbook of contemporary issues (pp. 27-52). New York: Psychology Press
  • Wachs, T. D., & Kohnstamm, G. A. (2001). The bi-directional nature of temperament-context links. In T. D. Wachs & G. A. Kohnstamm (Eds.), Temperament in context (pp. 201–222). Mahwah, NJ: Erlbaum.
  • Yağmurlu, B., & Sanson, A. (2009). Parenting and temperament as predictors of prosocial behaviour in Australian and Turkish Australian children. Australian Journal of Psychology, 61(2), 77-88.
  • Yağmurlu, B., Sanson, A., & Köymen, S. B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: Zihin kuramı belirleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 1-20.
  • Yavuzer, H. (2004). Ana-baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
APA OZASLAN H, DEMİR Y, Kumcagiz H (2021). ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 219 - 237.
Chicago OZASLAN HATICE,DEMİR Yasin,Kumcagiz Hatice ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. (2021): 219 - 237.
MLA OZASLAN HATICE,DEMİR Yasin,Kumcagiz Hatice ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 2021, ss.219 - 237.
AMA OZASLAN H,DEMİR Y,Kumcagiz H ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2021; 219 - 237.
Vancouver OZASLAN H,DEMİR Y,Kumcagiz H ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2021; 219 - 237.
IEEE OZASLAN H,DEMİR Y,Kumcagiz H "ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ." , ss.219 - 237, 2021.
ISNAD OZASLAN, HATICE vd. "ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ". (2021), 219-237.
APA OZASLAN H, DEMİR Y, Kumcagiz H (2021). ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(57), 219 - 237.
Chicago OZASLAN HATICE,DEMİR Yasin,Kumcagiz Hatice ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1, no.57 (2021): 219 - 237.
MLA OZASLAN HATICE,DEMİR Yasin,Kumcagiz Hatice ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.1, no.57, 2021, ss.219 - 237.
AMA OZASLAN H,DEMİR Y,Kumcagiz H ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 1(57): 219 - 237.
Vancouver OZASLAN H,DEMİR Y,Kumcagiz H ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2021; 1(57): 219 - 237.
IEEE OZASLAN H,DEMİR Y,Kumcagiz H "ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, ss.219 - 237, 2021.
ISNAD OZASLAN, HATICE vd. "ANNE-BABALARIN EBEVEYNLİĞE YÖNELİK TUTUMLARI İLE ÇOCUKLARININ MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1/57 (2021), 219-237.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 22:58

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları