Yıl: 2007 Cilt: 48 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 44 - 53 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme

Öz:
Bu derlemede, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü’nde altı yıldır sürdürülen oğlak büyümesi ve oğlak büyütme yöntemlerine yönelik çalışmalardan elde edilen bulgular ile söz konusu konuya ilişkin literatür derlenerek bir sentez yapılmaya çalışılmıştır. Doğum ağırlığının biyolojisi ile doğum ağırlığını kontrol edebilmenin gereklikleri, doğum ve doğum sonrası ana yavru davranışları, sütten kesimin biyolojik etkileri ile sütten kesim uygulamaları, oğlak mortalitesinde etkili hastalıklar oğlak büyütme döneminde üzerinde durulması gereken en önemli noktalar olarak görülmektedir. Bunların yanı sıra memeli hayvanlarda davranış gelişimi ile oğlağa ilişkin davranış ontogenezi konusundaki bilgilerin yetersizliği vurgulanmıştır.
Anahtar Kelime: doğum ağırlığı keçi hayvan yetiştiriciliği oğlak doğum sütten kesim ölüm oranı hayvan davranışları

Konular: Ziraat Mühendisliği

Goat kids' growing: An evaluation of problematic points

Öz:
In this review, an evaluation of the findings in comparison with the literature of the studies carried out in the past 6 years at the Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Çanakkale Onsekiz Mart University was made. The biology of birth weight and the need for controlling birth weight, dam-kid behaviors at/after birth, and the biological consequences of weaning and weaning practices, crucial diseases in kid mortality are regarded as the most important points. In addition, lack of knowledge on the development of behavior in mammalian animals and the ontogenesis of behavior in kids were emphasized.
Anahtar Kelime: weaning mortality animal behaviour birth weight goats animal husbandry kids parturition

Konular: Ziraat Mühendisliği
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alexandre, G., Aumont, G., Fleury, J., Mainaud, J.C., Kandassamy, T., 1997. Zootechnical performances of Creole goats in Guadeloupe (French West Indies). A twenty-year survey in an experimental farm. Productions Animales 10: 7-20.
  • Al-Shorepy, S.A., Alhadrami, G.A., Abdulwahab, K., 2002. Genetic and phenotypic parameters for early growth traits in Emirati goat. Small Rumin Res. 45: 217–223.
  • Altın, T., Karaca, O., Cemal, İ., 2003. Sütten kesim yaşının koyunlarda süt verimi ve kuzularda büyüme üzerine etkisi. YYÜ Zir. Fak. Tarım Bilimleri Derg. 13: 103-111.
  • Ameh, J.A., Egwu, G.O., Tijjani, A.N., 2000. Mortality in Sahelian goats in Nigeria. Preventive Veterinary Medicine 44: 107-111.
  • Awemu, E.M., Nwakalor, L.N., Abubakar, B.Y., 1999. Environmental influences on preweaning mortality and reproductive performance of Red Skoto does. Small Rumin Res. 34: 161-165.
  • Balicka-Ramisz, A., 1999. Studies on coccidiosis in goats in Poland. Veterinary Parasitology 81: 347- 349.
  • Baskin, L. M., 1992. Verhaltensontogenese bei domestizierten Huftieren. In: Verhaltensentwicklung (Ed. Martin Nichelmann und Günter Tembrock). Akademie Verlag, Berlin, 197-204.
  • Bischof, H.-J., 1989. Neuroethologie. UTB Verlag Eugen Ulmer, s. 254.
  • Bosc, M., Guillimin, P., Bourgy, G., Pignon, P., 1988. Hourly distribution of time of parturition in the domestic goat. Theriogenology 30:23-33.
  • Bungo, T. M., Nakano, Y., Okano, K., Masuda, Y., Goto. I., 1998. Relationship between nursing and suckling behaviour in Tokara native goats. Appl. Anim. Behav. Sci. 59: 357–362.
  • Burfening, P.J. M., Carpio, P., 1993. Genetic and environmental factors affecting growth rate and survival of Junin sheep in the central highlands of Peru. Small Rumin. Res. 11: 275-287.
  • Chen, J.C., Chang, C.J., Peh, H.C., Chen, S.Y., 1999. Serum protein levels and neonatal growth rate of Nubian goat kids in Taiwan area. Small Rumin. Res. 32: 153-160.
  • Curley, J. P., Keverne, E. B., 2005. Genes, brains and mammalian social bonds. Trends in Ecology and Evolution 20: 561-567.
  • Das, N., Tomer, O.S., 1997. Time pattern on parturition sequences in Beetal goats and crosses: comparison between primiparous and multiparous does. Small Rumin. Res. 26: 157-161.
  • Daş, G., Savaş, T., 2002. Keçilerde bir batında doğum ağırlığı ve varyasyonu seleksiyon ölçütü olarak kullanılabilir mi ? Hayvansal Üretim 43: 86-90.
  • Daş, G., Yurdabak, S., Savaş, T., Uğur, F., 2003. Sürekli ve geceleri analarının yanında bırakılan oğlakların büyüme performansları. Ekin 26: 76-79.
  • Daş, G., Mors, E., Gauly, M., 2005a. Influence of weaning age on lamb growth and animal health in Boer goats. 56th Ann. Meet. EAAP, June 5-8, Uppsala, Sweden.
  • Daş, G., Savaş, T., Uzatıcı, A., Konyalı, A., 2005b. Bir süt keçisi sürüsünde sağlık kayıtlarının analizi. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi, 26-27 Mayıs, İzmir
  • De Combellas, J. B., 1981. Growth of West African sheep weaned at two different ages. Trop. Anim. Prod. 6: 245.
  • Degiorgis, M.P., Frey, J., Nicolet, J., Abdo, E.M., Fatzer, R., Schlatter, Y., Reist, S., Janovsky, M., Giacometti, M., 2000. An outbreak of infectious keratoconjunctivitis in Alpine Chamois (Rupicapra) in Simmental-Gruyeres, Switzerland. Schweizer Archiv für Tierheilkunde 142: 520-527.
  • Demirören, E., Kızılay, E., Kaymakçı, M., Sönmez, R., 1992. Mer'a koşullarında kuzuların yaşama gücünü etkileyen fizyolojik ve davranışsal faktörler. Trakya Böl.1.Hayvancılık Sempozyumu 8-9 Ocak, Tekirdağ.
  • Duman, A., Demirören, E., 2002. Süt tipi oğlakların doğum, 30. Gün ve 60. Gün canlı ağırlıkları üzerine sistematik çevre etmenlerinin etkileri. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 39:73-78.
  • Dwyer, C.M., 2003. Behavioural development in the neonatal lamb: effect of maternal and birth-related factors. Theriogenology 59:1027-1050.
  • Dwyer, C.M., Lawrence A.B., 2000a. Effects of maternal genotype and behaviour on the behavioural development of their offspring in sheep. Behaviour 137:1629-1654.
  • Dwyer, C.M., Lawrence A.B., 2000b. Maternal behaviour in domestic sheep (Ovis aries): Constancy and change with maternal experience. Behaviour 137: 1391-1413.
  • Dwyer, C.M., Lawrence, A.B., Bishop, S.C., Lewis, M. 2003. Ewe-lamb bonding behaviours at birth are affected by maternal undernutrition in pregnancy. Brit. J. Nutr. 89:123-136.
  • Eibl-Eibesfeldt, I., 1999. Grundriss der vergleichenden Verhaltensforschung. Piper Verlag, München, s: 932.
  • Flower, F. C., Weary, D. M., 2001. Effects of early separation on the dairy cow and calf: 2. Separation at 1 day and 2 weeks after birth. Appl. Anim. Behav. Sci. 70: 275-284.
  • Gutbier, S., 2003. Untersuchungen zur Reproduktion und Kälberentwicklung in ökologisch bewirtschafteten Mutterkuhherden. Humboldt- Universität Berlin, Dissertation, s: 197.
  • Hongping, Z., 2001. Estimation of genetic parameters of Boer goat reproductive traits. Conference Book on Boer Goats, s: 103-106.
  • Husain, S.S., Horst, P., Islam, A.B.M.M., 1995. Effect of different factors on pre-weaning survivability of Black Bengal kids. Small Rumin. Res. 18: 1-5.
  • Immelmann, K., Pröve, E., Sossinka, R., 1995. Einführung in die Verhaltensforschung. 4. neubearbeitete Auflage. Blackwell Wiss.-Verl. Berlin-Wien, s: 287.
  • Kırk, K., Aşkın, Y., Cengiz, F., 2004. Norduz keçilerinin yapay tohumlama ile döl verim karakteristiklerinin belirlenmesi. IV Ulusal Zootekni Kongresi, Isparta, Türkiye, s:272-279.
  • Koçak, Ö., Güneş, H., 2005. The growth and survival characteristics of Holstein female calves weaned at various ages. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 29: 511-516.
  • Konyalı, A., Tölü, C., Daş, G., Göncü, C., Savaş, T., 2004a. Keçilerde doğum davranışlarına ilişkin bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi 10: 397-401.
  • Konyalı, A., Tölü, C., Savaş, T., 2004b. Bazı doğum özelliklerinin oğlak büyümesi üzerine etkileri. IV. Ulusal Zootekni Kongresi, Isparta, Turkey
  • Konyalı, A., C. Tölü, G. Daş, T. Savaş, 2006a. Der Einfluss von Geburt und neonatalem Verhalten auf das Wachstum bei türkischen Saanenlämmern. Züchtungskunde 78: 230-240
  • Konyalı, C., Konyalı, A., Savaş, T., 2006b. A study on social partner preference in goat kids. XVIII. Tagung Agrarwissenschaft und Ernährungsindustrie, Neum, 7.-9. Juni.
  • Koudela, B., Bokova, A., 1998. Coccidiosis in goats in the Czech Republic.Veterinary Parasitology 76:261- 267.
  • Koyuncu, E., Pala, A., Savaş, T., Konyalı, A., Ataşoğlu, C., Daş., G., Ersoy, İ. E., Uğur, F., Yurtman, İ.Y., Yurt, H.H., 2005. Çanakkale koyun keçi yetiştiricileri birliğine üye keçi yetiştiriciliği yapan işletmelerin teknik analizi. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi 26-27 Mayıs, İzmir.
  • Kritas, S.K., Burriel, A.R., Tzivara, A.H., Govaris, A., Kyriakis, S.C., Karatzias, H., Vlemmas, J., 2003. Prevention of scours in neonatal kids after modification of management and experimental vaccination against Escherichia coli. Small Rumin. Res. 50: 51-56.
  • Kumar, S., Vihan, V.S., Deoghare, P.R., 2003. Economic implication of diseases in goats in India with reference to implemention of a health plan calendar. Small Rumin. Res. 47:159-164.
  • Kusiluka, L.F.M., Kambarage, D. M., Harrison, L.F.S., Daborn, C.J., Matthewman, R.W., 1998. Prevalence and seasonal patterns of coccidial infections in goats in two ecoclimatic areas in Morogoro, Tanzania. Small Rumin. Res. 30: 85-91.
  • Lickliter, R.E. 1985. Behaviour associated with parturition in the domestic goat. Appl. Anim. Behav. Sci.13: 335-345.
  • Liu, W., Y. Zhang, Z. Zhou, 2005. Adjustment for non- genetic effects on bodyweight and size in Angora goats. Small Rumin. Res. 59: 25–31.
  • Lorenz, K., 1982. Vergleichende Verhaltensforschung. Grundlagen der Ethologie. DTV Wissenschaft, München, s: 399.
  • Mahmoud, O.M., Haroun, E.M., Omer, O.H., 2004. An outbreak of neurofilariosis in young goats. Veterinary Parasitology 120: 151-156.
  • Marai, I.F.M., Abou-Fandoud, E.I., Daader, A.H., Abu- Ella, A.A., 2002. Reproductive doe traits of the Nubian (Zaraibi) goats in Egypt. Small Rumin. Res. 46: 201-205.
  • Mears, G.J., Brown. F.A., 1997. Cortisol and - endorphin responses to physical and psychological stressors in lambs. Can. J. Anim. Sci. 77: 689-694.
  • Mellado, M., Vera, T., Meza-Herrera, C., Ruiz, F., 2000. A note on the effect of air temperature during gestation on birth weight and neonatal mortality of kids. J Agri. Sci. 135: 91-94.
  • Miah, G., Husain, S., Hoque, M.A., Baik, D.H., 2002. Effect of genetic and non-genetic factors other than disease on kid survivability in goat. J Anim. Sci. and Techn. 44: 271-278.
  • Milligan, B. N., Fraser, D., Kramer, D.L., 2002. Within- litter birth weight variation in the domestic pig and its relation to pre-weaning survival, weight gain, and variation in weaning weights. Lives. Prod. Sci. 76: 181-191.
  • Mohammed, R.A., Idris, O.A., El Sanousi, S.M., Abdelsalam, E.B., 2000. The effect of coccidian infection on the gut microflora of Nubian goat kids. Deutsche Tierarztliche Wochenschrift 107: 414-416.
  • Mohanty, B.C., Kar, B.C., Mishra, P.R., Roy, P.K., Mishra, R., Bal, M.K., 2002. Kid mortality in Orissa. Indian J Anim. Sci. 72: 546-548.
  • Morand-Fehr, P., Herveieu, J., Bas, P.,Sauvant, D., 1982. Feeding of young goats. Proc. 4’th Int. Conf. Goat Prod. and Disease, Tucson, Arizona/USA.
  • Neopane S. P., 2001. Genetic and non-genetic factors affecting post-weaning survivability in indigenous Hill goats in East Nepal. http://www.panasia.org.sg/nepalnet/agriculture/cppd /goat_dwn.htm.
  • Nichelmann, M., 1992. Verhaltensbiologische Probleme im perinatalen Zeitraum. In: Verhaltensentwicklung (Ed. Martin Nichelmann und Günter Tembrock). Akademie Verlag, Berlin, 7-24.
  • Nowak, R. 1996. Neonatal survival: contributions from behavioural studies in sheep. Appl. Anim. Behav. Sci. 49:61-72.
  • Nowak, R., Porter, R. H., Levy, F., Orgeur, P., Schaai, B., 2000. Role of mother-young interactions in the survival of offspring in domestic mammals. Rev. of Reprod. 5: 153-163.
  • Obrien, J.P., Sherman, D.M., 1993. Serum immunoglobulin concentrations of newborn goat kids and subsequent kid survival through weaning. Small Rumin. Res. 11: 71-77.
  • O'Connor, C. E., Lawrence, A.B., 1992. Relationship between lamb vigour and ewe behaviour at parturition. Anim. Prod. 54:361-366.
  • Orgeur, P., Mavric, N., Yvore, P., Bernard, S., Nowak, R,. Schaal, B., Levy, F., 1998. Artificial weaning in sheep: consequences on behavioural, hormonal and immuno-pathological indicators of welfare. Appl. Anim. Behav. Sci. 58: 87–103.
  • Orihuela, A., Suarez, E., Vazquez, R., 2004. Effect of restricting suckling on the social bond between ewes and their 10-week-old lambs. Liv. Prod. Sci. 87: 259–264.
  • Özder, M., Köycü, E., Yurtman, İ.Y., Savaş, T., 1996. Farklı sürelerde sütten kesilmiş ikiz ve tekiz Türkgeldi kuzularının besi yetenekleri üzerine bir araştırma. 1. Ulusal Zootekni Kongresi, 5-7 Şubat, Antalya, 149-155.
  • Pala, A., Savaş, T., Uğur, F., Daş, G., 2005. Growth curves of Turkish Saanen kids grouped for weight and body mass index. Arch. Tierz. 48: 185-193.
  • Pedersen, L.J., Jensen, M.B., Hansen, S.W., Munksgaard, L., Ladewig, J., Matthews, L., 2002. Social isolation affects the motivation to work for food and straw in pigs as measured by operant conditioning techniques. Appl. Anim. Behav. Sci. 77: 295-309.
  • Perez-Razo, MA., Sanchez, F., Meza, C., 1998. Factors effecting kid survival in five goat breeds. Can. J Anim Sci. 78: 407-411.
  • Ramirez, A., Quiles, A., Hevia, M., Sotillo, F., 1995. Observations on the birth of goats. Can. J. Anim. Sci. 75: 165-167.
  • Ramirez-Bribiesca, J.E., Tortora, J.L., Hernandez, L.M., Huerta, M., 2001. Main causes of mortalities in dairy goat kids from the Mexican plateau. Small Rumin. Res. 41: 77-80.
  • Romano, J.E., Piaggio, J., 1999. Time of parturition in Nubian goats. Small Rumin. Res. 33: 285-288.
  • Sambraus, H.H., 1985. Stereotypes. In: A.F. Fraser, Ethology of Farm Animals. Elsevier, Oxford, Amsterdam, Newyork, Tokyo, 431-441.
  • Sambraus, H.H., Wittmann, M., 1989. Beobachtungen zu Geburtsablauf und Saugverhalten von Ziegen. Tierärztliche Praxis 17:359-365.
  • Schleyer, T., 1998. Untersuchungen zum Einfluß des Kälberaufzuchtverfahrens auf die Ontogenese des Sozialverhaltens heranwachsender Rinder. Humboldt-Universität Berlin, Dissertation, s: 240.
  • Shafto, A. M., Crow, G. H., Shrestha, J. N. B., Parker, R. J., McVetty, P. B., Palmer, W. M., 1996. Genetic evaluation of lamb performance in outaouais arcott and suffolk sheep, their crosses and Canadian- or Hampshire- sired three-breed crosses. Can. J. Anim. Sci. 76: 15-22.
  • Sharma, D.K., Singh, N., 1997. Mortality among goats due to parasitic infections: A post-mortem analysis. Indian J. Anim. Sci. 67: 463-465.
  • Singh, D.K., Singh, C.S.P., Mishra,. H.R., 1991. Genetic and non genetic factors affecting post weaning survivability in goats. Anim. Prod. 53: 199- 202.
  • Şireli H.D., Ertuğrul, M., 2005. Akkaraman, GD x GD (Dorset Down X Akkaraman) ve Akkaraman X GD genotipli kuzularda canlı ağırlık ve vücut ölçülerinin tekrarlanma dereceleri. Tarım Bilimleri Der. 11: 1-6.
  • Tambajong D. D. S. J., 2002. Geburt, Saugverhalten und Milchparameter bei Burenziegen. Dissertation, Institut für Tierzucht und Haustiergenetik der Georg-August Universität, Göttingen, s: 157.
  • Topal, M., Esenbuğa, N., 2001. İvesi kuzularının sütten kesim ağırlığına etki eden bazı faktörlerin doğrudan ve dolaylı etkilerinin incelenmesi. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 25: 377-382.
  • Turkson, P.K., Antiri, Y.K., Baffuor-Awuah, O., 2004. Risk Factors for Kid Mortality in West African Dwarf Goats Under an Intensive Management System in Ghana. Tropical Animal Health and Production 36(4): 353-364
  • Turkson, P.K., Antiri, Y.K., Baffuor-Awuah, O., 2004. Risk factors for kid mortality in West African dwarf goats under an intensive management system in Ghana. Trop. Anim. Health and Prod. 36: 353-364.
  • Uğur, F., Savaş, T., Dosay, M., Karabayır, A., Ataşoğlu, C., 2004. Growth and behavioral traits of Turkish Saanen kids weaned at 45 and 60 days. Small Rumin. Res. 52: 179-184.
  • Uğur, F., Savaş, T., Daş, G., Mendeş, M., Diken, F., 2005. Farklı iki emzirme programına göre süt içerek büyütülen genç Saanen keçilerin süt verimi özellikleri. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi, 26-27 Mayıs, İzmir.
  • Ünalan, A., Cebeci, Z., 2001. Alman Alaca X Kıl melezi keçilerde genetik parametre tahminleri üzerine bir çalışma. Turkish J. of Vet. and Anim Sci. 25: 527-531.
  • Veissier, I., Boissy, A., Nowak, R., Orgeur, P., Poindron, P., 1998. Ontogeny of social awareness in domestic herbivores. Appl. Anim. Behav. Sci. 57: 233–245.
  • Tambajong D. D. S. J., 2002. Geburt, Saugverhalten und Milchparameter bei Burenziegen. Dissertation, Institut für Tierzucht und Haustiergenetik der Georg-August Universität, Göttingen, s: 157.
  • Topal, M., Esenbuğa, N., 2001. İvesi kuzularının sütten kesim ağırlığına etki eden bazı faktörlerin doğrudan ve dolaylı etkilerinin incelenmesi. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 25: 377-382.
  • Turkson, P.K., Antiri, Y.K., Baffuor-Awuah, O., 2004. Risk Factors for Kid Mortality in West African Dwarf Goats Under an Intensive Management System in Ghana. Tropical Animal Health and Production 36(4): 353-364
  • Turkson, P.K., Antiri, Y.K., Baffuor-Awuah, O., 2004. Risk factors for kid mortality in West African dwarf goats under an intensive management system in Ghana. Trop. Anim. Health and Prod. 36: 353-364.
  • Uğur, F., Savaş, T., Dosay, M., Karabayır, A., Ataşoğlu, C., 2004. Growth and behavioral traits of Turkish Saanen kids weaned at 45 and 60 days. Small Rumin. Res. 52: 179-184.
  • Uğur, F., Savaş, T., Daş, G., Mendeş, M., Diken, F., 2005. Farklı iki emzirme programına göre süt içerek büyütülen genç Saanen keçilerin süt verimi özellikleri. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi, 26-27 Mayıs, İzmir.
  • Ünalan, A., Cebeci, Z., 2001. Alman Alaca X Kıl melezi keçilerde genetik parametre tahminleri üzerine bir çalışma. Turkish J. of Vet. and Anim Sci. 25: 527-531.
  • Veissier, I., Boissy, A., Nowak, R., Orgeur, P., Poindron, P., 1998. Ontogeny of social awareness in domestic herbivores. Appl. Anim. Behav. Sci. 57: 233–245.
APA SAVAŞ T (2007). Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. , 44 - 53.
Chicago SAVAŞ TÜRKER Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. (2007): 44 - 53.
MLA SAVAŞ TÜRKER Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. , 2007, ss.44 - 53.
AMA SAVAŞ T Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. . 2007; 44 - 53.
Vancouver SAVAŞ T Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. . 2007; 44 - 53.
IEEE SAVAŞ T "Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme." , ss.44 - 53, 2007.
ISNAD SAVAŞ, TÜRKER. "Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme". (2007), 44-53.
APA SAVAŞ T (2007). Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. Hayvansal Üretim, 48(1), 44 - 53.
Chicago SAVAŞ TÜRKER Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. Hayvansal Üretim 48, no.1 (2007): 44 - 53.
MLA SAVAŞ TÜRKER Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. Hayvansal Üretim, vol.48, no.1, 2007, ss.44 - 53.
AMA SAVAŞ T Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. Hayvansal Üretim. 2007; 48(1): 44 - 53.
Vancouver SAVAŞ T Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme. Hayvansal Üretim. 2007; 48(1): 44 - 53.
IEEE SAVAŞ T "Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme." Hayvansal Üretim, 48, ss.44 - 53, 2007.
ISNAD SAVAŞ, TÜRKER. "Oğlak büyütme: Sorunlu noktalar üzerinde bir değerlendirme". Hayvansal Üretim 48/1 (2007), 44-53.