COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon,
Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler

ACAR, BÜŞRA; Arikan, Gizem

doi:10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379

COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler

Gizem Arıkan, (Özyeğin Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Büşra Acar (Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi

26 10

Yıl: 2022 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 22 - 28 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379 İndeks Tarihi: 16-06-2022

COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler

Öz:

Amaç: Koronavirüs hastalığı-2019’a (COVID-19) ilişkin sınırlı sayıda araştırma yayınlanmış olsa da, öncül sonuçlar, pandemideki zorlukların ve çevresel koşulların anne-babaların stres düzeyleriyle ilişkili olduğunu göstermektedir. Ülkemizde de COVID-19’un ailelerdeki etkilerinin incelenmesi önemlidir. Bu doğrultuda, araştırmamız, karantina döneminde ebeveyn depresyon, kaygı ve stresini yordayan ailesel ve çevresel faktörleri incelemeyi amaçlamıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmaya 24-67 yaşında (Ortyaş=44,49 standart sapma=9,11) aynı evde en az 1 çocuğuyla yaşayan 247 anne-baba (Nbaba=69), çevrimiçi olarak sunulan demografik form, Ortak-ebeveyn İş Birliği Ölçeği, Depresyon-Kaygı-Stres Skalası-21’ini doldurarak katılmıştır. Araştırmada kesitsel ve erişilebilir örneklem kullanılmıştır. Bulgular: Anne-babaların büyük bölümü evde kalmakta (n=157) ve çalışmaktadır (n=162). Hiyerarşik regresyonda, stresi ebeveyn ortak iş birliği (β=-0,19, p<0,05) yordamaktadır. Kaygı ise kadınlarda (β=-0,17, p<0,05) ve eğitim düzeyi (β=-0,16, p<0,05) daha düşük gruplarda görülmektedir. Yaş (β=-0,20, p<0,01), eşin evde bulunması (β=0,12, p=0,06) ve ortak-ebeveynlik (β=-0,22, p<0,01) depresyonu yordamaktadır. Sonuç: Ebeveyn ortak iş birliği ebeveynlerin stres ve depresif duygu durumlarını pozitif yönde etkileyebilirken, kaygı ile ilişkisizdir. Önceki araştırmalarda saptandığı gibi anne-babalar farklı psikolojik zorlukları birlikte deneyimlerken birbirlerine destek olmaları fayda sağlayabilmektedir. Karantina sürecinde ebeveynlerin semptomlarında eğitim ve yaş gibi demografik değişkenler de rol oynayabilir. Gelecekteki çalışmaların ebeveynlerdeki COVID-19 sürecindeki semptom değişimlerini dikkate alarak, boylamsal olarak incelemesi önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, ebeveynlere yönelik psikolojik destek programları dizayn edilebilir

Anahtar Kelime:

Factors Associated with Parents Depression, Anxiety and Stress During COVID-19 Quarantine Process

Öz:

Objectives: Although there have been limited number of studies related to Coronavirus disease-2019 (COVID-19), preliminary findings have revealed that parents’ stress levels are associated with challenges and environmental conditions due to pandemic. In our country, it is also vital to examine the effects of COVID-19 on families. Thus, the present study aimed to investigate the familial and environmental factors predicting parents’ depression, anxiety and stress during COVID-19 quarantine. Materials and Methods: A total of 247 parents (Nfathers=69) between 24 and 67 years of age (Mage=44.49; standard deviation=9.11) living with at least 1 of their children filled out a pack of questionnaires including a demographic form, Coparenting Cooperation Scale and Depression- Anxiety-Stress Scale-21 online. The current study was cross-sectional and used a convenience sampling. Results: Majority of the parents stayed at home (n=157) and work (n=162). Based on hierarchical regression, coparenting cooperation predicted parents’ stress (β=-0.19, p<0.05). Anxiety, on the other hand, was reported by women (β=-0.17, p<0.05) and those with lower education level (β=-0.16, p<0.05). Age (β=-0.20, p<0.01), having spouse at home (β=0.12, p=0.06) and coparenting cooperation (β=-0.22, p<0.01) predicted depression. Conclusion: Parental coparenting cooperation can positively influence parents’ stress and depressive mood but not anxiety. As demonstrated by earlier studies, while parents are undergoing psychological challenges, it might be beneficial to provide support for each other. Further, parents’ demographic characteristics such as education level and age can play a role in their symptoms during quarantine period. It would be important to examine changes in parents’ symptoms during COVID-19 period in longitudinal designs for future studies. In this respect, psychological support interventions can be designed for parents.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. World Human Organization (WHO). Coronavirus Disease (COVID-19) Situation Reports. Erişim tarihi 01.06. 2020. https:// www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/ situation-reports
2. Sağlık Bakanlığı. Türkiye’deki Güncel Durum. Erişim tarihi: 01.06.2020 https://covid19.saglik.gov.tr/
3. Aygün HA, Köksal S, Uysal G. COVID-19 salgininin hane gelirleri üzerindeki yikici etkisi. Erişim tarihi: 10/11.2020’de https://betam. bahcesehir.edu.tr/wp-content/uploads/2020/10/ArastirmaNotu254.pdf
4. Brown SM, Doom JR, Lechuga-Peña S, Watamura SE, Koppels T. Stress and parenting during the global COVID-19 pandemic. Child Abuse Negl. 2020;110:104699.
5. Fontanesi L, Marchetti D, Mazza C, Di Giandomenico S, Roma P, Verrocchio MC. The effect of the COVID-19 lockdown on parents: A call to adopt urgent measures. Psychol Trauma. 2020;12:S79-S81.
6. Lung FW, Lu YC, Chang YY, Shu BC. Mental Symptoms in Different Health Professionals During the SARS Attack: A Follow-up Study. Psychiatr Q. 2009;80:107-116.
7. Wu P, Fang Y, Guan Z, Fan B, Kong J, Yao Z, Liu X, Fuller CJ, Susser E, Lu J, Hoven CW. The psychological impact of the SARS epidemic on hospital employees in China: exposure, risk perception, and altruistic acceptance of risk. Can J Psychiatry. 2009;54:302-311.
8. Blumenstyk G. Why Coronavirus Looks Like a ‘Black Swan’ Moment for Higher Ed. Erişi tarihi: 11.03.2020. https://www.chronicle.com/ newsletter/the-edge/2020-03-11
9. Wind TR, Rijkeboer M, Andersson G, Riper H. The COVID-19 pandemic: The ‘black swan’ for mental health care and a turning point for e-health. Internet Interv. 2020;20:100317.
10. Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, Rubin GJ. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet. 2020;395:912-920.
11. UNICEF. Coronavirus (COVID-19) guide for parents. Erişim tarihi: 01.06.2020. https://www.unicef.org/parenting/coronavirus-covid- 19-guide-parents
12. Bergström M. Depressive symptoms in new first-time fathers: associations with age, sociodemographic characteristics, and antenatal psychological well-being. Birth. 2013;40:32-38.
13. Deal LW, Holt VL. Young maternal age and depressive symptoms: results from the 1988 National Maternal and Infant Health Survey. Am J Public Health. 1998;88:266-270.
14. Arikan G, Kumru A, Korkut B, Ilhan AO. Examining Toddlers’ Problem Behaviors: The role of SES, parenting stress, perceived support and negative intentionality. J Child Fam Stud. 2019;28:3467-3478.
15. Fergusson DM, Woodward LJ. Maternal age and educational and psychosocial outcomes in early adulthood. J Child Psychol Psychiatry. 1999;40:479-489.
16. Wadsworth ME, Achenbach TM. Explaining the link between low socioeconomic status and psychopathology: testing two mechanisms of the social causation hypothesis. J Consult Clin Psychol. 2005;73:1146-1153.
17. Wesseldijk LW, Dieleman GC, van Steensel FJA, Bartels M, Hudziak JJ, Lindauer RJL, Bögels SM, Middeldorp CM. Risk factors for parental psychopathology: a study in families with children or adolescents with psychopathology. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2018;27:1575-1584.
18. Borges G, Nock MK, Haro Abad JM, Hwang I, Sampson NA, Alonso J, Andrade LH, Angermeyer MC, Beautrais A, Bromet E, Bruffaerts R, de Girolamo G, Florescu S, Gureje O, Hu C, Karam EG, Kovess- Masfety V, Lee S, Levinson D, Medina-Mora ME, Ormel J, Posada- Villa J, Sagar R, Tomov T, Uda H, Williams DR, Kessler RC. Twelve- month prevalence of and risk factors for suicide attempts in the World Health Organization World Mental Health Surveys. J Clin Psychiatry. 2010;71:1617-1628.
19. Feinberg ME, Kan ML. Establishing family foundations: intervention effects on coparenting, parent/infant well-being, and parent-child relations. J Fam Psychol. 2008;22:253-263
20. Feinberg ME. The Internal Structure and Ecological Context of Coparenting: A Framework for Research and Intervention. Parent Sci Pract. 2003;3:95-131.
21. Gürmen MS. Çocukla Gelen ve Hiç Bitmeyen İlişki: Ortak Ebeveynlik. Türk Psikoloji Yazıları. 2019;22:15-31.
22. Whiteside MF, Becker BJ. Parental factors and the young child’s postdivorce adjustment: a meta-analysis with implications for parenting arrangements. J Fam Psychol. 2000;14:5-26.
23. Williams DT. Parental Depression and Cooperative Coparenting: A Longitudinal and Dyadic Approach. Fam Relat. 2018;67:253- 269.
24. Yılmaz DV, Zeyneloğlu S, Kocaöz S, Kısa S, Taşkın L, Eroğlu K. Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi (IBD). 2009;6:775-792.
25. Çiçek B, Çopur Z. Bireylerin kadınların çalışmasına ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. IJOEEC. 2018;3:1-21.
26. Çıkrıkçı Ö. Ebeveynlere göre çocuklardaki bilişsel, duyuşsal ve davranışsal değişimler: COVID19 pandemisi. Gençdoğan B, editör. Pandemi Döneminde Çocuk ve Ergen Psikolojisi. Türkiye Klinikleri. 2020;42-53.
27. Demirbaş NK, Koçak SS. 2-6 yaş arasinda çocuğu olan ebeveynlerin bakiş açisiyla covid-19 salgin sürecinin değerlendirilmesi. ASEAD. 2020;7:328-349.
28. Gençdoğan B, Gülbahçe A. Pandemi döneminde çocuklar ve ergenlerde gözlenen uyku değişikliklerinin incelenmesi. Gençdoğan B, editör. Pandemi Döneminde Çocuk ve Ergen Psikolojisi, Türkiye Klinikleri. 2020;25-32.
29. Spinelli M, Lionetti F, Pastore M, Fasolo M. Parents’ Stress and Children’s Psychological Problems in Families Facing the COVID-19 Outbreak in Italy. Front Psychol. 2020;11:1713.
30. Arıkan G. COVID-19 Salgınında Stres, Stresin Olumsuz-Olumlu Sonuçları ve Önleyici Müdahalenin Olası Rolü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2021;13:135-145.
31. Wang G, Zhang Y, Zhao J, Zhang J, Jiang F. Mitigate the effects of home confinement on children during the COVID-19 outbreak. Lancet. 2020;395:945-947.
32. Sümer N, Gündoğdu-Aktürk E, Helvacı E. Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları. 2010;13:42-59.
33. Teubert D, Pinquart M. The coparenting inventory for parents and adolescents (CI-PA): Realiability and validity. Eur J Psychol Assess. 2011;27:206-215.
34. Lovibond PF, Lovibond SH. The structure of negative emotional states: comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behav Res Ther. 1995;33:335-343. 35. Sariçam H. The Psychometric Properties of Turkish Version of Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21) in Community and Clinical Samples. JCBPR. 2018;7:19-30.
36. IBM Corp. Released 2017. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 25.0. Armonk, NY: IBM Corp. 37. Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn and Bacon; 2003.
38. Hayward C, Sanborn K. Puberty and the emergence of gender differences in psychopathology. J Adolesc Health. 2002;30(Suppl 4):49-58.
39. Nolen-Hoeksema S, Ahrens C. Age differences and similarities in the correlates of depressive symptoms. Psychol Aging. 2002;17:116-124.
40. de Beurs E, Beekman AT, Deeg DJ, Van Dyck R, van Tilburg W. Predictors of change in anxiety symptoms of older persons: results from the Longitudinal Aging Study Amsterdam. Psychol Med. 2000;30:515-527.
41. Michael T, Zetsche U, Margraf J. Epidemiology of anxiety disorders. Psychiatry. 2007;6:136-142.
42. McLean CP, Asnaani A, Litz BT, Hofmann SG. Gender differences in anxiety disorders: prevalence, course of illness, comorbidity and burden of illness. J Psychiatr Res. 2011;45:1027-1035.
43. Tetzner J, Schuth M. Anxiety in late adulthood: Associations with gender, education, and physical and cognitive functioning. Psychol Aging. 2016;31:532-544.
44. Nolen-Hoeksema S. Emotion regulation and psychopathology: the role of gender. Annu Rev Clin Psychol. 2012;8:161-187.
45. Oktay EA, Koçak MM, Sahinkesen G, Topçu FT. The role of age, gender, education and experiences on dental anxiety. Gülhane Tıp Dergisi. 2009;51:145-148.
46. Armstrong KA, Khawaja N. Gender Differences in Anxiety: An Investigation of the Symptoms, Cognitions, and Sensitivity towards Anxiety in a Nonclinical Population. Behav Cogn Psychother. 2002;30:227-231.
47. Moser DK, Dracup K, McKinley S, Yamasaki K, Kim CJ, Riegel B, Ball C, Doering LV, An K, Barnett M. An international perspective on gender differences in anxiety early after acute myocardial infarction. Psychosom Med. 2003;65:511-516.
48. Bjelland I, Krokstad S, Mykletun A, Dahl AA, Tell GS, Tambs K. Does a higher educational level protect against anxiety and depression? The HUNT study. Soc Sci Med. 2008;66:1334-1345.
49. Srivastava V, Ansari MA, Kumar A, Shah AG, Meena RK, Sevach P, Singh OP. Study of anxiety and depression among breast cancer patients from North India. Clin Psychiatry. 2016;2:1-7.
50. Cserép Z, Losoncz E, Balog P, Szili-Török T, Husz A, Juhász B, Kertai MD, Gál J, Székely A. The impact of preoperative anxiety and education level on long-term mortality after cardiac surgery. J Cardiothorac Surg. 2012;7:86.
51. Mirowsky J, Ross CE. Education, personal control, lifestyle and health: A human capital hypothesis. Res Aging. 1998:20:415-449.
52. Christensen H, Jorm AF, Mackinnon AJ, Korten AE, Jacomb PA, Henderson AS, Rodgers B. Age differences in depression and anxiety symptoms: a structural equation modelling analysis of data from a general population sample. Psychol Med. 1999;29:325-339.
53. Gallo JJ, Anthony JC, Muthén BO. Age differences in the symptoms of depression: a latent trait analysis. J Gerontol. 1994;49:P251-P264.
54. Mirowsky J, Ross CE. Depression, parenthood, and age at first birth. Soc Sci Med. 2002;54:1281-1298.
55. Henderson AS, Jorm AF, Korten AE, Jacomb P, Christensen H, Rodgers B. Symptoms of depression and anxiety during adult life: evidence for a decline in prevalence with age. Psychol Med. 1998;28:1321-1328.
56. Whisman MA. The association between depression and marital dissatisfaction. In: Beach SRH, ed. Marital and family processes in depression: A scientific foundation for clinical practice. American Psychological Association. 2001:3-24.
57. Button S, Pianta R, Marvin R. Partner Support and Maternal Stress in Families Raising Young Children with Cerebral Palsy. J Dev Phys Disabil. 2001;13:61-81.
58. Galbally M, Watson SJ, Boyce P, Lewis AJ. The role of trauma and partner support in perinatal depression and parenting stress: An Australian pregnancy cohort study. Int J Soc Psychiatry. 2019;65:225-234.
59. Conger RD, Schofield TJ, Neppl TK, Merrick MT. Disrupting intergenerational continuity in harsh and abusive parenting: the importance of a nurturing relationship with a romantic partner. J Adolesc Health. 2013;53(Suppl 4):S11-S17.
60. Owen AE, Thompson MP, Kaslow NJ. The mediating role of parenting stress in the relation between intimate partner violence and child adjustment. J Fam Psychol. 2006;20:505-513.
61. World Health Organization (2020) COVID-19 and violence against women. Erişim tarihi: 29.05.2020. https://www.who.int/ publications-detail/covid-19-and-violence-against-women 62. Scudellari M. How the pandemic might play out in 2021 and beyond. Nature. 2020;584:22-25

APA	Arikan G, ACAR B (2022). COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. , 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
Chicago	Arikan Gizem,ACAR BÜŞRA COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. (2022): 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
MLA	Arikan Gizem,ACAR BÜŞRA COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. , 2022, ss.22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
AMA	Arikan G,ACAR B COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. . 2022; 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
Vancouver	Arikan G,ACAR B COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. . 2022; 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
IEEE	Arikan G,ACAR B "COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler." , ss.22 - 28, 2022. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
ISNAD	Arikan, Gizem - ACAR, BÜŞRA. "COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler". (2022), 22-28. https://doi.org/10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379

APA	Arikan G, ACAR B (2022). COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 29(1), 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
Chicago	Arikan Gizem,ACAR BÜŞRA COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 29, no.1 (2022): 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
MLA	Arikan Gizem,ACAR BÜŞRA COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.29, no.1, 2022, ss.22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
AMA	Arikan G,ACAR B COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2022; 29(1): 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
Vancouver	Arikan G,ACAR B COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2022; 29(1): 22 - 28. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
IEEE	Arikan G,ACAR B "COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 29, ss.22 - 28, 2022. 10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379
ISNAD	Arikan, Gizem - ACAR, BÜŞRA. "COVID-19 Karantina Sürecinde Anne-babalardaki Depresyon, Kaygı ve Stresle İlişkili Etmenler". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 29/1 (2022), 22-28. https://doi.org/10.4274/tjcamh.galenos.2021.07379